3. De éénfasige transformator

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "3. De éénfasige transformator"

Transcriptie

1 3. De éénfasige transformator Gilbert Van Heerswijnghels / Frank Rubben december 2010

2 3.1. Inleiding. In hoofdstuk 2 werden de belangrijkste magnetische eigenschappen besproken. In dit hoofdstuk wordt één van de belangrijkste toestellen besproken die gebruikt wordt om spanning en stroom om te vormen. Een toestel die spanning omvormt verbruikt bij voorkeur zo weinig mogelijk energie. Een synoniem voor "omvormen.' is transformeren. Het toestel dat bij voorkeur gebruikt wordt in wisselspanningnetten, noemt men de TRANSFORMATOR. Sommige transformatoren sturen gelijkspanning uit. Dit komt omdat er intern in het toestel nog een gelijkrichterbrug aanwezig is. Transfo s bestaan in allerlei maten en grootten: GVH - FRB 1

3 3.2. De bouw van een (éénfasige) transformator INTRO De bedoeling van de transformatoren die in deze bundel besproken worden, is het omvormen van wisselspanning en wisselstroom. Opdracht: Stel dat je een ingenieur bent, hoe zou je een transformator bouwen? Kun je uit de bouw ook de werking van een transformator verklaren? Een schets. 2 GVH - FRB

4 Bespreking van de geschetste oplossing. Hoe werkt de transformator? 01. In de primaire spoel (met N1 windingen) wordt er stroom gemeten, nadat er een spanningsbron er op aangesloten werd. 02. De primaire spoel is dus een stroomvoerende geleider. Er zal dus in de spoel een magnetisch veld geïnduceerd worden. 03. Deze flux zal de eenvoudigste weg nemen: doorheen de magnetische kern. 04. De flux sluit zich dus doorheen de magnetische kern. 05. En de flux vloeit door de secundaire spoel. 06. Wanneer de flux verandert qua grootte of qua richting of zin, dan zal er aan de secundaire een e.m.k. opgewekt worden. Deze e.m.k. probeert de verandering van flux tegen te werken. 07. Als de secundaire kring gesloten is, dan zal er stroom vloeien. Vragen na 3.2? o o o o Welke spanningsvorm zal E1 moeten hebben? Hoe groot is de spanning en stroom aan de secundaire? Is de transformator een perfect toestel? Andere? GVH - FRB 3

5 3.3. Werking van de IDEALE transformator. Aan de primaire spoel verwaarlozen we: a. de draadweerstand b. de lekflux Idem aan de secundaire spoel. In de kern worden de volgende zaken verwaarloosd: a. Foucault- of wervelstromen b. hysteresisverlies Bespreking van de onbelaste Ideale transfo Veronderstellingen bij een ideale transformator: o De windingen hebben geen weerstand R1 = 0 = R2 o géén ijzerverliezen o µfe is zéér groot. Hierdoor mag men veronderstellen dat er geen lekflux is. µfe >>>>> µ0 Opmerking: o µ is de permeabiliteit van de magnetische middenstof. µ = µ0. µr µr is bij lucht = 1. Voor staalsoorten µfe > o De permeabiliteit heeft een verband met de magnetische "weerstand"; de Reluctantie. Ř = l / ( µ.a) A = oppervlakte of doorsnede van de magnetische keten. l = lengte van de weg die het magnetische veld aflegt. 4 GVH - FRB

6 Bespreking onbelaste transformator: a) Primaire zijde Wanneer een wikkeling aangesloten wordt op de kern: Er wordt een spanning aangelegd op de primaire wikkeling. Dit moet door de veronderstelling ( R1=0, dus Z = Xl ) een wisselspanning zijn. Er wordt verondersteld dat dit een cosinus is. Dit mag verondersteld worden dankzij Fourieranalyse. Bij fourieranalyse kan elke functie herleid worden tot een som van sinussen en cosinussen. Hierdoor kan er nu bij voorkeur gebruik gemaakt worden sinusoïdale spanning. De meest natuurlijke vorm van spanningen in een draaiende generator is ook (co)sinusvormig. De effectieve waarde van deze spanning is U1. u1(t) = Û1. cos (w.t) = \/2. U1. cos (w.t) Doordat er geen verliezen verondersteld zijn, mag men stellen dat e1(t) = u1(t). GVH - FRB 5

7 b) In de kern Wanneer deze spanning aangelegd wordt zal er in de magnetische kern een flux F ontstaan. F ~ U De spanning u1(t) doet in de spoel een stroom vloeien: U1(t) = iµ1(t). Xl1 De stroom doet vervolgens een flux F ontstaan in de ijzeren kern. Met behulp van de wet van Faraday-Lenz kan de flux berekend worden: Weet: R1 = u1(t) = -N1. df(t)/dt u1(t) = N1. df(t)/dt u1(t) dt = N1. df(t) u1(t). dt = N1. df(t) Weet: u1(t) = Û1. cos(wt) = 2 U1. cos (wt) (1/N1). 2. U1 cos(wt) dt = df(t.) ( 2. U1/(N1.w)). sin (wt) = F(t) F = U1 / (4.44 f. N1) Hierbij F is de amplitude van de flux. Herschrijven van de formule levert: U1 = 4,44. f. N1. F 6 GVH - FRB

8 c) Wat gebeurt er nu aan de Secundaire? De flux vloeit doorheen de secundaire windingen. In deze windingen zal door de omsloten flu een spanning geïnduceerd worden: E2 E2 = 4,44 F. N2. f Er vloeit géén stroom in de secundaire kring; want er is géén belasting aangesloten. Er zal wél een stroom vloeien in de primaire, nodig voor de magnetisatie: i0 d) Besluit: Verhouding Ideale transformator E = 4,44. F. f N1 E = 4,44. F. f N2 transformatieverhouding E1/E2 = N1/N2 = k Deze formules zijn voldoende wanneer men een aantal vluchtige berekeningen wenst te doen. GVH - FRB 7

9 e) Opmerking i.v.m. de spanningen bij een onbelaste transformator De spanningen bij een onbelaste secundaire kring kan men dus als volgt schrijven: 8 GVH - FRB

10 GVH - FRB 9

11 3.4. Equivalent schema bij ideale onbelaste transformator Om eenvoudiger te rekenen wordt er vaak met een equivalent schema gewerkt. Hierbij wordt de magnetische kern elektrisch voorgesteld. E1 = E 2 = k.e2 E1 = E2 = E1/k De minimale stroom die nodig is om het magnetisme op te wekken i0 wordt met de nullastproef bepaald. Bij een ideale transformator zou het opgenomen vermogen aan de primaire kunnen gelijkgesteld worden aan het vermogen nodig voor de magnetisatie (bij de nullastproef). Welke cos phi verwacht je bij een ideale onbelaste transformator? Welke vermogens kunnen er dan gemeten worden? 10 GVH - FRB

12 3.5. Uitleg werking belaste ideale transformator Beredeneer vanuit uw nota s Figuur Aan primaire zijde In de magnetische kern Aan secundaire zijde Samenvatting werking GVH - FRB 11

13 3.6. Equivalent schema van de (éénfasige) transformator Equivalent schema van een ideale transfo Een transformator vormt spanningen en stromen om qua grootte. Deze omvorming gebeurt met behulp van een magnetische hulpkring. Indien met een eenvoudige berekening wil doen - over de magnetische kring heen - moet men bij voorkeur een verband zoeken of hebben tussen de primaire kring en secundaire kring. Stel: E1 = E2' De twee spoelen kan men door één spoel vervangen. Op die manier kan men de magnetische koppeling elektrisch voorstellen. Als men veronderstelt dat E1 = E2 ; dan is er ook een verband tussen E2' en E2. E1 = k. E2 E1 = E2' met k = de transformatieverhouding Op die manier is E2' = k. E2 12 GVH - FRB

14 Indien het een belaste ideale transformator is, dan zal er stroom vloeien: Men weet dat een ideale transfo geen verliezen heeft. Het vermogen aan de primaire zal bijgevolg aan de primaire en de secundaire even groot zijn. S1 = S2 S1 = U1. I1 = E1. I1 S2 = E2. I2 = k.e 2. I2 S1 = S2 S1 = S 2 E1. I1 = E2. I2 E1. I1 = E2.I2 E2. I2 = E2. I2 Met E2 = k.e2 Gevolg: I2 = I2 / k!!! Wat gebeurt er nu met de belasting Z2 in het equivalent schema? Z2 = E2 / I2 = k.e2 / (I2/k) = k². E2/I2 = k².z2 m. a. w. de impedantie Z2 zal dus k² keer groter zijn in het equivalent schema. GVH - FRB 13

15 Voorbeeld: Een ideale transfo wordt belast met 100 Ohm. De primaire spanning is 100V. Bereken de parameters als k = 2. Het equivalent schema: Z2 = k². Z2 Z2 = k². 100 Ohm = = 400 Ohm I2 = I1 = 100/400 = 0, 25A I2 = k.i2 = = 0.5A Opmerking bij de ideale transformator: Men houdt híer géén rekening met de verschillende verliezen. Wat gebeurt er met het equivalent schema als er wél rekening gehouden wordt met de verliezen? 14 GVH - FRB

16 Equivalent schema van de Praktische transformator inleiding De praktische transformator bezit de verliezen die bij de ideale transfo genegeerd worden. a) windingsverliezen. lekflux koperweerstand b) Kernverliezen ijzerverliezen. Hysteresisverlies Foucaultstroom of wervelstroom Bespreking van de verliezen in een transformator. (ppt GVH) IJZERVERLIES 4. Verliezen bij een transfo (PFe) Ijzerverlies Dit is verlies aan vermogen (wattverlies, PFe) in de kern van de transformator door : 1 ste Hysteresisverschijnsel 2 de Wervelstromen Dit verlies verwarmt de transformator kern Daar beide verschijnselen bepaald worden door de flux en daar deze constant is (zie werking) is het ijzerverlies in een transformator constant en onafhankelijk van de belasting. 1 GVH - FRB 15

17 4. Verliezen bij een transfo (Pfe hysteresis) De hysteresislus B = f(h) ontstaat door het ompolen van de kern B (Wb/m²) Remanent magnetisme B (Wb/m²) Zacht ijzer Staal H (A/m) H (A/m) Coërcitieve veldsterkte verzadiging De oppervlakte van de hysteresislus en de netfrequentie bepalen de totale energie die nodig is om een ijzeren kern voortdurend om te polen. Bij sommige materialen gaat het ompolen (van de magnecullen of weissgebieden) vlotter dan bij andere. De grotere oppervlakte van de lus betekend een groter verlies Tegenwoordig wordt vaak korrel geörienteerd transformatorblik gebruikt Verliezen bij een transfo (Pfe wervelstroom wat is) Wervelstromen zijn inductiestromen in metalen massa s ijzeren massa φ Stel de ijzeren massa voor als een denkbeeldige winding De massa bevindt zich in een veranderlijke flux φ φ is positief en stijgend Denkbeeldige winding A 90 i i In A onstaateen inductiestroom (wet van Lenz) Oorzaak: φ Gevolg : φitegenwerkend aan φ i in de denkbeeldige winding( met RHGR) Wervelstromen staan altijd haaks op de richting van de flux φi De inductiestroom i is een wervelstroom. De ijzeren massa bestaat in de praktijk uit een veelvoud van denkbeeldige windingen waarin telkens stromen worden geïnduceerd (wervelstromen) Alle stromen samen doen de kern opwarmen (joule-effect) GVH - FRB

18 4. Verliezen bij een transfo (Pfe wervelstroom beperken) Wanneer men de elektrische weerstand van het kernmateriaal verhoogt, zullen de wervelstromen dalen. Aan het kernmateriaal wordt ongeveer 3% silicium (halfgeleider) toegevoegd De richting waarin de wervelstromen kunnen vloeien beperken is een tweede middel om deze wervelstromen te beperken De magnetische keten bij wisselstroomsmachines is steeds gelammelleerd isolatie Het lamelleren gebeurt steeds in de richting van de flux φ φ GOED (wervelstromen klein) wervelstroom FOUT (wervelstromen groot) WINDINGSVERLIEZEN 4. Verliezen bij een transfo (Pjcu) Koperverlies Dit is verlies aan vermogen (wattverlies, Pjcu) door joule-effect in de spoelen van de transformator. Pjcu = I1².R1 + I2².R2 Met R1 en R2 respectievelijk de ohmse weerstanden van de primaire en de secundaire wikkeling Ook dit verlies manifesteert zich onder de vorm van warmte Koperverlies is afhankelijk van de belasting, het neemt zelfs kwadratisch toe met de belasting. Om dit verlies te beperken moet bij het ontwerp een voldoende grote draadsectie gekozen worden en dus een gepaste stroomdichtheid. Bij kleine transformatoren wordt vaak 3A/mm² gebruikt. 25 GVH - FRB 17

19 4. Verliezen bij een transfo (lekflux) Magnetische verliezen De magnetische keten is niet ideaal, zowel aan de primaire als aan de secundaire zijn er veldlijnen die niet sluiten via de magnetische maar wel via de lucht. Om dit verlies te beperken probeert men de primaire en secundaire spoel zo dicht mogelijk bij elkaar te plaatsen en zoveel mogelijk luchtspleten te voorkomen. Primaire lekflux of strooiflux φl1 φ0 φl2 secundaire lekflux N1 N2 Bij kortsluitvaste transformatoren wordt met opzet een magnetisch verlies veroorzaakt GVH - FRB

20 Hoe de verliezen opmeten van een transformator? In het labo werden deze proeven uitgevoerd. Nullastproef o Opmeten ijzerverliezen 4. Verliezen bij een transfo (Pfe opmeten) Het ijzerverlies wordt bepaald met behulp van de nullastproef. De transformator wordt aangesloten op nominale primaire spanning, evenwel onbelast. In de primaire wordt U1, I1 en P1 gemeten. Het gemeten vermogen mag men beschouwen als Pfe. De joule verliezen in de primaire tengevolge van de nullaststroom (Pjcu0 = I0².R1) kan men verwaarlozen. Meetopstelling Ingesteld op U1nom Px120 P1, Q1, S1,U1, I 1, cos ϕ1 W I0 U1 U2 V V Het kan interessant zijn om eventueel U2 op te meten teneinde de transformatieverhouding k te kunnen bepalen 24 GVH - FRB 19

21 Kortsluitproef o Opmeten windingsverliezen koperverliezen en actief gedeelte lekflux reactief gedeelte 4. Verliezen bij een transfo (Pfjcu opmeten) Het koperverlies wordt bepaald met behulp van de kortsluitproef De transformator wordt kortgesloten. De primaire spanning wordt opgevoerd tot I1nom vloeit in de primaire kring. Het gemeten vermogen is het koperverlies bij maximum of nominale belasting De spanning waarbij I1nom vloeit in de primaire kring is de kortsluitspanning (Uk) van de transformator. We komen hier later nog op terug. Meetopstelling Ingesteld op Uk Px120 P1, Q1, S1,U1, I 1, cos ϕ1 W I1nom Uk I2nom V A V Daar Uk klein is zal de kernflux ook betrekkelijk klein zijn en kan het ijzerverlies in deze meting verwaarloosd worden 26 Zie laboverslagen. 20 GVH - FRB

22 Rendement van een eenfasige transformator? Hoe de verliezen voorstellen in het equivalent schema? Het gebruik van het Steinmetz 1 -equivalent is de methode die nu kan gehanteerd worden. 1 Theory and calculation of alternating current phenomena Charles Proteus Steinmetz 1895 McGraw Hill book company Het Steinmetz-equivalent Om door gedreven berekeningen uit te voeren op transformatoren, wordt een praktische transformator opgebouwd met ideale onderdelen. Met een dergelijke voorstelling is het mogelijk de verliezen, rendement, spanningsregeling, enz.. bij een transformator na te berekenen. Stapsgewijze opbouw van het equivalentschema Daar zowel de primaire spoel als de secundaire spoel gewikkeld zijn met koperdraad, kan men in een eerste benadering de draadweerstand, zuiver ohms van karakter, buiten het klassieke schema van de transformator brengen. Beide spoelen zullen bij stroomdoorgang opwarmen ten gevolge van het joule effect. Het vermogen gedissipeerd in deze elementen is uiteraard verliesvermogen, ook wel koperverlies genoemd. Deze ohmse componenten zullen GVH - FRB 21

23 ons, althans gedeeltelijk, in staat stellen de veranderingen van de uitgangsspanning bij belasting te berekenen. R1 R2 U1 E1 E2 U2 Z L I1 I2 Een verder opsplitsing kan nog doorgevoerd worden. Immers naast de verliezen in de spoelresistanties, Pjcu of koperverlies genoemd (met Pjcu = I1².R1 + I2².R2 ), zijn er ook nog magnetische verliezen. Het is namelijk zo dat een gedeelte van de magnetische flux enkel de primaire windingen of enkel de secundaire windingen omsluit. Dit gedeelte van de flux wordt de lekflux of strooiflux genoemd. ΦM: mutuele of wederzijdse flux Φ M Φl of Φσ: lekflux of strooiflux Φ l Φl Het is juist deze strooi- of lekflux dat buiten het transformator beeld wordt gebracht. Deze lekflux wordt voorgesteld als een inductieve reactantie. Immers je kunt een transformator spoel, zowel de primaire als de secundaire, voorstellen als twee spoelen. Namelijk een eerste spoel, met het hoogste aantal windingen, die instaat voor de mutuele flux en die de eigenlijke transformatie werking verzorgt. In de tweede plaats is er een tweede spoel met weinig windingen, die de lekflux veroorzaakt. De lekflux in beide spoelen is verantwoordelijk voor een zeker spanningsval, met andere woorden, een gedeelte van de bronspanning is nodig om de inductiespanning tengevolge van de lekflux te compenseren 1,2. Dit spanningsval, tengevolge van de lekflux, kunnen we dan ook voorstellen als een inductieve reactantie ( Xl of Xσ). R1 Xl1 k R2 Xl 2 U1 E1 E2 U2 Z L 22 I1 GVH - FRB I2

24 Alhoewel het transformatorbeeld stilaan de ideale transformator benadert, zijn er nog steeds een aantal praktische elementen niet afgezonderd. Er is ook nog de energie nodig om de kern magnetisch te maken. Deze is tweeledig, er is immers een hoeveelheid reactieve energie nodig om het transformatorveld op te bouwen. Hetgeen kan voorgesteld worden als een reactantie Xm. Maar het opbouwen van dit veld vraagt ook een hoeveel actieve energie. Deze laatste manifesteert zich in onder de vorm van warmte in de kern van de transformator. Het betreft hier in de eerste plaats warmte die vrijkomt tijdens het ompolen van de kern, warmte die vrijkomt door het doorlopen van de hysteresislus op het ritme van de netfrequentie of een gevolg van de effective hysteric resistance 3. Maar ook Faucoult- of wervelstromen slorpen een hoeveelheid actieve energie op, effective resistance due to faucoult currents 3. Deze omzetting in warmte kan men gelijkstellen met het vermogen gedissipeerd in een zuiver ohmse weerstand. Dit vermogenverlies noemt men het ijzerverlies. 1. Electric machinery and transformers Bagh S. Guru, Hüseyein R. Hizizoglu 3th ed 2001 Oxford 2. Alternating current machines Puchstein, Lloyd & Conrad 3th ed 1953 John Wiley & sons 3. Theoretical elements C. P. Steinmetz Electrical engineering library 4 th ed 1915 Mc Graw-Hill bookcompany Het uiteindelijke equivalentschema ziet er dan als volgt uit: R1 Xl1 k R2 Xl 2 U1 RFe Rfe Xm E1 E2 U2 Z L I1 I2 RFe en Xm worden hier als parallel elementen voorgesteld. Dit kan ook als een serieschakeling. Hetgeen soms ook wel eens voorkomt. Een overgang van de ene naar de andere voorstelling maken is vrij eenvoudig.. Om de serie equivalenten te berekenen moeten de basisgegevens, spanning, stroomsterkte en faseverschuivingshoek, gelijk blijven. GVH - FRB 23

25 Rekenvoorbeeld U = 230 V / 50 Hz RFe = 2000 Ω / Xm = 1000 Ω I / ϕ I / ϕ RFe Rfe U Rfe Xm U Xm Om de berekeningen te vereenvoudigen wordt de ideale transformator uit het schema gehaald en wordt het schema betrokken op de primaire (of de secundaire). Dit betekend dat de elementen van het equivalent schema omgerekend worden met de primaire (of secundaire) als referentie. Om dit enigszins te begrijpen moet je je afvragen : hoe wordt een last in de secundaire gezien door de primaire (of omgekeerd) of nog welk is het effect van een belasting in de secundaire op de primaire grootheden. 24 GVH - FRB

26 Rekenvoorbeeld: I1 k= 10 I2 U1 U V 100 V R2 = 10 Ω Welk is het effect van R2 op I1 of bovenstaand schema kan voorgesteld worden als I1 U V R1 = 1000 Ω Met andere woorden R2 = 10 Ω in de secundaire is gelijk aan R1 = 1000 Ω in de primaire. Theoretisch kunnen we dit als volgt bepalen : GVH - FRB 25

27 Na aanpassing wordt het equivalent schema R1 Xl1 k².r2 k².xl 2 I1 I2 / k U1 RFe Xm k.u2 k². Z L Daar RFe en Xm veel groter zijn dan R1 en Xl1 is de spanningsval I1.(R1 + j.xl1) te verwaarlozen en kan deze parallelle tak naar het begin van de schakeling geschoven worden. Req + j Xeq I1 R1 Xl1 k².r2 k².xl 2 I2 / k U1 RFe Xm k.u2 k². Z L 26 GVH - FRB

28 Het vereenvoudigd equivalentschema betrokken op de primaire wordt uiteindelijk: I1 Req Xeq I0 I2 / k U1 RFe Xm k.u2 k². Z L merk op Req = R1 + k².r2 met R1 = k².r2 = Req/2 Xeq = Xl1 + k² Xl2 met Xl1 = k². Xl2 = Xeq/2 en Req = R1/k² + R2 Xeq = Xl1/k² + Xl2 Het vereenvoudigd equivalentschema betrokken op de secundaire: I1 = k. I1 Req Xeq U1 k.i0 RFe Xm k² k² I2 U2 ZL U1 = U1/k GVH - FRB 27

29 Vectoriële voorstelling Zie nota s 5.Equivalente keten en vectoriële voorstelling (equiv. Keten)) Equivalente keten Bij een praktische transformator moet je ook rekening houden met de ohmse weerstand van de spoelen (R1 en R2), alsook met de lekflux (Xl1, Xl2) De lekflux zorgt voor een inductiespanning El die ook door de bron moet overwonnen worden. Vandaar dat de invloed van de lekflux als een spanningsval over een seriereactantie kan voorgesteld worden R1 Xl1 φ0 Xl2 R2 I1 U1 -E1 E2 U2 I2 Z2 Primaire spanningsvergelijking U1 = I1.R1 + I1. Xl1 + (-E1) Secundaire spanningsvergelijking E2 = I2.R2 + I2. Xl2 + U2 1 5.Equivalente keten en vectoriële voorstelling (vect voorstel) Vectoriële voorstelling Werkwijze: ohmse belasting I2.Xl2 men tekent U2, I2 en ϕ2 U1 I1.R1 -E1 De spanningsvergelijking van de secundaire wordt getekend E2 = I2.R2 + I2. Xl2 + U2 ϕ1 ϕ2 I1 ϕ1 I1 I0 φ0 De flux is 90 voor op E2 en in fase met I0 E1 en E2 zijn in fase doch E1 wordt getekend (we veronderstellen k = 1) I1 en I2 zijn in tegenfase en even groot (k=1) U2 < E2 ϕ2 I1 = I1 + I0 I2 De spanningsvergelijking van de primaire wordt getekend U2 E2 U1 = I1.R1 + I1. Xl1 + (-E1) I2.R2 I2.Xl2 men tekent ϕ GVH - FRB

30 GVH - FRB 29

31 Gedrag van spanning bij een belaste praktische transfo Zie meting. 5.Equivalente keten en vectoriële voorstelling (uitw kar) Uitwendige karakteristiek Uit de vectoriële voorstelling volgt dat de secundaire klemspanning zal afnemen bij toenemende ohmse belasting Bij een inductieve last is deze daling groter, terwijl bij een capacitieve last de secundaire klemspanning dan weer stijgt. Spanningsval U U U U2 C R U = U2nullast U2 nom U2nullast L I2nom I2 35 Onderzoek naar gedrag van de secundaire spanning als de belasting wijzigt; bij een constante primaire spanning. Noteer in eigen woorden wat je ziet: C? L? R? 30 GVH - FRB

32 Een Berekening op het equivalent schema Een voorbeeld vindt u hier via ppt (zie ook smartschool Bron R. Belmans) Een ander voorbeeld vindt u erna. Andere oefeningen staan er ook bij en in je nota s Voorbeeld 1 GVH - FRB 31

33 32 GVH - FRB

34 GVH - FRB 33

35 Voorbeeld 2 GEGEVEN 34 GVH - FRB

36 Nullastproef GVH - FRB 35

37 Kortsluitproef 36 GVH - FRB

38 GVH - FRB 37

39 Berekenen Capacitieve last 38 GVH - FRB

40 GVH - FRB 39

41 3.7. Conclusies & Besluiten Neem zelf je besluiten: Bouw van de transfo Werking van de transfo Eenvoudige transformatorformules Equivalent schema berekenen Verliezen in een transformator Opmeten verliezen in een transformator Vectorieel schema Belastingskarakteristiek transfo 3.8. Bronvermeldingen TO DO. 40 GVH - FRB

Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek

Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek Examenvragen Hoofdvragen 1) Leid de uitdrukkingen van het elektrisch vermogen af voor sinusvormige

Nadere informatie

Deze proef dient om de student inzicht te geven in de werking van de transformator.

Deze proef dient om de student inzicht te geven in de werking van de transformator. Practicum Elektrotechniek De transformator Doel van de meting Deze proef dient om de student inzicht te geven in de werking van de transformator. Inleiding In de sterkstroomtechniek komt de transformator

Nadere informatie

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3)

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat, ISBN 978-90-808907-3-2 1 Theorie wisselspanning 1.1 De inductieve spoelweerstand (X L ) Wanneer we een spoel op een wisselspanning

Nadere informatie

Theorie Stroomtransformatoren. Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011

Theorie Stroomtransformatoren. Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011 Theorie Stroomtransformatoren Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011 Theorie Stroomtransformatoren 22 november 2011 Onderwerpen: - Theorie stroomtransformatoren - Vervangingsschema CT -

Nadere informatie

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit 1. Gelijkstroomkringen (DC) De verschillende elektrische grootheden bij gelijkstroom zijn: Elektrische spanning (volt) definitie: verschillend potentiaal

Nadere informatie

1. Langere vraag over de theorie

1. Langere vraag over de theorie . Langere vraag over de theorie. Bereken het magneetveld dat veroorzaakt wordt door een lange, cilindervormige stroomvoerende geleider met straal R en stroom (uniforme stroomdichtheid) en dit zowel binnen

Nadere informatie

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte:

LABO. Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte: LABO Elektriciteit OPGAVE: De cos phi -meter Meten van vermogen in éénfase kringen Datum van opgave:.../.../ Datum van afgifte: Verslag nr. : 7 Leerling: Assistenten: Klas: 3.1 EIT.../.../ Evaluatie :.../10

Nadere informatie

Tent. Elektriciteitsvoorziening I / ET 2105

Tent. Elektriciteitsvoorziening I / ET 2105 Tent. Elektriciteitsvoorziening I / ET 2105 Datum: 24 januari 2011 Tijd: Schrijf op elk blad uw naam en studienummer Begin elke nieuwe opgave op een nieuw blad De uitwerkingen van het tentamen worden na

Nadere informatie

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (2)

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (2) Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek () E. Gernaat, ISBN 97-9-97-3- 1 Inductiespanning 1.1 Introductie Eén van de belangrijkste ontdekkingen op het gebied van de elektriciteit was het

Nadere informatie

Opgave 5 Een verwarmingselement heeft een weerstand van 14,0 Ω en is opgenomen in de schakeling van figuur 3.

Opgave 5 Een verwarmingselement heeft een weerstand van 14,0 Ω en is opgenomen in de schakeling van figuur 3. Opgave 5 Een verwarmingselement heeft een weerstand van 14,0 Ω en is opgenomen in de schakeling van figuur 3. figuur 3 De schuifweerstand is zo ingesteld dat de stroomsterkte 0,50 A is. a) Bereken het

Nadere informatie

Leereenheid 3. Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen

Leereenheid 3. Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen Leereenheid 3 Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met:

Nadere informatie

LABO. Elektriciteit. OPGAVE: Elektrische arbeid bij hoogspanning. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte:

LABO. Elektriciteit. OPGAVE: Elektrische arbeid bij hoogspanning. Totaal :.../20. .../.../ Datum van afgifte: LABO Elektriciteit OPGAVE: Elektrische arbeid bij hoogspanning Datum van opgave:.../.../ Datum van afgifte: Verslag nr. : 6 Leerling: Assistenten: Klas: 3.1 EIT.../.../ Evaluatie :.../10 Theorie :.../10

Nadere informatie

ELEKTRICITEIT GELIJKSTROOMMOTOREN - LABO

ELEKTRICITEIT GELIJKSTROOMMOTOREN - LABO ELEKTRICITEIT GELIJKSTROOMMOTOREN - LABO Technisch Instituut Sint-Jozef Wijerstraat 28, B -3740 Bilzen Cursus: I. Claesen/R.Slechten Versie:18/11/2004 1 PROEVEN OP GELIJKSTROOMMOTOREN...2 1.1 Inleiding...2

Nadere informatie

We willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan

We willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan jaar: 1995 nummer: 28 Twee zeer lange draden zijn evenwijdig opgesteld. De stroom door de linkse draad ( zie figuur) is in grootte gelijk aan 30 A en de zin ervan wordt aangegeven door de pijl. We willen

Nadere informatie

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040)

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040) 1 Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040) gehouden op vrijdag, 24 augustus 2001 van 14.00 tot 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 6 bladzijden met 6 opgaven. Het aantal punten dat u maximaal per opgave

Nadere informatie

Project 5 TEE: Wetenschappelijk onderzoek rond de werking van een inductiekookplaat.

Project 5 TEE: Wetenschappelijk onderzoek rond de werking van een inductiekookplaat. Project 5 TEE: Wetenschappelijk onderzoek rond de werking van een inductiekookplaat. Bepaling van het energieverbruik en rendement van een inductiekookplaat. Een studie gerealiseerd door de studenten van

Nadere informatie

Elektrische stroomnetwerken

Elektrische stroomnetwerken ntroductieweek Faculteit Bewegings- en evalidatiewetenschappen 25 29 Augustus 2014 Elektrische stroomnetwerken Dr. Pieter Neyskens Monitoraat Wetenschappen pieter.neyskens@wet.kuleuven.be Assistent: Erik

Nadere informatie

Impedantie V I V R R Z R

Impedantie V I V R R Z R Impedantie Impedantie (Z) betekent: wisselstroom-weerstand. De eenheid is (met als gelijkstroom-weerstand) Ohm. De weerstand geeft aan hoe goed de stroom wordt tegengehouden. We kennen de formules I R

Nadere informatie

5. TRANSFORMATOREN 5-1

5. TRANSFORMATOREN 5-1 5-1 5. TRANSFORMATOREN 5.1 Inleiding Overal waar we een of meer soelen aanbrengen in het magnetisch veld van een andere soel sreken we van een transformator (trafo). Deze komen we overal tegen in onze

Nadere informatie

Harmonischen: gevolgen

Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen - Spanning- en stroomharmonischen - Geleiders: skin en proximiteitseffect - De nulgeleider - Transformatoren - Inductiemotoren - Diversen Spanning en stroomharmonischen

Nadere informatie

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning Cursus/Handleiding/Naslagwerk Driefase wisselspanning INHOUDSTAFEL Inhoudstafel Inleiding 3 Doelstellingen 4 Driefasespanning 5. Opwekken van een driefasespanning 5.. Aanduiding van de fasen 6.. Driefasestroom

Nadere informatie

Opgaven bij hoofdstuk 20 20.1. Bepaal R 1 t/m R 3 (in het sternetwerk) als in de driehoek geldt: R 1 = 2 ks, R 2 = 3 ks, R 3 = 6 ks 20.

Opgaven bij hoofdstuk 20 20.1. Bepaal R 1 t/m R 3 (in het sternetwerk) als in de driehoek geldt: R 1 = 2 ks, R 2 = 3 ks, R 3 = 6 ks 20. Elektrische Netwerken 49 Opgaven bij hoofdstuk 20 20.1 Bepaal R 1 t/m R 3 (in het sternetwerk) als in de driehoek geldt: R 12 = 1 ks, R 23 = 3 ks, R 31 = 6 ks 20.2 Bepaal R 12 t/m R 31 (in de driehoek)

Nadere informatie

3 Zelfinducties. Andere criteria:

3 Zelfinducties. Andere criteria: Keuze van de component Veel typen worden uitdrukkelijk voor bepaalde toepassingen vervaardigd. Wanneer we geen geschikt type-assortiment kunnen vinden, passen we een eerste selectie toe op basis van het

Nadere informatie

1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning.

1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning. 1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning. Bij de industriële opwekking van de elektriciteit maakt men steeds gebruik van een draaiende beweging. Veronderstel dat een spoel met rechthoekige doorsnede

Nadere informatie

het uit het voedingsnet opgenomen actief vermogen door de primaire, nl. Ul.Il.coslOl;

het uit het voedingsnet opgenomen actief vermogen door de primaire, nl. Ul.Il.coslOl; 10 VERM0G-E N, REND EMEN TEN KARAKTERISTIEKEN VAN TRANSFORMATOREN 10,1, VERMOGENS IN EEN TRANSFORMATOR In een transformator onderscheiden we actieve, reactieve en schijnbare vermogens. De actieve vermogens

Nadere informatie

Repetitie magnetisme voor 3HAVO (opgavenblad met waar/niet waar vragen)

Repetitie magnetisme voor 3HAVO (opgavenblad met waar/niet waar vragen) Repetitie magnetisme voor 3HAVO (opgavenblad met waar/niet waar vragen) Ga na of de onderstaande beweringen waar of niet waar zijn (invullen op antwoordblad). 1) De krachtwerking van een magneet is bij

Nadere informatie

Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen

Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen Inhoud De schakeling Een blokspanning van 15 V opwekken De wisselspanning omhoog transformeren Analyse van de maximale stroom door de primaire

Nadere informatie

b. Bereken de vervangingsweerstand RV. c. Bereken de stroomsterkte door de apparaten.

b. Bereken de vervangingsweerstand RV. c. Bereken de stroomsterkte door de apparaten. Oefenopgaven vervangingsweerstand en transformator 1 Twee lampjes L1 en L2 staan in serie: R1 = 5,0 Ω en R2 = 9,0 Ω Bereken de vervangingsweerstand van de twee lampjes. gegeven: R1 = 5,0 Ω, R2 = 9,0 Ω

Nadere informatie

Labo. Elektriciteit OPGAVE: Karakteristieken van driefasetransformatoren. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20

Labo. Elektriciteit OPGAVE: Karakteristieken van driefasetransformatoren. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20 Labo Elektriciteit OGAVE: Datum van opgave: / /... Datum van afgifte: Karakteristieken van driefasetransformatoren / /... Verslag nr. : 02 Leerling: Assistenten: Klas: 3.2 EIT KTA Ieper Attitude & evaluatie:.../10

Nadere informatie

Opgave 1. Voor de grootte van de magnetische veldsterkte in de spoel geldt: = l

Opgave 1. Voor de grootte van de magnetische veldsterkte in de spoel geldt: = l Opgave 1 Een kompasnaald staat horizontaal opgesteld en geeft de richting aan van de horizontale r component Bh van de magnetische veldsterkte van het aardmagnetische veld. Een spoel wordt r evenwijdig

Nadere informatie

Oefeningen Elektriciteit II Deel II

Oefeningen Elektriciteit II Deel II Oefeningen Elektriciteit II Deel II Dit document bevat opgaven die aansluiten bij de cursustekst Elektriciteit II deel II uit het jaarprogramma van het e bachelorjaar industriële wetenschappen KaHo Sint-ieven.

Nadere informatie

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4

Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4 Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door Roy 1370 woorden 5 maart 2017 6,8 14 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nova Samenvatting h4 NaSk1 4.1 Elke keer dat je een apparaat aanzet,

Nadere informatie

ZX ronde van 10 april 2011

ZX ronde van 10 april 2011 ZX ronde van 10 april 2011 Transformatoren Vandaag een verhaaltje over de transformator geen speciale transformator maar gewoon een doorsnee voedingstransformator met een gelamelleerde kern. De werking

Nadere informatie

-Zoek de eventuele benodigde gegevens op in het tabellenboek. -De moeilijkere opgaven hebben een rood opgavenummer.

-Zoek de eventuele benodigde gegevens op in het tabellenboek. -De moeilijkere opgaven hebben een rood opgavenummer. Extra opgaven hoofdstuk 7 -Zoek de eventuele benodigde gegevens op in het tabellenboek. -De moeilijkere opgaven hebben een rood opgavenummer. Gebruik eventueel gegevens uit tabellenboek. Opgave 7.1 Door

Nadere informatie

3.3.2 Moment op een rechthoekige winding in een magnetisch. veld... 10

3.3.2 Moment op een rechthoekige winding in een magnetisch. veld... 10 Contents 1 Electrostatica 3 1.1 Wet van Coulomb......................... 3 1.2 Elektrische veldsterkte...................... 3 1.3 Arbeid in het electrisch veld................... 3 1.4 Beweging van lading

Nadere informatie

Rendement bij inductiemachines: motor versus generator

Rendement bij inductiemachines: motor versus generator Rendement bij inductiemachines: motor versus generator Focus Inductiemachines vinden meestal hun toepassing als motoren, hoewel er een groeiende markt is voor kleine elektrische generatoren (bijvoorbeeld

Nadere informatie

1. Weten wat elektrische stroom,spanning en vemogen is en het verband ertussen kennen 2. Elektrische netwerken kunnen oplossen

1. Weten wat elektrische stroom,spanning en vemogen is en het verband ertussen kennen 2. Elektrische netwerken kunnen oplossen Hoofdstuk 3 Elektrodynamica Doelstellingen 1. Weten wat elektrische stroom,spanning en vemogen is en het verband ertussen kennen 2. Elektrische netwerken kunnen oplossen Elektrodynamica houdt de studie

Nadere informatie

Theoretische elektriciteit 5TSO

Theoretische elektriciteit 5TSO TER INFO: IMAGINAIRE NOTATIES De algemene frmule kan men herschrijven in een cmbinatie van twee cmpnenten; namelijk in cmplexe vrm bestaat er een reëel deel en een imaginair deel. Het reële deel van de

Nadere informatie

Vak: Elektromagnetisme ELK Docent: ir. P.den Ouden nov 2005

Vak: Elektromagnetisme ELK Docent: ir. P.den Ouden nov 2005 Onderstaande opgaven lijken op de de verwachten tentamenvragen. Getallen bij beweringen kunnen zijn afgerond, om te voldoen aan de juiste significantie. BEGIN TOETS 1 Een magnetisch veld kan worden voorgesteld

Nadere informatie

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Ons elektriciteitsnet wordt bedreven met wisselspanning en wisselstroom. Als bij een lineaire belasting een sinusvormige wisselspanning aangeboden

Nadere informatie

Magnetische materialen

Magnetische materialen 1 Hoofdstuk 1: Fysische beschouwingen 1. Inleiding magnetische afstandswerking = afstandswerking tussen bewegende ladingen Om de krachtwerking tussen twee stroomvoerende geleiders te beschrijven voeren

Nadere informatie

Alternator 1. De functie van de wisselstroomgenerator of de alternator 2. De werking/ basisprincipe van de wisselstroomgenerator

Alternator 1. De functie van de wisselstroomgenerator of de alternator 2. De werking/ basisprincipe van de wisselstroomgenerator Alternator In dit hoofdstuk zal ik het vooral hebben over de functie is van de alternator in de wagen. En hoe het basisprincipe is van deze generator. 1. De functie van de wisselstroomgenerator of de alternator

Nadere informatie

Supergeleidende magneten in LHC. De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende

Supergeleidende magneten in LHC. De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende Supergeleidende magneten in LHC De beperktheid van traditionele magneten dwingen fysici supergeleidende magneten te gebruiken Magnetiserende veldsterkte H, permeabiliteit, magnetische veldsterkte B De

Nadere informatie

WINDENERGIE : SYNCHRONE GENERATOREN

WINDENERGIE : SYNCHRONE GENERATOREN WINDENERGIE : REACTIEF VERMOGEN INHOUD: SYNCHRONE GENERATOREN Het equivalent schema Geleverde stromen en vermogens Het elektrisch net Een synchrone generator is een spanningsbron. Het equivalent schema

Nadere informatie

TENTAMEN ELEKTROMAGNETISME

TENTAMEN ELEKTROMAGNETISME TENTMEN ELEKTROMGNETISME 23 juni 2003, 14.00 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 4 opgaven. OPGVE 1 Gegeven is een zeer dunne draad B waarop zch een elektrische lading Q bevindt die homogeen over de lengte

Nadere informatie

NETWERKEN EN DE WETTEN VAN KIRCHHOFF

NETWERKEN EN DE WETTEN VAN KIRCHHOFF NETWERKEN EN DE WETTEN VN KIRCHHOFF 1. Doelstelling van de proef Het doel van deze proef is het bepalen van de klemspanning van een spanningsbron, de waarden van de beveiligingsweerstanden en de inwendige

Nadere informatie

Fundamentele elektriciteit

Fundamentele elektriciteit KONNKLJKE MLTARE CHOOL Leerstoel Elektriciteit 1 oktober 2002 11 TAW Fundamentele elektriciteit Praktisch werk 6 Oplossingen 1. Twee identieke permanente magneten hebben elk een magnetisch veld van 2 T

Nadere informatie

Elektro-magnetisme Q B Q A

Elektro-magnetisme Q B Q A Elektro-magnetisme 1. Een lading QA =4Q bevindt zich in de buurt van een tweede lading QB = Q. In welk punt zal de resulterende kracht op een kleine positieve lading QC gelijk zijn aan nul? X O P Y

Nadere informatie

9 PARALLELSCHAKELING VAN WEERSTANDEN

9 PARALLELSCHAKELING VAN WEERSTANDEN 9 PARALLELSCHAKELING VAN WEERSTANDEN Een parallelschakeling komt in de praktijk vaker voor dan een serieschakeling van verbruikers. Denken we maar aan alle elektrische apparaten die aangesloten zijn op

Nadere informatie

Magnetisme. Hoofdstuk 4. 4.1 Inleiding. Doelstellingen

Magnetisme. Hoofdstuk 4. 4.1 Inleiding. Doelstellingen Hoofdstuk 4 Magnetisme Doelstellingen 1. Weten welke magnetische grootheden bestaan en de verbanden ertussen kennen 2. Weten dat er verschillende soorten magnetisme bestaan 3. Weten wat inductie is 4.

Nadere informatie

1.3 Transformator Werking van een dynamo

1.3 Transformator Werking van een dynamo zekering. b. Je gaat twee weken met vakantie en laat al die lampen aanstaan. Hoeveel gaat die stommiteit je kosten? 1 kwh kost 0,12. 1.3 Transformator Magnetische flux (f) is een maat voor het aantal magnetische

Nadere informatie

Speciale transformatoren

Speciale transformatoren Speciale transformatoren 6-55 pmo 5 april 26 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 68 AC Arnhem T: 26 352 37 F: 26 352 379 www.phasetophase.nl 2 6-55 pmo 1 INLEIDING Speciale transformatoren zijn

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Elektrodynamica. 25 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Elektrodynamica. 25 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Elektrodynamica 25 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),

Nadere informatie

Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2, Versie 1

Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2, Versie 1 Toets 1 IEEE, Modules 1 en 2, Versie 1 Datum: 16 september 2009 Tijd: 10:45 12:45 (120 minuten) Het gebruik van een rekenmachine is niet toegestaan. Deze toets telt 8 opgaven en een bonusopgave Werk systematisch

Nadere informatie

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et 13-20)

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et 13-20) 1 Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et 13-20) gehouden op donderdag, 28 januari 1999 van 8.30 tot 11.30 uur Dit tentamen bestaat uit 6 bladzijden met 6 opgaven. Het aantal punten dat u maximaal per opgave

Nadere informatie

Tentamen Analoge- en Elektrotechniek

Tentamen Analoge- en Elektrotechniek Verantwoordelijke docent: R. Hoogendoorn, H.J. Wimmenhoven Cursus Analoge- en Elektrotechniek Code MAMAET01 Cursusjaar: 2014 Datum: 2-6-2014 Tijdsduur: 90 min. Modulehouder: R. Hoogendoorn Aantal bladen:

Nadere informatie

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring 1 De stroom- of ampèremeter De ampèremeter is een meetinstrument om elektrische stroom te meten. De sterkte van een elektrische stroom wordt uitgedrukt in ampère, vandaar de naam ampèremeter. Voorstelling

Nadere informatie

Inhoudsopgave Transformatoren

Inhoudsopgave Transformatoren Inhoudsopgave Transformatoren. INLEIDING. EENFASIGE TRANSFORMATOREN. transformator bij nullast 3. transformator bij belasting 7.3 rendement van een transformator.4 equivalente keten voor een transformator

Nadere informatie

1. Twee lichamen zijn op een afstand van 30 cm van elkaar opgesteld. Het ene lichaam is negatief geladen met een lading van

1. Twee lichamen zijn op een afstand van 30 cm van elkaar opgesteld. Het ene lichaam is negatief geladen met een lading van Vraagstukken Theoretische Elektriciteitsleer Elektronica Technicus (Rens & Rens) 1. Twee lichamen zijn op een afstand van 30 cm van elkaar opgesteld. Het ene lichaam is negatief geladen met een lading

Nadere informatie

Extra proeven onderofficier weerkundig waarnemer

Extra proeven onderofficier weerkundig waarnemer Proeven elektriciteit en technisch redeneren Technische proeven onderofficier: o Elektriciteit o Mechanica o Rekentechnieken Proef Engels Elektriciteit Deze test gaat je kennis over elektriciteit na. Je

Nadere informatie

DEEL 6 Serieschakeling van componenten. 6.1 Doel van de oefening. 6.2 Benodigdheden

DEEL 6 Serieschakeling van componenten. 6.1 Doel van de oefening. 6.2 Benodigdheden Naam: Nr.: Groep: Klas: Datum: DEEL 6 In de vorige oefeningen heb je reeds een A-meter, die een kleine inwendige weerstand bezit, in serie leren schakelen met een gebruiker. Door de schakelstand te veranderen

Nadere informatie

Nadere beschouwing. Subtransiënt gedrag

Nadere beschouwing. Subtransiënt gedrag Nadere beschouwing. Subtransiënt gedrag Hoofdstuk bladzijde 29. Invloeden op de demping van de niet-geregelde synchrone generator, gekoppeld op een star net Vooraf 29.1. Overzicht van het onderzoek 29-1

Nadere informatie

Labo. Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20

Labo. Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20 Labo Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator Datum van opgave:.../ / Datum van afgifte:.../ / Verslag nr. : 01 Leerling: Assistenten: Klas: 3.2 EIT KTA Ieper Attitude & evaluatie:.../10 Theorie:.../10

Nadere informatie

Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC. 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul

Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC. 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul Rekenkunde, eenheden en formules voor HAREC 10 april 2015 presentator : ON5PDV, Paul Vooraf : expectation management 1. Verwachtingen van deze presentatie (inhoud, diepgang) U = R= R. I = 8 Ω. 0,5 A =

Nadere informatie

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS Amplitude Harmonischen: een virus op het net? FOCUS In het kader van rationale energieverbruik (REG) wordt steeds gezocht om verbruikers energie efficiënter te maken. Hierdoor gaan verbruikers steeds meer

Nadere informatie

Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11). Bakeliet kent talloze toepassingen, zoals:

Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11). Bakeliet kent talloze toepassingen, zoals: Toepassingen Fig 11 Radiotoestel Fig 12 Lampen Een radiotoestel met bakelieten behuizing (zie figuur 11) Bakeliet kent talloze toepassingen zoals: A Tussenlaag in geleiders als elektrische isolatie bijvoorbeeld

Nadere informatie

Condensator = passieve component bestaande uit 2 geleiders (platen) met een isolator/diëlectricum(lucht, papier, kunststoffen) tussen.

Condensator = passieve component bestaande uit 2 geleiders (platen) met een isolator/diëlectricum(lucht, papier, kunststoffen) tussen. H2: Condensatoren: Opbouw: Condensator = passieve component bestaande uit 2 geleiders (platen) met een isolator/diëlectricum(lucht, papier, kunststoffen) tussen. Opgelet: 2 draden/printbanen kort naast

Nadere informatie

HET DRAAIVELD IN DRIEFASIGE INDUCTIEMOTOREN

HET DRAAIVELD IN DRIEFASIGE INDUCTIEMOTOREN HET DRAAIVELD IN DRIEFASIGE INDUCTIEMOTOREN "I think it is possible to utilize magnetism as an energysource. But we science idiots cannot do that; this has to come from the outside." Werner Heisenberg,

Nadere informatie

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Leereenheid 7 Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden

Nadere informatie

Extra College; Technieken, Instrumenten en Concepten

Extra College; Technieken, Instrumenten en Concepten Extra College; Technieken, Instrumenten en Concepten Lorentzkracht: Massa spectrometer Inductie en Generatoren Transformatoren Massa Spectrometer (Bainbridge-type) Eerste zone: snelheidsselectie Tweede

Nadere informatie

1 Begrip magnetisatie.

1 Begrip magnetisatie. Hoofdstuk 8. 1 Begrip magnetisatie. 1.1 Verklaring van de magnetisatie Magnetisatie. De franse fysicus Pierre Weiss stelde, rond 1900, een theorie op die het magnetiseren van bepaalde stoffen moest verklaren.

Nadere informatie

I A (papier in) 10cm 10 cm X

I A (papier in) 10cm 10 cm X Tentamen: Fysica en Medische Fysica 2 Tijd: 15:15-18:00 uur, donderdag 28 mei 2009 Plaats: TenT blok 4 (met bijlage van formules, handrekenmachine is toegestaan) Docent: Dr. K.S.E. Eikema Puntentelling:

Nadere informatie

NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT. Wanneer loopt er stroom? Schakelingen

NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT. Wanneer loopt er stroom? Schakelingen NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT Wanneer loopt er stroom? Elektrische apparaten werken alleen als er een stroom door loopt. Om de stroom te laten lopen is er altijd een spanningsbron nodig. Dat kan een

Nadere informatie

Mkv Magnetisme. Vraag 1 Twee lange, rechte stroomvoerende geleiders zijn opgehangen in hetzelfde verticale vlak, op een afstand d van elkaar.

Mkv Magnetisme. Vraag 1 Twee lange, rechte stroomvoerende geleiders zijn opgehangen in hetzelfde verticale vlak, op een afstand d van elkaar. Mkv Magnetisme Vraag 1 Twee lange, rechte stroomvoerende geleiders zijn opgehangen in hetzelfde verticale vlak, op een afstand d van elkaar. In een punt P op een afstand d/2 van de rechtse geleider is

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2: Elektrische netwerken

HOOFDSTUK 2: Elektrische netwerken HOOFDSTUK 2: Elektrische netwerken 1. Netwerken en netwerkelementen elektrische netwerken situering brug tussen fysica en informatieverwerkende systemen abstractie maken fysische verschijnselen vb. velden

Nadere informatie

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (1)

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (1) Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (1) E. Gernaat, ISBN 978-90-808907-3-2 1 Magnetisme 1.1 Het magnetische veld Voor de beschrijving van een magnetisch veld gaan we uit van een staafvormige

Nadere informatie

Natuur- en scheikunde 1, elektriciteit, uitwerkingen. Spanning, stroomsterkte, weerstand, vermogen, energie

Natuur- en scheikunde 1, elektriciteit, uitwerkingen. Spanning, stroomsterkte, weerstand, vermogen, energie 4M versie 1 Natuur- en scheikunde 1, elektriciteit, uitwerkingen Werk netjes en nauwkeurig Geef altijd een duidelijke berekening of een verklaring Veel succes, Zan Spanning, stroomsterkte, weerstand, vermogen,

Nadere informatie

Oefeningenexamen Fysica 2 1ste zit 2006-2007

Oefeningenexamen Fysica 2 1ste zit 2006-2007 Oefeningenexamen 2006-2007 12 januari 2007 Naam en groep: Aantal afgegeven bladen, dit blad niet meegerekend: Gebruik voor elke nieuwe vraag een nieuw blad. Zet op elk blad de vermelding 12/01/2007 alsook

Nadere informatie

2. Factoren onderzoeken die invloed hebben op het vermogen van de zonnecellen

2. Factoren onderzoeken die invloed hebben op het vermogen van de zonnecellen Experiment 2 2. Factoren onderzoeken die invloed hebben op het vermogen van de zonnecellen Inleiding In deze experimentenreeks ga je onderzoeken welke factoren een effect hebben op het geleverde vermogen

Nadere informatie

Tentamen Elektriciteitsvoorziening i. (ee2611/et2105d3-t)

Tentamen Elektriciteitsvoorziening i. (ee2611/et2105d3-t) Tentamen Elektriciteitsvoorziening i (ee2611/et2105d3-t) Datum: 30 januari 2012 Tijd: 14:00-17:00 Schrijf op ell< blad uw naam en studienummer. Begin elke nieuwe opgave op een nieuw blad. De uitwerkingen

Nadere informatie

6.2 Elektrische energie en vermogen; rendement

6.2 Elektrische energie en vermogen; rendement 6.2 Elektrische energie en vermogen; rendement Opgave 9 Het rendement bereken je met E nuttig en E in. E nuttig is de hoeveelheid energie die nodig is het water op te warmen. E in is de hoeveelheid energie

Nadere informatie

Materialen en onderdelen. Nadruk verboden 1

Materialen en onderdelen. Nadruk verboden 1 Materialen en onderdelen. Nadruk verboden 1 Opgaven 1. Bereken de weerstand van koperdraad waarvan de diameter 2 mm. en de lengte 30 m. bedraagt. 2. Bereken de weerstand van een aluminiumdraad met een

Nadere informatie

NATUURKUNDE 8 29/04/2011 KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK

NATUURKUNDE 8 29/04/2011 KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK NATUURKUNDE KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK 8 29/04/2011 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (32 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! Opgave 1: Afbuigen van geladen

Nadere informatie

TENTAMEN NATUURKUNDE

TENTAMEN NATUURKUNDE CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE tweede voorbeeldtentamen CCVN tijd : 3 uur aantal opgaven : 5 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 2) Iedere opgave dient op een afzonderlijk

Nadere informatie

Leerling maakte het bord volledig zelf

Leerling maakte het bord volledig zelf 3. Oefeningen en Metingen 3.. Montageoefening Bouw een paneel als volgt: lampvoeten monteren draden van de lampvoeten naar een suikertje verbindingsstuk brengen. Twee verbindingsstukken doorverbinden.

Nadere informatie

Harmonischen in de netstroom

Harmonischen in de netstroom Harmonischen in de netstroom Harmonischen in de netstroom - Inleiding - Lineaire en niet-lineaire belastingen - Fourieranalyse en THD - Bronnen van stroomharmonischen Inleiding We bekeken al eerder als

Nadere informatie

jaar: 1989 nummer: 10

jaar: 1989 nummer: 10 jaar: 1989 nummer: 10 Gegeven een cylindervomtige geleider van 1 m lengte met een diameter van 5 mm. De weerstand van de geleider is R. De draad wordt uitgerekt tot een lengte van 1,2 m terwijl het volume

Nadere informatie

Hoofdstuk 29 Electromagnetische Inductie en de wet van Faraday. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Hoofdstuk 29 Electromagnetische Inductie en de wet van Faraday. Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Hoofdstuk 29 Electromagnetische Inductie en de wet van Faraday Onderwerpen van H 29 Geinduceerde EMF Faraday s Inductie wet; de wet van Lenz EMF Geinduceerd in een Bewegende Geleider Electrische Generatoren

Nadere informatie

Analyse van de Futaba S3003 dc motor

Analyse van de Futaba S3003 dc motor Analyse van de Futaba S3003 dc motor Door Ali Kaichouhi In dit artikel wordt de RF-020-TH dc motor wat nader ondergezocht. Het eerste deel bevat informatie over de constructie en de werking van deze motor.

Nadere informatie

Scheidingstransformatoren. ZX ronde 27 september 2015

Scheidingstransformatoren. ZX ronde 27 september 2015 Scheidingstransformatoren. ZX ronde 27 september 2015 Wanneer er een aardfout ontstaat in een geaard net (TN stelsel ) zal er ten gevolge van deze fout direct een hoge stroom via de aardfout naar aarde

Nadere informatie

Hoofdstuk 25 Elektrische stroom en weerstand

Hoofdstuk 25 Elektrische stroom en weerstand 3--6 Hoofdstuk 5 Elektrische stroom en weerstand Inhoud hoofdstuk 5 De elektrische batterij Elektrische stroom De wet van Ohm: weerstand en Soortelijke weerstand Elektrisch vermogen Vermogen in huishoudelijke

Nadere informatie

Tentamen Fysica: Elektriciteit en Magnetisme (MNW en SBI)

Tentamen Fysica: Elektriciteit en Magnetisme (MNW en SBI) Tentamen Fysica: Elektriciteit en Magnetisme (MNW en SBI) Tijd: 2 Juni 217, 12: 14: uur Plaats: WN zalen S67; P647; P663; S 623, S 631, S 655; M 639, M 655 Bij dit tentamen zit aan het eind een formuleblad.

Nadere informatie

LABO. Elektriciteit OPGAVE: Karakteristieken van synchrone generatoren. Remediering: Datum van opgave: Datum van afgifte: Verslag nr. : 06.

LABO. Elektriciteit OPGAVE: Karakteristieken van synchrone generatoren. Remediering: Datum van opgave: Datum van afgifte: Verslag nr. : 06. LABO Elektriciteit OPGAVE: Datum van opgave:.../ /... Datum van afgifte:.../ /... Verslag nr. : 06 Leerling: Karakteristieken van synchrone generatoren Assistenten: Klas: 3.2 EIT KTA Ieper Totaal :.../100

Nadere informatie

FORMULE BLAD - VERON ZENDCURSUS

FORMULE BLAD - VERON ZENDCURSUS FORMULE BLAD - VERON ZENDCURSUS Wet van Ohm U = I R (1) U = spanning in V, I is stroom in A en r is weerstand in Ohm Eerste wet van Kirchhoff Som van alle stromen in een knooppunt is nul. Tweede wet van

Nadere informatie

MAGNETISME & ELEKTRICITEIT

MAGNETISME & ELEKTRICITEIT Hoofdstuk 1 MAGNETISME & ELEKTRICITEIT 1.1 Doelstelling In tegenstelling tot praktisch alle handboeken start je met elektromagnetisme. De reden is eenvoudig omdat alle elektrische toepassingen steeds gepaard

Nadere informatie

Schriftelijk examen: theorie en oefeningen Fysica: elektromagnetisme

Schriftelijk examen: theorie en oefeningen Fysica: elektromagnetisme Schriftelijk eamen: theorie en oefeningen 2010-2011 Naam en studierichting: Aantal afgegeven bladen, deze opgavebladen niet meegerekend: Gebruik voor elke nieuwe vraag een nieuw blad. Zet op elk blad de

Nadere informatie

Deeltoets II E&M & juni 2016 Velden en elektromagnetisme

Deeltoets II E&M & juni 2016 Velden en elektromagnetisme E&M Boller, Offerhaus, Dhallé Deeltoets II E&M 201300164 & 201300183 13 juni 2016 Velden en elektromagnetisme Aanwijzingen Voor de toets zijn 2 uren beschikbaar. Vul op alle ingeleverde vellen uw naam

Nadere informatie

HOGERE ZEEVAARTSCHOOL ANTWERPEN SCHEEPSWERKTUIGKUNDE. Basiselektriciteit. Author: Willem MAES

HOGERE ZEEVAARTSCHOOL ANTWERPEN SCHEEPSWERKTUIGKUNDE. Basiselektriciteit. Author: Willem MAES HOGERE ZEEVAARTSCHOOL ANTWERPEN SCHEEPSWERKTUIGKUNDE Basiselektriciteit Author: Willem MAES December 6, 2010 Contents 0.1 INLEIDING............................. 5 0.1.1 Voorkennis.........................

Nadere informatie

Semester 6 2008-2009 Mutatoren 1. E1-mutator 2. B2-mutator 3. M3-mutator 4. B6-mutator E1-mutator Definitie Een mutator is een schakeling tussen een wisselspanning met een vaste spanning en een vaste frequentie

Nadere informatie