ROTTERDAMMERS EN COMPUTERS Resultaten uit de Omnibusenquête 2005

Transcriptie

1 ROTTERDAMMERS EN COMPUTERS 2005 Resultaten uit de Omnibusenquête 2005 Prjectnummer drs. P.A. de Graaf Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) Augustus 2005 In pdracht van de Directie Middelen en Cntrl van de Bestuursdienst Rtterdam.

2 Centrum vr Onderzek en Statistiek Gudsesingel 78, 3011 KD Rtterdam Pstbus 21323, 3001 AH Rtterdam Telefn: (010) Fa: (010) Internet: Prijs: 12,50 Gegevens mgen wrden vergenmen, mits met brnvermelding. Verveelvudiging vr eigen f intern gebruik tegestaan.

3 INHOUD Vrwrd 5 Nten 6 Samenvatting en cnclusies 7 1. Cmputerbezit en -gebruik Cmputerbezit en -gebruik thuis Internet thuis Internet elders Vergelijking met het landelijke beeld 18 Nten Gemeentelijke infrmatie en dienstverlening p Internet Bekendheid, bezek en waardering gemeentelijke websites Gemeentelijke dienstverlening via het Internet Plitieke nderwerpen via het Internet 33 Nten 34 Bijlage I: Respns en representativiteit 35 I.1 Geslacht en leeftijd 35 I.2 Etniciteit 36 I.3 Deelgemeente 37 I.4 Cnclusie 37 Nten 38 Bijlage II: De vragen in de vragenlijst 39 Bijlage III: Via Internet af te handelen zaken met de gemeente 43 Bijlage IV: De betekenis van de percentages; significantie 45 IV.1 Percentages 45 IV.2 Vergelijkingen 46 3

4 IV.3 Gemiddelden 46 Nten 46 Publicatieverzicht Centrum vr Onderzek en Statistiek 47 4

5 VOORWOORD Op verzek van diverse afdelingen en diensten van de gemeente Rtterdam vert het Centrum vr Onderzek en Statistiek (COS) jaarlijks in februari een Omnibusenquête uit nder Rtterdammers van 16 tt en met 75 jaar. Sinds 2002 is de delgrep van deze enquête uitgebreid tt alle Rtterdammers van 16 jaar f uder. Op verzek van de Afdeling Organisatie- en Infrmatiemanagement van de Directie Middelen en Cntrl van de Bestuursdienst wrden de laatste jaren k vragen pgenmen ver het bezit en gebruik van pc s, Internet en en ver gemeentelijke infrmatievrziening en dienstverlening p Internet. De dit jaar hierver pgenmen vragen kmen grtendeels vereen met vragen die hierver in de Omnibusenquête van 2001 tt en met 2004 k al waren gesteld; ver het bezit en gebruik van pc s, Internet en waren zelfs in de Omnibusenquêtes van 1999 en 2000 k al vragen gesteld. De vrliggende rapprtage handelt ver de beantwrding van deze vragen; vr een deel als vervlg p de rapprtage ver de vergelijkbare vragen in de Omnibusenquêtes van , , , , en De enquête Zals gezegd, stammen de gegevens vr dit nderzek uit de in het vrjaar van 2005 gehuden Omnibusenquête. Als gevlg van het grte aantal pdrachtgevers aan, en nderwerpen in de Omnibusenquête is de enquête dit jaar pgesplitst in twee vragenlijsten: een aantal nderwerpen kwam slechts p de zgenemde A-lijst aan de rde, een aantal alleen p de B-lijst, een aantal alleen p de C-lijst, en smmige p meerdere lijsten. De vragenlijsten van de enquête zijn p basis van drie aselecte steekpreven verspreid nder drie keer inwners van Rtterdam. De respns bedreg vr de A-lijst 4 (1.599 respndenten), vr de B-lijst 4 (1.628 respndenten) en vr de C-lijst 45% (1.562 respndenten). Daarmee is de respns lager dan vrig jaar, ten zij vr beide lijsten 50% bedreg. (Er was ten geen C-lijst.) Deze daling is cnfrm een k bij andere nderzeken en nderzeksbureaus waar te nemen trend. Vr z ver p verifieerbare kenmerken valt na te gaan, is k dit jaar de respns p de Omnibusenquête vldende representatief vr de ttale Rtterdamse bevlking van 16 jaar en uder, al zijn mannen, de jngere helft van de bevlking en (niet-westerse) allchtnen ndervertegenwrdigd. Zie hierver uitgebreider in Bijlage I. De vragen ver het bezit en gebruik van pc s, Internet en en ver gemeentelijke infrmatievrziening en dienstverlening p Internet waren pgenmen in Vragenlijst C; zie Bijlage II. Opbuw van deze rapprtage Deze rapprtage is als vlgt pgebuwd. In hfdstuk 1 wrdt het bezit en gebruik van pc s, Internet en (thuis en elders, zals p het werk) besprken, waarbij k een vergelijking wrdt gemaakt met landelijke gegevens. Hfdstuk 2 gaat ver bekendheid, bezek en de waardering van de Rtterdamse gemeentelijke website(s), en ver waardering en gebruik van gemeentelijke dienstverlening via Internet. Deze rapprtage kent tevens vier bijlagen. In Bijlage I wrden respns en representativiteit van de Omnibusenquête 2005 besprken aan de hand van de achtergrndkenmerken van de respn- 5

6 denten. In Bijlage II zijn de hier behandelde vragen uit de enquête letterlijk van de vragenlijst vergenmen, en in Bijlage III is een verzicht pgenmen van zaken met de gemeente die de Rtterdammers via Internet zuden willen afhandelen (blijkens de beantwrding van vraag 77). Bijlage IV tensltte wrdt een krte telichting gegeven p de statistische interpretatie van de in deze rapprtage weergegeven percentages en ver de significantie van verschillen. De bdschap uit deze bijlage mge zijn, dat in het algemeen verschillen f afwijkingen van 1- à niet als verschillen mgen wrden beschuwd, maar evenged dr het tevalskarakter van de steekpreven kunnen zijn verrzaakt. Als bijvrbeeld iets het ene jaar 14% was, en het vlgende jaar 15%, dan is daarmee dus ng geen tename aangetnd. Dit alles wrdt vrafgegaan dr enkele gekleurde pagina s met samenvattende cnclusies. Nten in de tekst zijn te vinden aan het eind van het betreffende hfdstuk c.q. de betreffende bijlage. Tt slt van deze inleiding zij er p gewezen, dat veral waar in deze rapprtage gesprken wrdt ver de Rtterdammers, de Rtterdammers van 16 jaar en uder bedeld wrden. Op 1 januari 2005 waren dat er (van de in ttaal ). Vrts zij er wellicht ten vervlede p gewezen, dat de Omnibusenquête een persnenenquête is, zdat de hier gepresenteerde uitkmsten in eerste instantie gelden vr persnen, en niet vr huishudens. Met andere wrden: als een bepaald percentage Rtterdammers iets vindt f heeft, zegt dat ng niets ver het precieze percentage Rtterdamse huishudens dat dat vindt f heeft. Resultaten uit een persnenenquête kunnen echter wel wrden mgerekend naar resultaten in termen van huishudens; p smmige plaatsen in deze rapprtage is dat k gedaan, en wrden tevens uitspraken gedaan ver de Rtterdamse huishudens. Nten 1. Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers. Resultaten uit de Omnibusenquête 99; Rtterdam, ktber Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers Resultaten uit de Omnibusenquête 2000; Rtterdam, september Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers Resultaten uit de Omnibusenquête 2001; Rtterdam, juli Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers Resultaten uit de Omnibusenquête 2002; Rtterdam, juli Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers Resultaten uit de Omnibusenquête 2003; Rtterdam, mei Centrum vr Onderzek en Statistiek (P.A. de Graaf): Rtterdammers en cmputers Resultaten uit de Omnibusenquête 2004; Rtterdam, juli

7 SAMENVATTING EN CONCLUSIES Bezit en gebruik van pc s, Internet en Bij 74% van de Rtterdammers van 16 jaar en uder ( persnen) is er een pc thuis aanwezig. Omgerekend in aantallen huishudens kmt dit neer p huishudens: 68% van alle Rtterdamse huishudens. In 1 van de gevallen gebruiken alleen anderen (zals partner, kinderen en uders) de pc. Blijven ver: Rtterdammers die een pc in huis hebben en die pc k daadwerkelijk zelf gebruiken. De Rtterdamse pc-gebruiker is jng, hg pgeleid, heeft een baan f studeert ng, heeft een hg inkmen, en is vaker autchtn f westerse allchtn. De Rtterdamse digibeet is ud, staat buiten het arbeidsprces, heeft een lage pleiding en een laag inkmen, en is vaker nietwesterse allchtn. Het cmputerbezit en -gebruik in Rtterdam neemt steeds verder te, en nam vral in 2004 frs te: persnen met een pc in het huishuden huishudens met een pc persnen die een pc thuis hebben en die k zelf gebruiken % 41% % 55% 50% 64% 58% 54% 68% 6 58% 74% 68% 65% Van een inhaalslag dr de digitale achterstandsgrepen is ng steeds geen sprake: de tename van pc-bezit en -gebruik vindt k veral in ruwweg vergelijkbare mate plaats. Het Rtterdamse pc-bezit lpt ng altijd flink achter bij het landelijke. Die achterstand is echter niet z vreemd, gezien de verschillen in bevlkingssamenstelling (etniciteit; pleiding; inkmen). 90% van de Rtterdammers met een pc thuis, heeft thuis k tegang tt het Internet; dat zijn persnen ( huishudens). 11% van hen maakt echter zelf geen gebruik van die Internetaansluiting; blijven ver: Rtterdammers die thuis wel eens het net p gaan. In ttaal maakt 5 van de Rtterdammers thuis gebruik van een Internetaansluiting, heeft 8% thuis wel z n aansluiting maar gebruikt m niet, heeft niet z n aansluiting maar wel een pc thuis, en heeft 2 niet eens een pc thuis. Internetgebruikers en -niet-gebruikers hebben het zelfde prfiel als pc-bezitters en -niet-bezitters. Het bezit van een Internetaansluiting neemt zelfs ng in een sneller temp te dan het pc-bezit, mdat steeds meer Rtterdamse pc s k een Internetaansluiting hebben. Vral in 2004 was de tename frs: % pc-bezitters % daarvan met een Internetaansluiting bezitters die een Internetaansluiting hebben als percentage van alle Rtterdammers van 16 jaar e.. % pc-bezittende huishudens % daarvan met een Internetaansluiting huishudens die een Internetaansluiting hebben als percentage van alle Rtterdamse huishudens % % % % 48% 58% % 5 74% % % % 55% % 64% % % 68% 85% % 74% 90% % % aantal gebruikers van een Internetaansluiting thuis als percentage van alle Rtterdammers van 16 jaar e %

8 4 van de Rtterdammers met Internet thuis heeft een ADSL-aansluiting, 2 een aansluiting via de kabel, 18% een aansluiting via een (inbel-)mdem en een ISDN-aansluiting. 18% zegt te verwegen, m binnen een jaar een andere Internetaansluiting te nemen (en 15% weet dit (ng) niet). De helft van de ptentiële migranten (5) denkt daarbij aan ADSL; 1 aan een kabelaansluiting, 6 aan glasvezel, aan ISDN en eveneens aan een (inbel-)mdem. (De verige 20% weet ng niet, wat vr srt.) De argumenten m ver te willen gaan p ADSL f kabel kmen aardig vereen met de argumenten die Rtterdammers nemen die dat nu al hebben: vral de snelheid, en k de kstenbeheersing en de vrije telefnlijn. Z n beetje iedereen gebruikt Internet m infrmatie te zeken (surfen, brwsen; 9) en m te en (94%); daarnaast nemt meer dan de helft telebankieren en/f verzekeren, 3 chatten, 30% het kpen van prducten, 28% films en/f muziek, eveneens 28% games (spelletjes) en 14% nieuws- en discussiegrepen. Cmmerciële Internetactiviteiten (telebankieren/-verzekeren, en in mindere mate k het kpen van prducten) kmen in Rtterdam steeds meer vr. 40% van de Rtterdammers heeft p het werk tegang tt Internet; wederm een tename vergeleken met het vrige jaar. Daarnaast wrdt k wel eens gebruik van Internetvrzieningen elders gemaakt; vral bij familie f vrienden. Als de Rtterdammers die p hun werk f elders wel eens gebruik maken van Internetvrzieningen k wrden meegeteld, maakt in ttaal 70% wel eens gebruik van Internetvrzieningen, wat eveneens wederm een frse tename betekent: Internetgebruiker (thuis dan wel p het werk dan wel elders) heeft thuis wel een Internetaansluiting heeft thuis wel een pc heeft thuis k geen pc % 5% 1 41% % 3 61% 5% 5% 28% 6 5% 2 70% 21% Ok als Internetgebruik p het werk f elders meegeteld wrdt, verandert het prfiel van de Rtterdamse Internetgebruiker niet wezenlijk. Net als het pc-bezit en -gebruik, lpt k het Internetbezit en -gebruik in Rtterdam flink achter bij het landelijke. Gemeentelijke infrmatie p het Internet 61% van de Rtterdammers zegt te weten dat de gemeente Rtterdam allerlei infrmatie p het Internet publiceert. De bekendheid met deze infrmatieverstrekking via Internet hangt samen met de interesse in de plaatselijke plitiek en met de vraag f men zelf k Internetgebruiker is. De afgelpen jaren is de bekendheid van de publicatie van gemeentelijke infrmatie p Internet flink tegenmen. Zelfs van de Rtterdammers die beweren te weten van gemeentelijke websites heeft echter een grt deel z n site ng nit bezcht: slechts van hen bezekt de gemeentelijke website(s) vaak (minstens eens per week), 1 sms (meer dan eens per maand), 40% zelden (minder dan eens per maand) en 38% nit. Van alle Rtterdammers bezekt dus de gemeentelijke website(s) vaak, 1 sms, 24% zelden en de resterende 6 (inclusief wie had gezegd ze niet eens te kennen) nit. Van de Rtterdammers die thuis wel eens gebruik maken van Internet kmt in ttaal 1 meer dan eens per maand p een gemeentelijke website langs, en 45% nit. 8

9 Het aantal Rtterdammers dat wel al eens een bezek aan gemeentelijke websites heeft gebracht neemt gestaag te: bij de Rtterdammers die zeggen ze te kennen, is dit inmiddels een ruime meerderheid (6), en bij alle Rtterdammers inmiddels ruim een-derde (3). Van frequent gebruik is echter ng steeds bij geen enkele categrie Rtterdammers sprake. De meest genemde benaming van de bezchte gemeentelijke website is f rtterdam.nl : dr 3 van de bezekers letterlijk z genemd (f gegkt). Alle verige mgelijkheden werden veel minder vaak genemd, en dan ng meestal k niet met de precieze paginanaam. Meer dan de helft van de bezekers (5) was tevreden ver de inhud van de bezchte site(s), 24% was niet helemaal tevreden, en een enkeling helemaal niet. De rest (1!) wist het niet meer. Vergeleken met de afgelpen twee jaar is de tevredenheid van de gebruikers nu iets afgezwakt. 21% van de Rtterdammers beweert te weten van het bestaan van de sites van de burgemeester en de wethuders. Van hen heeft echter slechts 1 it z n site bezcht - van alle Rtterdammers. De bekendheid van deze sites is de afgelpen jaren nauwelijks meer tegenmen, en het bezek eraan blijft statinair. Vier van de vijf Rtterdammers vinden het een ged idee dat de gemeente infrmatie publiceert via Internet, en slechts 4% vindt van niet. Relatief veel mensen (15%) hebben hierver echter geen mening. De meeste huiver bestaat bij uderen en Rtterdammers die geen pc hebben. Rtterdammers die z n site al eens bezcht hebben, vinden het bijna allemaal een ged idee; de spaarzame tegenstanders en de twijfelaars hebben bijna allemaal ng nit z n site bezcht. De waardering vr dit idee is het afgelpen jaar wat tegenmen. Gemeentelijke dienstverlening via het Internet 3 van de Rtterdammers zegt te weten dat de gemeente Rtterdam k dienstverlening aanbiedt via Internet. Zelfs van de Rtterdammers die thuis niet eens een pc hebben, zegt ng 21% dit te weten. Van de Rtterdammers die van deze mgelijkheden p de hgte zeggen te zijn, heeft 2 hier k wel eens gebruik van gemaakt; van alle Rtterdammers is dit 8%. Onder de Rtterdammers die thuis Internet gebruiken is dit 11%. Net als de bekendheid, is k het gebruik van deze dienstverlening vr het eerst sinds 2002 tegenmen. Evenals in eerdere jaren, was de meest genemde reden van de gebruikers het gemak, en daarnaast k wel de snelheid. De Rtterdammers die deze mgelijkheden zeggen te kennen, maar er ng nit gebruik van hebben gemaakt, geven daarvr als reden in vergrte meerderheid: (ng) niet ndig gevnden. In veel mindere mate wrdt k wel het niet beschikken ver een cmputer en/f Internet genemd. Niet aan gedacht wrdt weinig genemd, en ik zu niet weten he zelden. Net als gemeentelijke infrmatie, wrdt k gemeentelijke dienstverlening via Internet dr driekwart van de Rtterdammers een ged idee gevnden. vindt het géén ged idee, en 18% heeft hierver geen mening. Ok hier bestaat de meeste tegenstand en huiver bij uderen en Rtterdammers die zelf geen Internet, f zelfs geen pc hebben. Deze waardering is de afgelpen jaren nauwelijks veranderd. 9

10 2 van de Rtterdammers zu (als dat zu kunnen) k andere cntacten bij vrkeur via Internet willen afhandelen, en eveneens 2 wil dit wel, maar zal dat dan waarschijnlijk niet altijd den. 15% zu dit misschien willen den, en 21% niet. De verige 20% weet het (ng) niet. Daarmee lijkt tch ng steeds een grt deel van de Rtterdammers huiverig te staan tegenver gebruikmaking van (verdere) mgelijkheden vr dergelijke dienstverlening. Het meest enthusiast is de jngere, hger pgeleide en Internetgebruikende helft van de stad. Ouderen, laag-pgeleiden, Rtterdammers buiten het arbeidsprces en Rtterdammers die zelf thuis geen pc hebben, weten het vaak (ng) niet. Geen behefte bestaat vaker naarmate men uder is en lager pgeleid is, en bij de benedenmdale inkmens. Maar vral spelen hier de eigen vrderingen in de digitale wereld een sterke rl: van de Internetgebruikers heeft maar 11% geen behefte aan méér digitale afhandelingen met de gemeente, terwijl dat van de Rtterdammers die zelf geen pc hebben 41% is. De Rtterdammers die hier psitief tegenver staan, nemen vral de mgelijkheid m zaken te regelen p het terrein van de Dienst Burgerzaken. Vrts nemt 14% in algemene termen infrmatie, frmulieren, dcumenten f vragen stellen. Ok vr elektrnische klachten, meldingen en aangiften bestaat veel interesse bij de Rtterdammer (vral met betrekking tt de kwaliteit van de wnmgeving). Overigens zijn de meeste mgelijkheden die hier zijn genemd al beschikbaar via Internet. Het enthusiasme m méér zaken met de gemeente via Internet af te handelen, nam de afgelpen twee jaar licht te. Plitieke nderwerpen via het Internet 5 van de Rtterdammers vindt het een ged idee dat de gemeente prbeert k plitieke nderwerpen via Internet aan de rde te stellen, en burgers daar actief bij te betrekken. 11% vindt dat niet, en 3 heeft hierver geen mening. Ok hier weer het vertruwde beeld: he jnger en he hger pgeleid, des te vaker enthusiast; en he uder en he lager pgeleid, des te vaker negatief f geen mening. Van de Rtterdammers die thuis Internet gebruiken, is twee-derde psitief, maar k hier heeft ng een kwart geen mening. Van de Rtterdammers met veel interesse in de plaatselijke plitiek tensltte vindt tweederde het een ged idee, terwijl van de Rtterdammers die geen gemeenteplitieke interesse hebben bijna de helft hierver k geen mening heeft. Niettemin vindt k 18% van de Rtterdammers met veel interesse dit geen ged idee. Afgezien van een eenmalige psitieve uitschieter in 2003 is het enthusiasme hierver de laatste jaren vrij cnstant; een beeld dat samenvalt met het beeld van het aantal Rtterdammers dat zegt veel interesse in de plaatselijke plitiek te hebben. 10

11 1. COMPUTERBEZIT EN -GEBRUIK 1.1 Cmputerbezit en -gebruik thuis Bij 75% van de Rtterdammers van 16 jaar en uder is er een cmputer in het huishuden aanwezig. Als de huishudens waarin alleen een spelcmputer is daar van af wrden getrkken, blijkt er bij 74% van deze Rtterdammers een pc in het huishuden aanwezig. Dit kmt vereen met Rtterdammers. Omgerekend in aantallen huishudens kmt dit neer p 68% van de huishudens, ftewel huishudens. Niet alle Rtterdammers met een pc in huis gebruiken het ding k zélf: in 1 van de gevallen gebruiken alleen anderen (partner, kinderen, uders) de pc. Blijven ver: Rtterdammers die een pc in huis hebben en die pc k daadwerkelijk zélf gebruiken. Figuur 1.1 geeft een beeld van de aanwezigheid en het gebruik van cmputers in de huishudens van de Rtterdamse bevlking. Daarbij is k nderscheid gemaakt naar geslacht, leeftijd 1, etniciteit 2, pleiding 3 en sciaal-ecnmische situatie van de ndervraagde 4, naar de hgte van het huishudensinkmen 5 en naar de mate van achterstand van de buurt 6. Figuur 1.1: Aanwezigheid en gebruik pc in het huishuden. ja; gebruikt m k ja; gebruikt m niet geen pc in huis ja; gebruikt m k ja; gebruikt m niet geen pc in huis Aanwezigheid pc Ttaal Geslacht: Leeftijd: Etniciteit: man vruw 16 tt 30 jaar 30 tt 50 jaar 50 tt 65 jaar 65 jaar en uder Nederlands allchtn ja; gebruikt m k ja; gebruikt m niet geen pc in huis 65% 2 71% 5% 24% 61% 1 28% 8 15% 7 11% 60% 11% % % Respns Hgst vltide pleiding: Sciaal-ecnmische situatie: b/vb mav/ mb hav/ vw hb/w schlier/ student betaald werk in eigen huish. arb.ng./ werkls gepensineerd 3 68% 84% 94% 91% 84% 3 48% 3 15% 8% 5% 1% 2 1 8% 48% 24% 11% 5% 40% Huishudensinkmen: minima tt mdaal tt 2 2 mdaal mdaal en meer 41% 5 78% 90% 14% 8% 5% 45% 3 15% Achterstandsscre buurt: hge lage enige hge achterst. achterst. welstand welstand 55% % % Zeven van de tien Rtterdamse mannen heeft een pc thuis en gebruikt die zelf k wel eens; bij de vruwen is dit zes van de tien. 1 van de Rtterdamse vruwen heeft wel een pc in huis, maar gebruikt deze nit; dat is ruim twee keer z vaak als bij de mannen. Bij het nderscheid naar leeftijd zijn flinke verschillen te zien. Bij de in bvenstaande figuur gehanteerde leeftijdsklassen heeft nder de 50 bijna negentig prcent een pc in huis. Tussen de 50 en 65 is dit zeventig prcent, en bven de 65 ng maar een-derde. Ok het gebruik neemt sterk af met de leeftijd. 11

12 Percentages ver leeftijdsklassen geven echter niet alle facetten van de relatie tussen leeftijd en pc-bezit en -gebruik weer. Een illustratiever en gedetailleerder beeld van bezit en gebruik van pc naar leeftijd wrdt gegeven in figuur 1.2. Figuur 1.2: Aanwezigheid en gebruik pc in het huishuden naar leeftijd. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% gebruikt pc pc aanwezig 30% 20% 0% Bij de allerjngsten uit de enquête, die k veelal ng thuis wnen en/f een pleiding vlgen, heeft bijna iedereen een pc in huis, en gebruikt k bijna iedereen die k zelf. Daarna nemen pcbezit en -gebruik iets af met de leeftijd. Dit kan met het inmiddels niet meer vlgen van een pleiding te maken hebben, en wellicht is dit deels k een financiële kwestie. Bven de 25 neemt het bezit weer te; waarschijnlijk dr de aanwezigheid van kinderen in het huishuden. Vanaf 35 à 40 jaar neemt het bezit weer af met de leeftijd. Het gebruik vlgt een vergelijkbaar patrn, al is de tename tussen 25 en 35 jaar marginaal: de frequentere aanwezigheid van een pc gaat nauwelijks gepaard met een frequenter gebruik ervan. Ergens tussen de 60 en 65 jaar zakt het gebruik nder de 50%, en ergens tussen de 65 en 70 jaar k het bezit; van de allerudsten bezit f gebruikt ng maar een enkeling een pc. Terug naar de tabel in figuur 1.1. Nederlanders hebben en gebruiken vaker een pc thuis dan allchtnen: van de Nederlanders gebruikt 6 thuis een pc, en van de allchtnen 5. Bij nietwesterse allchtnen is dit verigens 5; westerse allchtnen verschillen niet van autchtnen. Net als met de leeftijd, bestaat k met het pleidingsniveau een duidelijk verband: he hger de pleiding, he vaker men thuis een pc heeft; en dat geldt vr het gebruik zelfs in ng sterkere mate. Van de laagst-pgeleiden gebruikt 3 thuis een pc, en dat lpt met de pleiding p tt 94% bij HBO-ers en universitair geschlden. Vral mensen die vrnamelijk werkzaam zijn in eigen huishuden ( huismannen en -vruwen ) maken vaak geen gebruik van een pc hewel er wel één aanwezig is. Schlieren/studenten en werkenden daarentegen maken bijna allemaal gebruik van een pc als er één thuis aanwezig is; en dat is k heel vaak het geval. Daarmee ntstaat een duidelijke tweedeling: studerenden en werkenden gebruiken vaak pc s thuis (91% respectievelijk 84%), en mensen buiten het pleidings- f 12

13 arbeidsprces maar weinig (3 van de huismannen en -vruwen, 48% van de arbeidsngeschikten, werklzen en bijstandsntvangers, en 3 van de gepensineerden). De verschillen in pleidingsniveau en sciaal-ecnmische situatie weerspiegelen zich k in het huishudensinkmen. Van de minima heeft maar 55% een pc in huis, en gebruikt zelfs maar 41% thuis een pc. Vervlgens lpt dit met het huishudensinkmen p tt 94% bezit en 90% gebruik bij Rtterdammers bven twee keer mdaal. De achterstandsscre van de buurt waarin men wnt zegt p zich natuurlijk niet direct iets ver de persn f het huishuden. Bvendien is de hier gebruikte maatstaf gebaseerd p de situatie van inmiddels al weer zeven jaar geleden, en daarmee niet erg actueel meer. Hij weerspiegelt dan k (ng) maar in bescheiden mate wat we al eerder (bij pleiding, werk en inkmen) zagen: het pc-bezit en -gebruik is in de buurten met de hgste welstand inderdaad bvengemiddeld, maar de andere drie categrieën buurten ntlpen elkaar minder dan mcht wrden verwacht. De Rtterdamse pc-gebruiker is daarmee jng, hg pgeleid, heeft een baan f studeert ng, heeft een hg inkmen, en is vaker autchtn f westerse allchtn. De Rtterdamse digibeet is ud, staat buiten het arbeidsprces, heeft een lage pleiding en een laag inkmen, en is vaker niet-westerse allchtn. Vergelijking met vrige jaren De afgelpen jaren is het cmputerbezit en -gebruik in Rtterdam steeds verder tegenmen 7 ; vral in 2004 was de tename frs: persnen met een cmputer in het huishuden idem eclusief spelcmputers (dus: met een pc thuis) huishudens met een pc persnen die een pc thuis hebben en die k zelf gebruiken % % 5 48% 41% % 55% 50% 65% 64% 58% 54% 6 68% 6 58% 75% 74% 68% 65% Vr afznderlijke bevlkingsgrepen en in de verschillen daartussen lijkt niet veel veranderd, en de tename van pc-bezit en -gebruik vindt k veral in ruwweg vergelijkbare mate plaats 8. De prfielen van de Rtterdamse pc-bezitter, de Rtterdamse pc-gebruiker en de Rtterdamse digibeet zien er dan k ng praktisch net z uit als de afgelpen jaren: van een inhaalslag dr digitale achterstandsgrepen is ng steeds geen sprake. 1.2 Internet thuis Tegang en gebruik 90% van de Rtterdammers met een pc thuis, heeft thuis k tegang tt het Internet; dat zijn Rtterdammers ( huishudens). 11% van hen maakt echter zelf geen gebruik van die Internetaansluiting; blijven ver: Rtterdammers die thuis wel eens het net p gaan. (Naar de gebruiksfrequentie is niet gevraagd.) In ttaal maakt 5 van de Rtterdammers thuis gebruik van een Internetaansluiting, heeft 8% thuis wel z n aansluiting maar gebruikt m niet, heeft niet z n aansluiting maar wel een pc thuis, en heeft 2 niet eens een pc thuis. 13

14 Figuur 1.3: Thuis tegang tt Internet. ja; gebruikt ja; gebruikt niet nee; wel pc thuis geen pc thuis ja; gebruikt ja; gebruikt niet nee; wel pc thuis geen pc thuis Internet thuis Ttaal Geslacht: Leeftijd: Etniciteit: man vruw 16 tt 30 jaar 30 tt 50 jaar 50 tt 65 jaar 65 jaar en uder Nederlands allchtn ja; gebruikt ja; gebruikt niet nee; wel pc thuis geen pc thuis 5 8% 2 64% 5% 24% 55% 28% 71% 11% 15% 74% 55% 2 21% 5% % 4 11% 30% Respns Hgst vltide pleiding: Sciaal-ecnmische situatie: b/vb mav/ mb hav/ vw hb/w schlier/ student betaald werk in eigen huish. arb.ng./ werkls gepensineerd 30% 60% 7 90% 78% 78% 30% 41% 28% 1 1% 5% 18% 11% 8% 4% 1 11% 5% 48% 24% 11% 5% 40% Huishudensinkmen: minima tt mdaal tt 2 2 mdaal mdaal en meer 31% 4 71% 8 11% 5% 1 1% 45% 3 15% Achterstandsscre buurt: hge lage enige hge achterst. achterst. welstand welstand 4 60% % 1 5% % De Internetgebruikers zijn weer jnger, vaker Nederlander, hg pgeleid en welvarend. Dit geldt zwel vr het gebruik áls er een aansluiting thuis is, als vr het gebruik in het algemeen. Wederm is er een sterk aflpend verband met de leeftijd: van meer dan 70% bij Rtterdammers nder de 50, tt 21% bij de 65-plussers. Vrts gebruiken mannen thuis vaker Internet dan vruwen, autchtnen en westerse allchtnen vaker dan niet-westerse allchtnen, en lpt het Internetgebruik p van 30% bij de laagst-pgeleiden tt 90% bij de hg-pgeleiden, en van 31% bij de minima tt 8 bij de hgste inkmens. Het bezit van een Internetaansluiting neemt zelfs ng in een sneller temp te dan het pc-bezit, mdat steeds meer Rtterdamse pc s k een Internetaansluiting hebben. Vral in 2004 was de tename frs: % pc-bezitters % daarvan met een Internetaansluiting bezitters die een Internetaansluiting hebben als percentage van alle Rtterdammers van 16 jaar e.. % pc-bezittende huishudens % daarvan met een Internetaansluiting huishudens die een Internetaansluiting hebben als percentage van alle Rtterdamse huishudens % % % % 48% 58% % 5 74% % % % 55% % 64% % % 68% 85% % 74% 90% % % aantal gebruikers van een Internetaansluiting thuis als percentage van alle Rtterdammers van 16 jaar e % De Internetpenetratiegraad is in zes jaar ruim drie keer z grt gewrden, en het gebruik van Internetaansluitingen thuis waarschijnlijk k. (Met het Internetgebruik in 1999 is geen eacte ver- 14

15 gelijking mgelijk, mdat daar ten niet naar gevraagd is, maar gezien de verige ntwikkelingen zal het aantal gebruikers in 1999 waarschijnlijk ruwweg z n zijn geweest.) Net als bij het pc-bezit en -gebruik geldt k vr het Internetbezit en -gebruik, dat de verschillen tussen de diverse bevlkingsgrepen het afgelpen jaar niet wezenlijk zijn veranderd. Srt aansluiting Aan de Rtterdammers die thuis tegang tt het Internet hebben, wrdt sinds 2003 k gevraagd, wat vr srt aansluiting ze hebben. 4 heeft ADSL; 2 een aansluiting via de kabel, 18% een aansluiting via een (inbel-) mdem en een ISDN-aansluiting. Het aandeel van de ADSLaansluitingen is de laatste jaren eplsief gestegen, wat vral ten kste ging van de mdemaansluitingen, maar k van de ISDN-aansluitingen. ADSL kabel (inbel-)mdem ISDN % 35% 2 3 8% % 18% van de aangesltenen zegt desgevraagd, te verwegen m binnen een jaar een andere Internetaansluiting te nemen, en 15% weet dit niet. De verige 6 is niet van plan, p krte termijn een ander srt aansluiting te nemen. De helft van de ptentiële migranten (5) denkt daarbij aan ADSL, 1 aan een kabelaansluiting, aan glasvezel, aan ISDN en eveneens aan een (inbel-) mdem. 20% wil wel een ander srt aansluiting, maar weet ng niet wat vr srt. De belangstelling vr een ander srt aansluiting is ngeveer even grt als bij de vrige metingen, maar een tenemend aantal ptentiële migranten weet het alternatief ng niet. ja nee weet niet % 14% 18% 64% 18% 18% 6 15% namelijk: ADSL kabel glasvezel ISDN (inbel-)mdem weet niet 58% % 5% 1% 14% % De behefte aan een ander srt Internetaansluiting is in de enquête slechts dr 165 respndenten geuit; dr dit bescheiden aantal is enige mzichtigheid bij de interpretatie gebden. En dat geldt zeker vr de beantwrding van de vraag waarm men dan zu willen wat men aangaf te willen. Daarm zijn in het nderstaande de antwrden p deze vraag uit 2003, 2004 en 2005 samengenmen, hewel dan ng steeds de antwrden van het kleine aantal respndenten dat ver zu willen gaan p de kabel niet meer dan indicatief zijn: - Het belangrijkste argument m ver te gaan p ADSL is de snelheid. Op de tweede plaats wrdt de beheersing van de ksten genemd. Ok het argument dat dan de telefnlijn vrijgehuden kan wrden, de mgelijkheid m altijd n line te zijn en het kunnen dwnladen 15

16 van grte bestanden wrden veel genemd. Studie, telewerken, sciale cntacten, hgere beeldkwaliteit en andere argumenten scren aanmerkelijk lager. - Vr de argumenten m ver te gaan p een kabelaansluiting geldt een vergelijkbaar beeld: het gaat vral m de snelheid, de kstenbeheersing en de vrije telefnlijn. Ok het kunnen dwnladen van grte bestanden en de mgelijkheid m altijd n line te zijn wrden hier weer veel genemd; verige argumenten wrden k hier een stuk minder vaak genemd. De argumenten m ver te willen gaan p ADSL f kabel kmen aardig vereen met de argumenten die Rtterdammers nemen die dat nu al hebben; zie figuur 1.4. Figuur 1.4: Argumenten vr gebruik van ADSL en kabel. Argumenten meer snelheid beheersing van de ksten dan hud ik mijn telefnlijn vrij mgelijkheid m altijd n line te zijn kunnen dwnladen van grte bestanden studie sciale cntacten hgere beeldkwaliteit telewerken anders ADSL Kabel gebruikers verwegers gebruikers verwegers 78% 8 64% 6 58% 54% 60% % 4 45% 54% 40% 5 34% 3 38% 34% 35% % 8% 1 8% 8% 4% 5% 1 Respns N.B.: Wegens de kleine aantallen waarnemingen zijn in deze tabel de antwrden uit de Omnibusenquêtes van 2003, 2004 en 2005 samengenmen. Srt gebruik En tensltte wrdt de laatste jaren k gevraagd, waarvóór men Internet gebruikt. Bijna iedereen gebruikt Internet m infrmatie te zeken (surfen, brwsen) en vr . Daarnaast nemt meer dan de helft telebankieren en/f verzekeren, 3 chatten, 30% het kpen van prducten, 28% films en/f muziek, eveneens 28% games (spelletjes) en 14% nieuws- en discussiegrepen. Cmmerciële Internetactiviteiten (telebankieren en/f -verzekeren, en in mindere mate k het kpen van prducten) kmen in Rtterdam steeds meer vr. infrmatie zeken (surfen, brwsen) telebankieren en/f -verzekeren chatten kpen van prducten films en/f muziek games (spelletjes) nieuws- en discussiegrepen % % 94% 4 50% 61% 1 20% 2 30% 31% % % 2 30% 28% 1 14% 11% 15% 14% 1.3 Internet elders Op het werk 40% van de Rtterdammers (van 16 jaar en uder!) heeft p het werk tegang tt Internet: 5% alleen m te en en 3 m te en én te surfen. 16

17 Van degenen die p hun werk kunnen en én surfen, maakt 1 nit gebruik van de mgelijkheden m te surfen. 31% det dit sms (minder dan eens per week), 2 regelmatig (minstens eens per week) en 3 vaak (vrijwel dagelijks). Van degenen die p hun werk kunnen en, det 14% dat nit, 1 sms (minder dan eens per week), 1 regelmatig (minstens eens per week) en 5 vaak (vrijwel dagelijks). Daarmee is k de beschikbaarheid en het gebruik van Internet en p de werkplek wederm tegenmen 9 : surfen én alleen niet surfers: vaak (vrijwel dagelijks) regelmatig (minstens eens per week) sms (minder dan eens per week) nit ers: vaak (vrijwel dagelijks) regelmatig (minstens eens per week) sms (minder dan eens per week) nit % 31% 3 3 5% 5% 5% 4% 5% 5% % 6 60% 2 24% 3 20% 41% 1 18% 2 30% 25% % 18% 1 14% 24% 28% 3 15% % 28% % 1 30% % 15% 1 18% % % Op andere plaatsen Ok is gevraagd, f men wel eens gebruik maakt van Internetvrzieningen p andere plaatsen dan thuis f p het werk. 31% van de Rtterdammers det dit wel eens: 18% bij familie f vrienden, 8% p schl f universiteit, in Internetcafés, in de penbare biblitheek, 1% in e-centra en elders. Internetcafés scren relatief hger bij jngeren (15%). Het gebruik van Internetcafés lijkt heel langzaam wat te te nemen; verder zijn er geen verschillen met de afgelpen jaar. In ttaal In het begin van deze paragraaf bleek, dat 5 van de Rtterdammers thuis wel eens gebruik maakt van een Internetaansluiting. Als de mensen die p hun werk f elders wel eens gebruik maken van Internetvrzieningen daar bij p wrden geteld, blijkt in ttaal 70% van de Rtterdammers wel eens gebruik te maken van Internetvrzieningen. Verdere grei van dit percentage zu met name meten kunnen kmen van de die thuis wel al een Internetaansluiting heeft en van de die thuis wel al een pc heeft. De verige 21% zit vrlpig ng een eind van het Internet verwijderd. 17

18 Figuur 1.5: Ttaal Internetgebruik (thuis dan wel p het werk dan wel elders). ja, ttaal thuis wel Internet thuis wel een pc thuis k geen pc ja, ttaal thuis wel Internet thuis wel een pc thuis k geen pc Internetgebruik Ttaal Geslacht: Leeftijd: Etniciteit: man vruw 16 tt 30 jaar 30 tt 50 jaar 50 tt 65 jaar 65 jaar en uder Nederlands allchtn ja, ttaal thuis wel Internet thuis wel een pc thuis k geen pc 70% 21% 7 18% % 1% 5% 85% 6 25% 2 4% 6 71% 21% 68% 8% 20% Respns Hgst vltide pleiding: Sciaal-ecnmische situatie: b/vb mav/ mb hav/ vw hb/w schlier/ student betaald werk in eigen huish. arb.ng./ werkls gepensineerd 41% % 35% 1 5% 1% 0% 4% 1 5% 1% 1% 0% 4% 4% 4 15% 5% 3 28% 54% Huishudensinkmen: minima tt mdaal tt 2 2 mdaal mdaal en meer 55% 60% 80% 9 8% 4% 4% 4% 0% 34% 30% 11% Achterstandsscre buurt: hge lage enige hge achterst. achterst. welstand welstand 64% 74% 6 7 5% 5% 5% Ok als het Internetgebruik p het werk f elders meegeteld wrdt, blijft de Rtterdamse Internetgebruiker jng, hg pgeleid en met een hg inkmen. 9 van de hg-pgeleiden, 9 van de jngeren en 9 van de hgste inkmens maakt ergens wel eens gebruik van Internet. Anderzijds maakt 7 van de bejaarden, 65% van de gepensineerden en 5 van de laagstpgeleiden nergens it gebruik van Internet. Vral de laag pgeleiden blijven steeds meer achter: hun gebruik nam vergeleken met vrig jaar niet te, en bedraagt ng altijd slechts 41%. Opvallend is vrts wel, dat de niet-westerse allchtnen hun bescheiden Internetpenetratie thuis kennelijk relatief vaak buitenshuis weten te cmpenseren, waardr hun ttale Internetgebruik met 6 lang z veel niet meer verschilt met dat van autchtnen (71%). Net als het Internetgebruik thuis, nam k ttale Internetgebruik in 2004 weer frs te 10 : Internetgebruiker (thuis dan wel p het werk dan wel elders) heeft thuis wel een Internetaansluiting heeft thuis wel een pc heeft thuis k geen pc % 5 55% 61% 6 70% 5% 5% 1 5% 5% 41% % 2 21% 1.4 Vergelijking met het landelijke beeld Pc s Landelijke gegevens van het CBS betreffen ng slechts jaren tt en met 2004, ten vlgens het Permanent Onderzek Leefsituatie van het CBS bij 8 van alle Nederlanders één f meer pc s in huis stnden 11. Landelijk nam het cmputerbezit tussen 1998 en 2004 te van 60% tt 8. Dat is aanmerkelijk meer dan vlgens de Omnibusenquête in Rtterdam (begin , begin 18

19 % en inmiddels 74%). Wel neemt het pc-bezit in Rtterdam wat sneller te dan landelijk. persnen met een pc in het huishuden: Nederland Rtterdam persnen die een pc thuis hebben én gebruiken: Nederland Rtterdam huishudens met een pc: Nederland Rtterdam % 51% % 5 41% 60% 48% 74% % 5 78% 61% 6 50% 6 55% 80% 64% 65% 54% 71% 58% 8 68% 68% 58% 74% 6. 74%. 65%. 68% Brn: CBS, Permanent Onderzek Leefsituatie (12 jaar en uder) respectievelijk COS, Omnibusenquête (16 jaar en uder). Het prfiel van de landelijke pc-bezitter kmt ged vereen met dat van de Rtterdamse, zals uit de statistieken p de CBS-website blijkt: hg inkmen (f student), hge pleiding, vaker man dan vruw, en vral van middelbare leeftijd f jnger. Vr een deel zit daar natuurlijk k de verklaring in van de Rtterdamse achterstand: de bevlkingsgrepen met het laagste pc-bezit (met name: niet-westerse allchtnen, lager pgeleiden en lagere inkmens) zijn in Rtterdam immers ververtegenwrdigd. Internet Tegang tt het Internet met een pc thuis had vlgens dat zelfde Permanent Onderzek Leefsituatie van het CBS in van de Nederlanders van 12 jaar en uder. Ok dit is aanmerkelijk meer dan in Rtterdam: vlgens de Omnibusenquêtes was dit begin 2004 immers maar 5, en is dit inmiddels 6 (van de Rtterdammers van 16 jaar en uder). Ok het daadwerkelijk gebruik van z n mgelijkheid kmt landelijk vaker vr. Wel wrden de Internetmgelijkheden als ze er zijn in Rtterdam kennelijk vaker k zelf gebruikt - maar dat zal k te maken hebben met een andere bevlkingssamenstelling; bijvrbeeld het grtere aandeel alleenstaanden in Rtterdam. persnen met Internet in het huishuden: Nederland Rtterdam persnen die Internet thuis hebben én gebruiken: Nederland Rtterdam persnen die it ergens Internet gebruikten: Nederland Rtterdam huishudens met Internet: Nederland Rtterdam % 2 21% 2 18% 45% 31% 2 38% 38% 28% % 3 64% 50% 50% % 55% 45% 68% 5 54% % 5 48% % % 51% %. 61% Brn: CBS, Permanent Onderzek Leefsituatie (12 jaar en uder) respectievelijk COS, Omnibusenquête (16 jaar en uder). Vlgens de CBS-cijfers heeft verigens k ng een paar-prcent geen pc met Internet thuis, maar wel tegang tt Internet thuis. De meest recente bij het COS bekende landelijke gegevens ver het landelijke Internetbezit en -gebruik kmen van het nderzeksbureau Trendb, dat sinds 1994 ieder kwartaal het Internetgebruik in Nederland meet. Vlgens hun metingen had in april van alle Nederlanders van 16 jaar en uder it wel eens gebruik gemaakt van Internet, en 70% de afgelpen week ng 12. Dat lijkt veel meer dan de 5 thuis-gebruikers en 70% gebruikers in ttaal vlgens deze 19

20 Omnibusenquête. Net als bij het pc-bezit geldt k hier echter, dat een achterstand natuurlijk niet z vreemd is als bedacht wrdt dat de bevlkingsgrepen die meer dan gemiddeld Internet gebruiken in Rtterdam ndervertegenwrdigd zijn. Overigens heeft het CBS recentelijk in het webmagazine p haar website en in haar statistische databank Statline uitgebreid gepubliceerd ver ICT en mediagebruik in met name 2002, 2003 en 2004, waarbij naast gegevens ver bezit, tegang en gebruik van pc s en Internet nder meer k uitgebreide gegevens beschikbaar zijn gekmen ver apparatuur, type verbinding, redenen vr niet-gebruik, heveelheid, frequentie en del van het gebruik en srten activiteiten p het Internet 13. Nten 1. Vr een z ged mgelijke vergelijkbaarheid met de gegevens in de rapprtage ver vrig jaar zijn in deze rapprtage de zelfde leeftijdsgrenzen gehanteerd als vrig jaar, maar dergelijke grenzen zijn altijd enigszins arbitrair; zeker gezien het in de praktijk gecnstateerde verband van pc-bezit en -gebruik met de leeftijd. Daarm wrdt bij de bespreking van het pc-bezit en -gebruik k gedetailleerder stilgestaan bij het verband met de precieze leeftijd. 2. Bij het begrip etniciteit wrdt nderscheid gemaakt tussen autchtnen ( Nederlanders ) en allchtnen. Autchtnen ( Nederlanders ) zijn mensen die zelf in Nederland gebren zijn, en wier uders k allebei in Nederland gebren zijn. Alle anderen wrden tt de allchtnen gerekend; niet-westerse zwel als westerse. Een verdere nderverdeling van allchtnen naar de diverse etnische grepen is in deze rapprtage niet gemaakt, mdat daarvr de aantallen respndenten snel te klein wrden. 3. Bij het begrip hgst vltide pleiding wrdt nderscheid gemaakt tussen - b/vb : niet meer dan lager nderwijs f lager f vrbereidend berepsnderwijs; - mav/mb : middelbaar algemeen vrtgezet nderwijs f middelbaar berepsnderwijs; - hav/vw : hger algemeen en vrbereidend wetenschappelijk nderwijs; en - hb/w : hger berepsnderwijs f wetenschappelijk nderwijs ( universitair ). 4. Bij het begrip sciaal-ecnmische situatie wrdt p basis van de inkmensbrn en het al dan niet ng vlgen van een pleiding nderscheid gemaakt tussen - schlieren/studenten ( studerenden ); - betaald werkenden (inclusief zelfstandigen en hun meewerkende gezinsleden); - mensen die werkzaam zijn in eigen huishuden ( huismannen en -vruwen ); - mensen met een arbeidsngeschiktheids-, werklsheids- f bijstandsuitkering; en - gepensineerden (inclusief vervregd gepensineerden). 5. Bij het begrip huishudensinkmen wrdt nderscheid gemaakt tussen - minima : mensen met een huishudensinkmen tt iets bven het vr hun huishudenstype relevante sciale minimum: tt 850 nett per maand vr eenpersnshuishudens, en tt nett per maand vr meerpersnshuishudens; - tt mdaal : mensen met een huishudensinkmen vanaf de vrige grens, maar nder het nett inkmen van een kstwinner met een zgeheten mdaal inkmen ( brut per jaar): tt nett per maand; - tt 2 mdaal : mensen met een huishudensinkmen vanaf de vrige grens, maar nder het nett inkmen van een kstwinner met twee-keer-mdaal (brut per jaar): tt nett per maand; en - 2 mdaal en meer : mensen met een huishudensinkmen van f meer nett per maand. 6. Bij het begrip achterstandsscre buurt wrdt nderscheid gemaakt tussen - hge achterstand : mensen in een buurt met een achterstandsscre van -1 f lager; - lage achterstand : mensen in een buurt met een achterstandsscre tussen -1 en 0; - enige welstand : mensen in een buurt met een achterstandsscre van 0 tt +1; en - hge welstand : mensen in een buurt met een achterstandsscre van +1 f hger. Deze indeling is gebaseerd p de achterstandsscres zals die vr Rtterdamse buurten dr het COS laatstelijk in 1998 werden berekend als gewgen gemiddelde van verschillende indicatren vr achterstand zals inkmen, pleiding, huisvesting en dergelijke. De achterstandsscres zijn z gestandaardiseerd, dat het gemiddelde nul is: half Rtterdam wnt in een buurt met achterstand, en half Rtterdam in een buurt met welstand. Zie hierver uitgebreider in: Centrum vr Onderzek en Statistiek (P. Das, H.C. van Lith en C. Stlk): Achterstandsscres van Rtterdam 1998 en ; Rtterdam,

21 7. De bezit- en gebruikspercentages vr eerdere jaren kmen niet vereen met in 2001 en eerder gepubliceerde gegevens, mdat in de Omnibusenquête tt en met 2001 Rtterdammers bven de 75 jaar ntbraken. De ude percentages zijn in 2002 schattenderwijs mgerekend tt percentages vr alle Rtterdammers van 16 jaar en uder. 8. Vr dit srt vergelijkingen zij eenvudhalve verwezen naar de vereenkmstige tabellen in de rapprtages uit de vrgaande jaren. 9. Als nt Als nt Zie de statistische databank Statline: Mens en maatschappij : Leefsituatie : Tijdsbesteding en vrije tijd : ICT en media gebruik ; 15 februari Smmige cijfers ver vrgaande jaren kmen daarp verigens niet vereen met die die er vrig jaar ng vermeld stnden (en ten zijn vergenmen in Rtterdammers en cmputers 2004). 12. Zie: Trendb: Internetgebruik van 1995 tt 2005; persbericht; Amsterdam, 10 mei 2005 (in ieder geval k te vinden p De Webmagazine-publicatie is te vinden p: Publicaties : Artikelen : Algemeen : Webmagazine : Snelle pmars breedbandinternet; 14 februari Zie vr de Statline-statistieken: Statline: Mens en maatschappij : Leefsituatie : Tijdsbesteding en vrije tijd : ICT en media gebruik. 21

22 22

23 2. GEMEENTELIJKE INFORMATIE EN DIENSTVERLENING OP INTERNET 2.1 Bekendheid, bezek en waardering gemeentelijke websites Bekendheid 61% van de Rtterdammers zegt te weten dat de gemeente Rtterdam allerlei infrmatie p het Internet publiceert. Nederlanders zeggen vaker dit te weten dan allchtnen, en bejaarden een stuk minder vaak dan niet-bejaarden. Werkenden, schlieren en studenten zeggen het meest dit te weten; gepensineerden het minst. En verder lpt deze kennis in sterke mate p met het pleidingsniveau en met het inkmen. Figuur 2.1: Bekendheid publicatie infrmatie gemeente p Internet. ja, weet ik nee, wist ik niet ja, weet ik nee, wist ik niet ja, weet ik nee, wist ik niet Bekendheid Ttaal Geslacht: Leeftijd: Etniciteit: man vruw 16 tt 30 jaar 30 tt 50 jaar 50 tt 65 jaar 65 jaar en uder Nederlands allchtn ja, weet ik nee, wist ik niet 61% % 5 41% 6 38% 7 28% 58% % 45% Respns Hgst vltide pleiding: Sciaal-ecnmische situatie: b/vb mav/ mb hav/ vw hb/w schlier/ student betaald werk in eigen huish. arb.ng./ werkls gepensineerd 4 60% 74% 81% % 48% 40% 5 40% % 28% % Huishudensinkmen: Achterstandsscre buurt: minima tt mdaal tt 2 mdaal 2 mdaal en meer hge achterst. lage achterst. enige welstand hge welstand 51% % 6 65% 4 48% 31% 2 44% 40% 38% 35% Interesse in plaatselijke plitiek: Gebruik Internet thuis: veel interesse enige interesse geen interesse ja nee; wel pc thuis geen pc thuis 68% 68% 48% 75% 5 31% % Daarnaast zijn hier ng twee andere invalsheken interessant en lgischerwijs k relevant. De bekendheid met de infrmatieverstrekking via Internet hangt k samen met de mate van interesse in de plaatselijke plitiek. Van de Rtterdammers met veel f enige interesse zegt 68% te weten dat de gemeente Rtterdam allerlei infrmatie p het Internet publiceert; van de Rtterdammers die daar geen interesse in hebben, is dat maar 48%. Ok is er een verband met het Internetgebruik. Van de Rtterdammers die thuis wel eens gebruik van Internet maken, zegt 75% p de hgte te zijn; van de Rtterdammers die zelf thuis nit gebruik maken van Internet maar wel een pc thuis hebben 5, en van de pc-lzen 31%. 23

24 De afgelpen jaren is de bekendheid van de publicatie van gemeentelijke infrmatie p Internet flink tegenmen: Bekendheid publicatie gemeentelijke infrmatie p Internet % 5 61% Deze tename heeft zich vral vrgedaan bij de categrieën Rtterdammers die ged f steeds beter geïntegreerd zijn in de digitale samenleving, en veel minder tt niet bij de categrieën die daar het verst van af staan. Bezek Zelfs van de Rtterdammers die beweren te weten van gemeentelijke websites heeft echter een grt deel z n site ng nit bezcht - wat de vraag pwerpt, f zij dan niet gebluft hebben. (Dr meer kennis te suggereren m niet dm te lijken; een bekend risic bij dit srt vragen.) Figuur 2.2a: Bezek gemeentelijke website(s) dr Rtterdammers die zeggen ze te kennen. vaak sms zelden nit vaak sms zelden nit Bezek (kenners) Ttaal Geslacht: Leeftijd: Etniciteit: man vruw 16 tt 30 jaar 30 tt 50 jaar 50 tt 65 jaar 65 jaar en uder Nederlands allchtn vaak sms zelden nit 1 40% 38% 21% 45% 3 18% % % 44% % 44% 0% 8% % 3 4 Respns Hgst vltide pleiding: Sciaal-ecnmische situatie: b/vb mav/ mb hav/ vw hb/w schlier/ student betaald werk in eigen huish. arb.ng./ werkls gepensineerd 1% 1% 4% 4% 0% 1% 1% 1 18% % 21% 15% 24% % 4 35% 4 30% 2 25% % 24% 4 30% 55% 50% Huishudensinkmen: minima tt mdaal tt 2 2 mdaal mdaal en meer 4% 1% 24% % 4 35% 55% 4 41% 38% 2 Achterstandsscre buurt: hge lage enige hge achterst. achterst. welstand welstand 2 20% % 4 40% % 41% vaak sms zelden nit Interesse in plaatselijke plitiek: veel enige geen interesse interesse interesse 8% 28% 21% % 35% 4 Gebruik Internet thuis: ja nee; wel geen pc pc thuis thuis % 25% 2 61% 80% Vaak : minstens eens per week; sms : meer dan eens per maand; zelden : minder dan eens per maand. In een aantal gevallen zijn de achterliggende aantallen eigenlijk te laag m de percentages meer dan indicatief te laten zijn. 24