NMI registermediator. Trainer geweldloze communicatie. Gecertificeerd V-Cirkel Coach. Aangesloten en erkend door:

Transcriptie

1

2 NMI registermediator Trainer geweldloze communicatie & Gecertificeerd V-Cirkel Coach Aangesloten en erkend door: M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {2 van 37}

3 M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {3 van 37}

4 Inhoud De informatie in dit e-book is voor jou geschikt als jij... 6 Aannames... 7 Conflicten en de rol van communicatie... 9 Zien of denken te zien? That s the question! Test: mening (oordeel) of waarneming Gelukkiger in 5,1 eenvoudige stappen Emoties; lastig, belangrijk, noodzakelijk Hebben conflicten dan geen rol? Drijfveren; waarom jij doet wat je doet Communicatie en drijfveren De buitenaardsen zijn onder ons! Maar er zijn geen Klingons op aarde, toch? Een brood kopen op je drijfveren Negen motivaties om bruin brood te kopen Hoe drijfveren mediators helpen anderen te helpen Welke stappen kun jij nu al nemen? Uitslag test: oordeel of waarneming Mini-eBook Mindshift ; Versie 1.8 Als je dit document van iemand hebt gehad of doorgestuurd gekregen en je vindt het interessant, schrijf je dan in via op mijn gratis ezine MINDSET. Dan krijg je maandelijks praktische, waardevolle en eenvoudig inzetbare tips over het oplossen en voorkomen van conflicten, drijfveren en gedrag en ontvang je steeds de laatste versie van dit e-book. Copyright 2011 Michael Schulze Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, hergebruikt, openbaar gemaakt in welke vorm dan ook zonder mijn persoonlijke voorafgaande schriftelijke toestemming. Ik nodig je uit dit e-book door te sturen via mail naar iemand van wie jij denkt dat hij of zij er ook interesse in heeft als je daarbij dan wel even mijn naam vermeld. Je eigen kopie van dit mini e-book kun je heel simpel en gratis verkrijgen via M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {4 van 37}

5 Voorwoord Hallo, mijn naam is Michael Schulze. Ik wil je allereerst bedanken voor je aanmelding op mijn ezine 'MINDSET' over communicatie, conflictoplossingen, gedrag en drijfveren. Bij de aanmelding voor het Mindset ezine heb ik je beloofd dat ik je ga helpen om te gaan met conflicten en het voorkomen daarvan. Daarnaast heb ik je beloofd dat ik je inzicht zou geven over onze drijfveren, hoe ze van invloed zijn op onze comfortzones en waarom ze de reden zijn om ruzie te maken. Kortom waarom je doet wat je doet, hoe dat jouw reactie, gedrag en manier van communiceren beinvloedt en waarom je daarmee door blijft gaan. Ook als je allang door hebt dat het niet meer en misschien zelfs tegen je werkt. Onze conflicten gaan over hoe je je voelt, hoe je je staande houdt en omgaat met datgene wat op je pad komt. We willen allemaal gelukkig zijn en veel, zo niet alles, wat we doen is gericht op ons geluk. In iedere uitgave van het Mindset ezine zal ik krachtige, direct inzetbare tips en kennis aanreiken die hun uitwerking niet missen. Als jij bereid bent deze kennis tot je te nemen garandeer ik je dat je daar succesvoller en effectiever mee wordt. Gelukkiger, zo je wilt M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {5 van 37}

6 De informatie in dit e-book is voor jou geschikt als jij Voortdurend wilt weten hoe de verhoudingen liggen, mensen wilt beschermen, soms te stellig bent en daardoor soms mensen afstoot. het lastig vindt om gesprekken aan te gaan, zeker als emoties daarbij een rol spelen en om aan te geven wat je gevoelens zijn. het moeilijk vindt dat niet iedereen zich aan de regels houdt. Je irriteert je daaraan en als je boos wordt voel je je achteraf schuldig. de neiging hebt om je niet te profileren en je voelt dat je jezelf daarmee te kort doet. bang bent dat mensen je niet meer aardig vinden en het als onrustig ervaart als je ze aanspreekt op gedrag of functioneren. telkens weer de bevestiging bij anderen zoekt en merkt dat anderen je niet serieus nemen. onderdoor gaat aan je harde, voortdurende gewerk omdat je wilt bijdragen en succesvol zijn. stress en tweestrijd met jezelf voelt, tegen een burn-out loopt of erin zit. het moeilijk vindt om keuzes te maken en je vaak gedwongen voelt om zaken op te pakken. een conflict hebt waar je uit wilt komen maar je weet niet hoe. zit met een team met weerstand en je wilt weten hoe jij dit als manager of professional kunt aanpakken. als mediator vast loopt op bepaald conflictgedrag en meer wil weten over gedrag en drijfveren, hoe ze de basis vormen voor conflicten en hoe je daarmee om kunt gaan M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {6 van 37}

7 Aannames Hoe vaak heb je niet naar een film gekeken waarin je op het verkeerde been werd gezet? Dat kan alleen als je aannames hebt over het verloop van het verhaal. In het verkeer is het hebben en doen van aannames zelfs noodzakelijk. Stel je voor je staat bij een drukke kruising te wachten tot het verkeerslicht op groen gaat. Net op het moment dat je gas wilt geven komt er van rechts een grote vrachtwagen. Je kijkt, wacht een halve seconde en besluit binnen die halve seconde om op te trekken. Je gaat er vanuit dat het verkeerslicht aan de andere kant op rood staat, dat de bestuurder van die vrachtwagen zijn of haar rijbewijs heeft, de verkeersregels kent en respecteert en zal afremmen voordat de kruising is bereikt. En dat is maar goed ook want de bestuurder van de auto die achter jou komt aanrijden doet hetzelfde. Hij of zij neemt aan dat jij je rijbewijs hebt, de regels kent en hanteert, verkeersinzicht hebt en dat jij zal optrekken en weg zal zijn voordat hij of zij bij de kruising is aangekomen. Dus geeft hij of zij nog wat gas bij om in vloeiende beweging de kruising te nemen. In het verkeer, waar jouw gedrag in luttele seconden zorgt voor veilige of onveilige situaties, is het zinvol om aannames te hebben en daarnaar te luisteren M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {7 van 37}

8 Zou jij je aannames teveel onderzoeken, blijven wachten tot de vrachtwagen van rechts stilstaat en niet optrekken, dan zou je grote kans lopen dat de auto die jou van achteren nadert met een flinke vaart achterop botst. Maar In gesprekken met anderen en zeker bij mogelijke of bestaande conflicten zijn aannames dodelijk. Aannames zorgen voor conflicten, zeker als de relatie tussen jou en die ander niet helemaal je van het is, of voor escalatie van een conflict dat misschien al speelt. Het is daarom van groot belang om bij (mogelijke) conflicten, dus in situaties waarbij de relatie niet optimaal is of in gevallen waarbij emoties een rol spelen, je aannames zoveel mogelijk te toetsen. Zó zorg je ervoor een soepel een efficiënt verlopend gesprek waarmee je zowel jezelf als je gesprekspartner niet te kort doet. Maak van ANNA je vriendin! Altijd Navragen Nooit Aannemen M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {8 van 37}

9 Conflicten en de rol van communicatie We communiceren allemaal, de een wat meer, de ander wat drukker en ga zo maar door. Waarom doen we dat eigenlijk? Door te praten wisselen we informatie uit, laten we weten hoe we over zaken denken, wat we willen, hoe de verhoudingen liggen en zeggen we iets over onszelf. En we praten met elkaar omdat we iets willen bereiken. In het nastreven van dat doel gaan we soms voorbij aan wat de ander nodig heeft, gek genoeg gaan we daarbij vaak ook voorbij aan wat we zelf echt belangrijk vinden. Wanneer gaat het mis? Wat we allemaal belangrijk vinden staat los van de inhoud. Het gaat om gehoord worden, respect en erkenning, een eigen mening, zekerheid, onafhankelijkheid, veiligheid, vrijheid en dat we mogen zijn wie we zijn. Vriendelijke gesprekken kunnen ineens omslaan in gehakketak over wie er gelijk heeft. Het gaat mis zodra we de verbinding kwijtraken met wat de ander nodig heeft en belangrijk vindt. Bijvoorbeeld als we het idee hebben de controle te verliezen of dat we onredelijk behandeld worden, niet als individu gezien worden, afspraken niet nagekomen worden of we niet weten M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {9 van 37}

10 waar we aan toe zijn. Dat geeft onrust en het idee dat we er niet toe doen. Duwen is elke verbale en nonverbale interactie die bij je gesprekspartner weerstand geeft en ervoor zorgt dat hij of zij niet meer luistert waardoor jouw boodschap niet meer aankomt. Zodra we met elkaar gaan praten over wie er gelijk heeft, of we duwen te hard richting ons doel, treedt er onverbiddelijk weerstand op. En die weerstand zorgt ervoor dat we elkaar niet meer horen, dat we langs elkaar heen praten en dat we ons vastbijten in standpunten in plaats van dat we uiten wat we belangrijk vinden: onze belangen. We kunnen deze valkuilen vermijden. Door in contact te blijven met de ander, met onze gezamenlijke belangen kunnen we elkaar ondanks verschillende ideeën en visies respectvol blijven behandelen. En, dat is soms nog wel het moeilijkste, onze doelen tijdelijk even loslaten. Ons doel loslaten is heel wat anders dan toegeven of je ambities loslaten. Het is luisteren naar wat voor de ander belangrijk is zonder door te drijven op het ingeslagen pad en open te staan voor andere visies, ideeën en oplossingen. Mogelijk kom je samen tot de conclusie dat wat voor je gesprekspartner belangrijk is, voor jou ook belangrijk is. Een typisch geval van een win-win situatie. Ik zou het hele bovenstaande stuk willen samenvoegen in een klein kort zinnetje: Duwen helpt niet M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {10 van 37}

11 Water De wijze mens is als water. Kijk eens naar water: water reinigt en verfrist alle wezens zonder onderscheid of oordeel; water dringt zonder angst en uit eigen beweging tot diep onder de oppervlakte der dingen. Water is beweeglijk en flexibel; water gehoorzaamt zonder tegenstribbelen aan de wet. Let eens op de wijze mens: zo n mens accepteert zonder tegenstribbelen elke situatie, persoon of gebeurtenis die op zijn weg komt. En doet ongeacht de beloning altijd zijn uiterste best. Zo n mens streeft naar het welzijn van allen; zo n mens is eenvoudig en oprecht in woorden en grijpt alleen in om evenwicht en harmonie te herstellen. Door de bewegingen van water gade te slaan, heeft de wijze mens geleerd dat het bij actie aankomt op het juiste moment. De wijze mens is net zo flexibel als water. Omdat hij niets forceert, zal de medemens zich niet beledigd voelen of zich opstandig gedragen. (geschreven in de vijfde eeuw voor Christus; oosterse filosofie) Zien of denken te zien? That s the question! Bij het oplossen en liever nog het voorkomen van conflicten, is het belangrijk dat we ons bewust zijn van het verschil tussen dat wat we zien en dat wat we denken te zien. Bij wat we denken te zien speelt namelijk onze wereldperceptie een grote rol waar we ons meestal helemaal niet van bewust zijn. Het probleem bij wat je denkt te zien is dat dit eigenlijk meer een mening is in plaats van een waarneming van een feitelijk gegeven. Daarmee ligt dan ook direct de valkuil van het oordeel op de loer. Als je een mening hebt over wat je ziet, dan heb je daar ook een oordeel over. En oordelen leidt tot veroordelen. Als je zo een gesprek aan gaat is het heel lastig om open en onbevooroordeeld naar de ander te luisteren. Het is belangrijk om onze waarneming niet in te ruilen voor dat wat we denken. Als we dat onszelf toelaten, het is daarmee een keuze, zijn we geneigd om niet meer te luisteren naar wat anderen zeggen en doen we onze gesprekspartners én onszelf geen recht. Praten met elkaar, zonder vooringenomenheid, oordeel of verwijt biedt ruimte voor fijnere, meer inhoudelijk betekenisvolle gesprekken waar zowel jij als je gesprekspartner zich beter bij voelen. Je hoeft het niet M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {11 van 37}

12 met elkaar eens te zijn, het is wel erg belangrijk dat een ieder zich gehoord en gerespecteerd voelt in zijn of haar mening. Dat is namelijk gebaseerd op je zelf- en wereldbeeld en als daaraan getornd wordt, wordt er aan jou getornd. Bewustzijn en zonder oordeel waarnemen is de sleutel tot een meer vredelievende en effectieve manier van omgaan met elkaar. Probeer eens een wens te uiten Waarschijnlijk denk je nu; Nou, dat is niet zo moeilijk! In een wens is echter geen plek voor wat je van de ander wilt. Een wens is gericht op jou, het gaat immers om jouw wens, en bevat daarom ook geen verwijt. Schrijf hieronder een wens van jou op zonder dat daarin een verwijzing zit naar iemand anders of een verwijt M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {12 van 37}

13 Test: mening (oordeel) of waarneming Een waarneming is niet gekleurd door een oordeel en bevat niets anders dan een feitelijke beschrijving van datgene wat wordt waargenomen. Achter in dit mini ebook (pag. 34) staan de antwoorden die aangeven welke van de onderstaande uitspraken een waarneming of een oordeel zijn. Oordelen zitten heel vaak verborgen in meningen en zijn daarmee best lastig te ontdekken. Vrij naar 'Geweldloze communicatie, ontwapenend en doeltreffend' van Marshall Rosenberg (1934), grondlegger van geweldloze communicatie. ISBN Probeer de volgende test te doen zonder vooraf de antwoorden op te zoeken. Noteer per vraag je antwoord of omcirkel je keuze. Zoek daarna achterin op in hoeverre jij in staat bent een waarneming te onderscheiden van een oordeel. Over de uitslag: hoe meer foute antwoorden, hoe groter je de kans loopt om een conflict te starten of erin te geraken. Tip: het gaat bij de uitslag niet om goed of fout, het gaat om bewustzijn. Door je te oefenen in het maken van onderscheid tussen waarneming en oordeel zul je dit steeds makkelijker kunnen. Dat bewustzijn zal je helpen bij het ontwikkelen van je geweldloze communicatie, wat je veel zal opleveren M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {13 van 37}

14 1. Margriet was gisteren zomaar verdrietig (waarneming/oordeel*) 2. Mijn oma is een fijn mens (waarneming/oordeel*) 3. Piet was tijdens de meeting niet benieuwd naar mijn input. (waarneming/oordeel*) 4. Heleen werkt te hard. (waarneming/oordeel*) 5. Jaap maakt altijd rommel. (waarneming/oordeel*) 6. Mijn dochter speelt vaak te lang met haar poppen. (waarneming/oordeel*) 7. Gisteren heeft Klaas in zijn broek geplast. (waarneming/oordeel*) 8. Mijn medewerkers klagen als ik met ze praat. (waarneming/oordeel*) 9. Dat is een dik boek. (waarneming/oordeel*) 10. Jan zei dat hij mijn visie niet deelde. (waarneming/oordeel*) M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {14 van 37}

15 Hoe gaat dat; effectief communiceren? Er zijn gelukkig vier simpele dingen die jij nu al meteen kunt doen om je gesprekken zinvoller te maken. Vermijd aannames Zoals al eerder aangegeven zijn aannames zinvol en ze geven ons ook een idee van wat de ander wil. In communicatie staan ongetoetste aannames zinvolle en gedragen oplossingen in de weg. Toets je aannames bij je gesprekspartner. Herken zorg en belang achter de standpunten Mensen uiten standpunten als een dekmantel over hun feitelijke zorgen. Standpunten geven slechts versluierd weer waar de uitspreker zich zorgen om maakt wat het lastig maakt voor de toehoorder om te horen wat er nou precies in je om gaat. Ze zorgen eerder voor een escalatie dan een uitwisseling van informatie. Vraag door over het belang achter dat wat uitgesproken wordt M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {15 van 37}

16 Scheid mening (oordeel) en waarneming Omdat we allemaal zo ons idee hebben over hoe de wereld in elkaar zit zijn we snel geneigd om een mening (per definitie een oordeel) te geven. Lastiger vinden we het over het algemeen om een objectieve waarneming te doen en op basis daarvan ons gesprek te voeren. Onderscheid waarneming van mening. Laat het gelijk los en laat het geluk toe Een veel voorkomende oorzaak van conflicten is het krijgen van gelijk. Doordat we vaak praten over standpunten (ons gelijk) zijn we minder bezig zijn met datgene wat we willen (ons geluk). Soms gaat dit zover dat we ons geluk zelfs verkwanselen alleen maar om gelijk te krijgen. Dit fenomeen zien we dagelijks in de media voorbij komen. Waarom kiezen voor je gelijk als je ook kunt kiezen voor je geluk? Wees je steeds bewust van of datgene waar je nu voor gaat staan tot je geluk leidt of dat je voor je gelijk gaat M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {16 van 37}

17 Gelukkiger in 5,1 eenvoudige stappen Ik heb veel ervaring met ruziegesprekken en We willen allemaal serieus genomen worden, gezien worden en met respect behandeld. weerstand. Ze geven onrust en stress en daarom ben ik dingen anders gaan doen. Daardoor voel ik beter, zelfverzekerder en kan gesprekken die ik eerst moeilijk vond of vermeed nu wel voeren. Wat doe ik anders? 1. Ik stel me positief en geïnteresseerd op, ook bij op mij gerichte negativiteit en vraag door. 2. Als ik een voorstel doe vraag ik of de ander kan leven daarmee. 3. Bij frictie, weerstand of ruzie spreek ik persoonlijk met mensen en vermijd dan zoveel mogelijk mail en telefoon. 4. Gaat iemand over mijn grenzen, dan spreek ik de persoon direct persoonlijk aan en vertel wat dat met mij doet, niet wat ik van de ander verlang. 5. Ik vraag me steeds af hoe belangrijk iets voor me is én of ik gelukkiger wordt van mijn eventuele actie. En dan die 0,1 stap Telkens als ik iets eng vind of me afvraag of de ander daar wel op zit te wachten, vraag ik mezelf: Wat zou ik doen als ik niet bang was? Het antwoord geeft me aan wat me te doen staat M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {17 van 37}

18 Emoties; lastig, belangrijk, noodzakelijk Omgaan met emoties vinden we allemaal op verschillende manieren en om verschillende redenen moeilijk. De een kan heel goed omgaan met emoties van anderen en minder met die van zichzelf, de ander laat emoties buiten beschouwing en houdt het feitelijk. Hoe mooi het ook klinkt om emoties buiten onze relaties te houden, je merkt al hoe gek dat eigenlijk klinkt, het is onmogelijk en leidt alleen tot nog meer oncontroleerbare emoties. Door emoties die je ziet of merkt te benoemen, worden ze milder en nemen ze in kracht af. Het benoemen van emoties werkt goed bij emoties die we als niet prettig ervaren: boosheid, bedroefdheid en bang. Een benoemde emotie is een afnemende emotie. De emotie blij is daarmee een buitenbeentje. Op die emotie, die als positief ervaren wordt, hoeft meestal niet gereflecteerd te worden. TIP: Reflecteer op de emotie van je gesprekspartner als hij of zij hem uitspreekt ( ik ben boos ) of als je de emotie waarneemt (tranen langs wangen). Als je het helemaal netjes wilt doen vraag je ook nog of datgene wat je hoort of denkt te zien klopt M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {18 van 37}

19 Hebben conflicten dan geen rol? Een manager wilde persé dat een werknemer voor 07:00 begon. De betreffende werknemer lag in scheiding, met de voogdij over twee jonge kinderen die s ochtends eerst naar de crèche moesten. De werknemer wilde niet aan de eis voldoen vanwege de kinderen en de openingstijden van de crèche. De werkgever bleef bij zijn eis. De situatie escaleerde en beide wilden niet langer met elkaar praten. De werknemer meldde zich ziek. In een gesprek werd gereflecteerd bij de werkgever wat er zou gebeuren als de werknemer zou ingaan op de gestelde eis reageerde deze met Ja, dan is dat misschien onveilig voor die kinderen, hij raakt misschien de voogdij ook wel kwijt. De werknemer werd gereflecteerd op de consequenties van het ziekmelden. Daarna besloten werkgever en werknemer in overleg te kijken naar alternatieven zoals andere roostervrije dagen, thuiswerken, functies, etc. Uiteindelijk werd een oplossing gevonden waarbij de medewerker gedeeltelijk kon thuiswerken, verdeeld over meer dagen, waardoor de werkgever over een ruimere spreiding van de kennis en inzet van de medewerker kon beschikken. De werknemer was zo in staat om tegemoet te komen aan de openingstijden van de creche en blij dat weer aan het werk kon. Fictieve casus obv arbeidsconflict. Conflicten hebben een rol. Ruzie gaat om het aangeven van grenzen en is een noodzakelijk kwaad en soms het enige wat partijen nog hebben. Dit zie je met enige regelmaat terug in de krant. De strijd tussen werkgevers en vakbonden bijvoorbeeld. Als er niet tot een overeenkomst gekomen kan worden dan wordt er geëscaleerd, onder andere door tot staking over te gaan. Het is belangrijk om daarbij steeds in de gaten te houden of het doel de middelen heiligt. Vroeg of laat zullen partijen op een of andere manier weer met elkaar door moeten. Als er teveel stuk is gemaakt kan dat een verdere samenwerking in de weg staan of op z n minst enorm bemoeilijken. Realisme is daarbij van groot belang. Eisen stellen die door je gesprekspartner niet ingewilligd kunnen worden, zijn gedoemd om te falen. Als het conflict helemaal geëscaleerd is, dan is dat ergens ook goed. Er is dan nog maar één pad te gaan. De weg van de verzoening, van praten over belangen en naar elkaar luisteren. Hoe moeilijk het soms ook is, het is de enige weg M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {19 van 37}

20 Drijfveren; waarom jij doet wat je doet Je overtuigingen bieden je een kader waarbinnen jij weet hoe te reageren op een bepaalde situatie. Hoe je omgaat met gebeurtenissen die op je pad komen. Ze bieden je houvast en zorgen ervoor dat jij je staande kunt houden. Iedereen kent het, je bent in gesprek waarbij sprake is van irritatie, een verongelijkt gevoel, gehakketak en het lijkt alsof je in rondjes draait en niet verder komt. Het gaat niet lekker en je voelt de spanning opbouwen. En dan zegt je gesprekspartner iets waarvan je op tilt gaat en je krijgt het warm, koud of misschien wel allebei tegelijk, je komt nauwelijks nog uit je woorden. Het instinct Fight or Flight wordt wakker en je zintuigen verscherpen. Als zoiets gebeurt dan wordt je geraakt in datgene wat voor jou heel belangrijk is. En wat voor jou belangrijk is ligt besloten in je drijfveren. Je drijfveren, je innerlijke motivatie, bestaat uit een set overtuigingen die samen je wereldbeeld en zelfbeeld vormen. Overtuigingen die jou helpen om met de de wereld om te gaan. Overtuigingen zijn vaak gerelateerd aan je kernkwaliteiten, zaken waarvoor jij geroemd wordt. Zaken als Jij bent altijd zo rustig., Jij bent altijd zo doortastend. of Jij weet er ook altijd wel weer een positieve draai aan te geven. Deze kernwaarden worden ook wel existentiële waarden genoemd. Waarden die voor iedereen van levensbelang zijn. Deze uniforme waarden gelden voor alle mensen ongeacht milieu, afkomst of religie M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {20 van 37}

21 Ons beeld van onszelf en van de wereld om ons heen bepaalt in grote mate of, waarom en wanneer we ruzie maken. Denk bij kernwaarden aan de volgende zaken: consequentheid en eerlijkheid, erkenning en respect, slagen, afwisseling en echtheid, plezier, waardering, lotsbestemming, autonomie, onafhankelijkheid, rust, vrijheid, geluk en (financiële) zekerheid. De verschillende kernwaarden blijken in praktijk niet voor iedereen en zeker niet in dezelfde mate te gelden. Waar de een het heel belangrijk vindt dat zaken consequent afgehandeld worden (afspraak is afspraak), vindt de ander het bovenal belangrijk dat het rustig is, veilig is, er zekerheid is, het prettig en gezellig blijft, en de zaken objectief worden bekeken. Weer een ander vindt dat het vooral gaat om het doorvoelen van emoties. Anderen vinden het bovenal belangrijk dat ze kunnen bijdragen, dat ze succesvol zijn en erkenning krijgen. Je drijfveren bepalen ook wanneer en in welke gevallen je ruzie maakt en je de confrontatie niet meer uit de weg gaat. Dat kan zich in allerlei vormen uiten. Fysiek geweld, weerstand, stoïcijns niks doen, je zin doordrijven, wrokkig of heel stellig worden in wat je vindt. Ook kan het zich uiten in irritatie, je frustraties niet onder banken of stoelen steken of allerlei scenario s bedenken waarbij het mis kan gaan M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {21 van 37}

22 Wil je in die situaties verder komen dan is het heel belangrijk om je drijfveren te herkennen en een stapje buiten je comfortzone te zetten om zo het gesprek weer op gang te krijgen. Daardoor krijg je weer rust, wordt het allemaal wat makkelijker, ben je meer ontspannen, tevredener en gelukkiger. En daarvoor heb je bewustzijn nodig, van de situatie, van het mank gaan van het gesprek en van waar en op welk moment het mis gaat, of en hoe jij jezelf in de weg staat en welk aandeel jij daarin hebt. Het gaat niet om afleren, het gaat om anders tegen zaken aankijken. Wat het lastig maakt daarbij is dat je drijfveren voor het overgrote deel onbewust zijn, je doet dat op de automatische piloot. Net als met je schoenveters strikken, als je erover nadenkt of en hoe je dat vanochtend gedaan hebt weet je het vaak niet eens M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {22 van 37}

23 Een kleine test Neem een bepaalde situatie in gedachten waarbij sprake was van een ongemakkelijke situatie, misschien zelfs een conflict of ruzie. Beschrijf de situatie en jouw reactie daarop. Schrijf vervolgens de reden op van je reactie. Het is redelijk eenvoudig om daarbij als reden op te schrijven omdat ik dat wilde/niet wilde of omdat ik het niet eerlijk vond. Probeer, als het lukt, te doorgronden wat het achterliggende belang was achter je reactie, waarom je iets wilde of juist niet wilde of oneerlijk vond. Het is best lastig om de reden van je reactie op die manier te doorgronden. Situatie Reactie Reden Heb je de test gedaan? Viel het mee en ben je verder gekomen dan bijvoorbeeld omdat ik het belangrijk vind? Met andere woorden heb je kunnen beschrijven wat je belangrijk vindt? M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {23 van 37}

24 TIP: Mocht het niet gelukt zijn dan heb ik nog een tip voor je. Gebruik het onderstaande rijtje met een globale omschrijving van de kernwaarden. Kies er eentje uit die jou het meest aan het hart ligt terwijl je de reden probeert te doorgronden. Gebruik die kernwaarde(n) vervolgens in je beschrijving van je reden van je reactie. Orde, beheersing, afspraak is afspraak Plezier en niet beperkt worden Rust, sfeer en gezelligheid, samenzijn Bijdragen, erkenning en waardering Objectiviteit, eerlijkheid en feitelijkheid Duidelijkheid, de touwtjes in handen hebben Zekerheid, loyaal willen zijn Meeveren en flexibiliteit, doelen bereiken In contact zijn, voor mij geldt dat niet, gevoelens Gelukt? Mooi, dan heb je contact gemaakt met je drijfveren. Je bent je bewuster geworden van je drijfveren en daar mag je best trots op zijn! M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {24 van 37}

25 Communicatie en drijfveren Drijfveren zijn die overtuigingen die maken dat jij doet wat je doet en belangrijker nog, waarom je daarmee door blijft gaan, ook als je allang gemerkt hebt dat het niet meer werkt. Bekend zijn met je drijfveren biedt zelfreflectie en de mogelijkheid om je te ontwikkelen. Je begrijpt waarom je soms weerstand voelt en op welke momenten je jezelf tegenwerkt. Je krijgt rust, ontspanning, krijgt meer vertrouwen in jezelf, je kunt met recht trots zijn en weet beter je grenzen aan te geven, je gaat meer focussen op dingen die echt belangrijk voor je zijn en er komt ruimte voor ontplooing. Het gaat om jouw zelf- en wereldbeeld. Drijfveren zijn gebaseerd op het enneagram en bevatten de psychologische onderliggende belangen van mensen.binnen de drijfveren zijn er negen percepties van de wereld en onszelf te onderscheiden en onlosmakelijk daarmee verbonden negen manieren om met die wereld om te gaan en met alles wat op je pad komt M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {25 van 37}

26 De buitenaardsen zijn onder ons! Ken je de oude Star Trek serie nog, met Captain Kirk en Mister Spock. In die serie bestaan er drie hoofdrassen in het universum: Mensen, Vulcans en Klingons. Wat opvalt aan de Klingons in de serie is dat ze eerst " The son of a Klingon becomes a man the day he can first hold a blade!" doen en dan pas denken. "Act first, think later!" krijgt een Klingon-zoon mee van zijn vader. De wereld van de Klingons is gevaarlijk, met veel roofdieren, waarbij gevaar om elke hoek of achter elke boom op de loer ligt en een maatschappij die volledig daarop gebaseerd is. Je kunt er maar beter voor zorgen dat je klaar staat om jezelf te verdedigen. Het is eten of gegeten worden. "It's not logical, captain!" Als we kijken naar de Vulcans dan zien we dat alles bij hen draait om de logica. De logica is allesvullend en laat geen ruimte voor subjectieve emotionele gevoelens. Zij hanteren met een onweerstaanbare logica de overtuiging "The need of the many outweigh the need of the one." (de behoefte van velen weegt zwaarder dan de behoefte van één). Alles draait om de rede, het vermijden van emoties en het overdenken van de mogelijkheden. "To boldly go where no man has gone before! Dan houden we over de Mensen. Zij zijn nog de meest herkenbare voor ons als... mensen. Ze wisselen af tussen denken en doen en volgen daarbij ook hun hart, intuïtie is het woord M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {26 van 37}

27 Maar er zijn geen Klingons op aarde, toch? Het enneagram kent ook deze driedeling, beter bekend als Buik-, Hoofd- en Harttypen. Buiktypen zijn de mensen die, net voordat ze zichzelf kunnen intomen, instinctief reageren. Het gevoel, de mening en primaire reactie overheersen. Hoofdtypen proberen door te denken de omgang met de dagelijkse praktijk het hoofd te bieden. De rede, logica en het denken overheersen. Harttypen zijn intuïtief. Ze zijn bezig met de indruk die zij de mensen om hen heen geven en erkenning is erg belangrijk voor ze. Geven en de ervaring overheersen. Waarom hecht ik zoveel waarde aan drijfveren? Omdat onze overtuigingen die voortkomen uit onze drijfveren, ons zelfbeeld en ons wereldbeeld, de belangrijkste oorzaak zijn van onze conflicten. Hebben we door wat onze drijfveren zijn, dan zijn we beter in staat om door middel van dialoog onze conflicten te voorkomen of op te lossen. Door te uiten wat belangrijk voor ons is praten we over onze belangen en niet over onze standpunten. Over standpunten kun je niet praten, over belangen wel M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {27 van 37}

28 Een brood kopen op je drijfveren Een gechargeerde, komische uitwerking van onze drijfveren. Onze drijfveren bepalen in zeer grote mate al ons doen, denken en voelen. Of je nu ruzie hebt met je collega, in een scheiding ligt, een geschil hebt met een uitvoerder of zoiets simpels doet als een brood kopen. Zo hebben we allemaal onze redenen om wit of bruin brood te kopen. Als we een brood kopen dan doen we dat omdat we allemaal voeding nodig hebben en zo gezien is het vrij normaal of logisch zo je wilt, dat we dat doen. Hieraan ten grondslag ligt een diep instinctief systeem dat ons opdraagt te eten. So far so good. Waar het interessanter wordt is bij de keuze van het brood. De keuze van voor wit of bruin, meer of minder volkoren, met of zonder pitjes, enzovoorts. Omwille van de eenvoud houd ik het hier bij bruin brood. Ik werk met drijfveren gebaseerd op het enneagram: negen sets van drijfveren en overtuigingen die houvast geven in de wereld en zorgen dat je om kunt gaan met zaken die dagelijks op je pad komen. Hieronder geef ik een opsomming van drijfveren voor het kopen van bruin brood. Je kunt bruin ook vervangen door wit, een andere verschijningsvorm: auto, huis, jurk of jas M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {28 van 37}

29 Negen motivaties om bruin brood te kopen. De 1... koopt bruin brood omdat dat zo hoort. Neem hierbij vooral in acht dat dit menstype boven alles zijn of haar eigen norm hanteert, niet wat de norm van de rest van de wereld is. De 2... koopt bruin brood omdat hij of zij daarmee bijdraagt. Dit is vooral gericht op het verzorgen van de noden van anderen, zoals mensen binnen hun gezin of vrienden, vriendinnen; écht een verschil maken. De 3... koopt bruin brood omdat hij of zij daarmee scoort Het kopen van bruin brood levert de erkenning van de omgeving. 'kijk, die kun je om een boodschap sturen, hè!' M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {29 van 37}

30 De 4... koopt wit brood omdat de rest bruin koopt. Bij de 4 staat echtheid zeer hoog in het vaandel. Ze doen de dingen anders dan anderen en onderscheiden zich zo. De 5... koopt bruin brood omdat hij of zij weet wat er in zit. De keuze voor bruin brood is daarmee een rationele beslissing gebaseerd op informatie. De 6... koopt bruin brood omdat anderen dat zeggen. De 6 heeft behoefte aan duidelijkheid en zekerheid en haalt die bij anderen M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {30 van 37}

31 De 7... denkt: Waarom zou ik alleen bruin brood kiezen? Ik neem ook wit én 3 croissants. 7's hebben een directe verbinding met prettig en leuk, met een bijna ongebreidelde hang naar meer. De 8... koopt een bruin brood omdat het lekker is, ze bepalen toch zeker zelf wat ze kopen! De 8 houdt graag de touwtjes in handen en denken er niet aan, tenzij ze dat zelf besluiten, om ze los te laten. De 9... koopt een bruin brood omdat hij of zij denkt "ja, stel je voor, je komt met wit brood terug. Heb je meteen weer wat uit te leggen thuis, dat geeft ook maar gedoe. De 9 heeft als hoogste prioriteit het vermijden van onrust. Ze doen dat door steevast te redeneren "Ach, hoe belangrijk is het nou helemaal?" M i c h a e l S c h u l z e w w w. a d a c t a - m e d i a t i o n. n l Pagina {31 van 37}