Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Schooljaar

Transcriptie

1 Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Schooljaar Uitgangspunten, actoren, organisatie, procedures, borging en verantwoording van de examinering bij de beroepsopleidingen.

2 Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Schooljaar Uitgangspunten, actoren, organisatie, procedures, borging en verantwoording van de examinering bij de beroepsopleidingen. Samenstelling Mondriaan Examen Centrum (MEC) Vastgesteld door College van Bestuur ROC Mondriaan 2 juli 2013 Vaststelling geldig tot 1 augustus 2014 Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 2 van 120

3 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE... 3 VOORWOORD... 5 INLEIDING... 6 HOOFDSTUK 1: UITGANGSPUNTEN EXAMINERING Inleiding Examens en het examenplan Aantonen en bevorderen van deskundigheid Kwaliteitscontrole beoordelingen Rolscheiding Het aanvullend bewijs Het examendossier De examencommissie Kwaliteit van de exameninstrumenten Betrokkenheid van het beroepenveld Examens Nederlands, rekenen en Engels HOOFDSTUK 2: EXAMENORGANISATIE Organigram examenorganisatie Beschrijving examenorganisatie HOOFDSTUK 3: ACTOREN De assessor Betrokkenen met speciale rol bij Taalexamens (instellingsexamens) De constructeur De vaststeller Medewerkers van het Mondriaan Examen Centrum (MEC) Examencommissielid Examenleider Centraal Ontwikkelde examens (COE) Medewerker examenbureau Lid commissie van beroep voor de examens Medewerker Bestuursbureau Overige actoren HOOFDSTUK 4: PROCEDURES EXAMINERING MET CENTRALE VERANTWOORDELIJKHEID Het ontwikkelen van het format OER, de handleiding en het examenreglement Het publiceren van de OER-en Het ontwikkelen van het Handboek Examinering Beroepsopleidingen Beroep aantekenen Vaststellen Examenplan HOOFDSTUK 5: PROCEDURES EXAMINERING IN DE SCHOLEN (ALGEMEEN) Examens construeren Het vaststellen van examens Het beoordelen van examens Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 3 van 120

4 HOOFDSTUK 6: PROCEDURES EXAMINERING IN DE SCHOLEN (IN SCHEMA) Inkoop examenproducten Het construeren van examens Het vaststellen van examens Afname mondelinge - en schriftelijke examens Afname praktijkexamens Afname digitale examens Aangepaste examencondities bij examens Het beoordelen van examens Recht op bespreking en motivering van de beoordeling Steeksproefgewijze tweede beoordeling examens Herkansen van examens Het leveren van aanvullend bewijs bij een examenopdracht De Diplomavergadering Het vaststellen en bekend maken van de einduitslag Het diplomeren Het beheren en bewaren van uitslagen en gegevens Borging uitgifte waardepapier Inschrijven extraneus / examendeelnemer Verlenen vrijstelling voor examinering Opstellen / bijstellen Plan van Toezicht HOOFDSTUK 7: BORGING EN VERANTWOORDING Systematiek borging en verantwoording Procedures examinering ROC Mondriaan Procedures examinering in de scholen Hoe organiseren de examencommissies de borging en verantwoording HOOFDSTUK 8: ADDENDA Inleiding Aanpassingen t.b.v. de Examencommissie voor de School voor HOOFDSTUK 9: BIJLAGEN BIJLAGE 1 Toezichtkader BVE 2012 gebied Examinering en diplomering BIJLAGE 2 Centraal Examenreglement Beroepsopleidingen ROC Mondriaan BIJLAGE 3 Toetsen en Examens BIJLAGE 4 Overzicht wijzigingen t.o.v BIJLAGE 5 Richtlijnen naamgeving OER-en online BIJLAGE 6 Begrippenkader examinering Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 4 van 120

5 Voorwoord Voor u ligt het Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan voor het schooljaar De belangrijkste wijziging ten opzichte van het handboek is het gegeven dat de drie aparte examenhandboeken voor de domeinen MD, ZD en TE/ICT in opdracht van het CvB 1 opgegaan zijn in één examenhandboek voor het gehele ROC. Daarnaast is nieuwe wet- en regelgeving verwerkt. Dit heeft ten opzichte van het examenhandboek geleid tot wijzigingen, de wijzigingen zijn te vinden in bijlage 4. Doelgroep en gebruik Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Dit handboek examinering beschrijft de visie op examinering; de processen en de procedures van de examinering; de taken, de verantwoordelijkheden en de bevoegdheden van alle betrokkenen bij examinering. Het handboek examinering is toegankelijk voor de betrokkenen bij examinering. De inhoud van het handboek is afgeleid van de wettelijke kaders, het examenbeleid en het examenreglement. Het beschrijft de daadwerkelijke gang van zaken van de examinering. Het handboek is voor aanvang van het schooljaar vastgesteld door het College van Bestuur van ROC Mondriaan. De procedures die erin beschreven worden, zijn bindend voor de uitvoering van de examinering in het beroepsonderwijs. De vaststelling is geldig tot 1 augustus Mochten zich in de praktijk knelpunten voordoen in de procedures, dan beslist de betreffende examencommissie in de afhandeling. De problemen worden meegenomen bij de jaarlijkse evaluatie en bijstelling van het handboek. Naast de informatieve functie dient het handboek als verantwoording voor de toezichthouder. Door middel van dit handboek geeft ROC Mondriaan inzicht in de examinering bij zijn beroepsopleidingen. Dit handboek is niet bedoeld voor de studenten: zij worden over de examinering geïnformeerd in bijvoorbeeld de Onderwijs- en examenregeling, het examenreglement en de studiegids. Opzet procedurebeschrijving De procedures zijn beschreven in zogeheten stappenplannen. Daarin wordt inderdaad stap voor stap beschreven wie wat doet en wordt waar nodig het tijdspad of de deadline genoemd. Als dat relevant is, wordt er verwezen naar wet- en regelgeving, het examenbeleid van ROC Mondriaan of documenten die anderszins kaderstellend zijn. Daarnaast zijn enkele procedures beschreven in stroomschema s. Geconstateerde knelpunten en gekozen oplossingen door de examencommissies worden beschreven en in de pdca-cyclus meegenomen voor het handboek Chris van Leeuwen Directeur Strategisch Beleidscentrum 1 Zie CvB-besluit van 21 juni 2011 om in het vervolg met één examenhandboek binnen ROC Mondriaan te werken. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 5 van 120

6 Inleiding De Procesarchitectuur Examinering (Zie afbeelding hieronder) is als hulpmiddel gebruikt bij het opstellen van het Handboek Examinering Beroepsopleidingen. In de stappenplannen is de kleurstelling uit onderstaand schema aangehouden, waardoor er een duidelijke koppeling met de Procesarchitectuur Examinering is waar te nemen in dit Handboek. Procesarchitectuur Examinering (Bron: Construeren en vaststellen Ontwikkelen examinering Besluiten inkopen / construeren Inkopen examens Vaststellen examens Centraal ontwikkelde examens Construeren examens Opstellen examenvisie Opstellen examenreglement Opstellen examen handboek Kaders stellen Vaststellen kaders Opstellen examenplan Vaststellen examenplan Examen aanbod Match Examineren Laten uitvoeren Laten beoordelen Vaststellen resultaat Diplomeren Besluiten om te diplomeren Diplomeren Uitvoeren Beoordelen Inschrijven student Examen aanmelding Leren Bespreken examenplan Verzamelen leerresultaten Beslissen over examen aanvraag Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 6 van 120

7 Hoofdstuk 1: Uitgangspunten examinering Dit hoofdstuk behandeld o.a. het onderdeel kaders stellen van de Procesarchitectuur Examinering Opstellen examenreglement Kaders stellen Opstellen examenvisie Vaststellen kaders Opstellen examenplan Vaststellen examenplan Opstellen examen handboek Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 7 van 120

8 1.1 Inleiding In het procesgebied: Kaders stellen worden de kaders gesteld voor het inrichten van het examineringsproces. De Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB), het kwalificatiedossier en het sectorale examenprofiel zijn uitgangspunt voor het opstellen van een aantal documenten binnen een onderwijsinstelling. Daarbij gaat het om een examenvisie (met als onderdeel een examenmodel) en examenbeleid en wanneer deze zijn vastgesteld, vervolgens het handboek examinering en het examenreglement van ROC Mondriaan. De vastgestelde versies van deze documenten zijn bepalend voor het opstellen van een examenplan per (uitstroom)kwalificatie. Uiteraard wordt dit document pas opgesteld nadat binnen ROC Mondriaan besloten is dat er met de opleiding gestart wordt. Dit examenplan wordt in de overige processen gebruikt als leidraad waarbinnen de examinering plaats moet vinden. De visie op examinering is afgeleid van de algemene visie van ROC Mondriaan op de kwaliteit van het onderwijs. De examenvisie past bij de cultuur en de mogelijkheden van de organisatie. De examenvisie geeft richting aan het examenbeleid: inhoudelijke, procesmatige en organisatorische keuzes. Het examenreglement is het centraal juridisch kader dat voor elke kandidaat de transparantie en de betrouwbaarheid van het examenproces waarborgt. Het examenreglement moet bekend zijn bij de kandidaten en wordt gepubliceerd op de website van ROC Mondriaan (zie bijlage 2). In het examenreglement staan de formele regels en afspraken waar iedereen die betrokken is bij examinering en diplomering zich aan houdt. Er zijn regels en afspraken opgenomen over bijvoorbeeld fraude, herkansingen, bewaartermijnen, beroep, etcetera. Het gaat om formele juridische afspraken en kaders. Eventuele aanvullende bepalingen op het examenreglement kunnen in het Onderwijs Examenreglement (OER) worden opgenomen. Het examenplan geeft per kwalificatie een overzicht van de examenonderdelen en examens die ROC Mondriaan inzet voor de examinering (kwalificerende beoordeling). Het examenplan geeft inzicht in de examenmix van de betreffende opleiding. In het examenplan staat binnen welke omgeving (onderwijsinstelling of beroepspraktijkvorming) het examen plaatsvindt. Hierbij houdt de onderwijsinstelling rekening met de praktische haalbaarheid van de examinering binnen de praktijksituatie en de afspraken in het sectoraal examenprofiel. Nadat de visie en het beleid op examinering en het examenregelement zijn vastgesteld door het College van Bestuur, wordt een aanvang gemaakt met het op- en bijstellen van het Handboek Examinering Beroepsopleidingen. In het examenbeleid van ROC Mondriaan staan de volgende uitgangspunten centraal: 1. Er is een strikte scheiding tussen onderwijs en examinering. Deze scheiding komt tot stand door een functionele afstand te bewaren tussen begeleiden en beoordelen. Deze afstand komt tot uiting in de rollenscheiding tussen opleiden en beoordelen en de gehanteerde toetsvormen. Door de afstand tussen onderwijs en examinering wordt de betrouwbaarheid van de examens bevorderd. Bedoelde afstand geeft de examens van ROC Mondriaan civiel effect, zodat alle betrokkenen bij de examinering, de afgestudeerden en hun ouders, vervolgopleidingen, werkgevers en de overheid vertrouwen hebben in de kwalificaties die door de afgestudeerden zijn verworven. 2. Er is een helder onderscheid tussen examinering en toetsing. Examinering betreft het vaststellen van de kennis en/of kunde/vaardigheden danwel competenties van kandidaten op een bepaald niveau en moment die van te voren zijn vastgesteld. Hierbij worden vooraf gestelde normen gehanteerd die leiden tot kwalificerende beslissingen. Met toetsen wordt informatie verzameld over de leerresultaten, over sterke en zwakke punten die in de begeleiding gebruikt kunnen worden als feedback voor de kandidaten. Toetsen zijn onderdeel van de onderwijsbegeleiding en dienen inzicht te verschaffen over de vooruitgang van kandidaat, knelpunten in het leerproces, de kans op succesvolle voortzetting van het onderwijsproces en over de mate van eventuele extra begeleiding die nodig is om succesvol te worden of te blijven in het leerproces. Examens tellen mee voor de diplomering, toetsen niet. 3. Er zijn heldere afspraken over de inhoud en afname van examens. Deze afspraken zijn conform de eisen van de Examenstandaarden van het Toezichtkader BVE en het Examenbesluit beroepsopleidingen WEB. 4. Vrijstelling voor examinering wordt verleend door de examencommissie. Er kan vrijstelling voor examinering worden gegeven op basis van een ervaringscertificaat en/of eerder behaalde diploma s en certificaten. Bij de beoordeling van de verzoeken voor vrijstelling van examinering hanteert de examencommissie een vrijstellingsprocedure ten behoeve van een volledige en zorgvuldige toets van de deugdelijkheid en volledigheid van de aangeleverde bewijsstukken (zie procedure 6.17). De examencommissie legt een Register Verleende Vrijstellingen aan. Het kwalificeringsproces bij ROC Mondriaan dient te voldoen aan de bovengenoemde uitgangspunten. Het principe comply or explain is van toepassing bij afwijkingen. Dat wil zeggen: pas toe of leg van te voren uit, waarom wordt afgeweken van geldende afspraken. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 8 van 120

9 Aangezien er voor is gekozen om voor ROC Mondriaan (26 scholen) één Handboek Examinering te maken, bieden wij elke examencommissie de mogelijkheid om in hoofdstuk 8, genaamd Addenda de afwijkende procedures (uitsluitend voor de procedures uit Hoofdstuk 6 Procedures examinering in de scholen ) aan te geven. Het Strategisch Beleidscentrum in samenwerking met het Bestuursbureau voert een controle uit op deze afwijkende procedures. In de volgende paragrafen worden de diverse onderdelen van het examineringsproces uitgewerkt. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 9 van 120

10 1.2 Examens en het examenplan Voor het behalen van het diploma zijn (afhankelijk van de zak-/slaagbeslissing) voldoende beoordeelde examens vereist voor alle onderdelen, zoals beschreven in de Onderwijs- en examenregeling behorende bij de opleiding. Het betreft: Het examenplan Beroeps specifiek - De kerntaken volgens het kwalificatiedossier van het betreffende crebonummer van de opleiding; (beroeps specifieke eisen NE/RE/MVT indien van toepassing ) Het examenplan Generiek - Nederlands; - Moderne Vreemde Taal (indien van toepassing); - Rekenen; - De beroepspraktijkvorming (BPV). - L&B (Inspanningsverplichtingen zijn voldoende aangetoond - vanaf 2012). Certificeerbare eenheden worden voor zover die in het kwalificatiedossier zijn benoemd - vastgesteld door de examencommissie onder de verantwoordelijkheid van de onderwijsmanager van de school (of onderwijsmanagers van de scholen, als meerdere scholen dezelfde crebonummers hebben). Een examen(onderdeel) is door een vaststellingscommissie 2 goedgekeurd en vastgesteld. Aan een examen(onderdeel) worden de volgende eisen gesteld: - Telt mee voor diplomering. - Er worden vooraf gestelde normen gehanteerd die leiden tot een beoordeling. - De begeleiding bij een (praktijk)examen mag nooit meer zijn dan de begeleiding die een beginnend beroepsbeoefenaar tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden zal krijgen. - Beoordeling van een examen(onderdeel) is altijd een individuele beoordeling. Een voldoende beoordeeld examen(onderdeel) levert een bewijsstuk op. Ieder bewijsstuk bestaat ten minste uit: - Een verwijzing naar het examen(onderdeel) - Een beoordelingsverslag en / of beoordelingsformulier ingevuld en ondertekend door minimaal één aantoonbaar deskundige assessor. Een resultatenoverzicht op basis van het geheel van bewijsstukken met betrekking tot de kerntaken uit het kwalificatiedossier, L&B (voor 2011 LLB), BPV, Nederlands, rekenen en MVT (indien van toepassing) zit in het examendossier van de kandidaat (zie 1.7). De examencommissie zorgt voor verificatie van het resultatenoverzicht, waarna tot diplomering kan worden overgegaan. 1.3 Aantonen en bevorderen van deskundigheid De direct betrokkenen bij het examineringsproces zijn: de constructeurs, de vaststellers, de assessoren en de leden van het examenbureau. Ten aanzien van de eerste drie groepen functionarissen moet de examencommissie voor elke functionaris kunnen aantonen dat deze deskundig is. Dit kan op verschillende manieren. Certificering is het meest betrouwbare bewijs van deskundigheid. Andere manieren om deskundigheid aan te tonen zijn: gevolgd hebben van relevante scholing (bewijs van deelname), relevante werkervaring, beoordeling door andere deskundigen, het bijhouden van een portfolio waarin bewijzen worden verzameld van beoordelingen en reflectie daarop. Verantwoording vindt plaats in het jaarverslag examinering. De examencommissie dient zich ervan te vergewissen, dat de deskundigheid van de betrokkenen op peil blijft en geborgd is. 2 Een vaststellingscommissie bestaat uit ten minste één persoon. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 10 van 120

11 1.4 Kwaliteitscontrole beoordelingen De examencommissie is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de beoordelingen. De kwaliteit wordt regelmatig maar ten minste eenmaal per jaar steekproefsgewijs gecontroleerd. 1.5 Rolscheiding Actoren die gedurende het leerproces de studenten begeleiden kunnen niet betrokken zijn bij de examinering van kandidaten. Bij kleine opleidingen waar sprake is van een te kleine personeelsbezetting om rollen te kunnen scheiden, kan hierop een uitzondering worden gemaakt. In dat geval worden extra waarborgen ingezet om kwaliteit in de beoordeling te garanderen. Hierbij valt te denken aan het inzetten van een tweede assessor van een andere (verwante) opleiding, van een andere onderwijsinstelling of van het beroepenveld. De vaststeller kan niet de examens vaststellen die hij als constructeur heeft ontwikkeld. 1.6 Het aanvullend bewijs Het kan voorkomen dat in de praktijk een examenopdracht op een deel van de uitvoering niet te beoordelen is geweest. Bijvoorbeeld omdat een noodzakelijke situatie zich tijdens de uitvoering niet voordeed. Het kan ook zijn dat één, of een paar onderdelen, onvoldoende is beoordeeld, maar dat dat een te klein deel is om een complete herkansing te rechtvaardigen (zie Hoofdstuk 6.10). In deze gevallen kan een aanvullende examenopdracht worden gegeven. De examencommissie beslist hierover in alle voorkomende gevallen. Het komt ook voor dat de procedure over het aanvullend bewijs in de Proeve van Bekwaamheid zelf is opgenomen. 1.7 Het examendossier Op basis van het voorgaande geven we een overzicht van de bewijzen die zich in het examendossier moeten bevinden: Examenplan Beroepspecifiek (het betreft hier de onderdelen vermeld in het examenplan van de betreffende opleiding) - Kerntaken (Bv. Proeven vaan Bekwaamheid etc.) - Rekenen beroepspecifiek (indien van toepassing) - Nederlands beroepspecifiek (indien van toepassing) - MVT beroepspecifiek (indien van toepassing) Examenplan Generiek (vermeld hier de onderdelen vermeld in dit examenplan) - Nederlands - Rekenen - MVT (Engels) - L&B (vanaf 2012) (Inspanningsverplichtingen zijn voldoende aangetoond. Bv. een beoordelingsformulier conform Servicedocument L&B) BPV Minimaal met een voldoende afgesloten - Het opleidingsteam moet aan kunnen geven welke criteria zijn gehanteerd om tot een beoordeling te komen, dus bijvoorbeeld een ondertekend eindbeoordelingsformulier (incl. deze criteria) toevoegen aan het examendossier. - Voorbeelden van criteria zijn: - Meer dan 20% van de opleiding is BPV, hetgeen men dient aan te tonen middels het BPVO overzicht. - Ondertekende beoordelingen in de BPV werk/stage map of ondertekende beoordelingen van BPV projecten Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 11 van 120

12 1.8 De examencommissie Het bevoegd gezag (College van Bestuur) stelt één of meerdere examencommissies in ten behoeve van de organisatie en het afnemen van de examens voor elke door de instelling verzorgde opleiding of voor groepen van opleidingen. Een examencommissie stelt, met inachtneming van de onderwijs- en examenregeling en de procedures in het examenhandboek, regels vast met betrekking tot de goede gang van zaken tijdens het afnemen van het examen of de examenonderdelen. Deze eisen houden in dat betrokkenen bij de examinering werken binnen de kaders die door de examencommissie gesteld worden. De examencommissie heeft een kaderstellende, organisatorische en toezichthoudende taak. De leden moeten voldoende op de hoogte zijn van de opzet en achtergronden van het examineringsproces bij ROC Mondriaan. 1.9 Kwaliteit van de exameninstrumenten Om te garanderen dat gediplomeerde beginnende beroepsbeoefenaren daadwerkelijk de bekwaamheden verworven hebben die in de kwalificatiestructuur zijn vastgelegd, moet de beoordeling die tot kwalificering leidt, voldoen aan ten minste de volgende kwaliteitsstandaarden: Validiteit, dat wil zeggen: betrekking hebben op de vereiste kerntaken, werkprocessen, Nederlands, rekenen en MVT; Betrouwbaarheid, dat wil zeggen onafhankelijk zijn van toevalsfactoren en persoonsgebonden interpretaties van assessoren; Transparantie, bijvoorbeeld: de exameneisen moeten vooraf bij de kandidaten bekend zijn. Deze drie kwaliteitsstandaarden zijn geoperationaliseerd in de checklijst van de vaststellingscommissie. De exameninstrumenten dienen te voldoen aan examenstandaard 2 uit het Toezichtkader BVE 2012 (bijlage 1). De vaststellingscommissie rapporteert aan de examencommissie met betrekking tot de kwaliteit van de examens die zij controleert. De examencommissie is eindverantwoordelijk voor de naleving van de examenstandaarden en dus ook voor de kwaliteit van de exameninstrumenten Betrokkenheid van het beroepenveld Opleidingen verschillen sterk in de wijze waarop zij het beroepenveld betrekken bij de examinering afhankelijk van welke vorm van samenwerking het best past. Daarom beperken wij ons tot het noemen van een aantal mogelijke vormen van samenwerking op het gebied van de examinering (de opsomming is niet uitputtend). Verder dienen de keuzes die gemaakt worden ten aanzien van de samenwerking, verantwoord te worden in het jaarverslag examinering. Een functionaris uit het beroepenveld kan een van de volgende rollen vervullen: - constructeur; - assessor; - vaststeller; - lid van een auditteam; - lid van een geschillencommissie; - lid van een examencommissie; - lid van een raad van advies; - medevormgever van nieuwe regionaal gekleurde opleidingen; - lid van een landelijke ontwikkelgroep. Het is de taak van de examencommissie om per opleidingsteam de betrokkenheid van het beroepenveld te verantwoorden en de kwaliteit van de ingezette functionarissen te borgen. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 12 van 120

13 1.11 Examens Nederlands, rekenen en Engels Met de invoering per 01/08/2010 van de Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen doen alle kandidaten vanaf het cohort 2010 examen in Nederlands en rekenen. MBO-4 kandidaten doen examen op niveau 3F en MBO- 1, 2, 3 kandidaten op niveau 2F. Het examen bestaat voor ieder onderdeel van de beroepsopleiding uit een instellingsexamen of een centraal examen dan wel beide. Voor MBO-4 kandidaten gelden per 01/08/2012 tevens generieke uitstroomeisen Engels - Luisteren en Lezen (Niveau B1), Gesprekken voeren, spreken en schrijven (Niveau A2). Middels het Examenbesluit beroepsopleidingen WEB wordt bepaald voor welk gedeelte van de beroepsopleiding centrale examinering plaatsvindt en voor welk gedeelte het instellingsexamen van toepassing is. Het Protocol Centraal Ontwikkelde Examens taal en rekenen MBO van het College voor Examens dient te worden gehanteerd bij de centrale examinering. Voor de slaag / zak regeling wordt verwezen naar de cohortenschema s van het Steunpunt taal en rekenen MBO. Voor de Centraal Ontwikkelde Examens (COE) gelden de regelingen in het Examenbesluit beroepsopleidingen WEB en het Protocol Centraal Ontwikkelde Examens taal en rekenen MBO van het College voor Examens. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 13 van 120

14 Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 14 van 120

15 Hoofdstuk 2: Examenorganisatie In dit hoofdstuk wordt de examenorganisatie van ROC Mondriaan beschreven evenals de verantwoordelijkheden en taken van de actoren. Opstellen examenreglement Kaders stellen Opstellen examenvisie Vaststellen kaders Opstellen examenplan Vaststellen examenplan Opstellen examen handboek Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 15 van 120

16 2.1 Organigram examenorganisatie CvB Vaststellen examenbeleid, examenreglement, Format-OER en Examenhandboek commissie van beroep voor de examens Mondriaan Examen Centrum (MEC) Examenraad ROC Mondriaan Opstellen examenbeleid, examenreglement, Format-OER en Examenhandboek Examencommissie(s) - Bouw en Infra - Handel - Assistenten Gezondheid - Welzijn - Int. Hotel en Management School - ICT - Mode - VAVO - Lifestyle, Sport en Bewegen - Horeca en Facilitaire Dienstverlening - Autotechniek & Mobiliteit - Verzorgende / Verpleegkundige - Economie - Toerisme - Metaal-, Electro- en Installatietechniek -Zorghulp Helpende - Veiligheid - Uiterlijke Verzorging Examenbureau(s) Uitgangspunten: 1. Elke school heeft een examencommissie (samengaan van examencommissies mag alleen op onderwijs-inhoudelijke gronden). 2. Een OM is voorzitter of lid van de examencommissie. 3. Een examencommissie draagt zorg voor de procesgebieden: construeren en vaststellen, examineren en diplomeren. 4. De examenraad draagt zorg voor het procesgebied kaders stellen en wordt ondersteund door het MEC (SBC) 5. In de Examenraad hebben zitting de directeuren van groepen van scholen en de directeur SBC. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 16 van 120

17 2.2 Beschrijving examenorganisatie De hieronder beschreven taken van Examenraad, Examencommissie en Scholen zijn gebaseerd op de Beschrijving Examen Taken (BET) Management en Toezicht Examenraad (Beleidsniveau) 1. Plan 1.1. Visie op examinering formuleren Actuele wet- en regelgeving en examenstandaarden vertalen naar centrale afspraken voor examinering binnen ROC Mondriaan (examenbeleid volgens de pdca-cyclus) Beleidskaders voor examinering vaststellen Centrale afspraken formuleren om de naleving van landelijke of regionale afspraken binnen ROC Mondriaan te borgen Kaders stellen voor de betrokkenheid van het werkveld bij de examinering Kwaliteitsdoelen voor examinering bepalen Evaluatiegegevens en verbetervoorstellen uit een eerdere examenronde meenemen in de bijstelling van het examenbeleid of de -uitvoering Doelen/eisen formuleren voor de deskundigheid van examenfunctionarissen Doelen formuleren voor de kwaliteit van de examinering. 2. Do 2.1. Een effectieve examenorganisatie inrichten Onafhankelijk toezicht en advies organiseren op het proces van examineren Borgen dat toezicht, advies en evaluaties een traceerbaar effect hebben op de organisatie en uitvoering van de examinering Regels vaststellen voor de examineringsprocessen Regels vaststellen voor het documenteren van het effect van toezicht, advies en evaluaties op de organisatie en uitvoering van de examinering. 3. Check 3.1. Onderzoek (laten) uitvoeren naar de kwaliteit van de uitvoering van de examenprocessen Eisen en formats formuleren en vaststellen voor de verantwoording van de examinering (evaluatie en documentatie) De inventarisatie organiseren van de deskundigheid(sbevordering) van examenpersoneel De controle organiseren op de naleving van het examenbeleid Onderzoek (laten) uitvoeren naar de effecten van het examenbeleid Externe feedback op de examenresultaten organiseren (werkveld/ collega-instituten, externe deskundigen en afgestudeerden) Interne feedback organiseren op de examenresultaten en examenprocessen 4. Act 4.1. Het examenbeleid naar aanleiding van rapportages, evaluatie en onderzoek bijstellen Rapportages, evaluatie- en onderzoeksgegevens vertalen naar centrale afspraken voor de examinering binnen ROC Mondriaan Verbeterstappen formuleren voor het behalen van kwaliteitsdoelen Een openbare verantwoording over examinering opstellen Borgen dat verbeterstappen in de organisatie worden geïmplementeerd Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 17 van 120

18 Examencommissie (Operationeel niveau) 1. Plan 2. Do 1.1. Operationele uitgangspunten voor de examinering van de opleiding naar concrete acties en producten in de examinering vertalen Het examenplan uitwerken (of het uit laten werken) De externe ontwikkelingen in kaart brengen die de eigen kwalificatiedossiers betreffen De evaluatiegegevens en verbetervoorstellen uit een eerdere examenronde meenemen in de bijstelling van de examenuitvoering Tijd, plaats, middelen en mankracht bepalen voor de examineringsprocessen Een draaiboek opstellen voor de uitvoering van de examineringsprocessen Een heldere en werkbare verdeling maken van taken, rollen en verantwoordelijkheden onder personen binnen de opleidingen (op basis van deskundigheid van medewerkers) De examenorganisatie aansturen De examencyclus vormgeven voor de eigen opleidingen volgens het handboek examinering (binnen algemene kaders) Formats, checklists, en dergelijke gebruiken voor examineringsprocessen en rapportages Het proces van constructie van examens of inkoop van examens aansturen Structurele contacten met het beroepenveld organiseren en documenteren Op individueel en teamniveau afspraken maken over deskundigheidsbevordering gekoppeld aan inzet in de examenorganisatie Scholingsbijeenkomsten organiseren voor examenpersoneel (intern en extern) De administratieve ondersteuning van de examenprocessen organiseren De archivering van examenproducten en examenresultaten organiseren In de examenorganisatie participeren De examens vaststellen of besluiten tot aanpassing (naar aanleiding van een vaststellingsadvies) Opdracht geven tot aanpassing van examens (naar aanleiding van een vaststellingsadvies) Over aanvragen tot examinering voor uitzonderingsgevallen besluiten Over aanvragen van individuele studietrajecten besluiten De vastgestelde uitslagregeling correct hanteren Verantwoording afleggen over de examinering en de resultaten Over de examenresultaten rapporteren aan de Examenraad Over de kwaliteit van de examens en examenprocessen rapporteren aan de Examenraad. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 18 van 120

19 3. Check (zie Hoofdstuk 6.18) 3.1. Op de toepassing van de voor de opleiding geldende kwalificatiedossiers in de examinering toezien Gebruik van de voor het cohort en crebonummer geldende kwalificatiedossiers bij alle stappen in de examencyclus controleren Controleren van de mate waarin het examenplan de kwalificatiedossiers dekt Borging in het examenplan van de examinering van de essentie van het beroep controleren Op verantwoord ontwerp, ontwikkeling, inzet en gebruik van een beoordelingsinstrumentarium toezien De kwaliteit van de examens controleren De kwaliteit van de afname (setting en beoordeling) controleren Transparantie en correctheid van de procedure beoordelen om te komen tot een cesuur Bij een kandidaat controleren of deze voldoet aan de voorwaarden voor het verkrijgen van een diploma De kwaliteit van de examenprocessen, resultaten en deskundigheid van het examenpersoneel evalueren Nakoming van de afspraken voor in- en externe examenprocessen nagaan Verbetersuggesties voor procedures inventariseren bij de betrokkenen De mening van betrokkenen uit het beroepenveld en de eigen organisatie over de kwaliteit van de resultaten documenteren De deskundigheid van het eigen examenpersoneel onderzoeken (of dit laten doen) De resultaten en bevindingen aan de examenraad rapporteren De examenresultaten analyseren en verantwoording afleggen over deze resultaten De (resultaten van) deskundigheid(sbevordering) van examenpersoneel evalueren Klachten en meningen over de examinering (in- en extern) inventariseren Bevindingen documenteren en rapporteren aan de examenraad. 4. Act 4.1. Over de verbetering van de uitvoering adviseren De examenraad adviseren over de operationele uitgangspunten van de examinering Verbetervoorstellen formuleren voor de aansturing van de eigen examenorganisatie Voorstellen formuleren voor de noodzakelijke deskundigheidsbevordering van het eigen personeel De eigen uitvoering bijstellen naar aanleiding van feedback/klachten, rapportages, evaluatie en onderzoek Verbeteringen formuleren voor het eigen functioneren Stappen ondernemen voor deskundigheidsbevordering en deze verantwoorden aan de leidinggevende. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 19 van 120

20 Scholen (Implementatieniveau) Indien meerdere Onderwijsmanagers hetzelfde crebo in hun school hebben, spreken zij dit af in gezamelijkheid. 1. Plan 1.1. Examenvisie vertalen naar operationele uitgangspunten voor examinering in de opleidingen De organisatie adviseren bij het vormen van een eigen examenvisie Een examenplan (laten) opstellen Beleidskaders naar concrete stappen en acties in de eigen opleidingen vertalen Structurele contacten met het werkveld concretiseren in afspraken en opdrachten aan het examenpersoneel De interne afspraken concretiseren in opdrachten aan de eigen examenorganisatie Bijstelling van afspraken naar aanleiding van evaluaties en verbetervoorstellen uit een eerdere examenronde documenteren Kwaliteitsdoelen concretiseren voor de eigen opleidingen Een scholingsplan opstellen voor het examenpersoneel (korte termijn en lange termijn) De deskundigheid van het examenpersoneel (intern en extern) inventariseren Over de scholing van het examenpersoneel adviseren aan de Examenraad of het bevoegd gezag. 2. Do 2.1. De examenorganisatie aansturen Taken en verantwoordelijkheden in de examenorganisatie toekennen aan examenpersoneel Formats, checklists, en dergelijke laten ontwikkelen of aanpassen voor examineringsprocessen en rapportages Procedures (handboek, protocol, evaluatieformulier, enzovoorts) faciliteren met de nodige ondersteuning In de examenorganisatie participeren Opdracht geven tot het ontwikkelen (of inkopen) van examens Aangepaste examinering regelen voor kandidaten met een vorm van handicap Structurele contacten met het werkveld onderhouden voor examinering (of er op toezien dat ze worden onderhouden) Opdracht geven tot en faciliteren van de afname van examens intern en extern Op adequate, logistieke en administratieve ondersteuning van de examineringsprocessen toezien De bekendmaking verzorgen van de examenuitslagen en de uitreiking van diploma s Verantwoording afleggen over de examinering en resultaten De structurele contacten met het werkveld documenteren Over de examenresultaten, bevindingen en consequenties voor beleid en uitvoering van die bevindingen rapporteren voor de openbare verantwoording Over uitzonderingen en de aard, het aantal klachten en de afhandeling hiervan rapporteren aan de Examenraad of het bevoegd gezag Over de kwaliteit van de examens en examenprocessen rapporteren voor de openbare verantwoording. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 20 van 120

21 3. Check 3.1. Toezicht houden op de naleving van wettelijke vereisten voor de examinering en de standaarden van de Inspectie van het Onderwijs De naleving van het sectoraal examenprofiel checken Problemen signaleren met het functioneren van de examenorganisatie Problemen signaleren met de informatievoorziening aan kandidaten over examinering Problemen signaleren met de documentatie en archivering van examenprocessen en resultaten en studentgegevens Risico s signaleren die de kwaliteit van de examinering in gevaar brengen Problemen signaleren met de kwaliteit van examenproducten Problemen signaleren met de vergelijkbaarheid van de kwaliteit van de examencondities bij examinering op de werkplek Problemen signaleren met de beschikbaarheid en deskundigheid van examenpersoneel Problemen signaleren met de transparantie en controleerbaarheid van examineringsprocessen Terechte toekenning van een diploma controleren Het functioneren van de examenorganisatie evalueren Het functioneren van de examenorganisatie als geheel evalueren (processen, producten en deskundigheid van het examenpersoneel) Het eigen functioneren evalueren (processen en deskundigheid) Bevindingen documenteren voor de rapportage. 4. Act 4.1. Over verbetering van het examenbeleid adviseren Het College van Bestuur adviseren over de punten waarop het examenbeleid bijstelling nodig heeft naar aanleiding van regelgeving, ontwikkelingen, resultaten en evaluaties De eigen uitvoering bijstellen naar aanleiding van feedbackrapportages, evaluatie en onderzoek Verbeteringen formuleren voor de aansturing en facilitering van de examenorganisatie Verbeteringen formuleren voor de uitvoering door examenfunctionarissen Verbeteringen formuleren voor het eigen functioneren Stappen ondernemen voor deskundigheidsbevordering en dit documenteren. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 21 van 120

22 Mondriaan Examen Centrum (MEC) (Operationeel niveau) De taken van het Mondriaan Examen Centrum (MEC) staan beschreven in Hoofdstuk 3.5 Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 22 van 120

23 Hoofdstuk 3: Actoren In dit hoofdstuk worden de verantwoordelijkheden en taken van de verschillende actoren in de examinering besproken. Bij een aantal actoren, zoals de examencommissie, zijn daarnaast aanvullende eisen geformuleerd en verwachte vaardigheden aangegeven. De functieprofielen assessor, examencommissie(lid), (medewerker) examenbureau, constructeur en vaststeller zijn opgesteld op basis van de functieprofielen van de Nederlandse vereniging voor Examens. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 23 van 120

24 3.1 De assessor Assessor (Assessor / Beoordelaar / Examinator) Doel van de functie Een assessor is een functionaris die verantwoordelijk is voor het beoordelen (selecteren, classificeren, plaatsen, certificeren/diplomeren) van kandidaten. Plaats van de functie in de organisatie De assessor voert zijn werkzaamheden uit bij of voor organisaties die kandidaten beoordelen (selecteren, classificeren, plaatsen, certificeren/diplomeren). De assessor voert zijn werkzaamheden zelfstandig uit of als lid/ leidinggevende van een team van assessoren. Kennis, vaardigheden en eigenschappen Kennis De assessor heeft kennis van: de wet- en regelgeving geldende voor de (onderwijs)organisatie, het bedrijf of de branche waarvoor beoordelingen uitgevoerd worden de onderwijsvisie, de inhoud, de didactische werkvormen en het niveau van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor beoordelingen uitgevoerd worden de kwalificatiedossiers van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor beoordelingen uitgevoerd worden de beoordelingsinstrumenten (bijv. proeven van bekwaamheid, portfolio's) die gebruikt worden door het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor beoordelingen uitgevoerd worden de belangrijkste eisen (validiteit, betrouwbaarheid, transparantie) die voor beoordelingen gelden de beoordelingsfouten die bij beoordelingen gemaakt worden; interviewtechnieken (bijv. STARR) beoordelingsmethoden Beroepsvaardigheden Kan beoordelen of de beoordelingsinstrumenten wat betreft inhoud en complexiteit representatief zijn voor de kwalificatiedossiers Kan de afname van beoordelingsinstrumenten plannen en voorbereiden Kan de prestaties van kandidaten op beoordelingsinstrumenten observeren, registreren en beoordelen Kan te beoordelen kandidaten duidelijk maken wat van hen verwacht wordt; Kan (criteriumgerichte) interviews afnemen en beoordelen Kan de beoordelingsresultaten verantwoorden en van die verantwoording mondeling en schriftelijk verslag doen aan betrokkenen Communicatieve vaardigheden Kan op een correcte wijze mondeling en schriftelijk communiceren in het Nederlands en mogelijk in een andere taal indien de werkzaamheden dat vereisen Sociale vaardigheden Kan te beoordelen kandidaten op hun gemak stellen Kan functioneren in een team met collega-assessoren Kan opdrachtgevers adviseren Persoonlijke eigenschappen Kan zijn werkzaamheden aanpassen n.a.v. zelfreflectie, feedback en scholing Kan zijn werkzaamheden aanpassen n.a.v. veranderende onderwijsvisies Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 24 van 120

25 3.2 Betrokkenen met speciale rol bij Taalexamens (instellingsexamens) Gesprekspartner (examen: Gesprekken voeren) Verantwoordelijkheden en bevoegdheden De gesprekspartner is op aanwijzing van de examencommissie betrokken bij het taalexamen gesprekken voeren met als taak om taal op het vereiste niveau uit te lokken bij de kandidaat. Doel is de kandidaat de kans te geven om aan te tonen dat hij over gespreksvaardigheden op het vereiste niveau beschikt. De gesprekspartner maakt gebruik van een gespreksleiddraad om het gesprek te standaardiseren (en daarmee onderling vergelijkbaar te maken). Taken De gesprekspartner voert de volgende taken uit: - Het volgens instructie vorm geven aan de gewenste rol in het gesprek - Het volgens instructie uitlokken van taal bij de kandidaat Gedragscodes voor geheimhouding en zorgvuldigheid - De gesprekspartner tekent een verklaring voor geheimhouding. - De gesprekspartner geeft voorafgaand of tijdens het examen geen informatie aan de kandidaat anders dan staat voorgeschreven. - De gesprekspartner geeft achteraf geen informatie aan de kandidaat of aan derden over de taalprestaties van de kandidaat anders dan staat voorgeschreven. - Bij voorkeur is de gesprekspartner niet betrokken geweest bij de begeleiding van de kandidaat. Competenties van gesprekspartner - Is in staat om taal op het vereiste niveau uit te lokken conform de instructie - Zorgt voor duidelijk taalgebruik met vermijding van onnodig moeilijke woorden en zinsconstructies - Houdt het eigen aandeel conform de instructies functioneel en beperkt. - Stelt open vragen en maak daarbij gebruik van de vraagwoorden: wat, waar, waarom, welk en hoe. - Is deskundige in het referentiekader Taal. - Is bekend met de opzet en de inhoud van het exameninstrument, de beoordelingscriteria, het scoringsformulier, de weging en de cesuur. - Is geïnformeerd over de totale opzet van het examen. Toehoorder (examen: Spreken) Verantwoordelijkheden en bevoegdheden De toehoorder is op aanwijzing van de examencommissie betrokken bij het taalexamen spreken met als taak om het taalniveau van de kandidaat te beoordelen. De toehoorder kan ook een kleine rol als gesprekspartner toegekend krijgen, bijvoorbeeld bij het stellen van vragen naar aanleiding van een presentatie. Taken De toehoorder voert de volgende taken uit: - Het volgens instructie vormgeven aan de gewenste rol in de spreeksituatie - Het volgens instructie uitlokken van taal bij de kandidaat Gedragscodes voor geheimhouding en zorgvuldigheid - De toehoorder tekent een verklaring voor geheimhouding. - De toehoorder geeft voorafgaand of tijdens het examen geen informatie aan de kandidaat anders dan staat voorgeschreven. - De toehoorder geeft achteraf geen informatie aan de kandidaat of aan derden over de taalprestaties van de kandidaat anders dan staat voorgeschreven. - Bij voorkeur is de toehoorder niet betrokken geweest bij de begeleiding van de kandidaat. Competenties van de toehoorder - Deskundig in het referentiekader Taal. - Bekend zijn met de opzet en de inhoud van het exameninstrument, de beoordelingscriteria, het scoringsformulier, de weging en de cesuur. - Geïnformeerd zijn over de totale opzet van het examen. Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 25 van 120

26 3.3 De constructeur Constructeur (Constructeur / Ontwikkelaar Meet- en Beoordelingsinstrumenten) Doel van de functie Een constructeur is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van examens die gebruikt worden om kandidaten te beoordelen (selecteren, classificeren, plaatsen, certificeren). Plaats van de functie in de organisatie De constructeur voert zijn werkzaamheden zelfstandig uit of als lid/leidinggevende van een constructieteam bestaande uit personen die deskundig zijn met betrekking tot de inhoud en de vorm van betreffende examens. Daarnaast betrekt de constructeur bij bepaalde werkzaamheden ook andere deskundigheden. Kennis, vaardigheden en eigenschappen Kennis Een constructeur heeft kennis van: de wet- en regelgeving geldende voor de (onderwijs)organisatie of het bedrijf waarvoor examens geconstrueerd worden de inhoud van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor examens geconstrueerd worden; de kwalificatiedossiers van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor examens geconstrueerd worden de verschillende werkzaamheden die bij het construeren van examens onderscheiden worden; de examen beoordelingssystemen die door beroepsgroepen en/of overheden onderschreven worden de begrippen (bijv. validiteit en betrouwbaarheid) en procedures (bijv. standaardbepaling) die door hiervoor bedoelde examen beoordelingssystemen gehanteerd worden de item- en examen vormen die toegepast (kunnen) worden in het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor examens geconstrueerd worden de voor- en nadelen van de hiervoor bedoelde item- en examen vormen de factoren die de kwaliteit van examens beïnvloeden Examen technische vaardigheden Kan examens construeren die wat betreft inhoud en/of gewenst gedrag representatief zijn voor kwalificatiedossiers Kan een verscheidenheid aan examens, variërend van schriftelijke examens met gesloten of open vragen tot meer authentieke praktijkexamens, construeren Kan correctievoorschriften, bestaande uit een antwoordmodel, scoringsvoorschrift en beoordelaarsinstructie, opstellen Kan draaiboeken voor examen afnames opstellen Kan procedures voor het bepalen van de standaard/cesuur opstellen en uitvoeren; Kan norm- en cijfertabellen opstellen Kan examen - en itemanalyses interpreteren Kan de inhoud en de vorm van examens verbeteren Kan beoordelen of examens voldoen aan de kwaliteitsstandaarden die door examen beoordelingssystemen gehanteerd worden Kan opdrachtgevers adviseren Communicatieve vaardigheden Kan op een correcte wijze schriftelijk en mondeling communiceren in het Nederlands en mogelijk een andere taal indien de werkzaamheden dat vereisen Kan zijn werkzaamheden verantwoorden Sociale vaardigheden Kan functioneren in een team van personen met verschillende deskundigheden Kan leiding geven aan een constructieteam Persoonlijke eigenschappen Kan zijn werkzaamheden aanpassen n.a.v. reflectie, feedback en scholing Kan zijn werkzaamheden aanpassen n.a.v. onderwijsvisies Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 26 van 120

27 3.4 De vaststeller Vaststeller (Vaststeller meet- en beoordelingsinstrumenten) Doel van de functie Een examen vaststeller is een functionaris die verantwoordelijk is voor het vaststellen van de kwaliteit van examens die gebruikt worden om kandidaten te beoordelen (selecteren, classificeren, plaatsen, certificeren/diplomeren). Plaats van de functie in de organisatie De examen vaststeller voert zijn werkzaamheden uit als lid van een examencommissie of vaststellingscommissie. Kennis, vaardigheden en eigenschappen Kennis De Examen vaststeller heeft kennis van: de wet- en regelgeving geldende voor de (onderwijs)organisatie, het bedrijf of de branche waarvoor de kwaliteit van examens vastgesteld wordt de onderwijsvisie, de inhoud, de didactische werkvormen en het niveau van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor de kwaliteit van examens vastgesteld wordt de kwalificatiedossiers van het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor de kwaliteit van examens vastgesteld wordt de verschillende werkzaamheden die bij het construeren van examens onderscheiden kunnen worden de examen beoordelingssystemen die door beroepsgroepen en/of overheden (bijv. Inspectie van het Onderwijs) onderschreven worden en van andere examen beoordelingssystemen de begrippen (bijv. validiteit en betrouwbaarheid) en procedures (bijv. standaardbepaling) die door de hiervoor bedoelde examen beoordelingssystemen gehanteerd worden de item- en examen vormen die toegepast (kunnen) worden in het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor de kwaliteit van examens vastgesteld wordt de voor- en nadelen van de hiervoor bedoelde item- en examen vormen de factoren die de kwaliteit van examens beïnvloeden het gebruik en beheer van item- en examenbanken Beroepsvaardigheden Kan de geschiktheid van bestaande examen beoordelingssystemen bepalen voor het onderwijs of de opleiding(en) waarvoor de kwaliteit van de examens vastgesteld wordt Kan de kwaliteitsstandaarden van bestaande examen beoordelingssystemen aanpassen indien de kwaliteit van examens niet vastgesteld kan worden met een van de bestaande examen beoordelingssystemen Kan vaststellen of examens voldoen aan de kwaliteitsstandaarden die door examen beoordelingssystemen gehanteerd worden Kan de kwaliteit van een verscheidenheid aan examens, variërend van schriftelijke examens met gesloten of open vragen tot proeven van bekwaamheid of portfolio's, vaststellen Kan de vaststelling van de kwaliteit van examens verantwoorden en van die verantwoording mondeling en schriftelijk verslag doen aan betrokkenen Kan constructeurs adviseren over het verbeteren van de kwaliteit van examens Kan de opdrachtgevers adviseren Communicatieve vaardigheden Kan op een correcte wijze mondeling en schriftelijk communiceren in het Nederlands en mogelijk in een andere taal indien de werkzaamheden dat vereisen Sociale vaardigheden Kan functioneren in een vaststellingscommissie of examencommissie Persoonlijke eigenschappen Kan zijn werkzaamheden aanpassen n.a.v. zelfreflectie, feedback en scholing Kan zijn werkzaamheden n.a.v. veranderende onderwijsvisies aanpassen Handboek Examinering Beroepsopleidingen ROC Mondriaan Pagina 27 van 120