Renovatiepact. Werkgroep goede actievoorbeelden. Verslag 25 februari 2015

Transcriptie

1 Renovatiepact Werkgroep goede actievoorbeelden Verslag 25 februari 2015

2 Inhoudstafel Verslag vergadering 25 februari Deelnemers vergadering 25 februari Selectie 10 goede actievoorbeelden Baden-Würtemmberg: Sanierungsfahrplan Ecobouwers opendeur A. Renovatie Spiere B. Futurfantastic Renovatiewinkels Stad Kortrijk - Pluimstraat buurt Stroomversnelling Huursector Bouwadvies/ renovatieadvies aan huis Europhit l'observatoire BBC Rollend fonds Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 2

3 Verslag vergadering 25 februari 2015 Als inleiding wordt kort de doelstelling van het renovatiepact en van de werkgroep goede actievoorbeelden herhaald. Verder wordt de studiedag Renofase (juni) toegelicht en wordt kort de stand van zaken van de andere werkgroepen van het renovatiepact overlopen. Vervolgens worden goede actievoorbeelden die nog niet aan bod zijn gekomen tijdens de eerste werkgroepvergadering kort aangehaald, ma. één per deelnemer. Duwolim presenteert in 20min haar werking naar energierenovaties met de focus op begeleiding en voordelige financiering via het Rollend Fonds Woningrenovatie. Daarna wordt aan de deelnemers gevraagd om per werkgroep/thema van het Renovatiepact 2 voorbeeldprojecten te selecteren. Op basis van deze individuele selecties, worden per werkgroep/thema 2 voorbeeldprojecten naar voren geschoven. Daarna worden de deelnemers in 5 groepen verdeeld. Elke groep werkt voor 2 van de geselecteerde voorbeeldprojecten de uitrolmogelijkheden voor Vlaanderen uit. Hierbij ligt de focus op bereik, budget, planning, partners en doelgroepen. Tot slot is er een terugkoppelingsmoment waarbij de voorstellen van de groepen met de voltallige groep worden besproken. Dit verslag bevat een overzicht van de 10 door de deelnemers geselecteerde projecten alsook hun aanzet tot uitrol voor Vlaanderen. Het is louter een weergave van de input gegeven door de deelnemers zelf zonder verdere verwerking door het VEA. Een overzicht van alle projecten die in deze werkgroep aan bod kwamen, is in een afzonderlijk document opgenomen. Deelnemers vergadering 25 februari 2015 Organisatie Persoon Groep ATTB Patrick O 3 BBL Benjamin Clarysse 2 BMP Ann Thierens 1 Bouwunie Anja Larik 4 BVA Joost Declerck 2 CIR Els Bleus 2 COGEN Vlaanderen Daan Curvers 3 Essenscia Saskia Walraedt 5 Federplast Jeroen Goorman 5 Gezinsbond Ivo Aerts 1 Infra Guido Claes 3 Intercommunale Leiedal Nele Vandaele 1 Passiefhuisplatform Els Van den Berghe 1 Samenlevingsopbouw Erik Van Leuven 5 Steunpunt Dubolimburg Kris Asnong 5 Steunpunt Dubolimburg Sandra Penders 2 Steunpunt duurzaam wonen en Goedele De Vos 4 bouwen Oost-Vlaanderen VGI Georges Devent 4 VITO Ighor Vandevyver 1 VMSW Bernard Wallyn 4 WTCB Jeroen Vrijders 3 VEA Maarten De Groote begeleiding VEA Ellen Moons begeleiding Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 3

4 BEN-DEFINITIE GEÏNTEGREERD BELEIDSKADER VERPLICHTINGEN FINANCIERING COMMUNICATIE Selectie 10 goede actievoorbeelden PROJECT 1. Baden-Würtemmberg: Sanierungsfahrplan 2. Ecobouwers opendeur 3A. Renovatie Spiere 3B. Futurfantastic 4. Renovatiewinkels 5. Stad Kortrijk - Pluimstraat buurt 6. Stroomversnelling huursector 7. Bouwadvies / Renovatieadvies aan huis 8. EUROPHIT 9. l'observatoire BBC 10. Rollend fonds Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 4

5 1. BADEN-WÜRTEMMBERG: SANIERUNGSFAHRPLAN Voorgesteld door Waar Wanneer Website Contactorganisatie VEA - Maarten De Groote Baden-Würtemmberg, Duitsland Lopende lanbw/muster_sanierungsfahrplan_bw.pdf - IFEU - Institut für Energie- und Umweltforschung Heidelberg GmbH Contactpersoon Dr. Martin Pehnt martin.pehnt@ifeu.de Partnerorganisaties - Projectomschrijving Renovatiestrategie voor woningen is vertaald in een individuele renovatieroadmap. Checkt onder meer mogelijkheid van stapsgewijze renovatie af met de langetermijndoelstelling. Ook de optimale volgorde van de stapsgewijze renovatie wordt bekeken. Auditeur is verplicht om hoogst technisch haalbare voor te stellen. Doelgroepen Concrete successen Sterktes Eigenaars van woningen + duidelijke koppeling aan langetermijndoelstelling (BEN-definitie) + vertrekkende van bestaande doelstelling, aansluitbaar op bestaande EPC + mogelijkheid tot koppeling van premies + vermijden van lock-in effect Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Zwaktes Interessant instrument met grote opportuniteiten voor uitrol: woningpas, uitbreiding van EPC met BEN-advies, ontwikkeling van langetermijnpad waardoor lock-in effect wordt vermeden, koppeling mogelijk van premies over totaalrenovatie, stimulans voor bouwteamgerelateerd werken, mogelijkheid voor uitbreiding naar woonkwaliteit, mogelijkheid voor bouwsector om hun diensten te verschuiven naar gefaseerde renovatie WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 5

6 Uitrol naar Vlaanderen 1. Doelgroep Woningeigenaars 2. Planning Lange termijn 3. Budget - premieschijven per renovatiestap - werkingskost: uitrol en instandhouding euro per woning 4. Bereik - woning verandert van eigenaar - eigenaars met renovatieplannen - alle woningen => begin met oudste woningen 5. Partners Overheid: - Agentschap Wonen - VEA - Financiën en Begroting Professionelen: - architecten - E-desk - kennisinstellingen - notarissen - vastgoed Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 6

7 2. ECOBOUWERS OPENDEUR Voorgesteld door Waar Wanneer Website Contactorganisatie BBL - Benjamin Clarysse Vlaanderen - Wallonië, en nu ook een Europees project Jaarlijks - najaar BBL Contactpersoon Benjamin Clarysse benjamin.clarysse@bblv.be Partnerorganisaties Projectomschrijving Ecobouwers Opendeur is een jaarlijks initiatief van Bond Beter Leefmilieu en vond in 2014 voor de 17de maal plaats. Tijdens twee opendeurweekends in november kan de kandidaat verbouwer tips opdoen van ervaren duurzame bouwers en inspiratie opdoen door huizen van voorlopers te bezoeken. In 2014 brachten een kleine 6000 bezoekers een bezoek aan een van de 312 Ecobouwers woningen, waarbij de lat hoog wordt gelegd. Dit initiatief is een peer-to-peer uitwisseling tussen bouwheren, waar vind de kandidaat bouwheer een voorbeeld gelijkaardig aan zijn/haar eigen project. Door bouwheren die al tot BEN-gerenoveerd hebben, in te zetten als ambassadeurs, wordt het een toegankelijk, niet technisch verhaal. De gerenoveerde woningen uit de contactlijst zouden bovendien kunnen bevraagd worden op haalbaarheid BEN-definitie en om het rebound-effect na te gaan. Bezoekers zij meestal zelf voorlopers: vaak hoger opgeleiden, met middelen en kennis. Er wordt een databank aangelegd van welke bouwprofessionals werden ingeschakeld, en dit op aangeven van bouwheer. Doelgroepen Concrete successen Sterktes De Vlaamse Renovatiedag is een gelijkaardig initiatief, georganiseerd door NAV, de Vlaamse architectenorganisatie en 'Ik ga Bouwen & Renoveren'. (Ver)bouwers Zwaktes Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik - alle eigenaars/bewoners 2. Budget euro/jaar ( euro voor Observatoir BBC de virtuele tegenhanger) 3. Planning Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 7

8 Jaarlijks (+ Observatoire BBC continu) 4. Partners Pivot: BBL Privé (verbouwers) Stakeholders: - NAV - DNB - Gemeenten - Provincies - Bouwunie - Bouwconfederatie 5. Doelgroepen Bouwheren Eigenaars Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 8

9 3A. RENOVATIE SPIERE Voorgesteld door Waar Ann Thierens (BMP) en Jeroen Goorman (FEDERPLAST) Spiere Wanneer Website Contactorganisatie Wienerberger Contactpersoon Ann Thierens Partnerorganisaties Projectomschrijving Doelgroepen Concrete successen Sterktes Project Spiere is de uitvoering van een energetische renovatie, met gebouwkenmerken typisch voor het Vlaamse gebouwenbestand. De eigenaar is architect en werd ondersteund door Wienerberger en KU-Leuven voor de monitoring van verbruik en binnenklimaat, en dit zowel voor als na de renovatie. Een belangrijke conclusie was dat 31% van de totale investering voor renovatie leidde tot 85% van de energiebesparing. Er werd veel onderzoek gedaan naar mogelijke U-waardes voor renovatie en mogelijke BEN-definitie voor bestaande gebouwen. Er werd ook een interessante financiële studie uitgevoerd die aangaf welk deel van de investering terugvloeit naar de overheid. Stavaza: de woning is volledig gerenoveerd, enkel nog afwerking onder het dak en luchtdichtheidstest uit te voeren, waarna een monitoring van 1 jaar zal volgen. Hoewel de energiebehoefte sterk is gedaald, is het energieverbruik niet gedaald omwille van het verhoogde comfort. Er zijn al wel tussentijdse conclusies dat door het rebound-effect het energieverbruik niet lager zal liggen. Voor renovatie was er weinig comfort en werden ruimtes weinig of niet verwarmd. Er is ook voorzien dat er een studie wordt uitgevoerd over de gerealiseerde meerwaarde van de woning. Een goede luchtdichtheid behalen bleek uiteindelijk de grootste uitdaging. (Volledig) te renoveren woningen + goed gedocumenteerd + verschillende metingen + inschatting bijdrage van verschillende ingrepen op de daling van het E-peil en prijs hiervan Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Zwaktes - intensief proces, opschaling moeilijk Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 9

10 3B. FUTURFANTASTIC Voorgesteld door Waar CIR Hoboken - Antwerpen Wanneer Website Contactorganisatie Saint-Gobain (ISOVER, Gyproc, Saint-Gobain Glass, Weber) Contactpersoon Bleus Els els.bleus@saint-gobain.com Partnerorganisaties Projectomschrijving Reynaers, Daikin, Velu, Sigma, denc!-studio Demonstratie- en proefproject bijna nul energie renovatie van een eengezinswoning. Bij de opstart was er nog geen definitie bekend, zelfs niet voor BEN nieuwbouw. Uiteindelijk presteert de woning beter dan een BEN nieuwbouw (E-peil 23) met toegankelijke oplossingen (vrij in de handel te verkrijgen). Luchtdichting zonder veel moeite goed gelukt : n50 1,21 h-1 Met dakisolatie, nieuwe ramen, muurisolatie, vloerisolatie en luchtdichting werd E-peil al met 82% gereduceerd (E-peil 99). Dit project werd gekoppeld aan een communicatie voor het grote publiek gericht op sensibilisering en informatie : een fictief koppel Jan & Marie vertelden via blog ( en via Facebook hun renovatieverhaal met foto s, filmpjes, rapporten etc. Dit werd gekoppeld aan advertenties, bannering, perswerking etc. In totaal werden ruim 1 mio burgers bereikt, waarvan ongeveer het verhaal in meerdere episodes hebben gevolgd. Doelgroepen Concrete successen Sterktes + Herkenbaar + Met vrij beperkt budget zeer groot bereik + Sterke marketingcampagne Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Particulieren met renovatieplannen, professionele actoren, overheid WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Zwaktes - Renovatie gaat (mogelijks) verder dan BEN-renovatie / renovatie tov sloop + nieuwbouw wordt daardoor in vraag gesteld Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 10

11 Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik - One-shots, zijnde projecten waarmee de aandacht kan gevestigd worden. - Moeilijk grootschalig toe te passen omwille van hoge renovatiekost, maar omwille van grote data over kostprijs ed, wel interessant om terug te rekenen welke investeringen wel haalbaar zijn, en effect hebben op welk aandeel van de energiebesparing - Woningen mee opnemen in andere communicatiecampagnes 2. Budget Meer dan euro per woning 3. Planning Lange termijn (meerdere jaren per woning) => om de jaar 1-2 nieuwe demoprojecten 4. Partners - industrie/sector - onderzoeksinstellingen 5. Doelgroep - verbouwers high ends - onderwijs - architecten/bouwprofessionals Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 11

12 4. RENOVATIEWINKELS Voorgesteld door Waar PHP, Erwin Mlecnik Nederland Wanneer Start november 2013 Website Contactorganisatie Energiesprong Contactpersoon Naam Partnerorganisaties Projectomschrijving Doelgroepen Concrete successen Sterktes 7 renovatiewinkels: Centrum Duurzaam Renoveren, Amersfoort Revaplan Zero De Witte Roos, Delft Reimarkt, Enschede Woon Wijzer Winkel, Rotterdam Energie Bespaar Huis, Westervoort De Duurzaam Winkel, Vlaardingen Energiesprong wil wonen zonder energierekening voor een grote groep particulieren aantrekkelijk en toegankelijk maken en stimuleert daarom de komst van fysieke verkooppunten, de Renovatiewinkels. De Renovatiewinkel werkt als architect, hypotheker, bouwbegeleider en aannemer en biedt een verbouwer een totaalaanbod aan. Energiesprong lanceerde een oproep voor Renovatiewinkels. Van de 26 inzendingen kregen de zeven beste plannen elk co-financiering om hun concept sneller van grond te krijgen. Sommige renovatiewinkels zijn gericht op een specifieke doelgroep of typewoning (bv. monumentale woningen in de binnenstad). Eigenaars van woningen Momenteel hebben 7 Renovatiewinkels een financiering verkregen om op te starten. Opstartfase is achter de rug. + ontzorging bouwheer + totaalaanbod aan klant + beperkte financiering voor opstart per renovatiewinkel ( ) + sterke communicatie, veel persaandacht Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Zwaktes - er is geen samenwerking tussen de verschillende Renovatiewinkels - er is geen gemeenschappelijke langetermijndoelstelling In de Vlaamse renovatiemarkt is er grote nood aan one stop shop principe. Anderzijds bestaan er al adviesinstanties zoals de steunpunten duurzaam bouwen die planadvies geven over renoveren. Deze leveren echter geen commerciële diensten. Kan de ontwikkeling van commerciële Vlaamse one-stop-shop -renovatiewinkels door de overheid ondersteund worden? Uitbreiding takenpakket Lokale Entiteiten tot volwaardige Energiehuizen? WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 12

13 Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik Particulieren-eigenaars 2. Budget - Steun voor onderzoek/ontwikkeling businessplan - Kwaliteitskeurmerk 3. Planning Op vrij korte termijn 4. Partners - privé-organisaties (bv. kleine aannemers) - overheid (kwaliteitskeurmerk) 5. Doelgroep Eerder grote aannemers dan kleine aannemers Bedenkingen - koppeling onafhankelijk advies <-> commerciële belangen - vooral voor grote aannemers - onafhankelijk architect? Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 13

14 5. STAD KORTRIJK - PLUIMSTRAAT BUURT Voorgesteld door Waar Bouwunie - Anja Larik Kortrijk Wanneer periode Website Contactorganisatie Stad Kortrijk Contactpersoon Filip Canfyn (stadsontwikkelingsbedrijf) filip.canfyn@telenet.be Partnerorganisaties Projectomschrijving Doelgroepen Concrete successen Sterktes Stad Kortijk, OCMW, Stadsontwikkelingsbedrijf, Sociaal Verhuurkantoor De Poort Onder de noemer Bouwblokrenovatie worden acties ondernomen om eigenaars en bewoners van de Pluimstraat buurt te Kortrijk warm te maken voor de renovatie van hun (huur)woningen. (Kandidaat)bouwheren uit het gebied kunnen kosteloos een beroep doen op een renovatiebegeleider die hen door het gehele verbouwingsproces loodst en info geeft over de budgettering van de werken, de beschikbare premies, de werken die je moet uitvoeren, hoe je goede aannemers vindt... De scope van de Nu-Of-Nooit tijdelijke premie zijn werken betreffende de basisveiligheid en - gezondheid, comfort en energiezuinigheid van de woningen. De maimum toelage van per woning, wordt uitbetaald via een renovatiecontract tussen de bouwheer en de stad. Tevens werd een rollend fonds voor de prefinanciering van renovatiewerken op poten gezet. De personeelskost voor de Stad Kortrijk is gemiddeld per klant, de premiekost gemiddeld per klant. Eén op drie panden in het projectgebied werd gerenoveerd. Meestal werden een hoogrendementsketel (87%) en dakisolatie (81%) geplaatst en werden werken uitgevoerd mbt elektriciteit (54%) en CO (46%). Het betreft dus zowel energiebesparende maatregelen als elementaire ingrepen ter verbetering van de woningkwaliteit en veiligheid. Gemiddeld werd per woning euro geïnvesteerd en werd hiervan 60-70% gedragen door de verhuurder/eigenaar-bewoner. De rest werd aangevuld door premies. De nu-of-nooitpremie bedroeg gemiddeld bijna euro per renovatiecontract. De FRGE-lening was vaak de opstap om in het project te stappen. Belangrijke conclusie: niet zozeer de centen waren doorslaggevend, maar wel de begeleiding die op een verstandige manier de budgetten kon optimaliseren. Alle woningen in een bouwblok, zowel huur, eigendom als sociale woningen. Er werden 89 van de 280 woningen gerenoveerd. Deze woningen waren een mi van huurwoningen, eigendom en sociale woningen. + het was een nu-of-nooit voorstel, hoge deelnamegraad (89 van de 280 woningen werden gerenoveerd) + sterk gepersonaliseerde aanpak en ondersteuning (enable), gemeenschappelijke dynamiek in een stadsbuurt (engage) + ontzorging + trok verhuurders over de streep Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Zwaktes - wel energiebesparende maatregelen, maar geen doorgedreven energetische renovaties euro personeelskost/woning voor begeleiding euro/woning premiekost - de aanpak op maat maakt een sterke betrokkenheid van lokale besturen noodzakelijk Ontzorging door renovatiebegleider voor kwetsbare doelgroepen. WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 14

15 Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik Steden/gemeenten met oudere kernen, bijvoorbeeld 10 gemeenten met elk 10 woningen 2. Budget 4000 euro/woning (1000 euro begeleiding en 3000 euro premie) => 4 MIO euro voor 100 woningen 3. Planning Concept uitrollen 3 jaar per gemeente 4. Partners - stad/gemeente - steunpunten - aannemers 5. Doelgroepen - lagere inkomens - oude woningen Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 15

16 6. STROOMVERSNELLING HUURSECTOR Voorgesteld door Waar AGoria - Daikin, Henk Kranenberg Nederland Wanneer Website Contactorganisatie Contactpersoon Naam Partnerorganisaties Projectomschrijving Doelgroepen Concrete successen Sterktes Platform31 Verregaande energieambities worden gerealiseerd door een combinatie van hoogwaardige isolatie, slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie. De huurders betalen na renovatie hun energiekosten aan hun corporatie. De corporaties investeren dat geld in renovatie en de bouwers leveren duurzaam gerenoveerde woningen zonder energiekosten. Huurders van energetisch vaak relatief slechte woningen met hoge energierekeningen krijgen zo een comfortabele en duurzame woning tegen vergelijkbare woonkosten. De corporaties investeren de nieuwe geldstroom in de waarde van hun vastgoed en de leefbaarheid van wijken, zonder overheidssubsidies. De overeenkomst levert veel werkgelegenheid op (9000 banen) en een bijdrage aan de klimaat- en energiedoelen. Om de Stroomversnelling te laten plaatsvinden, moet het mogelijk gemaakt worden dat corporaties de energiekosten bij de huurder kunnen verrekenen in de vorm van servicekosten. De deal richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren Door het bouwproces te industrialiseren kunnen de kosten omlaag. De uitvoering van de samenwerking zal plaatsvinden in drie fasen: fase 1 prototyping: woningen september 2013 t/m december 2014; fase 2 industrialisatie: woningen januari 2015 t/m december 2016; fase 3 opschaling: woningen januari 2017 t/m De deal is tot stand gekomen in het kader van Innovatieprogramma Energiesprong, gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Platform31 voert het programma uit in opdracht van dit ministerie. Huurwoningen + stimulans innovatie bouwproces (industrialisatie) + daling kostprijs + waardevermeerdering woningen + samenwerking woningcorporaties en bouwbedrijven Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Project in opstartfase. Zes woningcorporaties en vier bouwbedrijven betrokken. Sociale huisvestingsmaatschappijen WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Zwaktes - nog geen duidelijke BEN-doelstelling - elk bouwbedrijf specifieke aanpak - aanpassing huurwetgeving noodzakelijk Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 16

17 Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik Huurders( sociale woningen) 2. Budget 3. Planning Screening sociaal patrimonium 4. Partners Uitvoerder moet garantie geven 5. Doelgroepen SHM Private huurmarkt Bedenkingen - kleinere schaalvoordelen - voorwaarde dat aanpassen huurprijs mogelijk is - controle op uitvoering werken Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 17

18 7. BOUWADVIES/ RENOVATIEADVIES AAN HUIS Voorgesteld door Waar Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Oost-Vlaanderen 5 Vlaamse provincies Wanneer Sinds 2010 Website Contactorganisatie ( Steunpunt Oost-Vlaanderen Contactpersoon Goedele De Vos goedele.de.vos@oost-vlaanderen.be Partnerorganisaties Steunpunten Duurzaam Wonen en Bouwen De Steunpunten verlenen duurzaam bouwadvies voor zowel voor nieuwbouw als renovatie (renovatie vormt de meerderheid). Dit advies werd volledig afgestemd op de thema's van de Vlaamse Maatstaf voor duurzame woningbouw en is dus integraal (omvat alle thema s van duurzaam wonen en bouwen Projectomschrijving Particulieren die bouwen of verbouwen hebben een grote nood aan relevante informatie. Vaak blijkt het sowieso moeilijk om objectieve informatie te vinden. Wie wel over informatie beschikt weet vaak niet goed hoe ermee aan de slag te gaan en hoe de prioriteiten te bepalen. Daarnaast is informatie vaak algemeen en niet op maat van de woning, zeker wat betreft renovatie waar de problemen zeer specifiek zijn en het budget vaak om een gefaseerde uitvoering vraagt. Dit maakt het voor particulieren moeilijk om de juiste keuzes te maken. Het advies verruimt de blik van de particulier (en architect) en legt de juiste prioriteiten zonder hierbij dwingend te zijn. Voor renovatie wordt advies verstrekt in de woning zelf (huisbezoek) of op basis van plan/foto's waarbij aspecten worden besproken die anders onvermeld blijven of niet aan het licht zouden komen. Op die manier vertrekt het advies van een integrale benadering. Particulieren stellen het onafhankelijke advies van de Steunpunten erg op prijs. Doelgroepen Concrete successen Sterktes De Steunpunten worden vaak geconfronteerd met nieuwe thema s als bijvoorbeeld de vraag naar begeleiding bij renovatie van appartementen. De uitwerking van een aanbod hierrond is voorzien voor Hieromtrent wordt uitgewisseld tussen de Steunpunten. Particulieren ( architect, aannemers) Zeer groot bereik (meer dan particulieren sinds de opstart van de 5 Vlaamse Steunpunten) en een zeer grote tevredenheid van de adviezen. Het bouwadvies is een initiatief dat erg gesmaakt wordt, zo blijkt uit een enquête die we in 2012 uitgevoerd hebben 92 % van de mensen die een bouwadvies gevolgd hebben, zou het onmiddellijk aanraden aan familie en vrienden. Deze adviezen leveren ook een rechtstreekse bijdrage aan de reductie van de CO 2 uitstoot in Vlaanderen. Particuliere bouwheren die het advies in de praktijk uitvoeren, zorgen in 1 jaar tijd voor een reductie van de C0 2 uitstoot met 8000 ton. Die hoeveelheid CO 2 uitstoot kan je vergelijken met pakweg gereden autokilometers. + Er wordt ingespeeld op de behoefte rond ontzorging van de particuliere bouwheer in het uit te voeren renovatietraject + Er wordt inzicht verkregen in geplande renovatieprojecten, aan de hand waarvan momenteel nazorgtraject wordt uitgewerkt (samenaankopen, ) in provincie Limburg en uitrolbaar over andere steunpunten + Mogelijkheid tot verhoging ambitieniveau + Persoonlijk en onafhankelijk integraal advies (niet enkel Zwaktes - Indien dringend advies wordt gevraagd is het soms te laat indien een adviseur op zeer korte termijn ter plaatse gaat of een afspraak wordt gemaakt voor een bouwadvies. Een particulier wil dan ter plekke (aan telefoon) antwoord. - Timing van de adviesvraag: soms zijn al een deel van de (renovatie)werken uitgevoerd en is een integrale benadering niet meer mogelijk - Nu en dan wordt een adviesvraag gesteld die niets met Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 18

19 energie, maar ook premies, ) + Effectieve reductie van CO 2 bij realisaties van advies + Ondersteunend aanbod voor gemeenten + Opschaling kan gemakkelijk + Advies over gefaseerde uitvoering, verrmijden lock in effect. + Gebiedsdekkend aanbod bouwadvies voor Vlaanderen + Ondersteunend aanbod voor gemeenten + Ook na het advies dienen de steunpuntenen als objectief aanspreekpunt voor particulieren. Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie duurzaam bouwen te maken heeft. Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik elke Vlaming met renovatienood 2. Budget Ideaal scenario: - 10 adviseurs per steunpunt - 5 steunpunten euro/adviseur/jaar => euro/jaar MAAR: convergentie met de andere initiatieven => 1 aanspreekpunt: - energieadvies - premieadvies - lokale entiteiten Energieleningen - concrete begeleiding - samenaankopen, 3. Partners - steunpunten - bouwprofessionas - OVED - VEA - steden en gemeenten - VVSG 4. Planning Zeer korte termijn - werking/aanbod steunpunten uitbreiden in functie van behoefte aan convergentie, in samenwerking met partners Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 19

20 8. EUROPHIT Voorgesteld door Waar Jeroen Vrijders - WTCB Duitsland & Europa Wanneer Website Contactorganisatie PassiveHouse Institute Germany Contactpersoon Jan Steiger Jan.steiger@passiv.de Partnerorganisaties International Passive House Association ipha; Zero Energy and Passivhaus Institute for Research ZEPHIR ; La Maison Passive LaMP ; MosArt ; Inštitύt Pre Energeticky Pasívne Domy IEPD ; Interessegrupp Passivhus Sverige AB ; Plataforma Edifi cación Passivhaus ; PHDK ; EnEffect Group ; Askeen S.r.l. ; Ony Solar Energy S.L. ; IzN Friedrichsdorfer Institut zur Nachhaltigkeit e.v. ; Building Research Establishment BRE EuroPHit vertrekt van de Duitse EnerPHit standaard voor energetische renovatie om vandaaruit verschillende elementen voor stapsgewijze doorgedreven renovatie te ontwikkelen: - Certificatieschema & criteria voor stapsgewijze EnerPHit-renovatie - Financieringsmodellen en markincentives voor stapsgewijze renovatie - Ontwerpconcepten, richtlijnen, voor nieuwe & innovatieve componenten - Tools voor stapsgewijze renovatie( PHPP-based) - Opleidingsmateriaal & workshops - Case study s Projectomschrijving Doelgroepen Concrete successen Sterktes + concrete doelstellingen (de lat wordt gelegd) + innovatieve ontwikkelingen Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact Bouwprofessionelen & lokale overheden Ongoing Principieel certificatieschema WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Zwaktes - Concrete output nog niet helemaal duidelijk (te brede focus?) - Niet neutraal Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 20

21 Uitrol naar Vlaanderen 1. Bereik alle woningen 2. Budget 3. Planning 4. Partners - architecten - energiedeskundigen - steunpunten - aannemers - financiële instellingen/esco - databank 5. Doelgroepen - andere aanpak voor: - sociale woningen - mede-eigendom - huurwoningen - eigenaars Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 21

22 9. L'OBSERVATOIRE BBC Voorgesteld door Waar VEA - Maarten Frankrijk Wanneer Opgestart in 2009, hernieuwing in januari 2015 Website Contactorganisatie Contactpersoon Partnerorganisaties Projectomschrijving Observatoire BBC, CREAHd en Effinergie Sébastien Lefeuvre - WTCB heeft hier contact lefeuvre@effinergie.org mee Conseil régional en charge de l'environnement et l'adaptation au changement climatique ADEME In Januari 2015 werd het vernieuwde platform Observatoire Régional des Bâtiments Basse Consommation gelanceerd. Dit platform zal gerealiseerde projecten bekend maken en ervaring uit wisselen, met als doelstelling de dynamiek van energiezuinig (ver)bouwen te versterken. Dit door interactieve kaarten, referentieprojecten, relevante informatie en studies, pedagogische ondersteuning Dit platform bevat informatie over alle projecten die een label Effinergie hebben behaald (er bestaan 4 Effinergie-labels, namelijk Bepos-Effinergie 2013, Effinergie+, BBC-Effinergie voor nieuwe gebouwen en BBC-Effinergie Renovaties). De concrete resultaten zijn: 8,5 miljoen m² tertiaire gebouwen worden momenteel gecertificeerd 3,7 miljoen m² tertiaire gebouwen hebben hun certificaat behaald woningen worden momenteel gecertificeerd woningen zijn gecertificeerd 31 initiatieven BEPOS-Effinergie in Frankrijk Doelgroepen Concrete successen Sterktes Aan dit observatorium is nu ook een specifieke module gekoppeld Zoom BEPOS, met een interactieve kaart en zoekrobot om energiepositieve gebouwen terug te vinden in Frankrijk met bijbehorende technische fiche. Momenteel zijn er 180 projecten terug te vinden, waarvan er 70 een gedetailleerde analyse hebben ondergaan. Hiermee kunnen de voorlopers heel eenvoudig worden geïdentificeerd en kan er ingespeeld worden op toekomstige wettelijke bepalingen. Bouwprofessionelen en particulier. Goed werkende website Zwaktes Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Uitrol naar Vlaanderen Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 22

23 1. Bereik - alle betrokkenen in renovatieproces - Vlaanderen - enkel indien fysiek+ virtueel platform 2. Budget euro/jaar 3. Partners - steunpunten - Passiefhuisplatform - kenniscentra - IWT proeftuinen - NAV 4. Doelgroepen - professionelen - particulieren Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 23

24 10. ROLLEND FONDS Voorgesteld door Waar Dubolimburg en Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Oost-Vlaanderen Limburg Wanneer Sinds 2010 Website Contactorganisatie Steunpunt Oost-Vlaanderen Contactpersoon Goedele De Vos Partnerorganisaties In het kader van SALK stelt de provincie Limburg euro ter beschikking voor de organisatie van een rollend fonds voor woningrenovatie, gelieerd met de Vlaamse Energielening. Projectomschrijving De provincie werkt samen met Dubolimburg vzw, het Limburgs steunpunt duurzaam bouwen en wonen, om dit rollend fonds voor woningrenovatie te operationaliseren en de relevante partners te betrekken. Via een projectsubsidie worden de middelen die voor dit rollend fonds en de organisatie er van worden voorzien, ter beschikking gesteld van Dubolimburg vzw. Via een projectstuurgroep onder voorzitterschap van het provinciebestuur wordt de organisatie en de werking van het fonds opgevolgd. De provincie wenst gebruik te maken van bestaande kennis en ervaring om dit rollend fonds operationeel te maken. Doelgroepen Concrete successen Sterktes Verwacht wordt dat de eerste leningen verstrekt worden vóór de zomervakantie Particulieren ( architect, aannemers) + Een soort van 3 de partij financiering, gekoppeld aan een ontzorgingstraject van de particulier. Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen Inspiratie voor Renovatiepact De samenwerking tussen de publieke en private betrokken partners om te komen tot een operationeel rollend fonds voor de komende jaren. Het succes van de Limburgse Duwolim-lening (Limburgse lokale entiteit voor de Vlaamse Energielening) dat als leidraad wordt gebruikt voor het opzetten van het rollend fonds. WG BEN-definitie WG Geïntegreerd beleidskader WG Verplichtingen WG Financiering WG Communicatie Zwaktes - Nog geen concrete resultaten Uitrol naar Vlaanderen 1. Doelgroep - bouwheer-eigenaar (kwetsbaar/modaal) - verhuurder-huurder - SVK => differentiatie in aanpak Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 24

25 2. Planning - 2 jaar - lokale actoren mobiliseren 3. Budget - lokale overheid (provincie, gemeenten) - privé-kapitaal - vaste werkingskost/jaar Terugbetaling op 5-10 jaar 4. Bereik leningen/jaar - gemiddeld 7000 euro woningen/jaar aan euro => euro voor de eerste jaren, daarna terug inkomsten via rollend fonds-mechanisme 5. Partners - gemeenten en OCMW s - steunpunten - SHM - intercommunales - energiesnoeiers - kredietverstrekkers - middenveld Renovatiepact werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 25