Evaluatierapport Bodemsanering (grondsanering) Dronterweg 29 te Dronten. Projectnummer: / Wbb code: FL

Transcriptie

1 Evaluatierapport Bodemsanering (grondsanering) Dronterweg 29 te Dronten Projectnummer: / Wbb code: FL Opdrachtgever: Contactpersoon: Dop Beheer BV Dronterweg PA Dronten Dhr. D. Huisman, dhr. H. Hoekzema Datum sanering: Maart-november 2012 Datum rapport: Januari 2013 Projectleider Paraaf Gecontroleerd door Paraaf Datum Status R.J.J. Jonker J.G.M. ten Broeke definitief Ik verklaar dat de milieukundige begeleiding onafhankelijk van de opdrachtgever is uitgevoerd conform de eisen van BRL 6001: Uitvoering MKB Paraaf Datum M. Polling R.J.J. Jonker

2 Eco Reest BV Industrieweg JP Zuidwolde Tel.: Fax.: KANTOOR APPINGEDAM Opwierderweg 160, Appingedam Postadres: Postbus AC Delfzijl Tel.: Fax.: Eco Reest BV is gecertificeerd volgens NEN-EN-ISO 9001:2008, voor het uitvoeren van milieukundig (water)bodemonderzoek, asbestonderzoek in bodem en puin, grondonderzoek bouwstoffenbesluit, begeleiding bodemsaneringtrajecten, detachering en milieumanagement en lid van de Vereniging Kwaliteitsborging Bodembeheer (VKB). Als aangesloten adviesbureau zorgen we samen met de andere leden voor een betere borging van kwaliteit in de uitvoering van (water)bodemonderzoek en -saneringen. DISCLAIMER Dit evaluatierapport is het resultaat van een bodemsanering, verricht ter plaatse van de Dronterweg 29 te Dronten in opdracht van Dop Beheer BV. Ten behoeve van de juiste interpretatie van dit rapport is het noodzakelijk te beschikken over de gehele rapportage, inclusief bijlagen. Het rapport is ongeschikt voor toepassing in een juridische context indien: - de paginanummering van het rapport onjuist of onvolledig is - de bijlagen genoemd in de inhoudsopgave (deels) ontbreken - het projectnummer in het rapport en op de bijlage niet overeenkomt We stellen dit rapport alleen ter beschikking aan derden in geval van schriftelijke toestemming van de opdrachtgever.

3 Pagina 3 van 18 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 Algemeen Kwaliteit Aanleiding en doelstelling Locatie en verontreiniging Rapportwijzer LOCATIEGEGEVENS EN VERONTREINIGINGSBEELD 2.1 Terreinbeschrijving Historische gegevens Verontreinigingsbeeld en definitie van het verontreinigingsgeval Saneringsplan en beschikking Betrokken partijen UITVOERING VAN DE SANERING 3.1 Uitgangspunten aanpak sanering Vergunningen, ontheffingen en meldingen Milieukundige processturing Voorbereidende werkzaamheden Uitvoering grondsanering Algemeen Controlemonsters put- en wanden Controlemonsters en samenstelling deeldepots Bijzonderheden tijdens saneringswerkzaamheden Grondwatermonitoring Vrijkomende materialen en verwerking Grondwateronttrekking MILIEUKUNDIGE VERIFICATIE 4.1 Algemeen Monstername Bemonstering Analyseresultaten Afwijkingen op het saneringsplan Veiligheids- en Arbeidshygiënische aspecten CONCLUSIES EN NAZORG 5.1 Conclusies Nazorg Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

4 Pagina 4 van 18 BIJLAGEN Bijlage 1.1 Bijlage 1.2 Bijlage 1.3 Bijlage 1.4 Bijlage 1.5a Bijlage 1.5b Bijlage 1.6 Bijlage 1.7 Regionale ligging saneringslocatie Kadastrale gegevens Situatieschets met contouren grondverontreiniging Situatieschets met contouren grondwaterverontreiniging Situatietekening ontgravingen en bemonstering Situatietekening ontgravingen, depots en aanvulling Situatietekening dwarsdoorsnede isolatie Fotosessie sanering Bijlage 2.1 Bijlage 2.2 Bijlage 2.3 Bijlage 2.4 Bijlage 2.5 Analysecertificaten wand- en putbodemmonsters Berekende terugsaneerwaarden ontgraving Analysecertificaten Indicatieve depotkeuringen Toetsing indicatieve depotkeuringen Resultaten chemische analyses water Bijlage 3 AP04 onderzoek depots (Rapport EcoReest, RBK, 6 juni 2012) Bijlage 4 Analysemethoden Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

5 Pagina 5 van 18 1 INLEIDING 1.1 ALGEMEEN Door Dop Beheer BV is in eigen beheer een bodemsanering uitgevoerd ten behoeve van de ontwikkeling van een Mechanisch Erfgoed Centrum (MEC) aan de Dronterweg 29 te Dronten. Dop Beheer BV is eigenaar van het perceel. 1.2 KWALITEIT De sanering is uitgevoerd door Roelofs Wegenbouw BV. Roelofs is gecertificeerd en erkend door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu volgens Beoordelingsrichtlijn voor het procescertificaat Uitvoering van (water)bodemsaneringen SIKB 7000 VKB protocol 7001: Uitvoering landbodemsanering met conventionele methoden. Certificaat no: K44769/02. De milieukundige begeleiding is verzorgd door Eco Reest BV. Eco Reest BV is gecertificeerd en erkend door het Ministerie van VROM volgens Beoordelingsrichtlijn voor het procescertificaat Milieukundige begeleiding en evaluatie van bodemsanering SIKB 6000 VKB protocol 6001: Milieukundige begeleiding en evaluatie van landbodemsanering met conventionele methoden. Certificaat no: Er is geen functionele relatie tussen Eco Reest BV en de uitvoerenden. 1.3 AANLEIDING EN DOELSTELLING De aanleiding tot het nemen van saneringsmaatregelen zijn de resultaten van uitgevoerd bodemonderzoek en de plicht tot saneren van de bodem in het kader van de Wet bodembescherming. De sanering heeft plaatsgevonden in het kader van de gewenste herinrichting van de locatie. Doel van de sanering is dat de bodem van het terrein geschikt wordt gemaakt voor de functie van het terrein (Mechanisch Erfgoedcentrum) De doelstelling van de sanering is als volgt geformuleerd: Grond: het concentreren en isoleren van de verontreinigingen met minerale olie in gehalte boven de maximale waarde voor de functieklasse industrie. Grondwater: het bereiken van een stabiele eindsituatie voor de geconstateerde verontreinigingen met minerale olie (en vluchtige aromaten en naftaleen). Wij merken op dat de monitoring van het grondwater geen onderdeel uitmaakt van onderhavig evaluatieverslag. De monitoring wordt opgestart nadat de bebouwing en de verhardingen zijn gerealiseerd. 1.4 LOCATIE EN VERONTREINIGING Op de locatie was in het verleden een grasdrogerij gevestigd. De omgeving heeft een agrarische bestemming De aangetoonde verontreiniging betreft (zware) minerale olie in de grond en in het grondwater als gevolg van bedrijfsactiviteiten tussen 1960 en 2001 (grasdrogerij; nu niet meer actief). 1.5 RAPPORTWIJZER In onderhavig evaluatierapport worden in de hoofdstukken 1 en 2 algemene gegevens en de verontreinigingssituatie beschreven. De uitgevoerde werkzaamheden worden beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 wordt een overzicht gegeven van de milieukundige verificatie en tenslotte de conclusies worden beschreven in hoofdstuk Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

6 Pagina 6 van 18 2 LOCATIEGEGEVENS EN VERONTREINIGINGSBEELD 2.1 TERREINBESCHRIJVING Van het terrein zijn de volgende gegevens van belang: Adres Dronterweg 29 Plaats Dronten Oppervlakte perceel 2,35 ha. Kadastrale aanduiding Gemeente Dronten, sectie B, nrs en 1022 en 1451 x- en y-coördinaten x: , y: Toekomstig gebruik Bedrijfsterrein Huidig gebruik Geen/braakliggend Voormalig gebruik Grasdrogerij vanaf 1960 Verhardingen Het buitenterrein is grotendeels verhard met klinkers. Het noordoostelijk deel van het terrein is in 1990 verhard met asfalt, met een onderliggende (gecertificeerde) puinlaag van circa 0.5 meter. Asbesthoudende materialen Bestaande bebouwing is tot de fundering gesloopt. Oorzaak van bodemverontreiniging Ter plaatse heeft lekkage van olieproducten plaatsgevonden vanuit een stookolieleiding en een (gestalde) hydraulische kraan. Met name aan de noord- en oostzijden van het terrein zijn sterke verontreinigingen met olieproducten in de grond en het grondwater aangetoond. 2.2 HISTORISCHE GEGEVENS Historisch gebruik Voor 1960 was het terrein braakliggend. De grasdrogerij is in 1960 opgericht. Het zuidelijk deel van de saneringslocatie maakte toen nog geen deel uit van het bedrijfsterrein. Ook de loswal (talud) was nog niet gerealiseerd. De eerste bebouwing bestond uit het pakhuis met de werkplaats en de drogerij. Ten oosten van de drogerij bevond zich een bovengrondse stookolietank van ton. Later bevond deze tank zich nabij de oostelijke terreingrens. In 1963 is een vergunning afgegeven voor de bouw van twee opslagsilo s. In 1974 is lekkage opgetreden van één van de stookolietanks. Rond 1976 is het terrein in oostelijke richting uitgebreid. De stookolietank was tot voor kort nog aanwezig; tevens zijn destijds twee langwerpige bovengrondse olietanks bijgeplaatst. Van hieruit lopen olieleidingen naar twee olietanks in de zuidwest- en zuidoosthoeken van de drogerij. In de werkplaats is een doorsmeerstation met olieopslag gesitueerd. Ten zuidoosten van de werkplaats bevinden zich twee ondergrondse tanks met een afleverpomp. Tevens bevindt zich aan de noordwest-zijde van de drogerij een ondergrondse liter dieseltank. In 1979 is een hinderwetvergunning aangevraagd voor het oprichten van een propaaninstallatie voor huishoudelijk gebruik. In 1981 is de drogerij uitgebreid; het zuidelijke terreindeel is in gebruik genomen en de zuidelijke opslagloods is gebouwd. Tevens is rond die tijd de oostelijke sloot gegraven, een loswal aangelegd en de tankinstallatie verplaatst. De langwerpige tanks zijn ontmanteld en de bulktank is verplaatst naar de locatie bij de oostelijke terreingrens. Mogelijk is tijdens de aanleg van de loswal de grond geëgaliseerd, en is verontreinigde grond afkomstig van de olie-installatie over het noodoostelijk deel van het achterterrein verspreid. Waarschijnlijk is de ondergrondse liter dieseltank aan de noordwest-zijde van de drogerij in 1987 verwijderd in het kader van actie tankslag. Ter plaatse is in 1988 een drogerij gerealiseerd. In 1990 is het noordoostelijk deel van het terrein voorzien van de asfaltverharding met onderliggende puinlaag. In 1994 zijn ter plaatse twee ondergrondse dieseltanks verwijderd, en is tevens een vergunning afgegeven voor de bouw van het waterbassin. In 2001 was de grasdrogerij niet meer in bedrijf. Laatste bodemgebruik Vanaf 2001 is de locatie niet meer in gebruik. De bedrijfsgebouwen van de voormalige grasdrogerij zijn voorafgaand aan de sanering tot de fundering gesloopt. Van de opslagloods 6001 Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

7 Pagina 7 van 18 worden de fundering en de betonvloer gebruikt voor de nieuwbouw. Het buitenterrein is grotendeels verhard met klinkers. Ter plaatse van het noordoostelijk deel van de locatie is een asfaltverharding aanwezig, waar opslag van ruw product plaatsvond. Ook de bovengrondse tank aan de oostzijde van het terrein is verwijderd. Nabij de kade (loswal aan de noordzijde van het terrein) bevindt zich een waterbassin en een betonnen put. 2.3 VERONTREINIGINGSBEELD EN DEFINITIE VAN HET VERONTREINIGINGSGEVAL De verontreiniging is op basis van de historische informatie ontstaan als gevolg van de opslag en toepassing van olieproducten in het kader van de bedrijfsactiviteiten van de voormalige grasdrogerij, tussen 1960 en circa Het betreft derhalve een geval van historische bodemverontreiniging, vallend binnen het saneringskader van de Wet bodembescherming. Vanwege hun technische, organisatorische en ruimtelijke samenhang worden de verontreinigingen op het terrein van de voormalige grasdrogerij beschouwd als één geval van bodemverontreiniging. Van een geval van ernstige bodemverontreiniging in de zin van de Wet bodembescherming is sprake indien meer dan 25 m 3 grond en/of 100 m 3 bodemvolume grondwater verontreinigd is met een gemiddelde concentratie boven de interventiewaarde. De vastgestelde volumina van zowel de grond- als de grondwaterverontreiniging overschrijdt deze criteria. Er bestaat derhalve een wettelijke noodzaak tot sanering. In het actualiserende onderzoek (2010) is op basis van een risicobeoordeling geconcludeerd dat geen onaanvaardbare humane, ecologische of verspreidingsrisico s aanwezig zijn. Daarom behoeft de locatie niet met spoed te worden gesaneerd. In bijlagen 1.3 en 1.4 zijn de contouren van de grond- en grondwaterverontreiniging weergegeven (bron: Saneringsplan 2011). 2.4 SANERINGSPLAN EN BESCHIKKING Door Eco Reest is een saneringsplan opgesteld, rapportnummer , d.d. 23 september Door Provincie Flevoland is goedkeuring verleend aan het saneringsplan. De goedkeuring is verwoord in de beschikking van 2 januari 2012 met nummer Het betreft een functiegerichte sanering met concentratie en isolatie van olieverontreiniging en met als terugsaneerwaarde klasse industrie voor het overige terrein. 2.5 BETROKKEN PARTIJEN Aangaande de sanering van de verontreinigde grond zijn de volgende partijen betrokken: Opdrachtgever: Directievoering Uitvoering sanering: Transport verontreinigde grond: Verwerking verontreinigde grond: Levering aanvulgrond: Milieukundige processturing: Milieukundige verificatie: Bevoegd gezag sanering: Bevoegd gezag grondwateronttrekking/lozing: Dop Beheer BV Bouwmanagement Flevoland (dhr H. Hoekzema) Roelofs Wegenbouw te Den Ham Alleen intern transport Isoleren en concentreren op locatie Gebiedseigen (AP-04) gekeurde grond Eco Reest BV, Dhr. R Jonker (pl) en H. ten Broeke (pl) Dhr. M. Polling (mkb-uitvoering) Dhr. R Jonker (mkb-uitvoering) Eco Reest BV, Dhr. R Jonker (pl) en H. ten Broeke (pl) Dhr. M. Polling (mkb-uitvoering) Provincie Flevoland Dhr. F. Lok Waterschap Zuiderzeeland Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

8 Pagina 8 van 18 3 UITVOERING VAN DE SANERING 3.1 UITGANGSPUNTEN AANPAK SANERING Voor de bodemsanering op het terrein van de voormalige grasdrogerij zijn de volgende uitgangspunten (analoog aan het saneringsplan en beschikking) gehanteerd: 1. De verontreinigingsgegevens en locatiegegevens zoals deze zijn aangegeven in het actualiserende onderzoek van Eco Reest (2010); 2. De verontreiniging met zware oliecomponenten wordt beschouwd als een nauwelijks mobiele verontreiniging. Uit de resultaten van het actualiserende onderzoek blijkt dat geen verspreiding optreedt en sprake is van een afnemende omvang. Verticale verspreiding kan vanwege de aanwezige kleilaag niet plaatsvinden; 3. Om contact met de verontreiniging tegen te gaan wordt op het terrein een isolerende laag aangebracht bestaande uit bebouwing en verharding; 4. Ter controle van eventuele toekomstige verspreiding wordt een monitoring van de grondwaterkwaliteit uitgevoerd; 5. Door herschikking worden 5 kernen van verontreiniging geconcentreerd op een plek op de locatie. De ontgravingsdiepte varieert tussen 0,5 en 2,5 m-mv. Om het toekomstige beheer van de verontreiniging en de gebruiksbeperkingen tot een minimum te beperken en tot een compact gebied terug te brengen wordt alle verontreiniging geconcentreerd onder de verharding van de toekomstige remise op het noordoostelijke deel van het terrein. Verontreinigde grond buiten deze stalling, die niet voldoet aan de bodemfunctieklasse Industrie, wordt tevens ontgraven en binnen de contour van de te realiseren stalling verwerkt. Er wordt een signaallaag aangebracht tussen verontreinigde grond (c.q niet toepasbrare grond op grond van het Besluit Bodemkwaliteit) en minder verontreinigde grond (functiekalsse industrie op grond van de regeling Bodemkwaliteit); 6. Voorafgaand aan de sanering zijn bebouwing en verharding tot de fundering verwijderd. In de uitvoering van de sloop dient rekening te worden gehouden met mogelijk verontreinigde verharding, fundering en vloeren. De sloop van de fundering vindt plaats in samenhang met de sanering; 7. Op de locatie is voldoende ruimte voor tijdelijke opslagdepots van verontreinigde en niet verontreinigde c.q twijfelgrond voordat deze op de locatie wordt toegepast; 8. Onttrekking en lozing van grondwater dienen te voldoen aan de vereisten in het kader van de Waterwet c.q. het Activiteitenbesluit; 9. Zettingen als gevolg van de onttrekking van grondwater is onwaarschijnlijk. De opdrachtgever verzorgt eventueel een verzekering (en hoogtemetingen) voor eventueel optredende schade aan gebouwen en omgeving. 3.2 VERGUNNINGEN, ONTHEFFINGEN EN MELDINGEN De volgende vergunningen, ontheffingen en meldingen zijn aangevraagd en verkregen: - Provinciale beschikking in het kader van Wet Bodembescherming met kenmerk , d.d. 2 januari Ten behoeve van het lozen van grondwater is in het kader van de Regeling lozen buiten inrichtingen en lozing van verontreinigd grondwater melding gedaan bij het waterschap Zuiderzeeland. Het waterschap heeft goedkeuring verleend middels het schrijven van 1 maart 2012, kenmerk EWK/VVG/149250D. - Melding start bodemsanering bij provincie Flevoland, d.d. 16 april Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

9 Pagina 9 van MILIEUKUNDIGE PROCESSTURING De taken van de milieukundige processturing bij onderhavige sanering zijn: - toezicht houden of de sanering volgens het saneringsplan wordt uitgevoerd; - aansturen van de bodemsaneringswerkzaamheden, zoals het aangeven van de ontgravingsgrenzen, depotinrichtingen, uitkeuringen en herschikken van schone en verontreinigde grond; - aangeven van de mogelijkheden om bij te sturen indien afwijkingen worden gesignaleerd en indien noodzakelijk het opstellen van een wijziging c.q aanvulling op het saneringsplan; - vastleggen van de uitgevoerde werkzaamheden en vastleggen van de eventuele afwijkingen ten behoeve van de evaluatierapportage. De werkzaamheden van de milieukundige processturing bij de uitvoering zijn uitgevoerd door de heer M. Polling en de heer R. Jonker. De betreffende personen zijn een door het Ministerie van VROM onder de BRL SIKB 6000, VKB protocol 6001 erkend milieukundig begeleiders. De projectleiding bij de uitvoering is verzorgd door de heer R. Jonker en de heer H. ten Broeke Eco Reest is gecertificeerd en erkend door het Ministerie van VROM conform de BRL SIKB 6000, VKB protocol VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN De volgende werkzaamheden zijn uitgevoerd: - De uitvoerder van de sanering heeft een Veiligheid en Gezondheidsplan opgesteld en deze is goedgekeurd door Eco Reest. - Voorafgaand aan de uitvoering van de saneringsmaatregelen is het werkterrein ontruimd. Vervolgens is het terrein ingericht overeenkomstig het Al-22 (Arbo-Informatieblad 22 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, SDU 1999). Concreet gaat het hierbij om de volgende zaken: - hekwerk rond het werkterrein; - indeling schone en vuile zone; - sanitaire- en schaftvoorzieningen personeel. - Vaststellen veiligheidsvoorzieningen. De risico s voor de gezondheid zijn die van vergiftiging door de in de grond, het grondwater en bodemlucht aanwezige verontreinigingen. De sanering omvat het ontgraven en herschikken van verontreinigde grond en het aanbrengen van een betonvloer, inclusief fundaties, De contactmogelijkheden met de verontreiniging bestaan derhalve uit contact met verontreinigde grond en grondwater en via de uitdamping van de bodemlucht tijdens de ontgraving. - Verwijderen van verhardingen en halfverhardingen ter plaatse van de saneringsspots - De bodemsanering is uitgevoerd volgens de vastgestelde veiligheidsklasse 1 T en 0 F. - Ter plaatse van het zuidwestelijke deel van het terrein is ruimte gecreerd voor het inrichten van tijdelijke gronddepot en gebroken verhardingslagen Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

10 Pagina 10 van UITVOERING GRONDSANERING Algemeen De ontgravingswerkzaamheden zijn uitgevoerd in de periode april tot september In november is de betonvloer (isolatiemaatregel) aangebracht. De werkzaamheden zijn (beknopt) beschreven in het volgend overzicht: Periode activiteit 16 april - 5 mei ontgraven spots, verwijdering verhardingen en vorming van tussendepots onder milieukundige begeleiding; 15 mei 2012 Depotonderzoeken conform Besluit Bodemkwaliteit 4 juni - 7 juni Aanvullen saneringsputten vanuit depots en ter plaatse van de remise/nieuwbouw met grond die niet voldoet aan de gestelde terugsaneerwaarde. 8 juni 19 juni Ontgraving t.b.v. aanleg ringbalken rondom toekomstige remise alsmede herschikken van de uitgegraven grond binnen de contouren van de remise. Parallel aan de ontgraving van de ringbalken (tot kleilaag) is een foliewand aangebracht en is deze deels weer aangevuld met geel zand afkomstig van het terrein direct ten noorden/ noordwesten van de saneringslocatie. De foliewand is aangebracht om een fysieke scheiding tussen niettoepasbare grond en toepasbare grond te realiseren. Rondom de ringbalk is een folie aangebracht. De diepte van de verontreiniging bestaat uit een holocene kleilaag en kan derhalve (conform de saneringsbeschikking) worden beschouwd als fysieke afscheiding. In bijlage 1.5b is de situering van de aangebrachte folie weergegeven. In bijlage 1.6 is een verticale doorsnede van de isolatiemaatregel weergegeven. 10 sept sept. Voorbereiding heiwerk. Werkzaamheden hebben bestaan uit het voorboren van de funderingspalen tot de kleilaag met behulp van een Avegaar. Het opgeboorde verontreinigde materiaal is herschikt binnen de contouren van de remise. Vervolgens zijn de gecreerde gaten aangevuld met geel zand en zijn er aanvullende sleuven gegraven ten behoeve van de aanleg van riolering. 19 sept Realisatie bovenafdekking met folie alsmede aanbrengen zandpakket op folie voor stabilisatie. november 2012 Aanbrengen betonvloer ( = isolatiemaatregel) Controlemonsters put- en wanden Tijdens de saneringswerkzaamheden zijn 6 ontgravingsputten gegraven (locatie 1 t/m 6). Bij deze locaties zijn monsters van zowel de putbodem als de putwanden genomen, e.e.a conform de systematiek zoals beschreven in tabel 1 uit VKB protocol 6001 niet mobiele verontreiniging. Op die locaties waar de wanden c.q putbodems niet voldoet aan de terugsaneerdewaarde is de verontreiniging indien noodzakelijk aanvullend ontgraven. Na de ontgraving is de saneringsput ingemeten met behulp van GPS (x, y en z coordinaten). De ontgravingscontour van locatie 6 is niet uitgekeurd aangezien hier niet verontrienigde grond wordt ontgraven teneinde ruimte te creeren voor het herschikken van Niet-toepasbare grond onder de toekomstige remise. Voor de analyseresultaten van de putbodem- en wandbemonsteringen wordt verwezen naar hoofdstuk 4. Bij de wandbemonsteringen wordt opgemerkt dat de bemonsterde trajecten zijn gebaseerd op de ter plaatse aangetroffen bodemopbouw. De situering van de ontgravingen en de controlemonstername is opgenomen in bijlage 1.5a Controlemonsters en samenstelling deeldepots De ontgraven grond is, onder toezicht van een milieukundig begeleider, in verschillende tussendepots geplaatst. Bij het inrichting van de tussendepots is onderscheid gemaakt tussen visueel verontreinigde grond en visueel schone grond. In onderstaande tabel zijn de hoeveelheden weergegegeven. Locatienr. Volume (visueel) sterk verontreinigd materiaal (m3) Volume (visueel) twijfelachtig materiaal (m3) Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

11 Pagina 11 van 18 Uit bovenstaande tabel blijkt dat er op basis van visuele waarnemingen ca m 3 niet toepasbaar materiaal is ontgraven en kan worden geisoleerd onder de toekomstige remise. Om zeker te zijn dat de twijfelachtige grond uit de verschillende deeldepots geschikt is om als aanvulgrond toe te passen ter plaatse van locatie 1 t/m 5 zijn er indicatieve grondmonsters genomen. Op basis van deze analyseresultaten zijn de onderstaande deelpartijen opgenomen voor het AP-04 onderzoek (onderzoek conform Besluit Bodemkwaliteit). Locatienr. Omschrijving Hoeveelheid twijfelachtig materiaal (m3) Samenstelling Resultaat indicatieve monstername Besluit Bodemkwaliteit Vervolgactie 1 Dpp1 30 Matig fijn zand Voldoet aan functieklasse opnemen in AP-04 onderzoek Industrie 2 Dpp2 60 Matig fijn zand Niet toepasbaar Isoleren onder de toekomstige remise 3 Dpp3 250 Matig fijn zand Voldoet aan functieklasse opnemen in AP-04 onderzoek Industrie 4 Dpp4 200 Klei Voldoet aan functieklasse opnemen in AP-04 onderzoek Industrie 5-20 Klei - opnemen in AP-04 onderzoek Dp Matig fijn zand Niet toepasbaar Isoleren onder de 6 toekomstige remise Dp Matig fijn zand Voldoet aan functieklasse opnemen in AP-04 onderzoek Industrie Uit bovenstaande tabel blijkt dat het materiaal afkomstig van locatie 2 (60 m 3 ) en locatie 6 (350 m 3 ) als niet toepasbaar wordt gedefinieerd en derhalve niet kan worden worden gebruikt als aanvulgrond bij locatie 1 t/m 5. In totaal wordt 2010 m 3 grond herschikt ter plaatse van de toekomstige remise. Een overzicht van de ligging van de deeldepots is opgenomen in bijlage 1.5b. De resultaten van de indicatieve toetsingen zijn opgenomen in bijlage 2.4. De rapportage van het Ap-04 onderzoek is opgenomen in bijlage 3 van onderhavig rapport. 3.6 BIJZONDERHEDEN TIJDENS SANERINGSWERKZAAMHEDEN Bovengrondse tanks en leidingen Bij locatie 5 zijn tijdens de sloop van de opstallen bovengrondse opslagtanks voor stookolie verwijderd. Bij de ontgraving zijn de hierbij behorende ondergrondse brandstofleidingen verwijderd. Tevens is ter plaatse ontgraven tot de kadastrale eigendomsgrens. Ronde putten Tijdens de ontgraving zijn eveneens twee (ingegraven) ronde betonnen putten met de daarin voorkomende natte grond verwijderd. Het ontgraven materiaal (enkele kuubs) is op initiatief van de aannemer bij het sterk verontreinigde materiaal van locatie 5 gevoegd. Controle bevoegd gezag Tijdens de werkzaamheden is er controle uitgevoerd door de provincie Flevoland (dhr. F. Lok).Op 4 mei 2012 heeft hij de saneringslocatie bezocht. Daarnaast is hij regelmatig geïnformeerd per over de voortgang in de sanering. Op 10 september heeft hij bij een locatiebezoek de werkzaamheden stilgelegd omdat voor hem de uitvoering onduidelijk was en er mogelijk verontreinigde en schone grond zou kunnen worden gemengd (economisch delict). Na het verstrekken van nadere informatie en uitleg over de werkwijze zijn de volgende dag de werkzaamheden hervat. Dhr. Lok en dhr. Drost van de Provincie Flevoland hebben, ter controle, op 13 september opnieuw de locatie bezocht en geen opmerkingen (meer) geplaatst Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

12 Pagina 12 van GRONDWATERMONITORING Voor wat betreft de verontreiniging van het grondwater is in het voorafgaande saneringsplan reeds uitgegaan van een stabiele verontreinigingssituatie. In de saneringsbeschikking is aangegeven dat op enkele plaatsen peilbuizen worden geplaatst ten behoeve van het monitoren van de stabiele eindsituatie. Onderhavig evaluatieverslag heeft alleen betrekking op de grondsanering. Grondwatermonitoring valt buiten de scope van onderhavig evaluatieverslag. 3.8 VRIJKOMENDE MATERIALEN EN VERWERKING Vrijkomend beton en asfalt is afgevoerd en tijdelijk opgeslagen op het terrein en valt buiten de scope van dit evaluatierapport. Op grond van uitkeuring (AP04, bijlage 3) is grond op lokatie herschikt. De sterk verontreinigde grond (ca m 3 ) is geconcentreerd en geisoleerd onder de betonvloer van de toekomstige remise. De situering is weergegeven in bijlage 1.5b. De geïsoleerde en geconcentreerde verontreiniging onder de gerealiseerde betonverharding heeft een maximaal oppervlakte van ca. 68 m x 43 m. De dikte van de laag verontreinigde grond varieert van 0,5 tot 2,5 m mv (tot aan de kleilaag). De gemiddelde dikte bedraagt ca. 1,5 m. Dit totale volume waarin sterk verontreinigde grond aanwezig is kan hiermee worden geschat op maximaal m³ (in profiel). De situering is weergegen in de vertikale doorsnede in bijlage 1.6. In het saneringsplan is uitgegaan van 880 m 3 sterk verontreinigde grond (> interventiewaarde) bij alle spots tezamen. Er is hierin niet aangegeven hoeveel verontreinigde grond boven de functieklasse Industrie er geisoleerd zou moeten worden onder de toekomstige remise. Er is nu maximaal ca sterk verontreinigde grond c.q niet toepasbare grond geisoleerd onder de toekomstige remise. De volgende uitvoeringsaspecten zijn hier op te merken. 1. De hoeveelheid niet toepasbare grond is tijdens de sanering groter gebleken dan bij het onderzoek is vastgesteld. 2. Grond is ontgraven onder milieukundige begeleiding. Op grond van visuele beoordeling is in eerste instantie de mate van verontreiniging geschat. Twijfelachtige grond is hierbij separaat ontgraven en in depot geplaatst. 3. De definitieve scheiding voor sterk en niet sterk verontreinigde grond (depotscheiding) is gebaseerd op laboratoriumanalyses van indicatieve partijkeuringen. Op basis deze beoordeling is ca. 2010m3 sterk verontreinigde en niet toepasbare grond aangebracht ter plaatse van de toekomstige remise. 4. Op basis van AP04 keuring is alleen grond die voldoet aan de functieklasse Industrie herschikt in de ontgravingsputten (locatie 1 t/m 5) op het overige terrein. 3.9 GRONDWATERONTTREKKING Bij locatie 3 is met name overtollig regenwater onttrokken (open bemaling) om in den droge te kunnen ontgraven. Het gaat om ca. 50 m³ op 23 april. Dit water was niet verontreinigd. Op 2 mei is een watermonster genomen van geloosd overtollig water bij de ontgraving bij locatie 5. Hierbij is, in overleg met het Waterchap, een relaltief kleine hoeveelheid verontreinigd water geloosd. Ook bij put 5 zijn, op 6 juni, enkele m³ (visueel schoon) regenwater (maximaal 5 m³) opgepompt en geloosd. NB Hier is geen controlemonster genomen. Onttrokken bemalingswater (open bemaling) Datum locatienr. Hoeveelheid Lozing Kwaliteit 23/4/ Ca. 50 m 3 Riool buiten inrichting Minerale olie < 50 ug/l 2/5/ Ca. 5 m 3 Riool buiten inrichting Sterk verontreinigd met minerale olie 6/6/ Ca. 5 m 3 Riool buiten inrichting Geen analyse De analyseresultaten zijn opgenomen in bijlage Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

13 Pagina 13 van 18 4 MILIEUKUNDIGE VERIFICATIE 4.1 ALGEMEEN De milieukundige verificatie is uitgevoerd door projectleiders bodemsanering, de heren R.J.J. Jonker en J.G.M. ten Broeke. De milieukundige processturing en milieukundige eindverificatie is gecombineerd uitgevoerd. De taken van de milieukundige verificatie zijn: - controle of de sanering volgens het plan is uitgevoerd; - vastleggen van de resultaten van de bodemsanering; - vastleggen van eventuele restverontreinigingen. 4.2 MONSTERNAME Monstername ten behoeve van de verificatie is gecombineerd uitgevoerd met de milieukundige processturing. De eindbemonstering is uitgevoerd door de heer M. Polling onder begeleiding van de projectleider. De bodem en wanden van de ontgravingen zijn conform VKB protocol 6001 bemonsterd. De grondmonsters zijn op het laboratorium van Acmaa te Hengelo geanalyseerd op de gehalte(n) aan minerale olie (incl. organische stof en lutum) Bemonstering Bodemmonsters De bodem van de ontgravingsput is bemonsterd met de monsters P1 t/m P15. De ontgravingsdiepte is minimaal 1 m-mv en maximaal 2,5 m-mv. Bemonstering putbodems Locatienr. Monster Datum Code Lengte Breedte put Diepte put put 1 P Am m 5m 1m-mv 2 P Am m 5m 1m-mv P Am m 8m 1m-mv P Am ,5m 4m 2m-mv P Am m 7m 2,5m-mv 3 P Am m 7m 2,3m-mv P Am m 10m 2,5m-mv P Am m 3m 2,5m-mv P Am m 5m 2,5m-mv P Am m 5m 1m-mv 4 P Am m 8m 2m-mv P Am m 8m 2m-mv P Am m 4,5m 1,5-2,5m-mv 5 P Am m 4,5m 1,5-2,5m-mv P Am m 4m 2,5m-mv = aanvullende ontgraving van de put 6001 Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

14 Pagina 14 van 18 Wanden ontgravingsput De volgende wandmonsters zijn genomen, W1 t/m W18.1. Bemonstering putwanden Locatienr. Monster Datum Code Lengte put Breedte put Diepte put 1 W Am m 0m-mv 1m-mv 2 W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 0,8m-mv 1m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv 3 W Am ,5m 0m-mv 1m-mv W Am ,5m 1m-mv 2m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv 4 W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 0m-mv 1m-mv W Am m 1m-mv 2m-mv W Am m 0m-mv 0,5m-mv W Am m 0,5m-mv 1,5m-mv W Am m 0,3m-mv 1,3m-mv 5 W Am m 1,3m-mv 2,3m-mv W Am m 0,3m-mv 1,3m-mv W Am m 1,3m-mv 2,3m-mv W Am m 0,3m-mv 1,3m-mv = aanvullende ontgraving van de wand = visueel verontreinigde wand tegen perceelgrens Voor de lokalisering van de monsters wordt verwezen naar de situatietekening in bijlage 1.5a Analyseresultaten In de onderstaande tabellen zijn de analyseresultaten van de bodem- en wandmonsters opgenomen en getoetst aan de terugsaneerwaarde (functieklasse Industrie). Bemonstering en resultaten putbodems Locatie Monster Datum Code Gehalte minerale olie Toetsing Toelichting nr. [mg kg/ds] P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am Vervolg (p12) P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am Vervolg (p10) P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am <38 - Voldoet aan terugsaneerwaarde P Am Voldoet aan terugsaneerwaarde + = voldoet niet aan terugsaneerwaarde - = voldoet wel aan terugsaneerwaarde Uit de bovenstaande tabel blijkt dat bij de Putbodemmonsters P4 en P6 verhoogde gehalten aan minerale olie zijn aangetoond boven de terugsaneerwaarden. Op grond van deze resultaten is 6001 Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

15 Pagina 15 van 18 dieper ontgraven (ca. 0.5 meter) en zijn er opnieuw monsters genomen van de putbodem. Uit de resultaten van P10 en P12 blijkt dat de terugsaneerwaarde niet meer wordt overschreden. Bemonstering en resultaten putwanden Monster Datum Code Minerale olie mg/kg ds Toetsing klasse Industrie conclusie W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Vervolg W9, W10 en W11 W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Vervolg W13 W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Vervolg W 12 W Am Wand gelegen binnen contour Remise, afgeschermt met folie W Am Wand gelegen binnen contour Remise, afgeschermt met folie W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am <38 Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Kadastrale grens belendend perceel, afgeschermt met folie W Am Kadastrale grens belendend perceel, afgeschermt met folie W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Vervolg W 18.1 W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde W Am Voldoet aan terugsaneerwaarde Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij W2, W4.2 en W5.2 de terugsanerwaarde is overschreden. Vervolgens is hier verder ontgraven totdat de terugsaneerwaarde is bereikt. Bij Wand 6 zijn verhoogde gehalten aan minerale olie aangetoond die de terugsaneerwaarde overschrijden. De verontreiniging loopt hier verder tot onder de toekomstige bebouwing (isolatie). Ter afscheiding is hier een folie aangebracht. Bij W15.1 en W15.2 wordt de terugneerwaarde tevens overschreden. Hier is niet verder ontgraven omdat het hier de perceelsgrens betreft. De wand is vervolgens afgedekt met een folie. 4.3 AFWIJKINGEN OP HET SANERINGSPLAN Tijdens de sanering zijn er geen afwijkingen geconstateerd die van invloed zijn op het saneringsresultaat. Gedurende het saneringsproces heeft de provincie wel enkele op- en aanmerkingen gemaakt. De opmerkingen alsmede een toelichting van de Milieukundige Begeleiding is onderstaand beschreven. Aanbrengen folie In afwijking van de beschikking is er onder de aangebrachte verontreinigde grond onder toekomstige remise geen scheidingsfolie aangebracht. Hiervoor zijn de volgende argumenten: 1. de aangebrachte (niet toepasbare) grond bestaat uit zand en daarmee voldoende visueel te scheiden is van onderliggende kleibodem (fysieke scheiding). De uitneembaarheid is hiermee eveneens voldoende geborgd Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

16 Pagina 16 van Ten aanzien van relevantie: Op ¾ deel van de toekomstige remise is verontreinigde grond niet ontgraven en is het dan ook niet mogelijk om een signaalfolie aan te brengen tussen de kleilaag en de niet toepasbare grond. Het niet aanbrengen van een signaal folie op ¼ deel is naar onze inschatting geen afwijking of wijziging die het saneringsresultaat wezenlijk beïnvloedt. Ter aanvulling: Er zijn wel signaalfolies aangebracht, in verticale zin, ter plaatse van de ringbalk rondom de toekomstige remisestalling en een folie als horizontale afdekking voor de schone zandlaag direct onder de betonvoer (zie bijlage 1.6). Op grond van deze afwijking op de beschikking geeft de Provincie aan dat hier gaat om een relatief beperkte afwijking van het goedgekeurde saneringsplan. Deze wijziging moet worden beschreven in het logboek en het evaluatieverslag. Ook moet er in het op te stellen nazorgplan aangegeven worden welke maatregelen worden getroffen om het bereikte saneringsresultaat in stand te houden. Met andere woorden, hoe wordt lekkage voorkomen dan wel vroegtijdig gesignaleerd en gerepareerd. Vermeende menging van grond De Inspecteur van de Provincie Flevoland verondertelde dat er mogelijk sprake was van vermenging van grond van verschillende verontreinigingsklassen ter plaatse van de toekomstige stalling. Na enig uitleg over de werkzijze waaruit blijkt dat dit niet aan de orde was (zoals ook verwoord in onderhavig evaluatierapport) heeft de Provincie hier op 13 september (locatiebezoek) geen opmerkingen meer over gemaakt. 4.4 VEILIGHEIDS- EN ARBEIDSHYGIËNISCHE ASPECTEN Tijdens de sanering van de met minerale olie verontreinigde grond zijn de veiligheidsmaatregelen in acht genomen zoals beschreven in het Arbo-Informatieblad Al-22 en de CROW-publicatie 132 werken met verontreinigde grond of verontreinigd grondwater. Tijdens de werkzaamheden zijn hierop geen afwijkingen geconstateerd. Er is geen aanleiding geweest de voorgeschreven veiligheidsklasse 1T en 0 F aan te passen Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

17 Pagina 17 van 18 5 CONCLUSIES EN NAZORG 5.1 CONCLUSIES Door Dop Beheer BV is in eigen beheer een bodemsanering uitgevoerd ten behoeve van de ontwikkeling van een Mechanisch Erfgoedcentrum (MEC) aan de Dronterweg 29 te Dronten. Dop Beheer BV is eigenaar van het perceel. De sanering heeft plaatsgevonden in het kader van de gewenste herinrichting van de locatie. Doel van de sanering is dat de bodem van het terrein geschikt wordt gemaakt voor de functie van de locatie (Mechanisch Erfgoedcentrum). De doelstelling van de sanering is als volgt geformuleerd: Grond: het concentreren en isoleren van de verontreinigingen met minerale olie in gehalte boven de maximale waarde voor de functieklasse industrie. Grondwater: het bereiken van een stabiele eindsituatie voor de geconstateerde verontreinigingen met minerale olie (en vluchtige aromaten en naftaleen). Wij merken op dat de monitoring van het grondwater geen onderdeel uitmaakt van onderhavig evaluatieverslag. De monitoring wordt opgestart nadat de bebouwing en de verhardingen zijn gerealiseerd. De ontgravingslocaties 1 t/m 5 zijn gesaneerd tot de maximale gehalten die horen bij functieklasse industrie (danwel tot de perceelgrens). Onder de toekomstige remise is een immobiele verontreiniging door (zwaardere) minerale olie in gehalten boven de functieklasse industrie (mede door herschikking) geisoleerd. Het herschikte volume bedraagt naar schatting 2010 m 3. De geisoleerde verontreiniging (ca 4500 m 3 ) is aan de bovenzijde geisoleerd met een betonvloer (op een signaalfolie). Er zijn geen afwijkingen op het saneringsplan geconstateerd die van directe invloed zijn op het saneringsresultaat. Aldus wordt op grond van de onderzoeksresultaten, saneringsplan en beschikking geconcludeerd dat met de genomen maatregelen aan de saneringsdoelstelling is voldaan. 5.2 NAZORG Voor de geisoleerde verontreiniging is nazorg is van toepassing. De nazorg bestaat uit: - registratie; - het niet verplaatsen van de verontreiniging; - het beheersen van de grondwaterverontreiniging; - het monitoren van de grondwaterverontreiniging; Registratie De (geïsoleerde) verontreiniging wordt kadastraal geregistreerd (taak bevoegd gezag). In dit kader dient bij wijziging van de bestemming eventueel een aanvullende saneringsmaatregel te worden genomen. Niet verplaatsen De gemeten gehalten ter plaatse van put 1 t/m 5 vormen geen risico, en heeft (voor het huidige gebruik van de locatie als industrie) geen gebruiksbeperkingen tot gevolg. Er is in deze situatie geen actieve nazorg nodig De zorg aangaande de gestationeerde verontreiniging onder de remise bestaat uit het niet verplaatsen van de verontreiniging en het voorkomen van contactmogelijkheden Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

18 Pagina 18 van 18 Indien er ter plaatse van de verontreinigde bodem grondwerk wordt uitgevoerd, dienen hiervoor veiligheidsmaatregelen te worden getroffen aangaande werken met verontreinigde grond AI-22. Alle werkzaamheden op, of in de bodem van de verontreinigde zone worden bij het bevoegd gezag gemeld. Monitoren van grondwaterkwaliteit Op en naast de locatie worden rondom de verontreinigingen monitoringspeilbuizen geplaatst tot in het freatisch grondwater. Deze worden geplaatst na herinrichting van het terrein en duurzaam afgewerkt. Het grondwater uit de monitoringspeilbuizen wordt periodiek bemonsterd op aanwezigheid van minerale olie. Wanneer verhoogde gehalten aan minerale olie worden aangetoond wordt de monitoring geïntensiveerd op de plaatsen waar een verhoogde concentraties is aangetoond. Wanneer een tendens van concentratieverhogingen wordt vastgesteld dient een beheersmaatregel te worden getroffen teneinde verspreiding van verontreiniging via het grondwater tegen te gaan. Eco Reest BV Dhr. Ing. J.G.M. ten Broeke MSc. Dhr. R.J.J. Jonker 6001 Evaluatierapport bodemsanering Dronterweg 29 te Dronten (projectnummers en

19 BIJLAGE 1

20 Regionale ligging saneringslocatie Bijlage 1.1

21

22

23

24

25

26

27 Foto s saneringslocatie Bijlage 1.7 Overzicht toekomstige remise voor verwijdering asfaltverharding Overzicht toekomstige remise (voorafgaand aan verwijdering puinfundering)

28 Afgedekt deeldepot afkomsig van locatie 1 Overzicht Locatie 2

29 Overzicht ontgraving locatie 2 Overzicht ontgraving locatie 3

30 Ontgraving locatie 3 met op de achtergrond afgedekte deeldepots Overzicht locatie 4

31 Ontgraving locatie 4 Ontgraving locatie 4 (incl. afgedekt depot met uitgegraven grond)

32 Overzicht ontgraving locatie 5 Olie/waterreactie ter plaatse van wand 15 (locatie 5)

33 Verwijderen betonlaag ten behoeve van aanvullende ontgraving W18 (locatie 5) Ontgraving locatie 6

34 Ontgraving locatie 6 Overzicht van een deel van de aangebrachte signaallaag aan bovenzijde verontreiniging

35 Afdekken signaallaag met een laag zand Signaaldoel ter plaatse van toekomstige ringbalk

36 Boringen t.b.v aanleg heipalen Afstorten van boorpalen met zand

37 Overzicht gecreëerd boorgat ten behoeve van heipaal Overzicht aangebrachte isolatievariant (betonvloer)

38 Overzicht aangebrachte betonvloer Overzicht isolatievariant (betonvloer)