Trainingsboek Geschiedenis VMBO 2015

Transcriptie

1 Trainingsboek Geschiedenis VMBO 2015 Beste leerling,

2 Welkom op de examentraining Geschiedenis VMBO! Het woord examentraining zegt het al: trainen voor je examen. Tijdens deze training behandelen we de examenstof in blokken en oefenen we ermee. Daarnaast besteden we ook veel aandacht aan de vaardigheden voor je examen; je leert handigheidjes, krijgt uitleg over de meest voorkomende vragen en leert uit welke onderdelen een goed antwoord bestaat. Verder gaan we in op hoe je de stof het beste kunt aanpakken, hoe je verder komt als je het even niet meer weet en vooral ook hoe je zorgt dat je overzicht houdt. Naast de grote hoeveelheid informatie die je krijgt, ga je zelf ook aan de slag met examenvragen. Tijdens dit oefenen zijn er genoeg trainers beschikbaar om je verder te helpen, zodat je leert werken met de goede strategie om je examen aan te pakken. Hierbij is de manier van werken belangrijk, maar je kunt natuurlijk altijd inhoudelijke vragen stellen, ook over de onderdelen die niet klassikaal behandeld worden. De stof die behandeld wordt komt uit de syllabus, die te vinden is op en de oefenvragen zijn gebaseerd op eerdere examenvragen. Ook de eerdere examens zijn te vinden op Voor iedere vraag zijn er uiteraard uitwerkingen beschikbaar, maar gebruik deze informatie naar eigen inzicht. Vergeet niet dat je op je examen ook geen uitwerkingen krijgt. Sommige vragen worden klassikaal besproken, andere vragen moet je zelf nakijken. Na de tips volgt het programma voor vandaag. We verwachten niet dat je alle opgaven binnen de tijd af krijgt, maar probeer steeds zo ver mogelijk te komen. Als je niet verder komt, vraag dan om hulp! Het doel van de training is immers te leren hoe je er wél uit kunt komen. En onthoud goed, nu hard werken scheelt je straks misschien een heel jaar hard werken We wensen je heel veel succes vandaag en op je examen straks! Namens het team van de Nationale Examentraining, Eefke Meijer Hoofdcoördinator Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

3 Tips en trics voor voorbereiden en tijdens je examens Examens voorbereiden Tip 1: Je bent al voor een belangrijk deel voorbereid. Laat je niet gek maken door uitspraken als Nu komt het er op aan. Het examen is een afsluiting van je hele schoolperiode. Je hebt er dus jaren naartoe gewerkt en hebt in die tijd genoeg kennis en kunde opgedaan om examen te kunnen doen. In al die jaren ben je nooit wakker geworden om vervolgens te ontdekken dat al je Engelse kennis was verdwenen. De beste garantie voor succes is voorbereiden, en dat is nu net wat je al die jaren op school hebt gedaan. Tip 2: Maak een planning voor de voorbereiding die je nog nodig hebt. Deze voorbereidingen bestaan uit twee onderdelen: leren en vragen oefenen. Als je hiermee aan de slag gaat, plan dan niet teveel studie-uren achter elkaar. Pauzes zijn noodzakelijk, maar zorg ervoor dat ze kort blijven, anders moet je iedere keer opnieuw opstarten. Wissel verschillende taken en vakken af, want op die manier kun je je beter concentreren. Wat je concentratie (en je planning) ook ten goede komt, is leren op vaste tijdstippen. Je hersenen zijn dan na een paar keer voorbereid op die specifieke activiteit op dat specifieke moment. Tip 3: Leer op verschillende manieren (lezen, schrijven, luisteren, zien en uitspreken) Alleen maar lezen in je boek verandert al snel naar staren in je boek zonder dat je nog wat opneemt. Wissel het lezen van de stof in je boek dus af met het schrijven van een samenvatting. Let op dat je in een samenvatting alleen belangrijke punten overneemt, zodat het ook echt een samenvatting wordt. Veel docenten hebben tegenwoordig een eigen youtube-kanaal. Maak daar gebruik van, want op die manier komt de stof nog beter binnen omdat je er naar hebt kunnen luisteren. Met mindmaps zorg je er voor dat je de stof voor je kunt zien en kunt overzien. Het werkt tot slot heel goed om de stof aan iemand uit te leggen die de stof minder goed beheerst dan jij. Door uit te spreken waar de stof over gaat merk je vanzelf waar je nog even in moet duiken en welke onderdelen je prima beheerst. Tip 4: Leer alsof je examens zit te maken Oefenen voor je examen bestaat natuurlijk ook uit het voorbereiden op de situatie zelf. Dit betekent dat je je leeromgeving zoveel mogelijk moet laten lijken op je examensituatie. Zorg dus voor zo min mogelijk afleiding (lees: leg je telefoon een uurtje weg), maak je tafel zo leeg mogelijk. Je traint op deze manier je hersenen om tijdens je echte examensituatie niet veel aandacht aan de omgeving (en het gemis van je telefoon) te hoeven besteden. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

4 Zorg voor jezelf! Tip 1: Verdiep je in ontspanningstechnieken Rust in je hoofd is van groot belang tijdens het leren. Sommigen weten dit prima uit zichzelf voor elkaar te krijgen, maar anderen kost dit wat meer moeite. Gelukkig zijn hier trucs voor, die we ontspanningsoefeningen noemen. Ademhalingsoefeningen kunnen al genoeg zijn maar ook yoga helpt je zeker om tot rust te komen. Voor deze ontspanningsoefeningen hoef je geen uren uit te trekken, 10 minuten is al voldoende. Sporten kan ook een goede ontspanningstechniek zijn, al kost dat natuurlijk meer tijd. Bijkomend voordeel is dan wel weer dat je beter kunt denken (en dus leren) als je fit bent. Tip 2: Vergeet niet te slapen Chinese en Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt waarom slapen goed is voor je geheugen. Tijdens je slaap worden er namelijk nieuwe synapsen opgebouwd. Dit zijn verbindingen tussen je hersencellen. Hoewel het onderzoek is uitgevoerd bij muizen, zeggen de onderzoekers dat ook stampende scholieren hier een les uit kunnen trekken: Langdurig onthouden lukt beter als je na het leren gaat slapen, in plaats van eindeloos door te blijven leren. Want, muizen die een uurtje leerden en daarna gingen slapen haalden betere resultaten dan muizen die drie uur trainden en daarna wakker gehouden werden. Tip3: Let op wat je eet Het onderzoek naar het verband tussen voeding en geheugen staat weliswaar nog in de kinderschoenen, toch zijn er al belangrijke, handige zaken uit naar voren gekomen. En waarom zou je daar geen gebruik van maken? Zo is het inmiddels duidelijk dat je hersenen veel energie nodig hebben in periodes van examens, dus ontbijt elke dag goed. Let dan wel op wat je eet, want brood, fruit en pinda s leveren meer langdurige energie dan koekjes. Koffie, thee en sigaretten hebben geen positief effect op je geheugen, dus vermijd deze zaken zo veel mogelijk. En dan het examen zelf En dan is de dag gekomen. Je zit in de gymzaal, het ruikt een beetje vreemd, je voelt je een beetje vreemd. De docent of misschien zelfs wel de rector begint te gebaren en dan begint het uitdelen. Dan het grote moment: je mag beginnen. Tip 1: Blijf rustig en denk aan de strategieën die je hebt geleerd Wat doe je tijdens het examen? - Rustig alle vragen lezen - Niet blijven hangen bij een vraag waar je het antwoord niet op weet - Schrijf zoveel mogelijk op maar. voorkom wel dat je onzinverhalen gaat schrijven. Dat kost uiteindelijk meer tijd dan dat het je aan punten gaat opleveren. - Noem precies het aantal antwoorden, de redenen, de argumenten, de voorbeelden die gevraagd worden. Schrijf je er meer, dan worden die niet meegerekend en dat is natuurlijk zonde van de tijd. - Vul bij meerkeuzevragen duidelijk maar één antwoord in. Verander je je antwoord, geef dit dan duidelijk aan. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

5 - Ga je niet haasten, ook al voel je tijdsdruk. Tussendoor even een mini-pauze nemen en je uitrekken is alleen maar goed voor je concentratie. En het helpt ook om stijve spieren te voorkomen. - Heb je tijd over? Controleer dan of je volledig antwoord hebt gegeven op álle vragen. Hoe saai het ook is, het is belangrijk, je kunt immers gemakkelijk per ongeluk een (onderdeel van een) vraag overslaan. Tip 2: Los een eventuele black-out op met afleiding Mocht je toch een black-out krijgen, bedenk dan dat je kennis echt niet verdwenen is. Krampachtig blijven nadenken versterkt de black-out alleen maar verder. Het beste is om even iets anders te gaan doen. Ga even naar de WC, rek je even uitgebreid uit. Als je goed bent voorbereid, zit de kennis in je hoofd en komt het vanzelf weer boven. En mocht het bij die ene vraag toch niet lukken, bedenk dan dat je niet alle vragen goed hoeft te hebben om toch gewoon je examen te halen. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

6 Programma Blok 1 Hoe beantwoord je de vraag? Blok 2 Staatsinrichting: 1848 Blok 3 Staatsinrichting: politieke stromingen Blok 4 Staatsinrichting: Emancipatie en verzuiling Blok 5 Staatsinrichting: Grondwetten en rechten Blok 6 Historisch overzicht: Startpunt Blok 7 Historisch overzicht: Eerste Wereldoorlog Blok 8 Historisch overzicht: Interbellum Blok 9 Historisch overzicht: Tweede Wereldoorlog Blok 10 Historisch overzicht: Europa & nieuwe wereldorde Blok 11 Verrijkingsdelen: A, B, C Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

7 Welkom op de examentraining geschiedenis VMBO Wat gaan we doen? Planning: -Hoe beantwoord je de vraag? -Staatsinrichting -Historisch overzicht -Tussendoor vragen maken -Tussendoor pauzes Hoe beantwoord je de vraag? Vragen Bronnen Hét antwoord Hoe beantwoord je de vraag? Met het goede antwoord!! Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

8 Hoe beantwoord je de vraag? Vragen Bronnen Hét antwoord Hoe kom je aan het goede antwoord? Informatie kennen = kennis (Vrede van Versailles?) Grote lijn weten = overzicht (na de Vrede van Versailles kwam.) Strategie = vaardigheden (hoe schrijf ik op hoe het zit met Versailles) Welke stap gaan we vandaag doen? Allemaal Hoe beantwoord je de vraag? Vragen Bronnen Hét antwoord Vraag lezen & opdelen Wat weet ik al? Signaalwoorden Leg het begrip uit (leg even uit wat je al weet) Wat willen ze nou dat ik doe? Oorzaak Gevolg Verband Verklaring Uitleg Aanleiding Keerpunt & Aspecten: Politiek Economie Religieus Militair Hoe beantwoord je de vraag? Vragen Bronnen Hét antwoord Antwoord zonder bron Bijschrift Wat zie je? Welke gebeurtenis? Bedenk een antwoord op de vraag zonder naar de bron te kijken Namen Datum Standplaats Teksten in de afbeelding Personen/figuren Voorwerpen/symbolen Over welke gebeurtenis gaat deze prent? (graven in je kennis) 5 Boodschap Wat is de boodschap van de tekenaar? Welke beeldelementen zijn hiervoor gebruikt? Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

9 Hoe beantwoord je de vraag? Vragen Bronnen Hét antwoord 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Let op het aantal punten= stappen 5) Kijk naar signaal woorden 6) Gebruik de vraag in je antwoord 7) Noem de bron in je antwoord Staatsinrichting Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen 1813: Koning Willem I Eerste koning van Nederland 1840: opvolger Koning Willem II 1848: Revolutiejaar Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten Grondwet van Thorbecke Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

10 Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten Veranderingen door grondwet van Thorbecke Voor 1848 Na 1848 Macht? Koning Eerste & Tweede Kamer Ministeriële verantwoordelijkheid Koning onschendbaar Verkiezingen? Geen Tweede Kamer Gemeenteraden Provinciale Staten Eerste Kamer Censuskiesrecht Provinciale Staten Grondrecht? Geen Vrijheid van onderwijs Vrijheid van vereniging en vergadering Vrijheid van meningsuiting Vrijheid van drukpers Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Grondwet van Thorbecke: Beperking macht koning Ministeriële verantwoordelijkheid Grondrechten Censuskiesrecht Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten Scheiding machten Staatsinrichting Emancipatie en Het jaar 1848 Politieke stromingen Grondwetten en -rechten verzuiling Rechten Eerste en Tweede Kamer Eerste Kamer Tweede Kamer Amendement Nee Ja Budget Ja Ja Enquête Ja Ja Initiatief Nee Ja Interpellatie Ja Ja Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

11 Het jaar 1848 Bladzijde 30 in je trainingsboek en verder 1,2,3 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Liberalen Partij: Liberale Unie Aanhang: Hogere burgerij Leider: Thorbecke Ideeën: Vrijheid van het individu Liberale grondrechten Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Protestanten Partij: Antirevolutionaire Partij (ARP) Aanhang: Kleine luyden Leider: Abraham Kuyper Ideeën: Christelijk denken in wetgeving Grondwetten en -rechten Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

12 Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten Socialisten/Sociaaldemocraten Partij: Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (SDAP) Aanhang: arbeiders Leider: Pieter Jelles Troelstra Ideeën: Socialistische maatschappij Verbetering sociaal-economische positie arbeiders Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Rooms-katholieken Partij: Rooms-katholieke Staatspartij (RKSP) Aanhang: Katholieken Leider: H. Schaepman Ideeën: Christelijk denken in wetgeving Emancipatie Grondwetten en -rechten Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Feministen GEEN POLITIEKE PARTIJ Vereniging voor Vrouwenkiesrecht Eerste Feministische Golf Leiders: Aletta Jacobs Wilhelmina Drucker Ideeën: Vrouwenemancipatie Grondwetten en -rechten Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

13 Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Emancipatie: Kiesrecht: 1848: Censuskiesrecht mannen 1917: Algemeen mannenkiesrecht 1917: Passief vrouwenkiesrecht 1919: Algemeen vrouwenkiesrecht Schoolstrijd ( ): Financiële gelijkstelling openbaar en bijzonder onderwijs Pacificatie in 1917 Grondwetten en -rechten Het jaar 1848 Bladzijde 30 in je trainingsboek en verder 4, 6, 8, 9 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Het jaar 1848 Staatsinrichting Politieke stromingen Klassieke grondrechten Bescherming tegen overheid Sociale grondrechten Bescherming door de overheid Klassieke grondrechten Recht op gelijke behandeling Kiesrecht Vrijheid van meningsuiting Vrijheid van godsdienst Emancipatie en verzuiling Sociale grondrechten Recht op bestaanszekerheid Recht op onderwijs Recht op gezondheidszorg Recht op woongelegenheid Grondwetten en -rechten Vrijheid van vereniging, vergadering en betoging Vrijheid van onderwijs Vrijheid van drukpers Recht op bewoonbaarheid van het land Recht op werk Recht op rechtsbijstand Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

14 Het jaar 1848 Bladzijde 103 en verder in de examenbundel: 10, 11, 12, 13 Staatsinrichting Politieke stromingen Emancipatie en verzuiling Grondwetten en -rechten 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Historisch Overzicht Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie : Eeuw van industrialisatie 1900: Industriële samenleving Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

15 Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Industrialisatie zorgt voor grotere productie Zoektocht naar nieuwe afzetmarkten Imperialisme Kolonies stichten Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Kenmerken industriële samenleving in Europa: Meeste mensen werken in de industrie Veel armoede Veel kinderarbeid Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Sociale ongelijkheid Opkomst verschillende sociale groepen Om zwakke groepen te helpen Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

16 Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Opkomst verschillende maatschappelijke stromingen Partij & Leider Doel Pers Protestanten Katholieken Liberalen Socialisten ARP Abraham Kuyper Gelijkheid (confessionelen & socialisten/liberalen) NCRV De Standaard RKSP Herman Schaepman Bijbelse normen Geen overheidsbemoeienis KRO De Tijd Verzuiling Liberale Unie Th. H. de Meester Vrijheid burger Geen overheidsbemoeienis AVRO Algemeen Dagblad Soort mensen Protestanten Katholieken Welgestelde burgers SDAP Pieter Jelles Troelstra Zo veel mogelijk sociale gelijkheid Democratie VARA Het Volk Arbeiders Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Emancipatiebewegingen: Arbeiders Vakbonden Vrouwen Eerste Feministische Golf Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Strijd! Algemeen kiesrecht Schoolstrijd Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

17 Startpunt 1900 Industrialisatie Sociale ongelijkheid Emancipatie Bladzijde 30 in je trainingsboek en verder 5, 7 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Eerste Wereldoorlog Oorzaken Verloop en kenmerken Afloop Oorzaken Militarisme Nationalisme Wapenwedloop Bondgenootschappen Vijandsbeelden Kolonialisme Aanleiding Oostenrijk-Hongaarse kroonprins Frans Ferdinand vermoord in Sarajevo (Servië) Eerste Wereldoorlog Oorzaken Verloop en kenmerken Afloop Verloop Enthousiasme Von Schlieffenplan Loopgravenoorlog 1917: Russische Revolutie 1917: Verenigde Staten doen mee Kenmerken Moderne wapens Propaganda Totale oorlog Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

18 Eerste Wereldoorlog Oorzaken Verloop en kenmerken Afloop Afloop 11 november 1918: Wapenstilstand Keizer Wilhelm II vlucht naar het neutrale Nederland 1919: Vrede van Versailles Bladzijde 35 in je trainingsboek en verder 15, 16, 17, 18 Eerste Wereldoorlog 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Vrede van Versailles Beurskrach Interbellum Duitsland Vrede van Versailles: Duitsland is de schuldige Herstelbetalingen Gebiedsafstand Demilitarisatie Ontstaan nieuwe staten Ontstaan Volkenbond Hitler Nederland Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

19 Vrede van Versailles Beurskrach Interbellum Duitsland 1929 Beurskrach op Wallstreet Wereldwijde economische crisis Hitler Nederland Vrede van Versailles Beurskrach Interbellum Duitsland Hitler Nederland Duitsland in het interbellum Oorlog verloren & grote schulden Republiek van Weimar Democratie ingevoerd 1924: Dawesplan DLD VS GB, FR Vrede van Versailles Beurskrach Interbellum Duitsland Hitler Duitsland in het Interbellum Veel armoede Crisis: Dawesplan stopt Zwaar(!) getroffen 1933: Hitler (NSDAP) aan de macht Nationaal-socialisme Totalitaire staat Rassenleer Arische ras is superieur Lebensraum Nederland Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

20 Vrede van Versailles Beurskrach Interbellum Duitsland Hitler Nederland in het interbellum Crisis Hoge werkloosheid & veel armoede Werkverschaffingsprojecten Hendrikus Colijn (ARP) bezuinigt om economie te herstellen Ook: opkomst NSB met Anton Mussert Nederland Bladzijde 39 in je trainingsboek en verder 19, 20, 21 Interbellum 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Oorzaken: Armoede & werkloosheid Verdrag van Versailles Nationalisme Duitsland Holocaust Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

21 Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Aanloop: 1936: Antikominternpact Duitsland Italië Japan 1938: Anschluss Oostenrijk (Heim ins Reich) 1938: Conferentie van München Wie? - Frankrijk - Groot-Brittannië - Duitsland - Italië Wat? - Duitsland krijgt Sudentenland hoogtepunt appeasementpolitiek Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland 1939: Molotov-Ribbentroppact Wie? - Molotov (Sovjet-Unie) - Von Ribbentrop (Duitsland) Wat? - Niet-aanvalsverdrag Duitlsand & Sovjet-Unie - Afspraken over verdeling Polen Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Begin Tweede Wereldoorlog 1939 (1 sept) Aanval Polen Frankrijk en Engeland verklaren de oorlog aan Duitsland Holocaust Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

22 Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Tweede Wereldoorlog in Azië 1941 (dec) Pearl Harbour Amerika verklaart Japan de oorlog Duitsland verklaart Amerika de oorlog 1942 Japan bezet Nederlands-Indië Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Ommekeer 1943 El Alamein (Afrika) Slag om Stalingrad (Sovjet-Unie) Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Einde Tweede Wereldoorlog in Europa 1944 (6 juni) D-Day 1944 (dec-jan) Ardennenoffensief 1945 Conferentie van Jalta Wie? - Roosevelt (VS) - Stalin (Sovjet-Unie) - Churchill (Groot-Brittannië) Wat? - Lot Berlijn & Polen bepaald - VN opgericht Holocaust Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

23 Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland 1945 (30 april) Hilter pleegt zelfmoord 1945 (8 mei) Duitsland geeft zich over 1945 (juli-aug) Conferentie van Potsdam Wie? - Truman (VS) - Stalin (Sovjet-Unie) - Churchill (Groot-Brittannië) Wat? - Bezetting van Duitsland regelen Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Einde Tweede Wereldoorlog in Azië 1945 (6 & 9 aug) Atoombommen Hiroshima & Nagasaki 1945 (2 sept) Japan geeft zich over Einde Tweede Wereldoorlog Holocaust Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Nederland in de Tweede Wereldoorlog Inval 10 mei 1940: Koningin Wilhelmina vlucht Bombardement Rotterdam overgave Collaboratie, aanpassing & verzet NSB (Anton Mussert) Dwangarbeid in Duitsland Schaarste Bonnen voor voedsel Hongerwinter Bevrijding 5 mei 1945 Holocaust Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

24 Oorzaken Tweede Wereldoorlog Aanloop en begin Verloop Einde Nederland Holocaust Vanaf 1938 Joden isoleren: Na de bezetting ook in Nederland Getto s Jodenster Wannseeconferentie (1942): Endlösung Razzia s Concentratiekampen Westerbork (doorvoerkamp) Auschwitz (vernietigingskamp) Anne Frank Holocaust Tweede Wereldoorlog Bladzijde 40 in je trainingsboek en verder 24, 26, 27, 30, 31 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Koude Oorlog Ideologische tegenstelling tussen: Angst voor elkaar Invloedsferen uitbreiden Europa Nederland Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

25 Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Gebeurtenissen Koude Oorlog Marshallhulp Verenigde Staten Blokkade Berlijn door Sovjet-Unie Luchtbrug Wapenwedloop Bouw Berlijnse Muur (1961) Cubacrisis (1962) Europa Nederland Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Cubacrisis (1962) 1959: Fidel Castro aan de macht Cuba wordt communistisch Verenigde Staten willen Castro wegwerken 1962: Sovjet-Unie steunt Cuba Nucleaire raketten gericht op VS VS: zeeblokkade van Cuba Europa Nederland Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Nederland Marshallhulp Opbouw samenleving Europa Economische groei en welvaartsstijging Opbouw verzorgingsstaat Consumptiemaatschappij Amerikanisering Opkomst jongerencultuur Tweede Feministische Golf Ontzuiling Gastarbeiders & migranten komen naar Nederland Nederland Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

26 Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Europa Nederland 1989: Einde Koude Oorlog Val Berlijnse Muur Ineenstorting Oostblok Einde communistisch Europa Einde Sovjet-Unie Opkomst nieuwe staten Duitse eenwording Verenigde Staten blijven als enige grootmacht over Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Europa Nederland Europese Unie 1951: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (6 landen) 1957: Europese Economische Gemeenschap 1967: Europese Gemeenschap 1992: Europese Unie (sinds 2007: 27 landen) 2002: Invoering Euro Samenwerking Europese landen Europees Parlement Europese Commissie Raad van Ministers Europese Grondwet Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Koude Oorlog Nederland Einde Koude Oorlog Europa Nederland Jaren 80 oliecrisis Jaren 90 economische groei Poldermodel in politiek Multiculturele samenleving & Secularisatie Nu: Verzorgingsstaat? Individualisering Nederland Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

27 Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Bladzijde 45 in je trainingsboek en verder 32, 35, 39, 40, 42, 44, 45 Klaar? dan ook: 34, 41, 43, 46, 47 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Verrijkingsdelen A, B. C Communisme Indië Israel-Palestina A: De opkomst en gevolgen van het communisme 1917: Russische Revolutie Rusland wordt Sovjet-Unie Communisme o.l.v. Lenin Alle grond aan de boeren Alle macht aan de Sovjets Alle fabrieken aan de arbeiders Vrede met Duitsland Gelijkheid Verrijkingsdelen A, B. C Communisme Indië Israel-Palestina A: De opkomst en gevolgen van het communisme : Stalin Rode Tsaar Centralisatie economie Vijfjarenplan Kenmerken Stalinisme: Grote Terreur: Vervolging tegenstanders Geheime politie Indoctrinatie Censuur Showprocessen Strafkampen (Goelag) Zuiveringen Persoonsverheerlijking Propaganda Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

28 Verrijkingsdelen A, B. C Communisme Indië Israel-Palestina B: Nederlands-Indië en Indonesië : Japanse bezetting Nederlands-Indië Bevolkingziet Japanners als bevrijders 1945: Uitroepen Indonesische onafhankelijkheid Soekarno wil onafhankelijk Indonesië : Politionele acties Harde aanpak Nederland om vrijheid Indonesië te voorkomen 1949: Soevereiniteitsoverdracht Indonesiëonafhankelijk Soekarno president Verrijkingsdelen A, B. C Communisme Indië Israel-Palestina C: De brandhaard Israel-Palestina Verrijkingsdelen A, B. C Communisme Indië Israel-Palestina C: De brandhaard Israel-Palestina 1967: Zesdaagse oorlog Israël verovert Gazastrook en Sinaï op Egypte Israël verovert Westelijke Jordaanoever op Syrië 1973: Jom Kipoer Grootschalige aanval van Egypte en Syrië op Israël 1978: Camp David-akkoord Akkoord tussen Egypte (Sadat) en Israël (Begin) Egypte erkent bestaansrecht Israël Autonomie Palestijnen Egypte krijgt Sinaïwoestijn terug Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

29 Europa en de wereld, nieuwe wereldorde Bladzijde 34 in je trainingsboek en verder 14, 22, 23, 25, 28, 29, 33, 36, 37, 38 1) Lees de vraag goed door 2) Bedenk wat je al weet 3) Leg het begrip uit (laat zien dat je het weet) 4) Kijk naar signaal woorden 5) Gebruik de vraag in je antwoord 6) Noem de bron in je antwoord Evaluatie Laat ons weten wat je van de training vond: Enthousiast na deze training? Kijk op voor al je andere vakken Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

30 Opgaven Staatsinrichting Vraag 1 In 1848 werd de grondwet van Nederland gewijzigd. Koning Willem II wilde eigenlijk niets van deze wijziging weten. Tóch stemde hij in met de grondwetswijziging, omdat hij bang was zijn macht te verliezen. Hij was bang geworden door een politieke ontwikkeling die zich in verschillende Europese steden voordeed. - Welke politieke ontwikkeling maakte de koning bang? Vraag 2: De Nederlandse grondwet is in de loop van de tijd verschillende keren gewijzigd. Hieronder staan zes wijzigingen: 1 De koning wordt onschendbaar. 2 De koning wordt politiek verantwoordelijk voor de ministers. 3 De regering wordt gecontroleerd door het parlement. 4 De Tweede Kamer wordt indirect gekozen. 5 Het recht op bewoonbaarheid van het land wordt ingevoerd. 6 Het recht van vereniging en vergadering wordt ingevoerd. - Welke drie wijzigingen zijn in de Grondwet van 1848 opgenomen? Schrijf alleen de nummers op. Vraag 3: In de Grondwet van 1848 werd het censuskiesrecht ingevoerd. - Noem een argument dat in 1848 gebruikt werd door de voorstanders van het censuskiesrecht. Vraag 4: Hieronder staan enkele politieke standpunten: 1 De Bijbel moet uitgangspunt zijn bij het besturen van het land. 2 De overheid moet zorgen voor orde en veiligheid. 3 Een getrouwde vrouw moet zo veel mogelijk buitenshuis werken. 4 Het bijzonder onderwijs moet door de overheid worden betaald. 5 Individualisme en vrijheid moeten de belangrijkste uitgangspunten zijn. - Welke twee standpunten passen bij het liberalisme rond Vraag 5: Iemand beweert dat arbeiders het rond 1900 veel slechter hadden dan tegenwoordig. In welke uitspraak staan argumenten die deze bewering ondersteunen? Arbeiders hadden het rond 1900 veel slechter, omdat A de meeste arbeiders geen kiesrecht hadden en er nauwelijks sociale wetten waren. B er nauwelijks sociale wetten waren en er niet één politieke partij was die voor arbeiders opkwam. C er niet één politieke partij was die voor arbeiders opkwam en kinderarbeid in fabrieken was toegestaan. D kinderarbeid in fabrieken was toegestaan en de meeste arbeiders geen kiesrecht hadden. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

31 Vraag 6: bron 1 Een politieke tekening (rond 1900), met als titel: De bisschop van de katholieke kerk: "Schreeuw niet zo hard! De mensen zouden denken dat je ontevreden was.'' Toelichting Een bisschop is een leider van de katholieke kerk. Gebruik bron 1. De tekenaar laat kritiek zien op de houding van de katholieke kerk rond Leg uit, met behulp van een onderdeel uit de bron, welke kritiek de tekenaar laat zien op de houding van de kerk. Doe het zo: De kritiek is: (noem kritiek). Dat blijkt uit: (noem onderdeel van de bron). Vraag 7: Een bewering: De schoolstrijd en de strijd voor algemeen kiesrecht waren belangrijke oorzaken van de verzuiling in Nederland. - Noem een argument dat deze bewering ondersteunt. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

32 Vraag 8: bron 2 Dit lied is geschreven naar aanleiding van een belangrijke politieke gebeurtenis: Eindelijk is het er van gekomen, Holland kreeg een blij bericht Het is langer meer een sprookje, Het is geen fantasieverhaal: De eerste vrouw zit in de Kamer, Van de Staten-Generaal Gebruik bron 2. Is dit lied vóór of na 1917 geschreven? Verklaar je antwoord. Doe het zo: Het lied is (kies uit: vóór/na) 1917 geschreven, omdat (geef een verklaring). Vraag 9: bron 3 Een politieke prent uit 1918 naar aanleiding van de invoering van het nieuwe kiesstelsel. De titel is 'Hoe zal de pudding uitvallen?' Toelichting De afgebeelde personen zijn leiders van verschillende politieke groeperingen. Op de puddingvorm staat de tekst: 'evenredige vertegenwoordiging'. Gebruik bron 3. In de nieuwe Grondwet van 1917 werd het stelsel van evenredige vertegenwoordiging opgenomen. Waarom kijken de leiders van politieke groeperingen gespannen toe hoe de pudding uit de vorm glijdt? Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

33 De leiders kijken gespannen toe, omdat het onduidelijk is A of veel mannen gebruikgemaakt hebben van het censuskiesrecht. B of veel vrouwen meegedaan hebben aan de verkiezingen. C welk effect de grondwetswijziging zal hebben op de uitslag van de directe verkiezing van de Eerste Kamer. D welk effect de grondwetswijziging zal hebben op de uitslag van de directe verkiezing van de Tweede Kamer. Vraag 10: bron 4 Een foto uit de tijd van de Duitse bezetting van Nederland (1942): Gebruik bron 4. Het echtpaar op de foto is verplicht een herkenningsteken te dragen. Tegenwoordig zou dat ondenkbaar zijn, omdat het in strijd is met een grondrecht uit de Nederlandse grondwet. - Welk grondrecht wordt bedoeld? Vraag 11: Nederland wordt een democratische rechtsstaat genoemd. Belangrijke begrippen daarbij zijn: overheid, constitutie en parlement. - Beschrijf wat een democratische rechtsstaat is. Gebruik daarbij de drie bovenstaande begrippen in een juiste onderlinge samenhang. Doe het zo: In een democratische rechtsstaat Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

34 Vraag 12: De Eerste Kamer heeft een wetsvoorstel aangenomen. Wat moet er vervolgens gebeuren voordat het wetsvoorstel een wet wordt? A De meerderheid van de Tweede Kamer moet akkoord gaan, waarna de ministerraad een handtekening onder de wet zet. B De ministerraad en de fractievoorzitters moeten akkoord gaan, waarna het staatshoofd een handtekening onder de wet zet. C De verantwoordelijke minister(s) en het staatshoofd moeten hun handtekening onder de wet zetten, waarna de wet in het Staatsblad wordt gepubliceerd. D De voorzitter van de Tweede Kamer en het staatshoofd moeten hun handtekeningen onder de wet zetten, waarna de wet in het Staatsblad wordt gepubliceerd. Vraag 13: Welke bewering over de Nederlandse rechtspraak is juist? A De officier van justitie bepaalt de hoogte van de straf. B De officier van justitie vertegenwoordigt de verdachte in een rechtszaak. C Rechters kunnen niet ontslagen worden door een minister. D Rechters moeten jaarlijks verslag uitbrengen aan de Tweede Kamer. Historisch Overzicht Vraag 14: bron 5 Tekst uit een boek geschreven door een zionist (1896): Het Joodse vraagstuk bestaat nog steeds. Het zou dwaas zijn om dat te ontkennen. Wij gaan altijd naar die plaatsen waar wij als Joden niet vervolgd worden. Maar vervolgens ontstaat er door onze aanwezigheid weer vervolging. Dit is het geval in elk land waar wij naar toe gaan en dat zal ook altijd zo blijven. De oplossing van het Joodse vraagstuk moet een politieke basis hebben en die zal ik beschrijven in dit boek. Gebruik bron 5. De schrijver van de bron noemt een probleem. Hij geeft aan ook een oplossing voor dit probleem te hebben. - Geef aan welke oplossing deze zionist bedoelt. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

35 Vraag 15: bron 6 Inschrijvingen voor het Britse leger: Gebruik bron 6. Welke bewering over de foto is juist? A De foto is genomen in 1914, omdat in het begin van de oorlog veel mensen uit enthousiasme in dienst wilden. B De foto is genomen in 1914, omdat iedereen nodig was voor de verdediging na de Duitse invasie van Engeland. C De foto is genomen in 1918, omdat aan het einde van de oorlog veel mensen de aanstaande overwinning wilden meemaken. D De foto is genomen in 1918, omdat Groot-Brittannië na de Franse nederlaag er alleen voor kwam te staan. Vraag 16: In 1915 werd een internationaal congres van vrouwen gehouden. Dit congres had oorspronkelijk in Duitsland plaats moeten vinden, maar was verplaatst naar Nederland. - Noem de historische reden waarom het congres was verplaatst van Duitsland naar Nederland. Vraag 17: bron 7 Hieronder en op de volgende pagina staan drie afbeeldingen die te maken hebben met Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

36 afbeelding 1 Mensen in de rij voor een winkel (1915): afbeelding 2 Belgen in Harderwijk (1915): Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

37 afbeelding 3 Soldaten tijdens een oefening in de buurt van Amsterdam (1916): Gebruik bron 7. Hieronder staan vijf begrippen die te maken hebben met Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog: a de Pacificatie b distributie c mobilisatie d nationalisme e vluchtelingen - Geef voor elke afbeelding uit de bron aan welk begrip daarbij hoort. Let op! Er blijven twee begrippen over. Doe het zo: Bij afbeelding 1 hoort begrip (vul letter in). (enzovoort tot en met afbeelding 3) Vraag 18: bron 8 Hieronder en op de volgende pagina staan vier onderdelen. Deze gaan over gebeurtenissen uit de periode onderdeel 1 Een tekst van een liedje: Hij schiet vanaf twee meter Frans Ferdinand zakt in elkaar En tracht zijn vrouw te troosten Het is niets, het is niets Het is niets, het is niets En veegt het bloed weg Uit zijn mondhoek Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

38 onderdeel 2 Regeringsleiders komen aan in Versailles om over vrede te onderhandelen: onderdeel 3 Een foto van de ondertekening van de wapenstilstand tussen Duitsland en Rusland: onderdeel 4 Een tekst uit een documentaire: In Compiègne zou de wapenstilstand worden gesloten. De Duitse militaire top stuurde er een staatssecretaris naar toe. Volgens de overlevering heeft hij aan het begin van de bijeenkomst bij de Franse maarschalk geïnformeerd naar voorstellen voor een wapenstilstand. De maarschalk moet hem toen op botte toon geantwoord hebben: "Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel. Ik heb slechts een dictaat in mijn tas, dat Duitsland moet slikken." Gebruik bron 8. Zet de vier onderdelen uit de bron in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo: Eerst onderdeel, dan..., vervolgens, en ten slotte (vul alleen nummers in). Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

39 Vraag 19: In de Vrede van Versailles werd Duitsland volgens veel Duitsers te zwaar gestraft. Duitsland moest bijvoorbeeld grote herstelbetalingen doen aan Frankrijk. - Noem, naast de herstelbetalingen, nog twee maatregelen uit de Vrede van Versailles die veel Duitsers als een te zware straf hebben ervaren. Vraag 20 bron 9 Duitse postzegels, nodig voor het versturen van een brief: op 10 oktober 1923: op 30 oktober 1923: op 22 november 1923: 500 duizend Duitse markt 1) 100 miljoen Duitse markt 1) 50 miljard Duitse markt 1) noot 1 De Duitse mark was de Duitse munt vóór de invoering van de euro. Gebruik bron 9. Wat was een oorzaak van de ontwikkeling die te zien is in de bron? A de afschaffing van de parlementaire democratie in Duitsland B de bepalingen van het Verdrag van Versailles C de beurskrach op Wallstreet in de Verenigde Staten D de oprichting van de Republiek van Weimar Vraag 21 Hieronder staan zes standpunten: 1 Alle privébezit moet genationaliseerd worden. 2 Het jodendom is de oorzaak van alle problemen in de wereld. 3 Het persoonlijke belang is belangrijker dan het groepsbelang. 4 Onze leider zorgt voor een krachtig staatsbestuur. 5 Onze standpunten zijn gebaseerd op de ideeën van Hitler. 6 Parlementaire democratie met een meerpartijensysteem is slecht voor het land. De NSB is in 1931 opgericht. Het eerste partijprogramma van de NSB was veel meer gericht op het Italiaanse fascisme dan op het Duitse nationaalsocialisme. - Welke twee standpunten zijn in 1931 door de NSB overgenomen van het Italiaanse fascisme? Schrijf alleen de nummers op. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

40 Vraag 22: bron 10 Afbeelding van de regering van de Sovjet-Unie (1935): Gebruik bron 10. Op de poster is het gezicht van een politicus doorgekrast in opdracht van Stalin. - Geef een politieke verklaring voor dit doorkrassen. Vraag 23: Gebruik nogmaals bron 10. Een bewering: De afbeelding is strijdig met een ideaal van het communisme. - Leg, met een onderdeel van de afbeelding, uit dat deze bewering juist is. Doe het zo: De afbeelding is strijdig met (noem een ideaal van het communisme). Dat is te zien aan Vraag 24: bron 11 Een politieke tekening, met als titel 'Misgegrepen' (1940): Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

41 Gebruik bron 11. De tekenaar maakte deze politieke tekening naar aanleiding van de Duitse inval in Nederland in mei Welke gebeurtenis wordt bedoeld met de titel 'Misgegrepen'? Vraag 25: bron 12 Een propagandaposter uit Duitsland (1941): Vertaling Bovenaan staat: ''de jeugd dient de Führer''. Onderaan staat: ''alle tienjarigen bij de Hitlerjugend''. Gebruik bron 12. Geef een reden waarom deze poster past bij het begrip indoctrinatie. Doe het zo: Deze poster past bij indoctrinatie, omdat (geef een reden). Vraag 26: In april 1941 werd het persoonsbewijs ingevoerd. Iedere Nederlander van 14 jaar en ouder moest dit voortaan bij zich hebben. Waarom voerden de Duitsers het persoonsbewijs in? De Duitsers voerden het persoonsbewijs in A om de gelijkschakeling te kunnen uitvoeren. B om de tewerkstelling te kunnen organiseren. C om een vrijwilligersleger te kunnen samenstellen. D om verkiezingen te kunnen organiseren. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

42 Vraag 27: Welke beschrijving past bij kamp Westerbork? A Dit kamp was oorspronkelijk gebouwd als vernietigingskamp. Van hieruit werden Joden naar Auschwitz gedeporteerd. B Dit kamp was oorspronkelijk bedoeld als een opvangkamp. In de oorlog werden vanuit dit kamp ruim honderdduizend Joden naar het oosten van Europa gedeporteerd. C Dit kamp was oorspronkelijk bedoeld voor Joodse vrouwen en kinderen. Joodse mannen werden direct doorgestuurd naar werkkampen in het oosten van Europa. D Dit kamp werd oorspronkelijk gebruikt om de Joden op te sluiten die bij de eerste razzia in Amsterdam werden opgepakt. Deze Joden zijn allemaal in dit kamp overleden. Vraag 28: De Indonesische bevolking werd tijdens de oorlog slecht behandeld door de Japanners. Toch was Soekarno de Japanners dankbaar. - Geef een politieke verklaring voor die dankbare houding van Soekarno. Vraag 29: Op 27 december 1949 ondertekende de Nederlandse regering de soevereiniteitsoverdracht. Veel Indonesiërs vonden dat Indonesië al langer een soevereine staat wás. Ter verdediging van hun mening verwezen zij naar een bepaalde gebeurtenis uit het verleden. - Naar welke gebeurtenis verwezen deze Indonesiërs? Vraag 30: bron 13 Hieronder en op de volgende pagina's staan vijf afbeeldingen die gemaakt zijn in de Tweede Wereldoorlog. afbeelding 1 Pearl Harbor wordt aangevallen: Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

43 afbeelding 2 Japan capituleert: afbeelding 3 Overwinningsparade in Warschau: afbeelding 4 Buitgemaakte Duitse tanks na de slag bij Stalingrad: Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

44 afbeelding 5 Russische soldaten op het Duitse parlementsgebouw: Gebruik bron 13. Een overzicht van de Tweede Wereldoorlog in afbeeldingen: In het bovenstaande overzicht zijn al drie afbeeldingen in de juiste tijdvolgorde geplaatst. De andere vijf afbeeldingen uit de bron moeten nog in de vakken a, b of c worden geplaatst. - Geef per afbeelding aan in welk vak deze geplaatst moet worden. Let op! Een letter (a, b of c) kan meerdere keren gebruikt worden. Doe het zo: Afbeelding 1 hoort in vak (kies uit: a, b of c). (enzovoort tot en met afbeelding 5) Vraag 31: In 2002 verscheen in Duitsland een boek over de geallieerde bombardementen op steden in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Die kostten aan bijna Duitsers het leven, waaronder meer dan kinderen jonger dan 14 jaar. Ook werd er kostbaar Duits cultureel erfgoed vernietigd. In Duitsland ontstond discussie over dit boek. Sommige mensen waren blij met de aandacht voor het onderwerp van het boek, andere mensen waren helemaal niet blij met deze aandacht. - Geef per reactie een bijpassend argument. Doe het zo: Sommige mensen waren blij, omdat: (geef argument). Sommige mensen waren niet blij, omdat: (geef argument). Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

45 Vraag 32: bron 14 Een toespraak van een Amerikaanse president over een nieuwe buitenlandse politiek (1947): "De Verenigde Staten steunen vanaf nu alle vrije volken die niet onderdrukt willen worden door gewapende minderheden. Dat geldt ook voor volken die zich verzetten tegen aanvallen van buitenaf. Wij moeten vrije volken helpen om op hun eigen manier hun eigen lot te bepalen." Gebruik bron 14. Deze toespraak van de Amerikaanse president vormde de basis van de nieuwe buitenlandse politiek van de Verenigde Staten. - Tegen welke ideologie was deze nieuwe buitenlandse politiek gericht? - Geef een voorbeeld van een politiek besluit van de Verenigde Staten dat een gevolg is van deze nieuwe buitenlandse politiek. Doe het zo: Deze nieuwe buitenlandse politiek was gericht tegen (noem ideologie). Een voorbeeld van een politiek besluit is (noem besluit). Vraag 33: bron 15 Een journalist over de communistische maatschappij (1950): Wat zich in de communistische maatschappij afspeelde, was geen machtsovername van de staat, maar van de individuele mens. Alles in het leven werd aan het communisme onderworpen: de school, het gezin, maar ook de godsdienst en de kerk, het geweten, de filosofie, de wetenschap en de kunst. Gebruik bron 15. Van welk begrip wordt in de bron een omschrijving gegeven? A collaboratie B collectivisatie C nationalisme D totalitair Vraag 34: bron 16 Een tekst over Europese samenwerking: De zware industrie had tijdens de Tweede Wereldoorlog grote hoeveelheden wapens geproduceerd. Het leek de West-Europese landen in 1951 daarom verstandig om de controle over de zware industrie in handen te geven van een nieuw op te richten organisatie. Daarmee zou het wantrouwen tussen de voormalige vijanden Duitsland en Frankrijk kunnen verdwijnen. Zo hoopte men een herhaling van de Eerste en Tweede Wereldoorlog te kunnen voorkomen. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

46 Gebruik bron 16. Over welke organisatie gaat het in de tekst? A EEG B EGKS C EU D NAVO Vraag 35: Welke combinatie van gebeurtenis, Amerikaanse leider en Russische leider is juist? Gebeurtenis Amerikaanse leider Russische leider A De blokkade van Berlijn Reagan Stalin B De bouw van de Berlijnse Muur Kennedy Chroesjtsjov C De Cubacrisis Reagan Stalin D De val van de Berlijnse Muur Kennedy Chroesjtsjov Vraag 36: bron 17 Een politieke tekening over de Verenigde Naties (1973): Toelichting UNO = United Nations Organization (= de Verenigde Naties) Gebruik bron 17. In 1973 brak er oorlog uit tussen Israël en een aantal Arabische landen. De Verenigde Naties verzochten de strijdende partijen de strijd onmiddellijk te staken. De tekenaar laat kritiek zien op de rol van de Verenigde Naties tijdens deze oorlog. - Leg uit, met behulp van de bron, welke kritiek de tekenaar laat zien op de rol van de Verenigde Naties. Doe het zo: De kritiek die de tekenaar laat zien is: (noem kritiek). Dat doet hij door: (gebruik de bron). Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

47 Vraag 37: bron 18 Autoloze zondag in Nederland (1973): Gebruik bron 18. De Nederlandse regering nam tijdens het conflict in het Midden-Oosten in 1973 een bepaald standpunt in. Enkele Arabische landen reageerden daarop met een maatregel. De Nederlandse regering nam toen een besluit waarvan het gevolg in de bron te zien is. - Geef aan welk standpunt de Nederlandse regering innam in dit conflict. - Geef ook aan met welke maatregel enkele Arabische landen reageerden op dat standpunt. Doe het zo: Nederlands standpunt in dit conflict: maatregel van enkele Arabische landen: Vraag 38: bron 19 Spotprent over de situatie in het Midden-Oosten (rond 1980): Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

48 Toelichting Onderaan staat (vertaling): "Help - zij schieten op kinderen!" Op de zakdoek staat: 'Arafat'. Gebruik bron 19. Welke bewering naar aanleiding van de bron is juist? De tekenaar laat kritiek zien op de politiek van A de Palestijnen, omdat de tekenaar het Palestijnse leger de schuld geeft van de verwoestingen die ze zelf hebben aangericht. B de Palestijnen, omdat zij Israël de schuld geven van het schieten op kinderen, terwijl zij zelf kinderen gebruiken als menselijk schild. C Israël, omdat de tekenaar het Israëlische leger de schuld geeft van de verwoestingen die ze zelf hebben aangericht. D Israël, omdat het de Palestijnen de schuld geeft van het schieten op kinderen, terwijl het zelf kinderen gebruikt als menselijk schild. Vraag 39: Een bewering: De glasnost van Gorbatsjov heeft bijgedragen aan het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. - Geef een historische verklaring waaruit blijkt dat de bewering juist is. Gebruik daarbij de volgende drie begrippen in een juiste samenhang: vrijheid van meningsuiting, communistische partij en nationalisme. Vraag 40: bron 20 Hieronder staan vier ooggetuigenverslagen van gebeurtenissen in Berlijn, uit de periode onderdeel 1 Honderden mensen, uit Oost en West, klimmen op de Muur. Ze omhelzen elkaar, dansen, geven elkaar bloemen, drinken wijn en helpen weer volgende 'veroveraars' omhoog. onderdeel 2 Mannen van de Oost-Duitse spoorwegpolitie schuiven stalen balken voor de hekken van de ondergrondse. Het IJzeren Gordijn is nu echt helemaal gesloten. onderdeel 3 En weer landt er een vliegtuig op één van de Berlijnse vliegvelden. Elke 63 seconden landt er een vliegtuig! En dat allemaal om de bevolking van onze stad van de hoognodige spulletjes te voorzien. onderdeel 4 Veel mensen dragen een witte armband als teken van overgave of een rode als een groet aan het Rode Leger. Er zijn ook heel voorzichtige mensen: die hebben zowel een witte als een rode armband omgedaan. Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

49 Gebruik bron 20. Zet de vier onderdelen van de bron in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo: Eerst onderdeel, dan, vervolgens en ten slotte (vul nummers in). Vraag 41: Gebruik bron 20. Zet de vier onderdelen van de bron in de juiste volgorde, van vroeger naar later. Doe het zo: Eerst onderdeel, dan, vervolgens en ten slotte (vul nummers in). Vraag 42: bron 21 Een grafiek over het lidmaatschap van kerkgenootschappen in Nederland ( ): Gebruik bron 21. In de bron is een ontwikkeling te zien die past bij een begrip. Bij welk begrip past die ontwikkeling? A multiculturele samenleving B poldermodel C secularisatie D verzuiling Vraag 43: bron 22 Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO

50 Zeven boeken over personen uit de Nederlandse geschiedenis ( ): Gebruik bron 22. De boeken moeten op de juiste plaats in de tijdbalk gezet worden. De nummering staat op de zijkant van de boeken. Let op! Er mogen meerdere boeken op één plaats staan. Doe het zo: Boek 1 hoort op plaats (vul letter in). (enzovoort tot en met boek 7) Vraag 44: bron 23 Een kaart van Europa: Nationale Examentraining Geschiedenis VMBO