De Loodswezen-site BESCHRIJVING

Transcriptie

1 De Loodswezen-site BESCHRIJVING 1. INLEIDING Als onderdeel van de onderhandelingsprocedure met bekendmaking voor de Gebiedsontwikkeling Loodswezen-site wordt in onderstaande een beschrijving meegegeven van de site. Deze informatie laat de kandidaten toe een algemeen beeld te krijgen van de site en een consortium te vormen voor de opdracht. In de offertefase zal een meer gedetailleerde informatiebundel worden toegevoegd aan de opdrachtdocumenten. De aanbestedende dienst verwijst tevens naar het Ruimtelijk kader Loodswezensite m.b.t. de heraanleg Scheldekaaien zoals goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen van Stad Antwerpen op 14/02/2014 (bijlage 1). De in huidige beschrijving opgenomen informatie wordt louter ter indicatieve titel verstrekt aan de kandidaat-inschrijvers. De aanbestedende dienst behoudt zich het recht voor de hierin opgenomen informatie, waar nodig zou blijken, in hierop volgende opdrachtdocumenten aan te vullen en/of te wijzigen. 2. SITUERING De Loodswezen-site is gelegen aan de Tavernierkaai in Antwerpen en situeert zich aan de rand van de Antwerpse binnenstad op de Scheldekaaien ten zuiden van de gedempte Bonapartesluis aan de Zeeuwsekoornmarkt, Marguerie Schuilhaven en Tavernierkaai (Liggingsplan zie figuur 1). Figuur 1 Liggingsplan 1/12

2 3. PROJECTAFBAKENING De Loodswezen-site omvat enerzijds de gebouwen van het Loodswezen en anderzijds de daarbij horende gronden. Onderstaande 2 figuren geven het plangebied weer. Figuur 2 Bestaande toestand 1 Figuur 3 Ontwikkelingsvisie Bron: Stad Antwerpen De gebiedsontwikkeling omvat: De Loodswezensite, eigendom van het Vlaams Gewest gelegen tussen de Tavernierkaai en de Schelde (zie figuur 4). Het gedeelte ten zuiden van de Loodswezensite in concessie van de stad Antwerpen en in beheer van W&Z en in het Masterplan Scheldekaaien aangeduid als locatie voor bijkomende ontwikkeling (zie figuur 4). De gebiedsontwikkeling zal tevens een optionele realisatie van een rotatieparking omvatten. In het kader van de gebiedsontwikkeling zal er rekening moeten gehouden worden met de projectafbakening met betrekking tot het wegprofiel, eigendom van de stad Antwerpen, in functie van mogelijke in- en uitritten naar de parking en de herprofilering van de Tavernierkaai in het kader van het project BRABO II. Deze randvoorwaarden zullen verder in detail worden omschreven in de opdrachtdocumenten. In de gebouwen van het Loodswezen zijn momenteel nog de entiteiten van de Vlaamse Overheid met een watergebonden karakter gehuisvest o.a. DAB Loodswezen, de DAB Vloot, de afdeling Maritieme Toegang (AMT) en de afdeling Kust. Deze entiteiten worden in het voorjaar van 2016 verhuisd naar de Imalso-site, gelegen aan de Thonetlaan, op linkeroever. Voor de ontwikkeling van de Imalso-site werd een aparte procedure gevoerd. 1 Figuur overgenomen uit Ruimtelijk kader Loodswezensite. Voor wat betreft de op deze figuur vermelde nummers en de hierbij horende legende zie Ruimtelijk kader Loodswezensite. 2/12

3 4. EIGENDOM EN ZAKELIJKE RECHTEN 4.1. Grond De naakte eigendom van de gronden gelegen aan de Scheldekaaien behoort toe aan het Vlaams Gewest. De gronden van de Loodswezen-site zijn in volle eigendom van de Vlaamse overheid, zoals aangeduid in het blauw op onderhavig plan. Een deel van de gronden van de Loodswezen-site is in concessie gegeven aan Stad Antwerpen (tot ), zoals aangeduid in het geel op onderhavig plan (figuur 4 a). Figuur 4 a Concessieplan RdG Brabo Bron: Stad Antwerpen 4.2. Gebouwen De bestaande gebouwen zijn aangeduid op onderliggend kadastraal plan (figuur 4 b). Met uitzondering van de gebouwen op perceel 1/A/90/03 B en perceel 9A zijn de bestaande gebouwen in eigendom van het Vlaams Gewest. - Het hoofdgebouw (beschermd), gelegen op Tavernierkaai 3 op perceel 1A/27/02 dateert van 1895 en bevat ca m² bruto oppervlakte, gespreid over 5 bovengrondse bouwlagen en één kelderverdieping. Dit gebouw was voornamelijk gericht op administratieve functies. Buiten zijn een 40-tal parkeerplaatsen aanwezig. - Het boeienmagazijn (beschermd), gelegen op Tavernierkaai 5 op perceel 1A/90/05: gebouwd in 1899 en bevat ca. 350 m² bruto oppervlakte, een gelijkvloers en mezzanine. - De tekenzaal en garage (niet beschermd), gelegen op Tavernierkaai 11 op perceel 1A/90/07 A, gebouwen vermoedelijk in de jaren 60, en bevatten ca. 600 m² bruto oppervlakte. - Het vroegere Nederlands Loodswezen, gelegen op perceel 90/06 heeft een grondoppervlakte van ca. 100 m² en een gebouwoppervlakte van ca. 290 m². Het wachthuis is in eigendom van Brabo Havenloodsen en Bootlieden cvba gelegen op perceel 9A. 3/12

4 Het vroegere douane documentatiecentrum gelegen op perceel 1/A/90/03 B is in eigendom van de Regie der Gebouwen. De voormalige sluiswachterwoning (beschermd) Tavernierkaai 1 gelegen op perceel 1/A/27 B die momenteel in concessie is gegeven als café-restaurant, gebouwd in 1895 behoort niet tot deze opdracht. Figuur 4 b Plan met kadastrale perceelnummers 4/12

5 5. STEDENBOUWKUNDIGE VOORSCHRIFTEN EN BESTEMMING 5.1. Bestemming bestaande situatie Figuur 5: Bestemming volgens het Gewestplan 5.2. Ruimtelijke basiskader In het masterplan Scheldekaaien van maart 2010, opgemaakt door het ontwerpbureau PROAP/WIT/D-RECTA/IDROESSE en goedgekeurd door het college van de stad Antwerpen op 9 juli 2010 werd de herontwikkeling van de Loodswezen-site als deelgebied opgenomen. Vervolgens werd een Ruimtelijk kader Loodswezensite opgemaakt, dat werd goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen van de stad Antwerpen op 14/02/2014 (toegevoegd in bijlage 1). Het is een verfijning van het masterplan Scheldekaaien. Het bevat volgende krachtlijnen - Behoud en restauratie/renovatie gebouw loodswezen; - Behoud en restauratie/renovatie boeienloods; - Afbraak van de 20ste eeuwse bebouwing in het verlengde van de Boeienloods, welke kan vervangen worden door een nieuwbouw waarbij op vlak van inplanting, footprint en bouwhoogte rekening wordt gehouden met de Boeienloods; 5/12

6 - Afbraak van de 20ste eeuwse bebouwing haaks op de Boeienloods, welke kan vervangen worden door kleinschalige nieuwbouw; - De optie wordt open gehouden om het maaiveld over het geheel of een gedeelte van de site met een verdieping (eventueel gedeeltelijk verzonken) op te trekken om de nadelige gevolgen op de zichten door de waterkeringsmuur op een architecturaal verantwoorde wijze te ondervangen en te komen tot een kwalitatieve buitenruimte. De verhoging van het maaiveld dient in verhouding te staan tot de omgevende bebouwing en het vaste gedeelte van de waterkering. Ingeval van een mobiele kering dient dit vaste gedeelte een peil van minimaal 7m80 TAW te hebben. - In samenwerking met de dienst Stedenbouw van de Stad Antwerpen wordt ernaar gestreefd om een bijkomende totale vloeroppervlakte nieuwbouw tussen minimaal m² en maximaal m² te realiseren op de site, exclusief de optie van de verhoging van het maaiveld en de ondergrondse parking; - Mogelijke functies binnen bestaande en nieuw te realiseren gebouwvolumes: horeca, gemeenschapsvoorzieningen, vrijetijdsvoorzieningen, retail en beperkte kantoor- en commerciële activiteiten. - De inrichting van de buitenruimte waarbij een continue wandelroute, zowel aan de stedelijke als aan de waterzijde van de Scheldekaaien, wordt gerealiseerd en waarbij een evenwichtige hoeveelheid privatieve buitenruimte kan worden gerealiseerd voor zover dit geen hypotheek legt op de publieke toegankelijkheid van de site; - Een continue waterkering die een combinatie kan vormen van waterkering geïntegreerd in een gebouw, korte secties mobiele waterkering tussen de verschillende gebouwen en een vaste waterkering in het openbaar domein; - Een bovengrondse verkeersontsluiting via een verkeerslichtengeregeld kruispunt ter hoogte van de Brouwersvliet. Een aanvullende zijdelingse ontsluiting ter hoogte van het loodsgebouw in functie van dienstverkeer kan worden toegestaan. Langdurig bovengronds parkeren is niet toegelaten. De aanleg van een ondergrondse bestemmingsparking (180 plaatsen) dient voorzien in functie van de nieuw te realiseren functies, toegankelijk via sleuven in het wegprofiel van de Tavernierkaai. - De omvang van de parking is minimum het voldoen aan de CROW-normen. Optioneel kan een gedeelte ondergrondse rotatieparking worden voorzien op de site of kan de parking in het geheel worden vergroot richting het zuiden. De toegang tot de eventuele ondergrondse parking dient rekening te houden met een mogelijk toekomstig dubbel gebruik in functie van de toegang tot een mogelijke toekomstige rotatieparking ten zuiden van of in het projectgebied RUP De stad Antwerpen maakt een ruimtelijk uitvoeringsplan op in functie van de realisatie van het Ruimtelijk kader Loodswezensite. Het RUP-proces wordt maximaal afgestemd op en vervlochten met het proces om een private partner te zoeken voor de herontwikkeling van de site waarbij de doorlooptijd van beide processen maximaal wordt beperkt. Het RUP wordt opgemaakt door Stad Antwerpen en dient goedgekeurd te zijn tegen eind Om het RUP, en indien nodig een MER-screening te kunnen opmaken is het noodzakelijk dat het maximaal ruimtelijk programma en functiemogelijkheden gekend zijn. 6/12

7 6. GEACTUALISEERD SIGMAPLAN - WATERKERING Het geactualiseerd Sigmaplan werd in 2005 bekrachtigd door de Vlaamse Regering. Dit plan omvat een hele reeks maatregelen die nodig zijn voor een afdoende bescherming tegen overstromingen vanuit de rivier voor het gehele Zeescheldebekken. Het geactualiseerd Sigmaplan houdt rekening met o.m. nieuwe inzichten omtrent integraal waterbeleid. Het plan houdt eveneens rekening met de prognoses omtrent de zeespiegelstijging. Voor de stad Antwerpen legt het geactualiseerd Sigmaplan een verhoging van de waterkering tot op een hoogte van 9,25m TAW (Tweede Algemene Waterpassing, de referentiehoogte voor hoogtemetingen in België) vast. Voor de Scheldekaaien op de Antwerpse rechteroever, betekent dit concreet dat een waterkering dient te worden gebouwd die ca. 2,25m hoger gelegen is dan de kaaivlakte. De hoogte van de bestaande waterkering (thans een betonnen muur) op de Antwerpse Scheldekaaien bedraagt 8,35m TAW, zijnde ca. 90 cm boven de kaaivlakte. Op basis van historische metingen, blijkt de kaaivlakte (gelegen op ca. 7,00m TAW) tussen Schelde en waterkeringsmuur gemiddeld één tot twee keer per jaar te overstromen. Indien de zeespiegel stijgt, wordt verwacht dat deze frequentie in de toekomst zal toenemen. Waterwegen & Zeekanaal nv (W&Z) liet een studie van de integratie van de waterkeringen in gebouwen uitvoeren. De resultaten van deze studie worden in offertefase bezorgd aan de geselecteerde deelnemers. Het voorzien van deze verhoogde/nieuwe waterkering voor de Loodswezen-site maakt integraal deel uit van deze opdracht. 7. KAAIMUURSTABILISATIE Op verschillende plaatsen voldoet de historische kaaimuur niet langer aan de huidige veiligheidsnormen. Reeds tijdens de bouw van de kaaimuren werden stabiliteitsproblemen vastgesteld. Voornamelijk op de plaatsen waar de kaaimuur rechtstreeks op de Boomse kleilagen werd gefundeerd, begon de kaaimuur in de richting van de Schelde te schuiven. Renovatie en stabilisatie zijn noodzakelijk om verdere schade aan de historische kaaimuur te vermijden. Een nieuwe stabilisering van de kaaimuur moet het onderuit schuiven en het ontgronden tegengaan, rekening houdend met de toekomstige invulling en het gebruik van de kaaizone. W&Z heeft een planning vooropgesteld om deze werken uit te voeren. Deze planning ter hoogte van het Loodswezen is voorzien in de periode 2017 t.e.m In de Offertefase van deze opdracht zal verdere detaillering worden meegegeven. De werken voor de kaaimuurstabilisatie maken geen deel uit van deze opdracht. Ze dienen echter wel afgestemd te worden met de Gebiedsontwikkeling Loodswezen-site. 7/12

8 8. BESCHERMD MONUMENT Het Loodsgebouw en het Boeienmagazijn zijn beschermde monumenten bij Ministerieel Besluit van 10 maart 2007 (publicatie Staatsblad 3 juli 2007). - Het Loodsgebouw omwille van de architectuur-historische, socio-culturele en artistieke waarde. - De Boeienloods omwille van architectuur-historische en industrieel-archeologische waarde. Figuur 6: Het Loodsgebouw Figuur 7: Boeienloods Meer informatie betreffende de beschermde monumenten is opgenomen in bijlage 2: Beschermingsbesluit Uittreksels uit de cultuurhistorische inventarisatie voor de Scheldekaaien Inhoudelijk deel bescherming: historische context, beschrijving en bouwfysische evaluatie. Er werd in 2013 een bouwhistorische studie opgemaakt die aan de geselecteerde kandidaten zal worden bezorgd in de offertefase van deze procedure. Uit het bouwhistorisch onderzoek is gebleken dat het gebouw quasi geen verbouwingswerken onderging die de originele planindeling en interieurinrichting en afwerking ingrijpend hebben gewijzigd. De boeienloods onderging meer interieuraanpassingen, maar de originele structuur bleef duidelijk leesbaar. In bijlage 3 worden de originele plannen toegevoegd. De gaafheid van beide panden maakt dat ze een hoge erfgoedwaarde hebben. Daarom dient men bij de herbestemming en restauratie van het pand omzichtig om te gaan met de erfgoedelementen in het pand en niet teveel in te grijpen op de originele planindeling en interieurinrichting. 9. BODEM EN ARCHEOLOGISCHE BEVINDINGEN Studiebureau Hazenberg Archeologie voerde een cultuurhistorische studie uit die alle informatie over cultuurhistorische waarden op en onder de Scheldekaaien in kaart brengt (maart 2009). Zowel voor de archeologische relicten als voor het bovengronds cultuurhistorisch patrimonium worden aanbevelingen geformuleerd voor het benutten ervan in een hedendaags ontwerp. Overal waar mogelijk werden deze aanbevelingen meegenomen in het Masterplan Scheldekaaien, hetzij in algemene richtlijnen, hetzij vertaald in ontwerpend onderzoek. Voor de zone rondom het Loodswezen geldt grotendeels een hoge verwachting op het aantreffen van archeologische resten, met name van bebouwing uit de 14e eeuw en later en resten van de verdedigingswerken. Voor de locatie boeien is het zeer mogelijk dat deze 8/12

9 gelegen is binnen het deelgebied Centrum, waar ingrepen in de bodem vermeden dienen te worden. De ondergrondse constructies waarmee moet rekening worden gehouden: de historische ondergrond (ruien en vlieten, archeologische sites) maar ook belangrijke infrastructuren (collectoren, Waaslandtunnel). Figuur 8: Archeologische verwachting uit de cultuurhistorische inventaris van Hazenberg Bron: Masterplan Scheldekaaien 9/12

10 BIJLAGE 1 RUIMTELIJK KADER LOODSWEZEN 10/12

11 BIJLAGE 2 BESCHERMINGSDOSSIER 11/12

12 BIJLAGE 3 PLANNEN VAN HET LOODSWEZEN 12/12