Toetsbeleid van Wageningen University. Borging van de kwaliteit van tentamens en examens

Transcriptie

1 Toetsbeleid van Wageningen University Borging van de kwaliteit van tentamens en examens

2

3 Toetsbeleid van Wageningen University Borging van de kwaliteit van tentamens en examens

4 Mei 2011 Examencommissies Wageningen University Editor Mw. Ir J.M.A.S.A. van der Wolk Corporate Education & Research Wageningen UR Photography Hans Dijkstra en Wim van Hof (GAW ontwerp+communicatie, Wageningen), Guy Ackermans, Wageningen Layout Jelle de Gruyter (GAW ontwerp+communicatie, Wageningen) Print Drukkerij Modern b.v., Bennekom 2 Toetsbeleid van Wageningen University

5 Inhoudsopgave Vooraf 5 1. Inleiding Toetsing Huidige situatie: Vertrouwen als basis Waarom een toetsbeleid? 8 2. Uitgangspunten Toetsbeleid Systeemborging Professionele docenten Spilfunctie voor de examinator Voldoen aan wettelijk kader Hoe borgt Wageningen University haar tentamens en examens? Inleiding Instellingsniveau Opleidingsniveau Vakniveau OER Werkwijze Examencommissies Inhoudelijk Organisatorisch Informatievoorziening Belangrijke informatiebronnen in relatie tot tentamens en examens Implementatie borging kwaliteit van tentamens en examens 21 Bijlage 1 Wettelijke voorschriften m.b.t. borging kwaliteit tentamens en examens 25 Bijlage 2 Overzicht taken en verantwoordelijkheden 27 Bijlage 3 Overzicht borging door examencommissies 29 Noten 32 Inhoudsopgave 3

6 Vooraf Vooraf 5 4 Toetsbeleid van Wageningen University

7 Per 1 september 2010 is de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) aangepast. In de wet krijgt de examencommissie een meer expliciete rol: De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een student voldoet aan de voorwaarden die de onderwijs- en examenregeling stelt ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden die nodig zijn voor het verkrijgen van een graad. Ook heeft de examencommissie als expliciete taak gekregen het borgen van de kwaliteit van tentamens en examens. Om de kwaliteit van de toetsing te bewaken, te bevorderen en te waarborgen, hebben de examencommissies, in overleg met de opleidingsdirecteuren een aantal uitgangspunten en maatregelen vastgelegd in een toetsbeleid, aansluitend bij het onderwijsbeleid. Dit toetsbeleid is een integraal onderdeel van het kwaliteitsbeleid van WU en zal regelmatig geactualiseerd worden. In deze nota wordt de borging van de kwaliteit van toetsen en examens beschreven. Bij het formuleren van het toetsbeleid is er vanuit gegaan dat we binnen Wageningen University te maken hebben met professionele docenten (zowel inhoudelijk als didactisch) en dat het beleid erop gericht moet zijn hen zoveel mogelijk te ondersteunen om hun taken op het gebied van toetsen en beoordelen op een professionele wijze te kunnen uitvoeren. De rol van de examinatoren is duidelijker neergezet en de samenhang met de onderwijsadministratie is omschreven. Ook is in deze nota de taakverdeling tussen examencommissies en opleidingsdirecteuren in kaart gebracht. Vooraf 5

8 Inleiding 1 1. Inleiding Toetsing Huidige situatie: Vertrouwen als basis Waarom een toetsbeleid? 8 6 Toetsbeleid van Wageningen University

9 1.1 Toetsing Toetsing is een essentieel onderdeel van een opleiding. Studenten maken zich de kennis, het inzicht en de vaardigheden eigen, zoals die beschreven zijn in de learning outcomes (eindkwalificaties). Wageningen University toetst of ze daar in voldoende mate in geslaagd zijn. In deze notitie wordt gesproken over toetsen, tentamens en examens. Het examen is het bachelorexamen dat verbonden is aan de bacheloropleiding of het masterexamen dat verbonden is aan de masteropleiding (OER art 2, sub f). Met tentamen wordt bedoeld een beoordelende toets van kennis, inzicht en vaardigheden behorende bij een vak (OER art 2 sub e). Een tentamen kan uit één of meerdere toetsen bestaan. De begrippen toets en tentamen worden in deze notitie naast elkaar gebruikt. Een tentamen is de toetsing waarbij wordt onderzocht of de student voldoet aan de eisen die aan het behalen van het vak worden gesteld. Het tentamen kan de volgende vormen hebben: schriftelijke of mondelinge ondervraging en/of beoordeling van een verslag, werkstuk of presentatie en/of beoordeling van de tijdens een practicum geleverde prestaties. Tevens kan de mate waarin aan een eventuele aanwezigheidsverplichting is voldaan in de beoordeling worden betrokken. De toetsvorm van elk vak is aangegeven in de studiegids. Het tentamen van een vak kan bestaan uit een combinatie van toetsvormen. Waar dat het geval is, is tevens aangegeven hoe uit de deelbeoordelingen het eindoordeel over het tentamen wordt vastgesteld. Hierbij mogen minimumcijfers per onderdeel gehanteerd worden. De wijze van toetsen is van invloed op de manier waarop studenten studeren. Het is daarom cruciaal dat er goede toetsing plaatsvindt. Kwaliteitsindicatoren van toetsen zijn: betrouwbaarheid (d.w.z. de mate waarin een toets consistent meet) validiteit (d.w.z. de mate waarin de toets meet wat we er mee willen meten; de mate waarin de leeruitkomsten bereikt zijn) transparantie (d.w.z. de mate waarin de methode(n) van toets en berekening van het cijfer helder zijn voor de student) 1.2 Huidige situatie: vertrouwen als basis Wageningen University heeft veel vertrouwen in de professionaliteit van docenten en examinatoren. Het College van Bestuur stelt leerstoelhouders aan die kunnen beschikken over personeelsleden die doorgaans goede docenten en examinatoren zijn of worden. Naast het aannamebeleid zijn er nog vier pijlers waarop dit vertrouwen steunt: Scholing Vóór 2008 konden de docenten zich scholen in examinering via het programma van docentenondersteuning en de onderwijskwalificatie. Vanaf begin 2008 zijn nieuwe docenten verplicht om binnen drie jaar na hun aanstelling de Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) te halen. De tenure track regeling heeft in 2009 deze groep vergroot met docenten die stappen vooruit willen zetten in hun loopbaan. In de BKO opleiding wordt aandacht besteed aan toetsen en examineren. Aan het einde van het BKOtraject moeten de docenten aantonen dat ze de aspecten van onderwijstoetsing op voldoende niveau voor academisch onderwijs beheersen. Daarnaast is het mogelijk om bij Educational Staff Development een (aanvullende) training over tentamineren te volgen. Ook levert EDUsupport dienstverlening voor docenten inzake digitaal tentamineren. Meer informatie is te vinden op en Edu-exam Richtlijnen vanuit het OWI en de examencommissies Het OWI heeft recent alle docenten aanbevelingen voor het maken van een course guide gestuurd, waarin ook informatie is opgenomen over toetsing. Het OWI en de examencommissies hebben aanbevelingen opgesteld voor examinatoren en docenten voor het maken van toetsen en tentamens van voldoende kwaliteit, de nota kwaliteit van toetsen van vakken, een handleiding Terugkoppeling vanuit de studenten Mede op basis van de mening van studenten (o.a. via de systematische onderwijsevaluaties en de klachtenprocedure) wordt bewaakt of het geschonken vertrouwen terecht is. Waar nodig wordt door opleidingsdirecteuren met docenten over de kwaliteit van hun vak en de bijbehorende toets gesproken. De learning outcomes van de opleidingen zijn vertaald in een vakkenpakket; als die vakken met goed gevolg zijn afgelegd voldoet de student aan de eindkwalificaties van de opleiding. Een andere Inleiding 7

10 goede indicator of onze studenten aan de eindkwalificaties van de opleiding voldoen is hun functioneren in een vervolgopleiding, de tevredenheid van het werkveld en de mate waarin onze studenten snel een passende baan vinden. Dit controleert Wageningen University door haar alumni te volgen en door regelmatig met het werkveld te overleggen over de eindkwalificaties Toezicht vanuit de examencommissie De examencommissie beoordeelt vakkenpakketten, stelt deze vast en bepaalt jaarlijks welke studenten geslaagd zijn voor het afsluitende examen. Zij kan examinatoren aanwijzingen geven met betrekking tot de beoordeling van degene die het tentamen aflegt en met betrekking tot de vaststelling van de uitslag. De examencommissies wijzen niet expliciet examinatoren aan dit is gemandateerd aan de leerstoelhouders. De examencommissie reageert op signalen van docenten en studenten als het gaat om toetsen en tentamens. Er is een klachtenprocedure voor klachten met betrekking tot tentamens en examens, waarvan tot nu toe alleen incidenteel en op individuele basis gebruik wordt gemaakt. Blijkbaar zijn er weinig of geen problemen en dat schept vertrouwen dat de docenten en examinatoren zich bewust zijn van hun verantwoordelijke taak. 1.3 Waarom een toetsbeleid? Wageningen University zet er op in dat de examencommissies een meer proactieve rol krijgen met betrekking tot het borgen van de kwaliteit van tentamens. Het opstellen van dit toetsbeleid is een van de eerste stappen in dit proces. De werkwijze zoals in paragraaf 1.2 omschreven is voor de overheid niet (meer) voldoende. De overheid vraagt, via de WHW en het beoordelingskader t.b.v. van accreditatie, dat we als Wageningen University adequaat toetsen en dit ook kunnen aantonen. Per 1 september 2010 is de WHW (Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek) ingrijpend aangepast (Wet Versterking Besturing). In de wet wordt nu meer aandacht besteed aan de borging van de kwaliteit van toetsen. De examencommissie krijgt hierbij een meer expliciete rol: De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een student voldoet aan de voorwaarden die de onderwijs- en examenregeling (OER) stelt t.a.v. kennis, inzicht en vaardigheden die nodig zijn voor het verkrijgen van de graad. Ook heeft de examencommissie als expliciete taak gekregen het borgen van de kwaliteit van tentamens en examens. Daarnaast is in het nieuwe beoordelingskader van de NVAO t.b.v. accreditatie toetsing als een aparte standaard opgenomen. Dit betekent dat een opleiding op dit onderdeel minimaal een voldoende moet scoren. De instelling moet aantonen dat de toetsingen en de beoordeling binnen de opleidingen 8 Toetsbeleid van Wageningen University

11 valide, betrouwbaar en transparant zijn. De gerealiseerde leeruitkomsten en eindkwalificaties van de studenten moeten blijken uit de tussentijdse en afsluitende toetsen en de afstudeerwerken (thesis). De wijzigingen in de WHW en het beoordelingskader zijn aanleiding om binnen Wageningen University met betrekking tot de huidige wijze van toetsen en de borging daarvan het toetsbeleid in onderhavige nota te omschrijven. De nota is als volgt opgebouwd. Paragraaf 2 beschrijft de uitgangspunten. In paragraaf 3 wordt de systematiek van de borging van tentamens en examens beschreven. Paragraaf 4 beschrijft de werkwijze van de examencommissie. Paragraaf 5 benoemt de activiteiten die nodig zijn om dit nieuwe toetsbeleid te implementeren. De teksten van de WHW en het beoordelingskader zijn opgenomen in bijlage 1. Bijlage 2 geeft een overzicht van taken en bevoegdheden van de functies en organen die bij het toetsbeleid zijn betrokken. Bijlage 3 schetst een minimum kwaliteitsniveau, inclusief de borging van dit niveau door de examencommissie. Inleiding 9

12 Uitgangspunten Toetsbeleid 2 2. Uitgangspunten Toetsbeleid Systeemborging Professionele docenten Spilfunctie voor de examinator Voldoen aan wettelijk kader Toetsbeleid van Wageningen University

13 2.1 Systeemborging De examencommissie is wettelijk verantwoordelijk voor de borging van de kwaliteit van tentamens en examens. Dit betekent niet dat de examencommissie alle tentamens en examens zelf op kwaliteit gaat beoordelen. Door binnen Wageningen University vast te stellen welke personen verantwoordelijk zijn voor een kwalitatief goed tentamen of opleidingsprogramma en door een systeem van toezicht te ontwerpen met bijbehorende informatievoorziening en steekproefsgewijze controles geeft de examencommissie invulling aan de haar opgedragen taak. Het is belangrijk dat de examinator van een vak betrokken is bij een vak en goed op de hoogte is van de learning outcomes en de vertaling daarvan in de opzet van het vak. Dit is te bereiken wanneer de examinator tevens doceert in het vak of contactpersoon de organisator- is van het vak. Om die reden heeft WU ervoor gekozen rollen zoals docent, beoordelaar van tussentijdse toetsen, contactpersoon en examinator niet te scheiden. 2.4 Voldoen aan wettelijk kader Met dit toetsbeleid voldoet Wageningen University aan het nieuwe wettelijk kader (WHW en accreditatie richtlijn). Op vakniveau heeft de examencommissie deze verantwoordelijkheid gedelegeerd aan de examinatoren. Op niveau van de opleiding werkt de examencommissie samen met de Opleidingsdirecteuren en het OWI. 2.2 Professionele docenten Uitgangspunt voor Wageningen University blijft dat docenten de belangrijkste rol spelen bij de kwaliteit van het toetsen van de prestaties van studenten. Docenten weten zelf, zowel inhoudelijk als didactisch, het beste wat er in een toets moet worden opgenomen. Het toetsbeleid is er dan ook zoveel mogelijk op gericht om bureaucratie te vermijden en docenten zoveel mogelijk te ondersteunen. De kwaliteit van toetsen bij Wageningen University is goed. Het inzichtelijk maken van de relatie tussen toets en leerdoelen c.q. eindkwalificaties is echter nog niet voor alle vakken beschikbaar. Door het inzichtelijk maken wordt borging van de kwaliteit van de toets door de examencommissie mogelijk gemaakt. Ook wordt het hiermee voor visitatiecommissies mogelijk om toe te zien op de borging van de kwaliteit van tentamens en examens. 2.3 Spilfunctie voor de examinator Passend bij het uitgangspunt van de professionele docent en examinator wordt bij deze kwaliteitsborging gestreefd naar een principle based benadering i.p.v. een rule based benadering. Hiermee bedoelen we dat er een minimum kwaliteitsniveau wordt gesteld, waarbij de verschillende actoren de verantwoordelijkheid en het vertrouwen krijgen om dat niveau in te vullen. Dit minimum kwaliteitsniveau is vastgelegd in deze nota, zie bijlage 3 voor een samenvatting. Uitgangspunten Toetsbeleid 11

14 Hoe borgt Wageningen University 3 haar tentamens en examens? 3. Hoe borgt Wageningen University haar tentamens en examens? Inleiding Instellingsniveau Opleidingsniveau Vakniveau OER Toetsbeleid van Wageningen University

15 Niveau Wat toetsen? Hoe borgen? 1. Instellingsniveau Academische criteria Toetsbeleid 2. Opleidingsniveau Eindkwalificaties Toetsplan op opleidingsniveau 3. Vakniveau Leeruitkomsten Toetsplan op vakniveau 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft hoe het toetsbeleid van Wageningen University in het licht van de Wet Versterking Besturing vorm krijgt. Veel aspecten zijn in de praktijk al gangbaar en daarom niet nieuw. Wat wel nieuw is dat ze nu in het raamwerk van de kwaliteitsborging van tentamens en examens worden geplaatst en dat afspraken over verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden vastgelegd. Bij een adequaat systeem van toetsen kunnen drie niveaus onderscheiden worden (zie tabel boven): 1. instellingsniveau; 2. opleidingsniveau en 3. vakniveau. 3.2 Instellingsniveau De instelling is verantwoordelijk voor het vaststellen van het onderwijsbeleid, de onderwijskaders en de criteria die gelden voor alle opleidingen (academische criteria, Dublin descriptoren). De eindkwalificaties van de opleidingen (de learning outcomes) moeten voldoen aan deze academische criteria. De examencommissies zijn verantwoordelijk voor het opstellen van het toetsbeleid van Wageningen University, welk beleid vervolgens wordt bekrachtigd door het college van bestuur. Hierin is vastgelegd: hoe getoetst wordt dat de student aan de eindkwalificaties voldoet; de procedures voor het toetsen van de individuele onderwijselementen; de controle hierop door de examinatoren en de examencommissies. De instelling is verantwoordelijk voor de scholing en ondersteuning van docenten en examinatoren en heeft hiervoor een intern trainingsaanbod ontwikkeld. Docenten en examinatoren kunnen gebruik maken van interne en externe cursussen en opleidingen op het gebied van toetsen en examineren. Ook in de BKO wordt aandacht besteed aan toetsen. Op intranet is voor docenten informatie beschikbaar over toetsen met o.a. tips voor het formuleren van leeruitkomsten en het format van een goede course guide en een goed toetsplan. 3.3 Opleidingsniveau Uitgangspunt op opleidingsniveau zijn de eindkwalificaties (learning outcomes) van de opleiding. De eindkwalificaties van de opleiding moeten voldoen aan de academische criteria van de instelling en aan de internationale eisen (Dublin descriptoren en eisen vakgebied). De eindkwalificaties worden opgenomen in het Study Handbook van het lopende jaar als onderdeel van de OER. De inhoud van het programma (de vakken) moet aan studenten de mogelijkheid bieden om de beoogde eindkwalificaties te halen. Op basis van advies van de opleidingscommissies stelt het opleidingsbestuur (bestuur van het OWI) een matrix vast waarin de leeruitkomsten van elke opleiding worden uitgezet tegen de (verplichte en beperkte keuze-) vakken van de opleiding, zodat duidelijk is dat alle leeruitkomsten gehaald worden en dat elk vak zijn plaats heeft in de leerlijn. 2 In deze matrix wordt duidelijk gemaakt waar bepaalde kennis/vaardigheid wordt opgedaan of aan de orde komt. Om te waarborgen dat adequaat wordt getoetst wordt aan de opleidingsmatrix een toetsplan op opleidingsniveau gekoppeld. In dit toetsplan wordt aangegeven op welke wijze en bij welk vak een leeruitkomst daadwerkelijk wordt getoetst. Het toetsplan moet aansluiten bij de matrix, maar valt hier niet altijd mee samen. Een eindkwalificatie kan in een aantal verschillende vakken (gedeeltelijk) aan de orde komen, maar hoeft niet persé in dat vak te worden getoetst. De examencommissie stelt vast of een student, die alle vakken met goed gevolg heeft afgesloten, voldoet aan de eindkwalificaties. Zij doet dit door na te gaan of de eindkwalificaties allemaal zijn afgedekt door de vaktentamens en of daarmee alle eindkwalificaties worden getoetst. 3.4 Vakniveau Benoemen examinatoren per vak Op niveau van het vak is de examinator van het vak verantwoordelijk voor het tentamen. Het is de taak van de examencommissie om voor elk vak examinatoren aan te wijzen. De examencommissies wijzen de examinator aan op voordracht van de leerstoelhouder. In voorkomende gevallen kan de examencommissie van de voordracht afwijken. Tot nu toe heeft de examencommissie geen specifieke criteria opgesteld voor het benoemen van Hoe borgt Wageningen University haar tentamens en examens? 13

16 examinatoren. De examencommissie is voornemens om in haar eigen Regels & Richtlijnen (R&R) hiervoor criteria op te nemen. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen een examinator voor een vak en een thesis. Criteria zouden bijvoorbeeld kunnen zijn dat een examinator van een cursorisch vak in het bezit is van een BKO of daarmee vergelijkbare kennis en ervaring en dat hij of zij bij het vak betrokken is als contactpersoon (vak verantwoordelijke) of docent. Van een examinator van een thesis zou geëist kunnen worden dat hij gepromoveerd is en/of lid is van een onderzoekschool. Ook overwegen de examencommissies om over te gaan tot benoemen voor een bepaalde periode. De examencommissies doen hiertoe een voorstel in In de huidige OER en het studentenstatuut staan (gedrags)regels opgenomen over de gang van zaken tijdens het tentamen. De examencommissie overweegt om ook een protocol voor surveillanten op te stellen Cursorische Vakken De verschillende vakken dragen bij aan de eindkwalificaties van de opleiding. Voor ieder vak worden leeruitkomsten geformuleerd. De leeruitkomsten van het vak worden in het Study Handbook opgenomen. De wijze van toetsen en de wijze waarop de beoordeling van de student tot stand komt wordt vastgelegd in het Study Handbook. De vakken moeten zo worden getoetst dat helder is dat bij een positieve beoordeling de student de leeruitkomsten van het vak heeft gehaald. De toetsen moeten valide, betrouwbaar en transparant zijn. De examinator van het vak is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de toets c.q. tentamen. De examinator zorgt dat hij aan de examencommissie kan laten zien op welke wijze de kwaliteit van de toets c.q. tentamen gewaarborgd is. Het toetsplan is daarbij een goed instrument. In de nota Kwaliteit van toetsen van vakken; een handleiding is vastgelegd hoe een toetsplan er uit kan zien. De examinator kan ook op een andere wijze waarborgen dat de toets adequaat is. De examinator zorgt ervoor dat in elk geval de tentamenopgaven en de gemaakte tentamens (in geval van schriftelijke tentamens) tenminste voor een periode van 2 jaar bewaard worden. Docenten zullen ook nauw betrokken zijn bij de uitvoering van de in deze paragraaf opgesomde taken van de examinator. Zij werken daarbij onder verantwoordelijkheid van de examinator. Wageningen University streeft ernaar dat op termijn voor alle cursorische vakken een toetsplan wordt gemaakt, waarin staat aangegeven met welke methode(n) de leeruitkomsten worden getoetst en hoe het cijfer wordt berekend. Dit kan parallel gebeuren aan het beschrijven van de leeruitkomsten van het vak; elke leeruitkomst zal immers op één of andere wijze getoetst moeten worden. Het toetsplan wordt opgenomen in de studiewijzer van het vak en tijdens de eerste onderwijsbijeenkomst besproken met studenten. Daarnaast wordt aanbevolen om voor ieder tentamen een scoringsvoorschrift te maken, d.w.z. een toetssleutel bij gesloten vragen, antwoordmodel bij open vragen, beoordelingscriteria bij opdrachten, inclusief cesuur Werkwijze examencommissies bij cursorische vakken De examencommissie checkt steekproefsgewijs of tentamenopgaven en tentamens aanwezig zijn. Ook checkt de examencommissie of er een toetsplan is. Elk jaar bespreekt de examencommissie al dan niet samen met een toetsdeskundige een aantal vakken met de betrokken examinatoren, om inzicht te krijgen in hun manier om validiteit, betrouwbaarheid en transparantie van tentamens te garanderen. De steekproef bestaat bijvoorbeeld uit alle/ een deel van de vakken van één leerstoelgroep, of van een bepaalde fase van een opleiding. In die gesprekken zullen ook best practices en eventuele (brede) aandachtspunten en problemen aan de orde komen. Daarnaast zullen de examencommissies met enige regelmaat de mening van de opleidingsdirecteuren polsen over de kwaliteit van tentamens en examens, die zich op hun beurt baseren op de resultaten van de vakevaluaties. Een vakevaluatie met een lage beoordeling op de vragen die de tentamens betreffen, zal aanleiding zijn voor de opleidingsdirecteur om dit te bespreken met de contactpersoon van het vak. Indien nodig betrekt de contactpersoon van het vak de examinator hierbij. Bij vermoeden van ernstige zaken of bij persistente lage beoordelingen vraagt de opleidingsdirecteur de examencommissie om gezamenlijk de situatie te onderzoeken. De examencommissie vraagt tenminste de examinator naar de gang van zaken rond het tentamen. De examencommissie en de opleidingsdirecteur bekijken gezamenlijk welke acties eventueel genomen moeten worden. De examencommissie ontvangt daartoe per jaar een lijst met vakken waarvoor een lage beoordeling op de vragen met betrekking tot de tentamens. Naast de eigen initiatieven zullen de examencommissies ook reageren op signalen uit het veld, zoals die tot hen komen via onderwijsevaluaties, de opleidingsdirecteuren of studenten zelf. De examencommissie zal E&R (QSI) informatie vragen over slagingspercentages van vakken, aantal pogingen dat studenten doen om een vak te halen, cijferverdelingen en gemiddelde cijfers van theses. Lage en extreem hoge scores kunnen aanleiding zijn om nadere inlichtingen in te winnen bij de examinator en/of opleidingsdirecteur en met hem in gesprek te gaan Toetsbeleid van Wageningen University

17 De Rector Magnificus heeft besloten dat vakken inhoudelijk onderworpen moeten worden aan een peer review; voorgesteld wordt om hierbij aan te sluiten en de peers ook de tentamens te laten evalueren. Dit vereist goede coördinatie om te voorkomen dat examinatoren door teveel verschillende personen/instituties op hetzelfde onderwerp worden aangesproken. teur OWI vraagt de examencommissie om gezamenlijk de situatie te onderzoeken. De examencommissie vraagt ten minste de betrokken examinator naar de gang van zaken rond de beoordeling. De examencommissie en de directeur OWI bekijken gezamenlijk welke acties eventueel genomen moeten worden. De examencommissie ontvangt daartoe per jaar de relevante resultaten van de evaluatie niet cursorische vakken Thesis en internship (stage) Voor de beoordeling van de (bachelor en master) thesis en stage is een beoordelingsformulier opgesteld. Deze formulieren zijn te vinden op de OWI portal. Bij de beoordeling van de thesis zijn altijd, ten minste twee assessoren betrokken: de begeleider van de thesis en de examinator. De examinator is eindverantwoordelijk voor het verloop van de beoordeling en de beoordeling zelf. Het ingevulde beoordelingsformulier en de thesis zelf wordt (blijvend) digitaal opgeslagen bij de bibliotheek en zijn opvraagbaar. Het is aan te raden om per leerstoelgroep één examinator te benoemen voor thesis om er voor zorg te dragen dat er binnen de leerstoelgroep op vergelijkbare wijze beoordeeld wordt. Voor stages geldt een vergelijkbare opzet. Voor stage verslagen geldt een bewaartermijn van 2 jaar Werkwijze examencommissies bij thesis en internships (stages) De examencommissies controleren steekproefsgewijs of deze regels in de praktijk worden nageleefd en of alle thesis verslagen worden opgeslagen bij de bibliotheek. De examencommissies organiseren meta beoordelingen, om de betrouwbaarheid van de beoordelingen van theses en stages te optimaliseren. In deze meta beoordelingen worden theses en stageverslagen door collega s en/of peers opnieuw beoordeeld. Vanaf organiseren de examencommissies jaarlijks meta beoordelingen voor ongeveer leerstoelgroepen. De resultaten van de vakevaluaties (voor niet cursorische vakken) beïnvloeden de selectie van de leerstoelgroepen die bezocht worden door de examencommissies. Daarnaast zullen de examencommissies met enige regelmaat de mening van de opleidingsdirecteuren polsen over de kwaliteit van beoordeling van de theses en stages, die zich op hun beurt baseren op de resultaten van de evaluaties niet cursorische vakken. Een lage beoordeling op de vragen die de beoordeling betreffen, zal aanleiding zijn voor de opleidingsdirecteur om dit te bespreken met de betreffende leerstoelhouder. Bij vermoeden van ernstige zaken of bij persistente lage beoordelingen geeft de opleidingsdirecteur dit door aan de Directeur OWI. De direc- 3.5 OER De examencommissie stelt voortaan een eigen document Regels en Richtlijnen op waarin de regels voor het vaststellen van de uitslag van tentamens en examens worden vastgelegd. Regels om de uitslag van tentamens en examens te beoordelen en vast te stellen die in de huidige OER staan zullen daaruit worden verwijderd. In de regels en richtlijnen examencommissies wordt o.a. in ieder geval beschreven: verplichting tot inzichtelijk maken van de borging van de kwaliteit van het tentamen, bij voorkeur door het opstellen van een toetsplan bekendmaking examinatoren (studiegids, toetsplan) criteria voor benoemen examinatoren wijze van bekendmaking toetsvorm en normering (studiegids, toetsplan) regels m.b.t. deeltoetsen die deel uitmaken van het tentamen ( niet, tenzij vermeld in de studiegids ) geldigheidsduur deeltoetsen (gedurende het lopende academisch jaar, tenzij anders bepaald in het study handbook) regels m.b.t. afwijken van de in het study handbook beschreven tentamenvorm (altijd in overleg met de examencommissie) uiterlijke termijn beschikbaar komen van tentamencijfers (10 werkdagen) bewaartermijn tentamens wordt beschreven bewaartermijn tentamenopgaven wordt beschreven regels met betrekking tot de praktische gang van zaken bij het afnemen van tentamens; aantal surveillanten, gebruik woordenboeken, telefoons, etc procedure hoe om te gaan met fraude en vermoedens van fraude gedragsregels tijdens tentamens Hoe borgt Wageningen University haar tentamens en examens? 15

18 Werkwijze Examencommissies 4 4. Werkwijze Examencommissies Inhoudelijk Organisatorisch Informatievoorziening Belangrijke informatiebronnen in relatie tot tentamens en examens Toetsbeleid van Wageningen University

19 4.1 Inhoudelijk Omdat de kwaliteit van de tentamens en examens een integraal onderdeel is van de kwaliteit van vakken en opleidingen is het toetsbeleid een integraal onderdeel van het kwaliteitsbeleid van Wageningen University. Het effectueren van het toetsbeleid wordt in samenhang vormgegeven met het effectueren van het kwaliteitsbeleid, met dien verstande dat het OWI eerste verantwoordelijke is voor de operationele kwaliteit van het onderwijs en dat de examencommissies een eigenstandige verantwoordelijkheid hebben voor wat betreft de tentaminering en de examinering. In de uitvoering van de borging is gezocht naar een werkwijze die aansluit op de werkwijze bij de borging van de kwaliteit van vakken en opleidingen. De rol van de leerstoelhouders, examinatoren en opleidingsdirecteuren wordt hieronder beschreven. 4.2 Organisatorisch Rol examencommissie Opstellen en actueel houden van het toetsbeleid Wageningen University Toezien op en waarborgen van juiste naleving ervan binnen Wageningen University De examencommissies wijzen de examinator aan op voordracht van de leerstoelhouder. In voorkomende gevallen kan de examencommissie van de voordracht afwijken. De examencommissie kan in de Regels & Richtlijnen (R&R) kwaliteitseisen formuleren waaraan examinatoren moeten voldoen De examencommissie stellen een protocol op voor surveillanten De examencommissie geeft richtlijnen mee aan de leerstoelhouders voor het voordragen van examinatoren (zie ook paragraaf 3.4). Hierbij worden de onderstaande criteria voorgesteld: Voor cursorische vakken: - BKO opleiding met goed gevolg afgerond, of andere aantoonbare ervaring met onderwijs, en - Betrokken bij het vak als contactpersoon (vak verantwoordelijke) of docent Voor niet cursorische (thesis en internship) vakken: - gepromoveerd of anderszins aantoonbare ervaring met het onderwerp van het vak, of lid is van een onderzoekschool. - Bij voorkeur één examinator per leerstoelgroep voor thesis, om te waarborgen dat thesis op een vergelijkbere wijze worden beoordeeld De examencommissie stelt de examinatoren jaarlijks op de hoogte van veranderingen in de regels en richtlijnen met betrekking tot het examineren. De examencommissie vraagt examinatoren onregelmatigheden bij tentamens te melden Rol opleidingsdirecteur In het onderwijsmodel van Wageningen University heeft het OWI-bestuur de verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke kwaliteit van de opleidingen. Het OWI bestuur belegt de uitvoerende en voorbereidende taken hiervoor bij de opleidingsdirecteuren. Zij zien vanuit die rol toe op de kwaliteit van de vakken (cursorisch en niet cursorisch) zowel wat betreft de inhoud van het vak als ook wat betreft de kwaliteit van de toets/tentamen. Op het moment dat een cursorisch vak bij de vakevaluatie een aandachtspunt heeft wat betreft het tentamen, dan bespreekt de opleidingsdirecteur dit met de contactpersoon van het vak, en in geval van ernstige zaken samen met de examencommissie. De opleidingsdirecteur informeert de examencommissie op het moment dat de onderwijsevaluatie van niet cursorische vakken laten zien dat de tentaminering mogelijk niet van voldoende kwaliteit is en verzoek de examencommissie om bij de betrokken leerstoelgroep een nader onderzoek uit te voeren, c.q. op te nemen in de steekproefsgewijze beoordelingen/controles Rol leerstoelhouder De leerstoelhouder heeft de verantwoordelijkheid voor het voorzien in goed onderwijs door professionele docenten. Hij/zij zorgt voor de organisatorische randvoorwaarden zodat het mogelijk wordt goed onderwijs te geven; bijvoorbeeld door het zorgen voor opleidingen, of trainingen voor docenten, organiseren van het vastleggen van cijfers, etc. Hij draagt kandidaat examinatoren voor en zorgt ervoor dat docenten en examinatoren zich aan het toetsbeleid houden. Werkwijze Examencommissie 17

20 18 Toetsbeleid van Wageningen University

21 4.2.4 Rol examinatoren Examinatoren worden op voordracht van de leerstoelhouder in de jaarlijkse onderwijswijzigingsronde voor (cursorisch en niet cursorische) vakken door de examencommissies aangewezen. De naam van de examinator staat bij het betreffende vak vermeld in de studiegids. De examinator is verantwoordelijk voor een goed en ordelijk verloop van het tentamen en zorgt voor een adequate administratieve afhandeling van de resultaten, invoeren cijfers etc. De examinator zorgt ervoor dat voor het vak waarvoor hij verantwoordelijk is door de betrokken docenten een tentamen van voldoende kwaliteit wordt opgesteld. Bij voorkeur wordt dit met behulp van een toetsplan aangetoond, conform de nota kwaliteit van toetsen van vakken- een handleiding. De examinator zorgt ervoor dat de tentamenopgaven en de gemaakte tentamens (ingeval van schriftelijke tentamens) ten minste voor een periode van 2 jaar worden bewaard. 4.3 informatievoorziening De examencommissie heeft de volgende gegevens nodig om haar taken goed uit te voeren. Voor het jaarlijkse gesprek met de opleidingsdirecteuren over: aspecten m.b.t. de kwaliteit van toetsen van cursorische vakken die naar voren zijn gekomen uit de vakevaluaties en de maatregelen die zijn genomen door de opleiding aspecten m.b.t. de kwaliteit van toetsen van niet cursorische vakken die naar voren zijn gekomen uit de evaluatie niet cursorische vakken en de maatregelen die zijn genomen door de opleiding is de onderstaande informatie nodig: een overzicht met vakken die op de evaluatievragen met betrekking tot de tentamens een aandachtspunt (ster) hadden (jaarlijks). een overzicht van de evaluatievragen m.b.t. de tentaminering van individuele leerstoelgroepen voor niet cursorische vakken (jaarlijks). Voor de jaarlijkse gesprekken met de leerstoelhouders (cyclus van 5 jaar) over: eventuele verschillen in becijfering van de verschillende leerstoelgroepen knelpunten m.b.t. de tentaminering van thesis vakken. een overzicht van de evaluatieresultaten m.b.t. de tentaminering van individuele leerstoelgroepen voor niet cursorische vakken meta beoordelingen van thesis- en internshipverslagen is de onderstaande informatie nodig: overzicht van het gemiddelde thesiscijfer, en variatie tussen groepen en tussen jaren (jaarlijks) overzichten van opgeslagen thesisverslagen per leerstoelgroep een overzicht met vakken die op de evaluatieresultaten met betrekking tot de tentamens een aandachtspunt (ster) hadden (jaarlijks). aspecten m.b.t. de kwaliteit van toetsen van niet cursorische vakken die naar voren zijn gekomen uit de evaluatie niet cursorische vakken en de maatregelen die zijn genomen door de opleiding (jaarlijks) 4.4 Belangrijke informatiebronnen in relatie tot tentamens en examens Bepalingen studentenstatuut aangaande tentamens Bepalingen met betrekking tot tentamens en examens OER Regels en Richtlijnen Examencommissies Projecten/tentamineren/default.aspx cursus tentaminering Educational Staff Development OWI portal Werkwijze Examencommissie 19

22 Implementatie borging kwaliteit van tentamens en examens 5 5. Implementatie borging kwaliteit van tentamens en examens Toetsbeleid van Wageningen University

23 Om te voldoen aan de kaders zoals die gesteld worden in de aangepaste WHW zullen er extra inspanningen gevraagd worden van vele personen en gremia binnen Wageningen University. In verband met de aankomende accreditaties moet voor zomer 2012 het proces van kwaliteitsborging van toetsing vastgesteld zijn en een start gemaakt zijn met de implementatie. Dit wil concreet zeggen dat het onderstaande samenhangende pakket van maatregelen geïmplementeerd moet zijn. Een deel van de uit te voeren werkzaamheden is eenmalig, met jaarlijks onderhoud (opstellen R&R en criteria examinatoren). Echter, het gaat hier om een uitbreiding van het takenpakket van de examencommissie, en betekent dus extra inspanning/werkbelasting. Kost dus extra capaciteit. Deze kan enigszins opgevangen worden door onder andere een effectievere aanpak en duidelijk beleggen van taken bij de overige bij toetsbeleid betrokken functionarissen en organen. Afgesproken is dat tot zomer 2012 er geen organisatorische of formatieve wijzigingen zullen zijn met betrekking tot de examencommissies. Op zijn laatst in de zomer van 2013 zal het nieuwe toetsbeleid van de examencommissies geëvalueerd worden en zal ook de organisatorische opzet en omvang worden heroverwogen. Hieronder volgt een overzicht van de maatregelen die nodig zijn om dit toetsbeleid te implementeren. Examencommissie onderzoeken de matrices en toetsplannen van alle opleidingen en gaan na of de eindkwalificaties allemaal zijn afgedekt door de tentamens (eenmalig) jaarlijkse check van toetsplannen op opleidingsniveau en veranderingen in matrices van eindkwalificaties en vakken, via onderwijswijzigingsronde; maken afspraken voor deze checks in het kader van de onderwijswijzigingsronde. stellen Regels en Richtlijnen op (R&R), afstemmen met E&R/JZ i.v.m. nieuwe OER; waarin o.a. de regels voor het vaststellen van de uitslag van tentamens en examens worden vastgelegd. Beoogd wordt om dit met ingang van academisch jaar gerealiseerd te hebben. operationaliseren criteria voor examinatoren; ontwikkelen procedure voor aanwijzen van examinatoren; maken afspraken in het kader van de onderwijswijzigingsronde (eenmalig) aanwijzen van examinatoren; (jaarlijks) zetten intranetsite op met informatie voor examinatoren (cursussen, tips), in samenwerking met ESD; Raad van Bestuur bekrachtigen toetsbeleid op voordracht van de examencommissies; faciliteren van examencommissie zodat toetsbeleid uitgevoerd kan worden; didactische scholing aandacht doen geven in R&O gesprekken; OER herzien, opdat de OER voldoet aan de WHW. Afstemmen met examencommissie i.v.m. Regels &Richtlijnen (voor ), inclusief regelen deeltoetsen. Regels om de uitslag van tentamens en examens te beoordelen en vast te stellen die in de huidige OER staan zullen daaruit worden verwijderd. Wageningen University streeft ernaar dat op termijn voor alle cursorische vakken een toetsplan wordt gemaakt, waarin staat aangegeven met welke methode(n) de leeruitkomsten worden getoetst en hoe het cijfer wordt berekend. OWI bestuur per opleiding matrix maken met eindkwalificaties en vakken (gereed); opnemen in het Study Handbook, per opleiding toetsplan maken, waarin staat waar de eindkwalificaties worden getoetst. Met ingang van is dit voor alle studieprogramma s van WU gerealiseerd. docentenondersteuning op het gebied van toetsen promoten; jaarlijkse steekproefsgewijze evaluatie van de kwaliteit van de toetsen, bij voorkeur aan de hand van een toetsplan en beoordelingscriteria per vak met (groep van) examinatoren; reageren op signalen vanuit het veld (o.a. onderwijsevaluaties) m.b.t. toetsing, in nauw overleg met opleidingsdirecteuren; aansluiten bij peer review van vakken door ook toetsen door peers te laten beoordelen; uitwerking en organisatie meta beoordelingen van theses; aansluiten bij peer review. Examinatoren zorg dragen voor tentamens en toetsen van voldoende kwaliteit bij voorkeur voor cursorische vakken een toetsplan maken, waarin staat hoe de leeruitkomsten worden getoetst voor cursorische vakken, indien wenselijk, bij elk tentamen scoringsvoorschrift of specificatietabel, inclusief cesuur, maken,. zorg dragen voor bewaren tentamenopgaven en gemaakte tentamens gedurende 2 jaar deelnemen aan metabeoordelingen voor niet cursorische vakken (thesis en stages) De voorgestelde maatregelen zullen veranderingen voor de volgende actoren betekenen. Implementatie borging kwaliteit van tentamens en examens 21

24 22 Toetsbeleid van Wageningen University

25 Opleidingsdirecteuren Voor opleidingsdirecteuren betekent deze nieuwe werkwijze dat zij meer expliciet betrokken zijn bij de borging van de kwaliteit van de tentamens van vakken. De opleidingsdirecteuren zullen naar aanleiding van hun bevindingen over de kwaliteit van de tentamens / toetsen op basis van de vakevaluatie resultaten verslag uitbrengen aan de examencommissie. Zij kunnen de steun van de examencommissie inroepen bij het vermoeden van meer of minder ernstige zaken met betrekking tot de tentaminering. Deze nieuwe vereisten zullen meer tijd vragen van opleidingsdirecteuren. Docenten, examinatoren De boven beschreven inspanningen zijn eenmalig voor docenten, examinatoren en opleidingen, maar vragen wel jaarlijks onderhoud. De eerste grote slag, het opstellen van de matrices en toetsplannen zal worden gemaakt in het kader van het project accreditatie Het moet benadrukt worden dat het opstellen van toetsplan en scoringsvoorschriften, naast enig extra werk, ook voordelen oplevert voor de examinator. De examinator kan bijv. aan de hand van het toetsplan eenvoudig checken of zijn concept-tentamenvragen daadwerkelijk alle leeruitkomsten dekken, of dat er nog een vraag bij moet (of juist af moet, als dezelfde leeruitkomsten meermaals getoetst worden). Een scoringsvoorschrift stelt de student in staat om zelf zijn tentamen na te kijken zonder uitleg van de examinator, wat tijdwinst voor de examinator oplevert omdat er minder achterafgesprekken zullen zijn. Leidinggevenden In R&O gesprekken met docenten zullen leidinggevenden aandacht gaan besteden aan de scholing die medewerkers nodig hebben m.b.t. tentamineren. E&R WU zet er op in om per overzichten van cursorische vakken, die bij de onderwijsevaluaties een lage beoordeling met betrekking tot de tentamens hebben, systematisch te kunnen genereren. Tot die tijd zijn de examencommissies afhankelijk van een signaal van de betrokken opleidingsdirecteur wanneer vakken aandachtpunten hebben met betrekking tot het tentamen. In samenwerking met de bibliotheek ontwikkelen van een overzicht opgeslagen theses (en stage verslagen), inclusief beoordelingsformulieren. Implementatie borging kwaliteit van tentamens en examens 23

26 Bijlage 1 Bijlage 1 Wettelijke voorschriften m.b.t. borging kwaliteit tentamens en examens Toetsbeleid van Wageningen University

27 Wettelijke voorschriften m.b.t. borging kwaliteit tentamens en examens A. Aanpassing WHW art en 7.13 per Artikel Examencommissie 1. Elke opleiding of groep van opleidingen aan de instelling heeft een examencommissie. 2. De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een student voldoet aan de voorwaarden die de onderwijs- en examenregeling stelt ten aanzien van kennis, inzicht en vaardigheden die nodig zijn voor het verkrijgen van een graad. Artikel 7.12a. Benoeming en samenstelling examencommissie 1. Het instellingsbestuur stelt de examencommissie in en benoemt de leden op basis van hun deskundigheid op het terrein van de desbetreffende opleiding of groep van opleidingen. 2. Het instellingsbestuur draagt er zorg voor dat het onafhankelijk en deskundig functioneren van de examencommissie voldoende wordt gewaarborgd. 3. Alvorens tot benoeming van een lid over te gaan, hoort het instellingsbestuur de leden van de desbetreffende examencommissie. 2. Indien een student of extraneus fraudeert, kan de examencommissie de betrokkene het recht ontnemen één of meer door de examencommissie aan te wijzen tentamens of examens af te leggen, gedurende een door de examencommissie te bepalen termijn van ten hoogste een jaar. Bij ernstige fraude kan het instellingsbestuur op voorstel van de examencommissie de inschrijving voor de opleiding van de betrokkene definitief beëindigen. 3. De examencommissie stelt regels vast over de uitvoering van de taken en bevoegdheden, bedoeld in het eerste lid, onderdelen a, b en d, en het tweede lid, en over de maatregelen die zij in dat verband kan nemen. De examencommissie kan onder door haar te stellen voorwaarden bepalen dat niet ieder tentamen met goed gevolg afgelegd hoeft te zijn om vast te stellen dat het examen met goed gevolg is afgelegd. 4. De examencommissie stelt jaarlijks een verslag op van haar werkzaamheden. De examencommissie verstrekt het verslag aan het instellingsbestuur of de decaan. Artikel 7.12c. Examinatoren 1. Voor het afnemen van tentamens en het vaststellen van de uitslag daarvan wijst de examencommissie examinatoren aan. 2. De examinatoren verstrekken de examencommissie de gevraagde inlichtingen. Artikel 7.12b. Taken en bevoegdheden examencommissie 1. Naast de taken en bevoegdheden, bedoeld in de artikelen 7.11 ( getuigschrift) en 7.12 tweede lid (student voldoet aan kwalificaties om graad te krijgen), heeft een examencommissie de volgende taken en bevoegdheden: a. het borgen van de kwaliteit van de tentamens en examens onverminderd artikel 7.12c, b. het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen binnen het kader van de onderwijs- en examenregeling, bedoeld in artikel 7.13, om de uitslag van tentamens en examens te beoordelen en vast te stellen, c. het door de meest daarvoor in aanmerking komende examencommissie verlenen van toestemming aan een student om een door die student samengesteld programma als bedoeld in artikel 7.3c te volgen, waarvan het examen leidt tot het verkrijgen van een graad, waarbij de examencommissie tevens aangeeft tot welke opleiding van de instelling dat programma wordt geacht te behoren voor de toepassing van deze wet, en d. het verlenen van vrijstelling voor het afleggen van één of meer tentamens. B. NVAO Beoordelingskader t.b.v. accreditatie per (uitwerking WHW art. 5a8 inzake accreditatiekaders en toetsingskaders). Standaard 3 (beperkte opleidingsbeoordeling) of 16 (uitgebreide opleidingsbeoordeling) Criterium: De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing en toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Toelichting: Het gerealiseerde niveau blijkt uit de tussentijdse en afsluitende toetsen, de afstudeerwerken en de wijze waarop afgestudeerden in de praktijk of in een vervolgopleiding functioneren. De toetsen en de beoordeling zijn valide, betrouwbaar en voor studenten inzichtelijk. Bijlage 1 25

28 Bijlage 2 Bijlage 2 Overzicht taken en verantwoordelijkheden Toetsbeleid van Wageningen University

29 Instellingsbestuur (RvB) Stelt OER vast WHW art lid 1 Stelt examencommissie in WHW art a Benoemt de leden van de examencommissie op basis van hun deskundigheid op het terrein van de (groep van) opleiding(en) Draagt er zorg voor dat de onafhankelijkheid en deskundig functioneren van de examencommissie wordt gewaarborgd Bestuur van de opleiding (OWI-bestuur) Vaststellen eindkwalificaties van de opleiding WHW art lid 2c Zorgen dat eindkwalificaties aansluiten bij internationale eisen Beoordelingskader standaard 1 Vaststellen inhoud van de opleiding: welke vakken, welke omvang, welke periode WHW art lid 2a Beoordelingskader standaard 2 en 3 Verantwoordelijk dat met de inhoud van de opleiding de eindkwalificaties kunnen worden gehaald Verantwoordelijk dat met beoordelingen adequaat wordt getoetst of de Beoordelingskader standaard 16 studenten de eindkwalificaties hebben gerealiseerd Examencommissie Stelt op objectieve en deskundige wijze vast of een student voldoet aan WHW art de voorwaarden die de OER stelt ten aanzien van de eindkwalificaties Borgt de kwaliteit van de tentamens en examens WHW art. 7.12b1a Wijst examinatoren aan t.b.v. het afnemen van tentamens en het WHW art. 7.12c vaststellen van de uitslag daarvan Examinatoren Verantwoordelijk voor de inhoud van de toets, de toetsvorm en de kwaliteit daarvan WHW art. 7.12c1 Beoordelingskader standaard 16 Verantwoordelijk dat de eindkwalificaties van het vak worden getoetst Verstrekken de examencommissie (en visitatiecommissie) gevraagde inlichtingen WHW art lid 3 Beoordelingskader standaard 16 Leerstoelgroep (hoogleraar) Verantwoordelijk voor personeelsbeleid (inclusief scholing) Beleid WU Inhoudelijke verantwoordelijkheid betreffende het vakgebied Beleid WU Bijlage 2 27

30 Bijlage 3 Bijlage 3 Overzicht borging door examencommissies Toetsbeleid van Wageningen University

31 Overzicht borging door examencommissies Minimaal kwaliteitsniveau Borging Actie 1 Instellingsniveau 1 Richtlijnen De examencommissie stelt richtlijnen en aanwijzingen vast om de uitslag van tentamens en examens te beoordelen en vast te stellen (WHW). 2 Opleidingsniveau 2a Eindkwalificaties De examencommissie is het orgaan dat op objectieve en deskundige wijze vaststelt of een student voldoet aan de eindkwalificaties die nodig zijn voor het verkrijgen van een graad (WHW). 2b Toetsplan Elke opleiding heeft een toetsplan waarin de relatie tussen eindkwalificaties en toetsing wordt beschreven (toetsbeleid WU). 3 Vakniveau 3a Algemeen De examencommissie heeft als taak het borgen van de kwaliteit van tentamens en examens (WHW). Uitgangspunt is dat elk tentamen voldoet aan de kwaliteitseisen validiteit, betrouwbaarheid en transparantie (beoordelingskader). Uitgangspunt is dat docenten goed zijn toegerust voor hun taken. Beleid is er op gericht docenten zoveel mogelijk te ondersteunen om hun taken m.b.t. toetsing en beoordeling op een professionele wijze uit te kunnen voeren. Examencommissie stelt Regels en Richtlijnen (R&R) per studiejaar op. De examencommissie stelt vast of een student voldoet aan de eindkwalificaties door na te gaan of de eindkwalificaties allemaal zijn afgedekt door de vakken en na te gaan of alle eindkwalificaties degelijk worden getoetst. Iedere opleiding maakt een matrix met eindkwalificaties en vakken. Bij de jaarlijkse onderwijswijzigingsronde controleert de examencommissie of alle eindkwalificaties kunnen worden gehaald (of er geen witte vlekken in de matrix zitten). Gesteld mag worden dat wanneer een student alle vakken met een voldoende heeft afgesloten, de student ook alle eindkwalificaties heeft gehaald. De relatie tussen eindkwalificaties en toetsing staan in het toetsplan van de opleiding (zie 2b). De examencommissie controleert jaarlijks in het kader van de onderwijswijzigingsronde of de opleiding een toetsplan heeft. 1x per 6 jaar (ter voorbereiding op een accreditatie) bestudeert de examencommissie het toetsplan grondig. De examencommissie maakt hierbij gebruik van experts. Examencommissie communiceert met examinatoren over het toetsbeleid. De examencommissie stuurt jaarlijks een naar alle examinatoren met belangrijkste wijzigingen. De examencommissie evalueert jaarlijks met (een groep van) examinatoren het toetsbeleid. De examencommissie stelt een protocol op voor surveillanten Examencommisie stelt eigen R&R op. Nu zijn een deel van R&R opgenomen in de OER. Dit hoort niet. De OER moet mede in dit kader geheel worden herzien. Iedere opleiding maakt een matrix met eindkwalificaties en vakken. De eindkwalificaties worden regelmatig besproken met de werkveldcommissie. Afspraken maken met opleidingen en examencommissie wanneer de matrix tijdens de onderwijswijzigingsronde wordt voorgelegd; voor nieuwe opleidingen wordt de matrix altijd ter advies voorgelegd aan de examencommissie. Iedere opleiding maakt een toetsplan waarin aangegeven wordt in welke vakken bepaalde eindkwalificaties getoetst worden. Hiervoor een traject opstellen. Er wordt een intranetsite opgezet met daarin alle informatie die handig is voor examinatoren (o.a. toetsbeleid, R&R van examencommissie, mogelijkheid tot scholing, tips, etc.). Jaarlijks afspreken welke leden van de examencommissie met welke examinatoren gaan praten. Lijst opstellen met gesprekspunten. Bijlage 3 29