Van autoriteit naar verbondenheid?! LINTO voorstelling. Laurens Vanderbrugghen

Transcriptie

1

2 Van autoriteit naar verbondenheid?! LINTO voorstelling Laurens Vanderbrugghen

3 Voorstelling: Laurens Vanderbrugghen Sinds 2006 bij Arktos TO Halle, korte Schoolondersteuning LINTO Arktos Maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren 5 inrijpoorten: Onderwijs, vrije tijd, tewerkstelling, woonomgeving en welzijn 3 opdrachten: Vorming Ondersteuning Signaal Projectmatig, hecht partnerschap, actieve vorming, specifieke begeleidershouding

4 0) Inleiding: Een korte beschrijving van een cultuurverschil. Vroeger: - Rol leerkracht, pastoor, agent - Dorpelingen/buurtgenoten kenden elkaar(s kinderen) - Een aanwezige gemeenschap - Twee oudergezinnen

5 0) Inleiding: Een korte beschrijving van een cultuurverschil. Nu: - Meer diversiteit, verschillende gemeenschappen, gezinsvormen - Meer invloeden en toch ook meer solitair - Weerstand van lln, ouders, zelfs collegas, - Steeds meer regels, procedures, formeel en ondertekend meer informatie, duidelijk en fair - En toch een inflatie van het effect - Rol van leerkracht is ook beetje veranderd (opvoeding meer in de klas) Het failliet van de klassieke autoriteit?

6 0) Inleiding: Een korte beschrijving van een cultuurverschil. Vraagje: In welke mate worden de huidige leerkachten/schoolpersoneel opgeleid of ondersteund onthe-job inzake: - Didactische vaardigheden? % - Vaktechnische expertises? % - Extra (EHBO, administatie, ) % - Pedagogische en relationele vaardigheden? % Zijn leerkrachten voorbereid om met de nieuwe realiteiten om te gaan? En hoe?

7 1) Het kader van waaruit we vertrekken: Investeren in een warm schoolklimaat VERBONDENHEID als een manier om grensoverschrijdend gedrag RESPECTLOOS, DELINKWENT GEDRAG te voorkomen en aan te pakken PREVENTIEPIRAMIDE HERSTELGERICHT WERKEN

8 1.1) Delinkwent gedrag: van DE - LINK WENTIE Delinkwentie als grensoverschreidend of respectloos gedrag het ontbreken of verbreken van een band Vb. Inbreker Vb. concentratiekampen naar VERBONDENHEID ervaringsgericht niet selectief

9 1.2) Verbondenheid: DE 5 DIMENSIES VAN VERBONDENHEID Werken aan verbondenheid Anouk Depuydt

10 1.2) Verbondenheid: DE BAND MET ZICHZELF : Aansluiting zoeken met de levensstroom : Gevoelens verwoorden, verkennen, verwerken, Autonomie stimuleren : mening vormen, keuzes maken en respecteren, feedback hanteren, assertiviteit, Wie ben ik? Wat wil ik (niet)? Wat zijn mijn talenten? Wat zijn mijn wortels? Lichaamsbeleving : zintuigen, bioritme, seksualiteit,

11 1.2) Verbondenheid: DE BAND MET DE ANDERE: Elkaar leren kennen : Onthaal- en kennismakingsactiviteiten start schooljaar en neveninstromers, samenwerken en vertrouwen opbouwen Leren communiceren : Luisteren en vertellen, samen oplossingen zoeken bij conflicten, verbaal en non-verbaal, kringgesprekken Samen dingen doen/leven: Spelen, vieren, werken, eten, sporten, zorgen, ergens overnachten

12 1.2) Verbondenheid: DE BAND MET HET MATERIAAL: Medeverantwoordelijkheid en inspraak bij inrichting, keuze en onderhoud van ruimte en/of materialen contact met onderhoudspersoneel Materiaal en zijn herkomst/fabricageproces bekijken (vb. fabrieksbezoek, installatie, bij voetbalramen) Kwaliteitsvol, veilig en esthetisch materiaal Hoe minder verbonden, hoe beter materiaal nodig! Bij beschadiging betrekken bij herstelling

13 1.2) Verbondenheid: DE BAND MET DE SAMENLEVING Kwaliteitsvolle groepsmomenten : Groepsprocessen, -rituelen, -activiteiten met de hele school Opzoeken van de samenleving in haar verscheidenheid : Ontmoeting, verschillende culturele feesten, praatcafé s, buurt opruim, bezoek aan bejaardentehuis,... Duidelijk en positief georiënteerd schoolreglement of samenlevingscode De wereld binnen halen

14 1.2) Verbondenheid: DE BAND MET DE NATUUR EN HET LEVENSGEHEEL Natuurbeleving mogelijk maken : Cyclus der seizoenen, groen in huis, eigen natuurlijkheid ervaren, picknicken in de tuin, seizoensgroenten en - fruit gebruiken, Milieuvriendelijke omgeving creëren Levensvragen en zinzoeken : Filosoferen met, levens(stam)boom maken, existentiële vragen aan bod laten komen, Stilstaan bij leven, geboorte en dood : Onlosmakelijk verbonden, rituelen, vieringen,

15 1.2) Verbondenheid: HET MODEL VAN DE APPELBOOM Anouk Depuydt Wat is de vrucht? Wat heeft die nodig om zo mooi mogelijk te worden? Is sproeien slecht? Voorkomen is beter dan genezen Op zoek naar fundamentele preventie

16 1.2) Verbondenheid: DE PROJECTEN Vraagje: Kennen jullie projecten buiten de school voor moeilijke leerlingen of zorgleerlingen? Alternatieve dagbestedingen? Geen pitstop, geen vijzen aandraaien. Wat doen ze daar dan wel met de jongeren?

17 OOK OP SCHOOL: Fundamentele preventie van grensoverschrijdend gedrag = Investeren in een positief leefklimaat Werken aan verbondenheid sw

18 1) Het kader van waaruit we vertrekken: Investeren in een warm schoolklimaat VERBONDENHEID als een manier om grensoverschrijdend gedrag RESPECTLOOS, DELINKWENT GEDRAG te voorkomen en aan te pakken PREVENTIEPIRAMIDE HERSTELGERICHT WERKEN

19 1.3) Preventiepiramide: DE PREVENTIEPIRAMIDE Johan Deklerck

20 1.3) Preventiepiramide: Niveau 0: context - Locatie school - Minister van onderwijs - Crisis - Gegeven - Veranderd niet snel - Moeilijk te beinvloeden

21 1.3) Preventiepiramide: Niveau 1: leefklimaatbevordering - Geen probleemgedrag op het oog - Toffe dingen doen omdat ze tof zijn - Creeert verbondenheid - Is fundamentele preventie Bijvoorbeeld: - rondjes doen, inspraak, participatie - Positieve schoolcultuur - School-ik = thuis-ik - Iedereen bij de voornaam kennen -

22 1.3) Preventiepiramide: Niveau 2: algemene preventie - Geen specifiek probleemgedrag op het oog, maar wel een groep - Preventief dus voor de feiten - Activiteitenaanbod voor dode momenten - Zorg voor nieuwkomers - Klas en team activiteiten, teambuilding - Training sociale vaardigheden -

23 1.3) Preventiepiramide: Niveau 3: specifieke preventie - specifiek probleemgedrag op het oog - Preventief dus voor de feiten - Werkt zeer goed - Maar heeft soms een fout sfeertje, opletten! - Agressietraining, weerbaarheidstraining - Alarmprocedures, fouilles - Sleutelbeheer - Tralies voor de ramen - Bewaking, selectieve toegang, compartimenteren -

24 1.3) Preventiepiramide: Niveau 4: probleemaanpak - Actie na de feiten - Interventie door opvoeder, leerkracht, - Straf, Time-Out, schorsing, - Verzekering en schadecompensatie - Schadeherstel - Uitvoering (rampen)plannen, doorlopen procedures -

25 1.3) Preventiepiramide: - Je hoeft niet te wachten tot er iets gebeurt om iets te doen, een hele wereld aan preventieve intiatieven! - De piramide mag niet wankelen, brede basis, smalle top - Holistische, gedifferentieerde aanpak op verschillende niveaus - Niet alleen van de leerkracht in zijn klas voor zijn vak, wel een opdracht voor het hele team - Wat je ook doet, steeds oog voor de verbindende kwaliteit van de actie, dan houd je de piramide stabiel -

26 1) Het kader van waaruit we vertrekken: Investeren in een warm schoolklimaat VERBONDENHEID als een manier om grensoverschrijdend gedrag RESPECTLOOS, DELINKWENT GEDRAG te voorkomen en aan te pakken PREVENTIEPIRAMIDE HERSTELGERICHT WERKEN

27 Controle -- disciplinering 1.4) Herstelgericht werken: Hoe reageren na grensoverschrijdend gedrag? Hoe verbindend reageren na grensoverschrijdend gedrag? Autoritair? de toffe zijn? permissief zijn? <-> verbindend Schema voor sociale disciplinering Mc Cold & Wachtel Hersteldenken als antwoord! zorg ondersteuning

28 1.4) Herstelgericht werken: INSPECTEUR Traditionele aanpak -Welke wetten regels werden overtreden? (norm) -Wie heeft het gedaan? (onderzoek) -Welke straf verdienen ze? (fair) DORPSOUDSTE Herstelgerichte aanpak -Wat is er gebeurd? -Wie is allemaal betrokken? -Wie is benadeeld en wat is de (relationele) schade? -Wat is er nodig om deze schade te herstellen? Wie kan wat doen? (herstelplan) Door andere vragen kom je tot een ander proces

29 1.4) Herstelgericht werken: Klemtoon : manier waarop de relatie benadeeld of beschadigd wordt normovertreding < gevolgen van gedrag relationele>juridische Grote rol voor slachtoffer Eisen dat dader verantwoordelijkheid opneemt en schade herstelt <-> wraak School ook betrokken : opkomen voor eigen waarden en regels herstel mogelijk maken Gelukt als : relaties versterken, vertrouwen herstellen, school opnieuw als veilig, betrouwbaar en rechtvaardig ervaren Pro-actieve cirkel, koffie-tas, HERGO op school, hersteldenken

30 1) Het kader van waaruit we vertrekken: Investeren in een warm schoolklimaat VERBONDENHEID als een manier om grensoverschrijdend gedrag RESPECTLOOS, DELINKWENT GEDRAG te voorkomen en aan te pakken PREVENTIEPIRAMIDE HERSTELGERICHT WERKEN De projecten zijn goed, maar het zou nog beter zijn moesten ze niet nodig zijn, moesten de problemen die zich stellen op school, ook door en in de school aangepakt kunnen worden.

31 2) Het LINTO project: Vraagje van daarnet: In welke mate worden de huidige leerkachten/schoolpersoneel opgeleid of ondersteund on-the-job inzake het belang van: holistische, gedifferentieerde aanpak, Met het hele team, Met oog voor activiteiten op de verschillende niveaus en de verbindende kwaliteiten ervan. Herstelgerichte aanpak hanteren In welke mate kunnen leerkrachten deze initiatieven en activiteiten zelf uitwerken en verzorgen?

32 2) Het LINTO project: Onze ervaringen uit het werkveld: bij leerkrachten en scholen leeft er een steeds duidelijkere vraag naar: - opleiding, (know-how, tools) - intervisie met elkaar - coaching van externen in het omgaan met moeilijke jongeren en klasgroepen.

33 2) Het LINTO project: In de Onderwijsspiegel 2013 ( geeft de onderwijsinspectie, naar aanleiding van hun evaluatie van de vernieuwde lerarenopleiding (2007), aan dat er nood is aan ondersteuning voor beginnende leerkrachten bij oa. klasmanagement. Ze bevelen de lerarenopleidingen aan om o.a. in te zetten op de voorbereiding van beginnende leerkrachten op contacten met (kansarme, anderstalige) ouders. Beginnende leerkrachten raden ze aan om regelmatig te reflecteren over de eigen ervaring en deze te delen met anderen.

34 2) Het LINTO project: Het is een algemene vaststelling in onderzoek dat leerkrachten weinig gewapend zijn, geen werkelijke skills of tools verworven hebben voor de omgang met probleemgedrag. Ze hebben nauwelijks meer inzichten als een ( ) ouder, en moeten het vaak hebben van hun spontane pedagogische vaardigheden. Nochtans is een klasmanagement, conflicthantering, omgaan met bijzondere doelgroepen in pedagogische relaties, het hanteren van groepsdynamieken een heuse expertise, die men pas verwerft door training en opleiding. Johan Deklerck, 2014

35 2) Het LINTO project: 1. het ondersteunen van leerkrachten on-the-job en leerkrachten in opleiding in het werken en omgaan met moeilijke jongeren en moeilijke klasgroepen door middel van (a) opleiding, (b) intervisie en (c) vraaggestuurde ondersteuning. Het project wenst op deze manier preventief te werken aan schooluitval (operationeel gedeelte) 2. een antwoord te bieden op de vraag of jonge leerkrachten vanuit de bij Arktos gevolgde opleiding voldoende vaardigheden en inzichten meekrijgen om in de dagelijkse praktijk voor moeilijke klasgroepen te staan en met maatschappelijk kwetsbare jongeren om te gaan (onderzoeksluik)

36 2) Het LINTO project: In fasen, vanaf: Opleiding intervisie Ondersteuning Leerkrachten on-the-job Schoolpers Schoolond Ll ond Opl 3 daagse In groepjes Nascholing vraag gestuurd Leerkrachten in opleiding Opl 3 daagse In groepjes Master/ Licentiaat/Agregaat Bachelor/Regent ASO TSO BSO Basisonderwijs

37 2) Het LINTO project: De opleiding Een selectie van inhouden obv onze expertise en ervaringen Herstelgericht werken Groepsdynamica, ervaringsleren en rollen Weerbaarheid ahv Rots en Water Geweldloze communicatie Verbondenheid Competentiegericht werken met het kernkwadrant Begeleidershouding/leerkrachtenstijl De preventiepiramide als kapstok of metamodel De opbouw van het programma doorloopt de piramide van boven naar beneden Synthese door presentatie van Johan Deklerck Keuze voor een residentiele driedaagse Op ervaringsgerichte Arktos wijze syllabus

38 2) Het LINTO project: Wat vonden de deelnemers er van? Schaal tevredenheidsmeting: 1-> 5 ruim onvoldoende > zeer goed helemaal niet akkoord -> helemaal akkoord Nota: - kleine steekproef - autoselectie

39 Arktos biedt ondersteuning voor leerkrachten in het omgaan met moeilijke jongeren en klasgroepen. Daartoe bieden wij, in het kader van ons gloednieuw LINTO project, een intensieve opleidingsmeerdaagse aan, aangevuld met enkele intervisiemomenten. Het project werkt op deze manier preventief aan schooluitval en versterkt leerkrachten. Wat? De opleidingsmeerdaagse omvat 5 thema s (competentiegericht werken, leerkrachtenstijl, herstelgericht werken, groepsdynamica, klasmanagement) die we op ervaringsgerichte wijze aan bod laten komen vertrekkende van de praktijk, de leerkracht en zijn deskundigheid. Deze thema s sluiten aan bij onze onderwijsprojecten zoals POT, schoolondersteuning en Time-Out. Wanneer? opleidingsmeerdaagse: van woensdag 19u00, 04/03/15 tot vrijdag 13u30, 06/03/15 intervisiemomenten: data worden samen vastgelegd op de meerdaagse Waar? Meerdaagse opleiding: Domein Heiberg te Kessel-Lo intervisiemomenten: op de school Wie zijn jullie? Leerkrachten, leerlingbegeleiders, clb-medewerkers, directieleden, onthaalmedewerkers, Wie zijn wij? Dit project wordt voor u begeleid door: Lin Vandenhove lvandenhove@arktos.be Laurens Vanderbrugghen lvanderbrugghen@arktos.be Praktisch? Kostprijs: voor de meerdaagse, de intervisiemomenten zijn gratis (van + 2u) Aanmelden kan bij Lin of Laurens, maar wel voor 27 februari! Neem gerust contact op als je nog vragen hebt!!! Arktos is een vormingsorganisatie voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Wij organiseren projecten binnen verschillende domeinen (welzijn, tewerkstelling, vrije tijd, woonomgeving en onderwijs). Naast vorming voor jongeren bieden we ook ondersteuning aan voor jongerenbegeleiders en leerkrachten. Wij proberen tenslotte ook de stem van onze jongeren op beleidsniveau te laten horen. Voor meer info kan je terecht op onze website!

40 2) Het LINTO project: Er gaat een opleidingsdriedaagse door op 4, 5 en 6 maart 2015 Van woensdag 4 maart, 19u00 Tot vrijdqg 6 maart 14u00 Er zijn nog plaatsen! Het gaat door op domein Heiberg, te Kessel-Lo Dit project wordt voor u begeleid door: Lin Vandenhove lvandenhove@arktos.be Laurens Vanderbrugghen lvanderbrugghen@arktos.be Kostprijs: voor de meerdaagse, de intervisiemomenten zijn gratis (van + 2u) Aanmelden kan bij Lin of Laurens, maar wel voor 27 februari! Neem gerust contact op als je nog vragen hebt!!!

41 2) Het LINTO project: Lin Vandenhove Laurens Vanderbrugghen Kostprijs: voor de meerdaagse, de intervisiemomenten zijn gratis (van + 2u) Aanmelden kan bij Lin of Laurens, maar wel voor 27 februari! Neem gerust contact op als je nog vragen hebt!!! NOG VRAGEN?