Borstkanker tijdig opsporen
|
|
- Joris de Wilde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Borstkanker tijdig opsporen
2 Borstkanker tijdig opsporen Borstkanker is wereldwijd de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In Vlaanderen zijn er jaarlijks meer dan nieuwe patiënten. De precieze oorzaken van borstkanker zijn nog niet gekend. Je kunt de ziekte dus nooit helemaal voorkomen, maar een gezonde levensstijl kan het risico verminderen. Borstkanker vroeg opsporen is trouwens wel mogelijk. Daarom is het op elke leeftijd belangrijk om aandacht te hebben voor veranderingen in je borsten en vanaf 50 jaar deel te nemen aan de borstkankeropsporing. Een goed borstgevoel Er zijn grote natuurlijke verschillen tussen borsten. Het schoonheidsideaal in de media speelt voor sommige vrouwen een belangrijke rol. Toch is het meestal de manier waarop je als vrouw naar je borsten kijkt, die je borstgevoel bepaalt. Borsten zijn niet alleen van belang voor de voeding van een pasgeboren kind. Ze hebben voor veel vrouwen ook een koesterende functie in de relatie met hun kinderen, hun partner en zichzelf. Borsten spelen een belangrijke rol in de lichaamservaring en seksuele beleving van een vrouw. Het uiterlijk van borsten wordt bepaald door het volume en de vorm van de borstklier, de tepel en de tepelhof. De borstklier bestaat uit klierweefsel met melkklieren en -gangen. Vetweefsel doet dienst als vulling. Daarnaast zorgt bindweefsel voor de stevigheid en de ophanging van de borst aan de borstkas. Kleine spierbundeltjes rond de tepel bepalen de gevoeligheid van de borst. Verder is er een netwerk van lymfevaten dat weefselvocht naar de bloedbaan brengt. 2
3 Onder invloed van hormonale schommelingen veranderen de borsten voortdurend. Vanaf het begin van de puberteit duurt het gemiddeld vier jaar voor ze volgroeid zijn. Tijdens de eerste zwangerschap en borstvoeding neemt het klierweefsel toe. Net voor de menstruatie zijn borsten steviger, knobbeliger en gevoeliger. In de overgangsjaren (= menopauze) wordt een groot deel van het klierweefsel vervangen door vetweefsel. Aandacht voor veranderingen Ongeacht je leeftijd is het belangrijk om aandacht te hebben voor je borsten en in het oog te houden of er iets verandert. Dat kan door je borsten regelmatig (bijvoorbeeld maandelijks) te bekijken en te betasten (bijvoorbeeld tijdens het wassen of aankleden). Dan weet je wat bij jou normaal is. Een verandering merk je zo misschien gemakkelijker op. Dat waakzaam zijn wordt ook borst-bewustzijn genoemd. Een verandering wijst niet automatisch op borstkanker. Het kan ook gaan om een goedaardige afwijking. Maar ook het omgekeerde is waar: als je niets voelt, wil dat niet zeggen dat er zeker niets aan de hand is. Zelf je borsten onderzoeken kan dus soms onterecht een gevoel van veiligheid geven of een gevoel van angst oproepen als je een verandering voelt. Meestal goedaardig Knobbeltjes in je borst kunnen heel verschillend aanvoelen en veranderen tijdens je menstruele cyclus. Een verandering in de structuur van je borst kan wijzen op een borstaandoening. Het merendeel daarvan is niet levensbedreigend. Voor zekerheid over de aard van de aandoening of over wat je voelt, vraag je het best advies aan je arts. 3
4 Een paar voorbeelden: Een vetknobbel of lipoom is een opstapeling van vetcellen. Het is pijnloos en op zich niet erg. Een behandeling is niet echt nodig, tenzij de knobbel hinderlijk wordt. Een ontsteking van de borstklier of mastitis kan ontstaan bij borstvoeding. Er is een harde, rode en pijnlijke vlek in de borst. Je hebt koorts en voelt je grieperig. De ontsteking kan behandeld worden met antibiotica. Een borstabces kan het gevolg zijn van een te laat ontdekte borstontsteking. Het heeft dezelfde symptomen als een ontsteking en wordt meestal behandeld met antibiotica. Een fibro-adenoom is een klierweefselgezwel dat reageert op hormonale schommelingen maar meestal geen pijn doet. Verwijdering is normaal niet nodig tenzij de knobbel groter wordt en pijn doet. Een cyste is een gezwel met vocht. Ze is vaak drukgevoelig en pijnlijk. Een cyste kan verdwijnen en terugkomen naargelang het verloop van je cyclus. Met een punctie kan de vloeibare inhoud weggezogen worden. Mastopathie is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen in het klierweefsel. De borst voelt vaak pijnlijk, gespannen en onregelmatig aan. Sommige vrouwen hebben er enkel last van tijdens hun menstruatie. Het kan ook de reden zijn dat er vocht uit de tepels komt. 4
5 Soms kwaadaardig Sommige veranderingen kunnen wijzen op de ontwikkeling van borstkanker. Om zelf veranderingen of signalen te kunnen opmerken, is het belangrijk dat je je borsten goed kent. Daarom is het zinvol om je borsten regelmatig te controleren. Dat is ook zo voor vrouwen van 50 tot en met 69 jaar die tweejaarlijks een screeningsmammografie laten nemen. Aandachtspunten: Liggen je tepels ongeveer op dezelfde hoogte? Zijn je tepels in dezelfde richting georiënteerd? Verschijnt er uitslag, eczeem of korstvorming rond je tepels? Is een van je tepels onlangs meer ingetrokken? Is er een kleine wonde, vochtverlies uit je tepel of een verzwering? Zijn er recente veranderingen in vorm of grootte van je borst? Liggen de onderranden ongeveer op dezelfde hoogte? Is er een afvlakking of welving die er voordien niet was? Is er een kuiltje of intrekking, een knobbeltje, een kleurverandering of duidelijke vergroting van de poriën (zoals de poriën van een sinaasappel)? Is er een zwelling of verharding in je borst of okselholte? Voelt je borst pijnlijk of zwaarder aan? Als je zo n verandering opmerkt, raadpleeg je het best je arts. Die kan je adviseren om je borsten te laten onderzoeken. 5
6 Wat is borstkanker? Veel cellen in het lichaam hebben slechts een beperkte levensduur. Om gezond te blijven moet iedere lichaamscel die verloren gaat, vervangen worden door een nieuwe cel met dezelfde eigenschappen. Dat proces van celdeling is afhankelijk van allerlei controle- en vernietigingsmechanismen. Als het lichaam er niet in slaagt om afwijkende cellen te verwijderen of uit te schakelen via de natuurlijke afweer, dan kan er zich een abnormale weefselmassa ontwikkelen met veel afwijkende cellen. Zo ontstaat een kankergezwel. Wat een cel doet ontaarden en waarom iemand borstkanker krijgt, is niet met zekerheid geweten. Als de kankercellen in de omringende weefsels doordringen, kunnen ze gezond weefsel vernietigen. Als ze zich losmaken uit het gezwel en zich via de lymfevaten en het bloed in het hele lichaam verspreiden, ontstaan uitzaaiingen of metastasen. Het is belangrijk om borstkanker in een vroeg stadium te ontdekken. Risicofactoren Borstkanker komt vooral voor bij vrouwen. Bij mannen is het een eerder zeldzame aandoening. Meestal is er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak. Je kunt dus nog niets doen waardoor je helemaal zeker bent dat je geen borstkanker zult krijgen. Het is duidelijk dat de leeftijd een rol speelt. 75 % van de borstkankers bij vrouwen komen namelijk voor boven de leeftijd van 50 jaar. Verder is bekend dat een aantal erfelijke of hormonale factoren het risico verhogen, bv. familiale of erfelijke aanleg: als je moeder, zus, tante of grootmoeder borstkanker hadden, kan je een verhoogd risico hebben. Soms worden zelfs genetische afwijkingen vastgesteld maar het gaat slechts om 5 tot 10% van alle gevallen van borstkanker. 6
7 een lange vruchtbare periode: regelmatige menstruatie voor 12 jaar of menopauze na 55 jaar; kinderloosheid of eerste voldragen zwangerschap na 35 jaar. Ook het eerder gehad hebben van borstkanker speelt een rol. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ook de volgende factoren een negatieve invloed kunnen hebben: langdurige inname van de pil: kort na de eerste menstruatie, gedurende vele jaren voor de eerste zwangerschap en in de tien jaar voor de menopauze; langdurige hormonenbehandeling na de menopauze; zwaarlijvigheid na de menopauze; ongezonde leefgewoonten zoals roken, te weinig groenten en fruit, te veel alcohol, te weinig lichaamsbeweging, onnodige blootstelling aan medische straling, te veel stress. Als je een van die factoren bij jezelf herkent, betekent dat niet per se dat je borstkanker zult krijgen. Het betekent ook niet dat je geen borstkanker zult krijgen als je er geen enkel bij jezelf herkent. Bespreek je persoonlijke risicofactoren met je arts. Laat je medisch goed opvolgen om een eventueel beginnende borstkanker zo vroeg mogelijk op te sporen. 7
8 Borstkanker opsporen Hoe vroeger, hoe beter Borstkanker kan in een vroeg stadium opgespoord worden via een opsporingsmammografie. De foto s kunnen heel kleine afwijkingen tonen, lang vooraleer je ze kunt voelen of zien. Bij de meeste vrouwen na de menopauze heeft het klierweefsel in de borsten zich grotendeels omgezet in vetweefsel, waardoor afwijkingen op de foto s beter zichtbaar worden dan voordien. Als de mammografie een afwijking aan het licht brengt, kan je arts een bijkomend onderzoek (bv. een echografie) voorstellen. Dat onderzoek kan meer informatie geven over een afwijking en kan bv. een cyste onderscheiden van een tumor. Als je arts een bijkomend onderzoek voorschrijft, betekent dat niet noodzakelijk dat je borstkanker hebt. Als borstkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, is er meestal een minder ingrijpende operatie en behandeling nodig en verhogen je genezingskansen. 8
9 Mammografie Een mammografie is een röntgenfoto van de borsten. Bij dat onderzoek worden de borsten tussen twee platen gelegd en wat aangedrukt. Sommige vrouwen staan eerder huiverig tegenover een mammografie. Ze vinden het onderzoek pijnlijk of onaangenaam, zijn beschaamd of bang. Een mammografie kan gebruikt worden om na te gaan wat er aan de hand is als je aan je borst een verandering voelt of ziet. Daarnaast wordt een mammografie ook gebruikt om borstkanker vroeg op te sporen bij vrouwen die geen klachten hebben, bijvoorbeeld in het kader van het Vlaams bevolkingsonderzoek. Zoals elk onderzoek heeft ook een mammografie haar beperkingen. Niet alle veranderingen in de borst zijn erop te zien. Toch is het belangrijk de voor- en nadelen van het onderzoek af te wegen. Deelnemen aan het bevolkingsonderzoek Vrouwen van 50 tot en met 69 jaar zonder klachten kunnen zelf kiezen hoe ze instappen in het bevolkingsonderzoek. Je kunt met een voorschrift van je arts een opsporingsmammografie (ook screeningsmammografie genoemd) laten uitvoeren. Doe je dat niet gedurende een periode van twee jaar, dan ontvang je een brief van een regionaal screeningcentrum (ook centrum voor borstkankeropsporing genoemd) waarin een afspraak bij een erkende radiologische dienst in jouw buurt wordt voorgesteld. VLAAMS BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER 9
10 Alle foto s die in het kader van het Vlaams programma in een erkende radiologische dienst worden genomen, worden nog door een tweede radioloog beoordeeld in een van de regionale screening centra (Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent en Leuven). Daarna krijgen jij, je arts en de radioloog die de foto s genomen heeft van het regionaal screeningcentrum schriftelijk bericht over het resultaat. Bij sommige vrouwen wordt bijkomend onderzoek aangeraden om uit te maken of er inderdaad sprake is van een afwijking en zo ja, of het om een goed- of kwaadaardige afwijking gaat. Vrouwen jonger dan 50 of ouder dan 69 jaar die geen klachten hebben en een mammografie willen laten nemen, bespreken dat met hun arts. Hoewel ook bij vrouwen jonger dan 50 jaar borstkanker kan vastgesteld worden, worden zij niet systematisch voor het onderzoek uitgenodigd omdat radiografische foto s vaak minder duidelijk zijn bij jongere vrouwen. Ze hebben nog meer klierweefsel in hun borsten, waardoor de röntgenfoto s minder goed te beoordelen zijn. 10
11 Borstkanker, wat nu? Als uit de onderzoeken blijkt dat je kanker hebt, wil je misschien zo snel mogelijk verder opgevolgd en behandeld worden. Nochtans evolueert borstkanker meestal nauwelijks op één of twee maanden. Je hebt dus tijd om eerst wat meer informatie in te winnen en eventueel aanvullende onderzoeken te laten uitvoeren vooraleer je met een behandeling start. Bespreek met je arts welke aanpak de grootste kans op succes biedt, de minste nadelen heeft en de beste kansen openlaat voor verdere therapie. Leidraad voor een gesprek met je arts Misschien maken hevige emoties het je moeilijk om informatie op te nemen. Neem iemand mee naar de arts of noteer dingen waarop je later kunt terugkomen. Vraag je arts om in te gaan op je vragen en problemen, op een duidelijke manier zodat je alles begrijpt. Je kunt uitleg vragen over: De diagnose: Wat is er met mij aan de hand? Zijn er bijkomende onderzoeken nodig? Welke? Waarom? Wanneer ken ik de onderzoeksresultaten? Is er controle voorzien? Welke? Wanneer? 11
12 De vooropgestelde behandeling: Welke verschillende behandelingsvormen zijn er? Wat is het beoogde resultaat, de vermoedelijke duur? Namen van gespecialiseerde verzorgingsinstellingen en artsen Wat is de vermoedelijke datum van opname en ontslag in het ziekenhuis? Wat zijn de te verwachten lichamelijke gevolgen? Wordt er een deel van de borst weggenomen? Hoe gebeurt dit? Wat nadien? Wat zijn de te verwachten gevolgen voor mijn sociaal leven? Hoe zal ik mij voelen? Welke mogelijke invloed heeft de ingreep op mijn partnerrelatie, seksuele beleving? Wat zijn de mogelijke risico s bij de behandeling? Wat zijn de risico s van niet-behandeling, van minder vergaande ingrepen? Zijn er alternatieve geneeswijzen mogelijk? Adressen van zelfhulpgroepen Wat is de totale kostprijs van de behandeling? 12
13 Als je bang bent voor de emotionele belasting, dan kun je je arts zeggen dat je liever niet in detail geïnformeerd wilt worden. Bedenk wel dat informatie ook voordelen biedt, bijvoorbeeld kunnen kiezen om actief aan de behandeling mee te werken. Behandeling De behandeling van borstkanker verschilt van persoon tot persoon. De methode wordt bepaald door de ligging, de grootte en de aard van het gezwel. Ook eventuele uitzaaiingen, aantasting van de oksellymfeklieren en de leeftijd van de patiënt spelen mee bij het bepalen van een behandeling op maat. Een multidisciplinair team beoordeelt in overleg met de patiënte welke combinatie van behandelingen de beste kansen op herstel of genezing biedt. Heelkunde Via een chirurgische ingreep kan een klein, goed gelokaliseerd kankergezwel verwijderd worden. Radiotherapie De aangetaste borst en oksel worden gericht bestraald om de eventueel overblijvende kankercellen te vernietigen. Chemotherapie Medicatie wordt rechtstreeks in de bloedbaan gebracht om kwaadaardige cellen in het hele lichaam te vernietigen. Dat verkleint de kans op uitzaaiingen. Hormoontherapie Als de tumor hormoongevoelig is, kan de groei ervan geremd worden door bepaalde hormonen toe te dienen of door de hormoonproductie van bepaalde organen stil te leggen. 13
14 14
15 Voor verdere ondersteuning Heb je vragen na het lezen van deze folder? Aarzel niet om bijkomende informatie te vragen bij: Je huisarts of gynaecoloog De Vlaamse Liga tegen Kanker: Vlaamse Kankertelefoon elke werkdag van 9 tot 17 uur, e-kankerlijn@tegenkanker.be, De Kankerfoon, de hulplijn van de Stichting tegen kanker ( Iedere werkdag van 9 tot 13 uur en op maandag tot 19 uur kun je terecht op het nummer om te praten over kanker met artsen of verpleegkundigen. Zelfhulpgroepen in je regio. Je kunt ze opvragen bij het Trefpunt Zelfhulp, E. Van Evenstraat 2c, 3000 Leuven, Tel , (over het bevolkingsonderzoek en de erkende radiologische diensten) 15
16 Deze folder is een realisatie van de dienst Gezondheidspromotie van CM i.s.m. het Consortium van erkende regionale screeningscentra van de Vlaamse Gemeenschap vzw. Deze en andere folders zijn te verkrijgen bij de dienst Gezondheidspromotie van je CM-ziekenfonds of via V.U.: Bert Peirsegaele, Haachtsesteenweg 579 postbus 40, 1031 Brussel CM - februari 2012 FOL048 Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog geen lid, dan nodigen we je uit om onze troeven te leren kennen. Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of surf naar
Borstkanker is een kwaadaardig gezwel in de borst. Dit kan levensbedreigend zijn.
WELOVERWOGEN BESLISSEN OF U EEN SCREENINGSMAMMOGRAFIE LAAT NEMEN. DE INFORMATIE IN DEZE FOLDER HELPT U DAARBIJ. 1. WAT IS BORSTKANKER? Borstkanker is een kwaadaardig gezwel in de borst. Dit kan levensbedreigend
Nadere informatieBevolkingsonderzoek. borstkanker in Vlaanderen. Een antwoord op uw vragen...
Bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Vlaanderen Een antwoord op uw vragen... Deze brochure werd gerealiseerd door de Vlaamse Liga tegen Kanker en is gebaseerd op de officiële communicatie van de werkgroep
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Een afwijking in de borst
Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Een afwijking in de borst EEN AFWIJKING IN DE BORST INLEIDING U heeft van uw huisarts of via het bevolkingsonderzoek het advies gekregen om u verder te laten onderzoeken op
Nadere informatieGOEDAARDIGE AFWIJKINGEN VAN DE BORST
GOEDAARDIGE AFWIJKINGEN VAN DE BORST 1226 Inleiding Uw arts heeft bij u een goedaardige afwijking aan de borst vastgesteld. In deze folder vindt u meer informatie over de functie en bouw van de borst en
Nadere informatieMammapolikliniek. Mastopathie
Mammapolikliniek Mastopathie 1 2 U heeft van uw behandelaar gehoord dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe mastopathie ontstaat, welke behandelingen er zijn en hoe je uw borsten
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst Deze brochure informeert u over de gang van zaken bij een afwijking (knobbeltje) in de borst. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven.
Nadere informatieWat is mastopathie? Cyste
Mastopathie De specialist heeft geconstateerd dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat deze aandoening inhoudt, waardoor mastopathie veroorzaakt wordt, welke behandelingen er mogelijk zijn
Nadere informatieGoedaardige aandoeningen van de borst
Goedaardige aandoeningen van de borst HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC).
Nadere informatieMastopathie Goedaardige aandoening van de borst
Mastopathie Goedaardige aandoening van de borst Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat is mastopathie? Mastopathie is een verzamelnaam voor goedaardige aandoeningen in het klierweefsel
Nadere informatieMastopathie en mastodynie/mastalgie
Chirurgie Mastopathie en mastodynie/mastalgie De specialist heeft geconstateerd dat u mastopathie hebt. In deze folder kunt u lezen wat deze aandoening inhoudt, waardoor mastopathie veroorzaakt wordt,
Nadere informatieRX screeningsmammografie. Informatiebrochure
RX screeningsmammografie Informatiebrochure Inhoud 1 Wat is een screeningsmammografie? 3 2 De mammografie 4 2.1 Voor het onderzoek 4 2.2 Tijdens het onderzoek 5 2.3 Na het onderzoek 6 2.4 Tips 7 2 RX screeningsmammografie
Nadere informatieGeef borstkanker minder kans. Verklein het risico en laat u tijdig onderzoeken
Geef borstkanker minder kans Verklein het risico en laat u tijdig onderzoeken Deze brochure vertelt hoe u uw risico op borstkanker kan verkleinen en hoe u borstkanker vroegtijdig kan opsporen. De informatie
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Masthopatie
Masthopatie MASTOPATHIE INLEIDING U heeft van uw behandelaar gehoord dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe mastopathie ontstaat, welke behandelingen er zijn en geven we u
Nadere informatieInleiding. Wat is mastopathie
Mastopathie Inleiding De specialist of verpleegkundig specialist heeft geconstateerd dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat deze aandoening inhoudt, waardoor mastopathie veroorzaakt wordt
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst Vooraf Borstafwijkingen bij vrouwen komen veel voor. Vaak zijn dit onschuldige afwijkingen, slechts in een minderheid van de gevallen hebben we met kwaadaardige gezwellen te maken.
Nadere informatieGoedaardige afwijkingen in de borst
Goedaardige afwijkingen in de borst Chirurgie Beter voor elkaar Inhoudsopgave Inleiding 3 Functie en bouw 3 Borstonderzoek 4 Menstruele cyclus 4 Knobbeltje in de borst 4 Veel voorkomende goedaardige afwijkingen
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Chirurgie. Mastopathie
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Chirurgie Mastopathie 1 Mastopathie De chirurg of verpleegkundig specialist mammacare heeft geconstateerd dat u mastopathie hebt.
Nadere informatieBorstkanker. Celdeling
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal
Nadere informatieKNOBBELTJE IN DE BORST
KNOBBELTJE IN DE BORST Inleiding Deze folder informeert u over de gang van zaken bij een afwijking (knobbeltje) in de borst. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn
Nadere informatieHMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden
Mastopathie HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste reden
Nadere informatieMastopathie kan voorkomen in beide borsten, maar ook in één borst. Zeker 10% van de vrouwen heeft in meer of mindere mate last van mastopathie.
Mastopathie Inleiding De specialist heeft geconstateerd dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat deze aandoening inhoudt, waardoor mastopathie wordt veroorzaakt, welke behandelingen er
Nadere informatieBelangrijk voor vrouwen
Belangrijk voor vrouwen van 50 tot en met 69 jaar nederlands Vlaams Bevolkingsonderzoek naar borstkanker Wij laten elke twee jaar een screeningsmammografie nemen Gezond zijn is belangrijk voor iedereen.
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst Inleiding Deze folder geeft u een globaal overzicht over de gebruikelijke gang van zaken bij een knobbeltje in de borst. Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van een
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Goedaardige knobbeltjes. rkz.nl
Patiënteninformatie Goedaardige knobbeltjes rkz.nl Knobbeltje in de borst Het weefsel waaruit ons lichaam is opgebouwd, bestaat uit miljarden cellen. Oude cellen worden vervangen door nieuwe cellen, dit
Nadere informatieMastopathie. Afdeling Chirurgie
Mastopathie Afdeling Chirurgie Inleiding De chirurg of verpleegkundig specialist mammacare heeft geconstateerd dat u mastopathie heeft. In deze brochure kunt u lezen wat mastopathie is en waardoor het
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Onderzoek naar een borstafwijking P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E Verwijzing door huisarts of via het bevolkingsonderzoek Uw huisarts heeft u verwezen naar de locatie Delfzicht van de Ommelander
Nadere informatieGoedaardige afwijkingen van de borst
Goedaardige afwijkingen van de borst Goedaardige afwijkingen van de borst Uw arts heeft bij u een goedaardige afwijking aan uw borst vastgesteld. In deze folder vindt u meer informatie over de functie
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. De uitslag is goed. rkz.nl
Patiënteninformatie De uitslag is goed rkz.nl U heeft het ziekenhuis bezocht voor een onderzoek in verband met een BIRADS 0 bevinding bij het bevolkingsonderzoek. De uitslag is gelukkig goed. Wat een opluchting!
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieMastopathie. Mammapoli
Mastopathie Mammapoli . Mastopathie Goedaardige aandoeningen aan de borst Mastopathie is een verzamelnaam voor allerlei goedaardige klachten aan uw borsten. Het woord mastopathie is een Grieks woord: mastos
Nadere informatieEen afwijking in de borst
Een afwijking in de borst EEN AFWIJKING IN DE BORST Borstafwijkingen komen veel voor bij vrouwen. Vaak gaat het om een onschuldige afwijking. Bij een minderheid van de vrouwen blijkt de afwijking kwaadaardig
Nadere informatieOnderzoek naar een borstafwijking
Onderzoek naar een borstafwijking Inleiding Uw huisarts heeft u verwezen naar de Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG) in verband met een afwijking in uw borst. Het kan ook zijn dat u via het bevolkingsonderzoek
Nadere informatieEen afwijking in de borst
Een afwijking in de borst Een afwijking in de borst Borstafwijkingen komen veel voor bij vrouwen. Vaak gaat het om een onschuldige afwijking. Bij een minderheid van de vrouwen blijkt de afwijking kwaadaardig
Nadere informatieKnobbeltje in de borst
Knobbeltje in de borst 2 Uw behandelend arts heeft u voor een knobbeltje in de borst naar de mammapoli of chirurg van het CWZ verwezen. Deze folder geeft u informatie over goedaardige knobbeltjes in de
Nadere informatieBelangrijk voor vrouwen van 50 tot en met 69 jaar
Belangrijk voor vrouwen van 50 tot en met 69 jaar Vlaams Bevolkingsonderzoek naar borstkanker Gezond zijn is belangrijk voor iedereen. Ook voor jou! Draag zorg voor jezelf en geniet van het leven. Maak
Nadere informatieDe Mammapolikliniek (polikliniek voor borstafwijkingen)
De Mammapolikliniek (polikliniek voor borstafwijkingen) Inleiding Deze brochure informeert u over de gang van zaken op de mammapoli (mamma is de medische term voor borst ). U bent hier naar verwezen omdat
Nadere informatieMastopathie. Afdeling Chirurgie. Locatie Purmerend/Volendam
Mastopathie Afdeling Chirurgie Locatie Purmerend/Volendam Inleiding De chirurg of verpleegkundig specialist mammacare heeft geconstateerd dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat mastopathie
Nadere informatieMastopathie. gemini-ziekenhuis.nl
Mastopathie gemini-ziekenhuis.nl Inhoud Mastopathie 3 Wat is mastopathie? 3 Angst voor kanker is niet nodig 4 Oorzaken van mastopathie 4 Mogelijke behandelingen 5 Meer informatie 6 Uw vragen 6 Colofon
Nadere informatieBehandeling van borstkanker
Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieMastopathie, een goedaardige aandoening van de borsten
Chirurgie Mastopathie, een goedaardige aandoening van de borsten www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is mastopathie?... 3 Pijn... 3 Vormen van mastopathie... 4 Cyclische mastopathie... 4 Niet-cyclische
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieCHIRURGIE. Mastopathie
CHIRURGIE Mastopathie Mastopathie De specialist heeft geconstateerd dat u mastopathie hebt. In deze folder kunt u lezen wat deze aandoening inhoudt, waardoor mastopathie veroorzaakt wordt, welke behandelingen
Nadere informatieUw arts heeft bij u de diagnose mastopathie gesteld. In deze folder vindt u meer informatie over deze aandoening en de mogelijke behandelingen.
Mastopathie 1 Uw arts heeft bij u de diagnose mastopathie gesteld. In deze folder vindt u meer informatie over deze aandoening en de mogelijke behandelingen. Wat is mastopathie? Mastopathie is een verzamelnaam
Nadere informatieAfwijking in de borst
1/6 Chirurgie / mammacare Afwijking in de borst Inleiding U bent voor nader onderzoek van een afwijking in de borst verwezen naar het Streekziekenhuis Koningin Beatrix. Het kan zijn dat u zelf een knobbeltje
Nadere informatieGemaakt door: Gerdy Castelein en Anne Griet Adema Klas: 4A
Gemaakt door: Gerdy Castelein en Anne Griet Adema Klas: 4A 1 -Voorkant -inhoudsopgave - Uitwerking deelvragen: - Wat is borstkanker? - Hoe ontdek je borstkanker? - Als je erachter komt, wat gebeurt er
Nadere informatieSpreker Functie. Bevolkingsonderzoek Borstkanker Vlaanderen
Spreker Functie Bevolkingsonderzoek Borstkanker Vlaanderen Inhoud 1. Bevolkingsonderzoek 2. Bevolkingsonderzoek Borstkanker in Vlaanderen de uitnodiging de screeningsmammografie de beoordeling het resultaat
Nadere informatieUw arts heeft bij u de diagnose mastopathie gesteld. In deze folder vindt u meer informatie over deze aandoening en de mogelijke behandelingen.
Mastopathie Uw arts heeft bij u de diagnose mastopathie gesteld. In deze folder vindt u meer informatie over deze aandoening en de mogelijke behandelingen. Wat is mastopathie? Mastopathie is een verzamelnaam
Nadere informatieMastopathie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Mastopathie Uw arts heeft bij u de diagnose mastopathie gesteld. In het Grieks betekent mastos borst en pathos aandoening. Mastopathie is een verzamelnaam voor allerlei goedaardige klachten aan uw borsten.
Nadere informatieMastopathie kan in beide borsten voorkomen maar ook in één borst. Veel vrouwen met mastopathie hebben klachten. De één meer dan de ander.
U heeft van de specialist of verpleegkundig specialist gehoord dat u mastopathie heeft. In deze folder kunt u lezen wat dit is, hoe mastopathie ontstaat, welke behandelingen er zijn en waar u terecht kunt
Nadere informatieMastopathie. Chirurgie. Beter voor elkaar
Mastopathie Chirurgie Beter voor elkaar 2 Inhoudsopgave Inleiding 4 Wat is mastopathie 4 Pijn 4 Vormen van mastopathie 5 Angst 5 Mogelijke behandelingen 6 Tot slot 7 3 Inleiding Mastopathie is een verzamelnaam
Nadere informatieEen borstafwijking: het stellen van een diagnose
Een borstafwijking: het stellen van een diagnose Als u een verdachte knobbel voelt, moeten verdere onderzoeken uitgevoerd worden om meer informatie te krijgen over de soort en de ernst van het gezwel.
Nadere informatieInhoudsopgave Inleiding... 3 Wat is mastopathie?... 3 Pijn... 3 Verschillende vormen... 4 Cyclische mastopathie... 4 Niet-cyclische mastopathie...
MASTOPATHIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Wat is mastopathie?... 3 Pijn... 3 Verschillende vormen... 4 Cyclische mastopathie... 4 Niet-cyclische mastopathie... 4 Angst voor kanker... 4 Mogelijke behandelingen...
Nadere informatieMastopathie, een goedaardige aandoening van de borsten
Chirurgie Mastopathie, een goedaardige aandoening van de borsten www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is mastopathie?... 3 Pijn... 3 Vormen van mastopathie... 4 Cyclische mastopathie... 4 Niet-cyclische
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatieEEN BORSTAFWIJKING: HET STELLEN VAN EEN DIAGNOSE
EEN BORSTAFWIJKING: HET STELLEN VAN EEN DIAGNOSE KANKERCENTRUM Onco_seno_003 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Mammografie 3 03 Echografie van de borst 4 04 NMR 4 05 PUNCTIE (FNAC) 5
Nadere informatiebehandelingen-bij-borstkanker/
https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van
Nadere informatieAfdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ)
Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Inleiding Na een aantal onderzoeken blijkt dat u een voorstadium van borstkanker heeft. Het medische woord hiervoor is carcinoma
Nadere informatieRisicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:
Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze
Nadere informatieMammacare Borstafwijkingen
Mammacare Borstafwijkingen Voor wie is deze brochure Deze brochure is bedoeld voor vrouwen die zelf een verandering in of aan hun borst hebben ontdekt. En voor vrouwen bij wie uit het bevolkingsonderzoek
Nadere informatieBorstkanker. hoe moet het nu verder?
Borstkanker hoe moet het nu verder? Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over borstkanker. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over borstkanker. 2 We proberen
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Wat is mastopathie? rkz.nl
Patiënteninformatie Wat is mastopathie? rkz.nl Mastopathie is de verzamelnaam van alle goedaardige aandoeningen van de borsten. Het woord mastopathie is samengesteld uit het Griekse woord mastos, wat borst
Nadere informatieBorstzelfonderzoek Borstkanker in de familie Veranderingen van de borst
Borstzelfonderzoek Borstzelfonderzoek Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat borstzelfonderzoek niet leidt tot minder sterfte aan borstkanker. Ook wordt borstkanker bij vrouwen die regelmatig hun borsten
Nadere informatieSpreektekst bij PP BK verkort met het accent op het verloop_
Spreektekst bij PP BK verkort met het accent op het verloop_02082018 Situering Deze presentatie is opgesteld door het Centrum voor Kankeropsporing en is bedoeld om toelichting te geven bij het Bevolkingsonderzoek
Nadere informatieMastopathie. Chirurgie
Mastopathie Chirurgie Inhoudsopgave Inleiding...4 Wat is mastopathie?...5 Pijn...5 Vormen van mastopathie...6 Cyclische mastopathie...6 Niet-cyclische mastopathie...6 Angst voor kanker...7 Mogelijke behandelingen...8
Nadere informatieBorstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) geconstateerd. Dit
Nadere informatieVanaf het moment dat het vermoeden bestaat dat u borstkanker heeft Hoe ontdek ik of ik borstkanker heb
Vanaf het moment dat het vermoeden bestaat dat u borstkanker heeft Hoe ontdek ik of ik borstkanker heb Inleiding Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde
Nadere informatieDe mammapoli onderzoek bij een afwijking in de borst. IJsselland Ziekenhuis
De mammapoli onderzoek bij een afwijking in de borst IJsselland Ziekenhuis Inleiding U ontvangt deze folder omdat u door uw huisarts bent doorverwezen naar de mammapoli van het IJsselland Ziekenhuis. De
Nadere informatieWerkstuk Nederlands Kanker
Werkstuk Nederlands Kanker Werkstuk door een scholier 1713 woorden 17 januari 2003 7,2 361 keer beoordeeld Vak Nederlands 1 Wat is kanker? Kanker is de derde ergste doodsoorzaak in Nederland. Er zijn meer
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Borstkanker
Praktische opdracht ANW Borstkanker Praktische-opdracht door een scholier 2208 woorden 15 juni 2006 6,5 15 keer beoordeeld Vak ANW Kanker is een kwaadaardig gezwel in het lichaam. Kwaadaardig betekent
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...
Nadere informatie3.3 Borstkanker bij de man
3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatieBorstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)
Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de BBC Situering Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een initiatief van de Vlaamse
Nadere informatieborstafwijkingen waar moet je op letten?
borstafwijkingen waar moet je op letten? Inhoud Voor wie is deze brochure? pagina 3 Wat is normaal aan de borsten? pagina 4 Veranderingen in de borsten pagina 6 Overmatige celdeling pagina 7 Goedaardige
Nadere informatieAfwijking in de borst
1/7 Chirurgie / mammacare Afwijking in de borst Inhoudsopgave pagina Inleiding 2 Mammasneldiagnostiek 2 Procedure mammasneldiagnostiek 3 Achtergrond informatie 4 Onderzoeken 5 Adviezen voor thuis 6 Adressen
Nadere informatieBORSTCENTRUM DIEST. Tel. 013/31 39 40
Algemeen Ziekenhuis Diest Statiestraat 65 3290 Diest t 013 35 40 11 f 013 31 34 53 post@azdiest.be www.azdiest.be BORSTCENTRUM DIEST Tel. 013/31 39 40 Mevrouw, mijnheer, Er werd bij u een mammografie en/of
Nadere informatieMastopathie, een goedaardige aandoening. Mammapoli Route 10
00 Mastopathie, een goedaardige aandoening Mammapoli Route 10 1 Bij u is mastopathie vastgesteld. In deze folder vindt u algemene aanvullende informatie over mastopathie. Voor u persoonlijk kan de situatie
Nadere informatieDe mammotest. Project voor opsporing van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
De mammotest Project voor opsporing van borstkanker in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Wat is een mammotest? Hoe verloopt de mammotest? Wat moet u doen? Hoe krijgt u de resultaten? En tussen 2 mammotests?
Nadere informatieBehandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie
Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest
Nadere informatieChirurgie. Ductaal carcinoma in situ (DCIS)
Chirurgie Ductaal carcinoma in situ (DCIS) 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt, heeft u zojuist een gesprek gehad met de chirurg/ verpleegkundig specialist. Uit onderzoek is gebleken dat u een ductaal
Nadere informatieDe indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:
Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009
Nadere informatieKanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Vooraf U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de
Nadere informatieBorstchirurgie: mastectomie met okselklieruitruiming
AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: mastectomie
Nadere informatieKanker, voorkomen en opsporen
Kanker, voorkomen en opsporen Deze brochure maakt je wegwijs in de klachten en symptomen die kunnen wijzen op kanker Wat is kanker? Gezonde lichaamscellen delen voortdurend. Zo ontstaan nieuwe cellen,
Nadere informatiepatiënteninformatie algemene heelkunde Borstoperatie
patiënteninformatie algemene heelkunde Borstoperatie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan 4-2390 Malle tel. 03 380 20 11 - fax 03 380 28 90 azsintjozef@emmaus.be - www.azsintjozef-malle.be Dit
Nadere informatieBorstsparende behandeling
Patiënteninformatie Borstsparende behandeling Borstsparende behandeling 899960 Borstsparende behandeling.indd 1 1 12-07-16 14:31 Borstsparende behandeling Martini Borstcentrum, route 1.7 Telefoon: (050)
Nadere informatieBorst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen
Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker
Nadere informatieOkselklierdissectie. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Okselklierdissectie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een operatie ondergaat in verband met borstkanker. Hierbij worden de lymfeklieren
Nadere informatieAZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40
AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: segmentectomie
Nadere informatieWEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Nadere informatieDuctaal Carcinoma In Situ (DCIS)
Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd. Uw arts of verpleegkundig specialist heeft uitgelegd wat DCIS inhoudt en
Nadere informatieMEDISCH Borstzelfonderzoek
STUDENTENGEZONDHEIDSCENTRUM MEDISCH Borstzelfonderzoek September 2012 Copyright Studentenvoorzieningen KU Leuven Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van
Nadere informatieDuctaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker
Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat betekent het als je te horen krijgt dat je een voorstadium van borstkanker hebt? In
Nadere informatieNon-Hodgkin lymfoom. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie maart 2016 (Object-ID )
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Non-Hodgkin lymfoom Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieInleiding Wat is een melanoom? Hoe vaak komt het voor? Hoe ontstaat een melanoom?
MELANOOM 1179 Inleiding De dermatoloog heeft bij u een melanoom geconstateerd. Deze folder geeft u informatie over een melanoom en de behandelmogelijkheden. Daarnaast krijgt u meer informatie over zelfonderzoek
Nadere informatie