leuke uitjes, organiseer mobiliteit bevorder de en de veiligheid van senioren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "leuke uitjes, organiseer mobiliteit bevorder de en de veiligheid van senioren"

Transcriptie

1 , s e j t i u e k u e l r e e s i t i e t i l organ i b o m e d r e d r o d i bev e h g i l i e en de v n e r o i n e s van

2 Waarom deze map? Fietsen is gezond en zorgt ervoor dat senioren langer fit en mobiel blijven. Samen fietsen is ook een sociale activiteit, waaraan juist senioren veel gezelligheid ontlenen. Naarmate mensen ouder worden, nemen de kwetsbaarheid en het risico op ongevallen toe. Dit betekent echter niet dat senioren beter niet meer de straat op kunnen gaan. Integendeel, we kunnen hen op weg helpen en stimuleren om veilig mobiel te blijven. Speciaal voor u Veel afdelingen van de landelijke seniorenbonden (ANBO, PCOB en Unie KBO), Veilig Verkeer Nederland (VVN), de Fietsersbond en andere lokale organisaties organiseren regelmatig fietsactiviteiten. Daarmee bereikt u veel senioren en stimuleert u hen te fietsen, alleen of in groepsverband. Om u te ondersteunen bij uw activiteiten hebben we speciaal voor u deze Fiets Activiteiten Map ontwikkeld. Allerlei soorten activiteiten In deze map vindt u laagdrempelige activiteiten die u gemakkelijk zelfstandig kunt organiseren. Zoals de verkeersquiz van Blijf Veilig Mobiel of de demonstratie van specifieke fietsen door een plaatselijke rijwielhandelaar. Er zijn ook activiteiten die wat meer voorbereiding nodig hebben en waarvoor u de hulp van andere organisaties kunt inroepen. Bijvoorbeeld een Fietsinfodag (Fietsersbond) of een Rijvaardigheidstraining (Fietsersbond/VVN). Praktische aanpak Of het nu een kleine of een grote activiteit is, bij elke activiteit in dit boek geven we een korte omschrijving, noemen we de belangrijkste praktische zaken en krijgt u handige tips. Gaat u aan de slag? Bij iedere activiteit zit schrijfpapier voor uw notities. Ook handig als iemand de activiteit nogmaals wilt organiseren, of om bijvoorbeeld de opkomst en de reacties te noteren. Er is ook ruimte om uw eigen activiteiten toe voegen!

3 Veilig blijven fietsen De Fiets Activiteiten Map is ontstaan uit een samenwerking van Blijf Veilig Mobiel en Consument en Veiligheid. Uit onderzoek blijkt dat de meeste fietsongevallen van senioren ontstaan door onveilige verkeerssituaties en het niet tijdig aanpassen van hun fiets en gedrag aan hun veranderende conditie. Met deze Fiets Activiteiten Map willen we bevorderen dat senioren mobiel blijven en zich meer bewust worden van de mogelijkheden om veilig aan het verkeer te blijven deelnemen. Wij wensen u veel succes toe bij het organiseren van leuke activiteiten en zijn benieuwd naar uw ervaringen. Blijf Veilig Mobiel Consument en Veiligheid Blijf Veilig Mobiel (BVM) is een samenwerkingsverband van 10 landelijke belangenorganisaties en wordt inhoudelijk ondersteund door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het samenwerkingsverband heeft als doel een impuls te bieden aan de verkeersveilige mobiliteit van senioren (www. blijfveiligmobiel.nl). Consument en Veiligheid staat voor het vergroten van de veiligheid van alle burgers, van jong tot oud, door het terugdringen van letsels door ongevallen. De kracht van Consument en Veiligheid zit in de combinatie van letselinformatie en letselpreventie (www. veiligheid.nl). Deze Fiets Activiteiten Map is mogelijk gemaakt door financiële steun van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

4 ACTIVITEITEN ORGANISATIE EN PROMOTIE VAN FIETSACTIVITEITEN FIETS-CHECK FIETSDEMONSTRATIE RIJVAARDIGHEIDSTRAINING FIT OP DE FIETS FIETSGYMNASTIEK FIETSROUTE PLANNEN FIETSTOCHT BEGELEIDEN ROUTESCHOUW WIJKSCHOUW VERKEERSVOORLICHTING VERKEERSREGELS & VERKEERSQUIZ FIETSINFODAG

5 organisatie & promotie van fietsactiviteiten categorie inhoud duur faciliteiten PRAKTISCH Voorbereiding Organisatie en promotie Een dagdeel Printer, telefoon, eventueel website Als u fietsactiviteiten of een fietstocht gaat organiseren, wilt u natuurlijk wel dat mensen op de hoogte zijn. Hoe bereikt u publiciteit en hoe trekt u deelnemers aan? Hier vindt u algemene tips die u kunt inzetten bij elke activiteit. met hulp van meer info Zelfstandig uitvoerbaar Stappenplan Organisatie en Promotie van Fietsactiviteiten ( Kijk voor veiligheidtips voor fietsende senioren op organisatie & promotie

6 TIPS Bepaal wie u voor deze activiteit wilt uitnodigen. Zijn het alle leden van uw organisatie/lokale afdeling of wilt u alle 65plussers uit uw gemeente uitnodigen? Schrijf een conceptprogramma voor de activiteit. Denk hierbij aan tijdsduur, kosten en locatie. Nodig de doelgroep voor deze activiteit uit door bijvoorbeeld een persoonlijke uitnodiging te sturen, een oproep in een huis-aan-huis blad te plaatsen, te flyeren in de wijk of via aankondigingposters in supermarkten, buurthuizen. Schrijf een persbericht voor de lokale pers. Benader lokale verenigingen die ook activiteiten organiseren en werk samen. Zo heeft u een groter bereik én het is een mooie gelegenheid om elkaar (beter) te leren kennen. Maak gebruik van uw netwerk, vertel zo veel mogelijk familieleden en vrienden over de fietstocht, misschien weten zij nog mensen die graag mee willen fietsen. Plaats activiteiten op uw website of maak er eventueel één. Daar kan u de agenda, startplek, contact-informatie, routes en foto s op kwijt. Maak gebruik van beeldmateriaal, een mooie foto trekt meer aandacht dan veel tekst. Verzamel feedback van de deelnemers over de bijeenkomst door middel van een vragenlijstje, dat men na de fietscheck invult en direct inlevert. Op deze wijze verzamelt u tips voor het organiseren van een volgende activiteit en mogelijke ideeën voor nieuwe activiteiten. Deel folders uit met tips voor veilig fietsen. Bepaal of u deze activiteit aan de hand van ervaringen, opmerkingen en financiën elk jaar in het fietsseizoen kunt herhalen. Zo ja, plan dit als terugkerende activiteit in uw agenda. Is een locatie met een rustige buitenruimte nodig? Maak dan gebruik van bijvoorbeeld een sportcomplex met parkeerruimte. Deze zijn doordeweeks overdag vaak erg rustig. organisatie & promotie

7 notities

8 fiets-check PRAKTISCH categorie inhoud Voorbereiding Een lokale fietsenmaker controleert alle fietsen op veiligheid en deugelijkheid. Extra aandacht wordt gegeven tijdens de fiets-check op onderdelen die met name senioren aangaan. duur In overleg met de lokale fietsenmaker en/of regionaal steunpunt VVN faciliteiten Ruimte binnen en buiten met hulp van Het fietsseizoen staat voor de deur! Maar zijn de fietsen van uw leden er al klaar voor? Werkt de verlichting? Doen de remmen het en zijn spatborden en bagagedrager deugdelijk en stevig bevestigd? Met een fiets-check laat u controleren of de fietsen geen mankementen hebben en goed zijn afgesteld. Meestal wil de lokale fietsenmaker wel meehelpen bij een fiets-check en soms kan hij kleine reparaties ter plekke uitvoeren. meer info De lokale fietsenmaker en/of regionaal steunpunt VVN Handleiding Fietscontrole van Veilig Verkeer Nederland; hierin staan alle eisen voor een veilige en goed afgestelde fiets ( zoek op fietscontrole). fiets-check

9 TIPS Maak goede afspraken met de fietsenmaker en/of VVN wie wat doet. Gebruik hierbij de controlelijst van VVN. Houd er in de planning rekening mee dat fietsenmakers het vaak druk hebben in het voorjaar. Maak goede prijsafspraken met de fietsenmaker en/of VVN. Regel kortingsbonnen bij de lokale fietsenzaak voor een onderhoudsbeurt. Die kunnen dan uitgedeeld worden tijdens de fiets-check of bij een tocht. Is de check voor herhaling vatbaar? Plan hem dan als terugkerende activiteit in uw agenda. U kunt deze activiteit meerdere keren per jaar organiseren. Laat de fietsenmaker extra aandacht besteden aan fietsonderdelen die belangrijk zijn voor senioren zoals; ketting smeren, hoogte zadel en stuur, afstelling versnellingen en remmen, gebruik van fietstassen, stroefheid trappers en bandenspanning. Een mobiele fietsenmaker gebruikt zijn bus als werkplaats. Handig voor een fiets-check op locatie. Een fiets-check kan ook aan het begin of eind van een fietstocht worden gehouden. fiets-check

10 notities

11 fietsdemonstratie categorie inhoud PRAKTISCH Demonstratie Een lokale rijwielhandelaar geeft informatie over de verschillende fietsen (elektrische fiets, lage instapfiets, tandem) en demonstreert hoe deze gebruikt kunnen worden. Daarnaast kan hij informatie geven over nuttige fietsaccessoires. Naast uitleg en demonstratie krijgen senioren de mogelijkheid om de producten zelf uit te proberen. duur Een uur tot een dagdeel We willen allemaal zo lang mogelijk blijven fietsen en hier zoveel mogelijk plezier aan beleven. Fietsen is gezond en houdt mensen mobiel. Veel senioren die moeite krijgen met fietsen zijn onvoldoende op de hoogte welke fietsproducten (o.a. elektrische fiets, lage instapfiets, tandem, driewieler) en fietsaccessoires (o.a. spiegels en fietstassen) het fietsen makkelijker en aangenamer kunnen maken. Door het organiseren van een fietsdemonstratie worden senioren geïnformeerd over wat er voor hen te verkrijgen is. faciliteiten met hulp van meer info Zaalruimte en buitenruimte met voldoende mogelijkheid voor deelnemers om fietsen uit te proberen, buitenruimte is bij voorkeur afgesloten Verschillende fietsmodellen Verschillende fietsaccessoires De lokale rijwielhandelaar Neem contact op met de lokale rijwielhandelaar. Kijk voor veiligheidtips voor fietsende senioren op fietsdemonstratie

12 TIPS Sommige senioren voelen enige gêne om een speciale fiets uit te proberen. Het kan helpen een bekende persoonlijkheid uit de gemeente te vragen hier het voortouw in te nemen en een voorbeeldfunctie te vervullen. notities Zorg bij de elektrische fiets dat goede informatie wordt gegeven over de verschillen met een gewone fiets. Een fietsdemonstratie kan ook aan het begin of eind van een fietstocht worden gehouden of combineer het met een andere activiteit. Denk bijvoorbeeld aan een feestelijk begin of afsluiting van een fietstocht met een fietsdemonstratie op een publieke locatie met een bekende lokale persoonlijkheid/wielrenner en pers. Een tip voor een locatie is bijvoorbeeld de jaarlijkse markt in het dorp. fietsdemonstratie

13 rijvaardigheid categorie inhoud PRAKTISCH Training Er zijn verschillende mogelijkheden: Met de eigen fiets een route fietsen met een aantal lastige verkeerssituaties en bespreken hoe u daar op een veilige manier mee om kunt gaan. Een parcours waarbij u met uw eigen fiets onder begeleiding behendigheidsoefeningen kunt doen, zoals op- en afstappen en hand uitsteken, fietsen over een smalle strook, fietsen met één hand, een krappe bocht maken, slalom rijden en nauwkeurig remmen. Voor veel senioren wordt het fietsen gaandeweg moeilijker, bijvoorbeeld omdat zij minder goed hun evenwicht kunnen bewaren. In een ontspannen sfeer worden senioren geïnformeerd over diverse aspecten van veilig en comfortabel fietsen en er wordt er geoefend met de eigen fiets. duur faciliteiten met hulp van meer info Een halve dag De buitenruimte is bij voorkeur afgesloten. Voor het opzetten van het fietsparcours is een ruimte nodig van ongeveer 20 bij 30 meter. Het past dus prima op een gemiddeld schoolplein of een gedeelte van een parkeerterrein. Fietsschool van de Fietsersbond Fietsschool van de Fietsersbond: rijvaardigheidstraining

14 TIPS Anticiperen in het verkeer betekent verder kijken dan het voorwiel. De gedachten erbij houden. Observeren van medeweggebruikers is belangrijk. Op deze manier wordt fietsen een stuk prettiger en veiliger. notities Organiseer eventueel een aparte rijvaardigheidstraining voor bezitters van een elektrische fiets of senioren die overwegen een elektrische fiets te kopen. Denk na over de te nemen fietsroute, met een aantal knelpunten in uw omgeving waar de groep aandacht aan kan geven. Zorg voor een plek waar ook gerust kan worden, een picknicktafel of een aantal stoelen. Organiseer een rijvaardigheidstraining aan het begin van het fietsseizoen. Is een locatie met een rustige buitenruimte nodig? Maak dan gebruik van bijvoorbeeld een sportcomplex met parkeerruimte. Deze zijn doordeweeks overdag vaak erg rustig. rijvaardigheidstraining

15 fit op de fiets categorie inhoud PRAKTISCH Fietsen is goed voor de gezondheid en men kan het uithoudingsvermogen ermee op peil houden. Ook zijn er voedingstips om tijdens een fietstocht genoeg energie en vocht binnen te krijgen. Voeding en fietsconditie Fietsen is gezond. Door regelmatig te fietsen blijft de gezondheid op peil. Hier vindt u tips en adviezen om gezondheid, conditie en spierkracht te bevorderen door te fietsen. Ook vindt u informatie over juiste voeding en dorstlessers tijdens een fietstocht. duur faciliteiten met hulp van meer info Terugkerend Fiets Voeding Drinken Zelfstandig uitvoerbaar Brochure Fietsen is gezond, fiets en de kwaliteit van leven ( fit op de fiets

16 TIPS Een half uur fietsen per dag voorkomt hart- en vaatziekten en men blijft op gewicht. Op latere leeftijd krijgt men te maken met verminderde spierkracht. Door te trainen kunnen de spieren tot op hoge leeftijd op peil blijven. Regelmatig fietsen zorgt dat de beenspieren sterk blijven. Daardoor heeft men ook minder last van heup- en knieproblemen. Fietsen is bij uitstek geschikt om het coördinatievermogen op peil te houden. Het tempo is goed als men adem heeft om op een normale gesprekstoon met een fietsmaat te praten. Door regelmatig te fietsen wordt de zuurstofopname vergroot. Vaak fietsen is een goede manier om de conditie te verbeteren. Raad mensen aan om rustig aan te beginnen en langzaam het tempo en de afstanden op te voeren. Zoek een maatje om mee te fietsen. Binnen enkele weken zal men het verschil merken. Is het tempo van een deelnemer te laag om het verkeer bij te benen, adviseer dan om een fiets met elektrische trapondersteuning te overwegen. Voeding vóór het fietsen: zorg ervoor dat men weet dat er enige tijd tussen het ontbijt en de fietstocht hoort te zitten. Raad licht verteerbaar eten aan en laat men iets meer drinken dan men gewend is. Het is verstandig om tijdens het fietsen na een uur iets te eten en drinken. Bijvoorbeeld een halve banaan en wat water. Als er tijdens de fietstocht een pauze met bijvoorbeeld koffie met appelgebak genomen wordt en daarna nog ergens uitgebreid geluncht wordt, dan heeft men meer dan genoeg calorieën om de tocht uit te fietsen. Blijf tijdens de fietstocht goed drinken, vooral bij warm weer. De truc is drinken voordat men dorst krijgt. fit op de fiets

17 notities

18 fietsgymnastiek categorie inhoud duur PRAKTISCH Gezondheid Onder begeleiding oefeningen doen, waardoor de spieren en gewrichten worden losgemaakt. Daarnaast worden de balans- en coördinatievaardigheden getraind. Een half tot één uur onder begeleiding Het kan nuttig zijn om stramme spieren en gewrichten los te maken voordat men op de fiets stapt. Er is ook een speciale fietsgymnastiek voor senioren, waarbij onder begeleiding oefeningen worden gedaan, die de spieren en gewrichten losmaken en opwarmen. faciliteiten met hulp van meer info Zaalruimte of met mooi weer buiten Een fysiotherapeut of sportbegeleider met de speciale opleiding Meer Bewegen voor Ouderen Fietsschool van de Fietsersbond ( fietsgymnastiek

19 TIPS Vraag vooraf aan begeleider/docent specifiek die bewegingen met senioren te oefenen die een relatie hebben met fietsen, zoals oefenen met balans en over de schouder kijken en op- en afstappen. notities Vraag om een overzicht met oefeningen om zelf uit te kunnen voeren. Doe voor elke fietstocht gezamenlijk geleerde oefeningen om de spieren en gewrichten los te maken en op te warmen. Fietsgymnastiek is soms ook een onderdeel van de Fietsinfodag van de Fietsersbond. Vaak is er een vergoeding nodig voor de begeleider. Combineer fietsgymnastiek onder begeleiding met een fietstocht. fietsgymnastiek

20 plannen van een fietsroute categorie inhoud PRAKTISCH Fietsroute voorbereiden Zelfstandig een route uitzetten en voorbereiden om met een groep een mooie tocht te maken. Heeft u vragen, dan kunt u onder begeleiding een fietsroute plannen en voorbespreken hoe om te gaan met lastige punten onderweg. duur Een paar uur tot een dagdeel Als u een fietsroute uitstippelt voor uw fietsclub dan moet u met verschillende dingen rekening houden. Soms kan het bijvoorbeeld lonen om de route precies andersom te fietsen, omdat u dan minder lastige oversteekpunten heeft. Bekijk de tips om zelfstandig uw routes beter te plannen. Komt u er niet uit, een docent van de Fietsschool kan u tips geven over hoe u uw fietsroute kunt voorbereiden. faciliteiten met hulp van meer info Fietskaart, kopie fietskaart waarop de route getekend mag worden. Pen en papier om aanwijzingen ter plekke op te schrijven. Computer met internet om routes en kaarten te zoeken/printen Fiets Zelfstandig uitvoerbaar of met behulp van de Fietsschool van de Fietsersbond route plannen

21 TIPS Plan de route eerst thuis op de computer of met een goede fietskaart, houdt verschillende opties open. Fiets vervolgens de route zelf en maak onderweg de routebeschrijving. Zorg voor een afwisselende fietsroute; zoals een deel van de route door oude stads- of dorpskernen, een deel door het buitengebied, bos en open vlakte, langs water, etc. Een route met een thema spreekt altijd aan. Bijvoorbeeld de Bloesemtocht, Molentocht of Monumentendagtocht. Regel eventueel een gids die daar leuk over kan vertellen. Bedenk met welke snelheid de tocht wordt gereden. Rijdt de tocht een keer met dat tempo, zodat u weet hoe lang het naar elke stop is. Kijk of er voldoende rustplekken zijn, bankjes en horeca. Maak afspraken met de horeca op de stopplek zodat die niet verrast is en er voldoende plek is. Plan de route zoveel mogelijk over paden waar u ruimte heeft om naast elkaar te fietsen. Sommige paden zijn na langdurige regenval slecht begaanbaar. Maak daarvoor een alternatief. Houd rekening met het tijdstip, vermijdt de spits of tijden dat scholieren de paden bevolken. Kijk of de route bereikbaar is voor hulpdiensten. Houd rekening met de wind en zon. Op de open vlakte met de wind en zon in de rug, in het bos met wind tegen en zon in het gezicht. Viaducten en fietstunnels zijn vaak makkelijker dan bruggen omdat men eerst naar beneden gaat en daarmee weer omhoog komt. Bij bruggen moet men na de afdaling op het eind vaak vol in de remmen. Denk aan het uitvoeren van een routeschouw op de route van de fietstocht. Plan het rondje rechtsom. Dan hoeft u veel minder over te steken. route plannen

22 notities

23 begeleiden van een fietstocht categorie inhoud duur faciliteiten PRAKTISCH Fietsroute begeleiden Voorbereiding voor het begeleiden van een fietstocht en het in een groep fietsen Afhankelijk van praktijksituatie EHBO kit Mobiele telefoon Kaartjes met telefoonnummer, stoplocaties en de route Fietspomp, bandenplak, reserveonderdelen en gereedschap Iedereen die wel eens in groepsverband heeft deelgenomen aan een fietstocht of deze zelfs begeleid heeft- weet het; in een groep fietsen vergt andere regels dan alleen fietsen. Bij deze activiteit staan de belangrijkste zaken om goed voorbereid op pad te gaan. met hulp van meer info Zelfstandig uitvoerbaar begeleiden

24 TIPS Maak de begeleider herkenbaar met een speciaal veiligheidshesje of opvallend shirt. Neem een EHBO kit mee, ga na of één van de deelnemers een EHBO-diploma heeft. Neem een mobiele telefoon mee en een overzicht van alle deelnemers en hun mobiele nummer. Deel kleine kaartjes uit met telefoonnummers, de locatie van de stops en eventueel de route. Maak vooraf met de deelnemers afspraken over signalen, die de begeleider aangeeft bij stoppen voor stoplicht, oversteken, noodsituaties etc. Zorg dat alle banden goed zijn opgepompt aan het begin van de tocht. Neem een goede fietspomp met drukmeter, plakspullen, reserve binnenbanden en gereedschap mee om eenvoudige reparaties te verrichten. Ga na of één van de deelnemers handig is in het doen van kleine reparaties. Zorg dat de fiets van elke deelnemer goed is afgesteld; nodig eventueel aan het begin van de tocht een rijwielhandelaar uit. Neem eventueel contact op met andere afdelingen die fietsactiviteiten organiseren. U kunt dan tips en trucs uitwisselen om uiteindelijk op een zo veilig mogelijke manier in groepsverband routes te kunnen fietsen. Rijdt een deelnemer op een slecht onderhouden fiets, adviseer dan om de fiets te laten controleren. begeleiden

25 notities

26 routeschouw categorie inhoud duur PRAKTISCH Infrastructuur In een routeschouw brengt u al fietsend met meerdere senioren knelpunten en obstakels voor fietsers op een veel gebruikte route in kaart. Naar keuze een uur of een dagdeel Als u regelmatig fietsroutes uitstippelt dan weet u als geen ander de knelpunten in de lokale verkeerssituatie. Het is goed om deze problemen te inventariseren en te melden bij uw gemeente. Dit kunt u geheel zelfstandig doen, maar ook onder begeleiding van de Fietsersbond. faciliteiten met hulp van meer info Fototoestel om knelpunten te fotograferen Fietskaart of kopie om knelpunten te markeren Internetaansluiting om knelpunten te melden De lokale afdeling van de Fietsersbond Kijk voor veiligheidtips en uitleg over knelpunten voor fietsende senioren op ROUTEschouw

27 TIPS Maak foto s of filmpjes van alle knelpunten en ongewenste situaties. Markeer op een fietskaart de knelpunten. Knelpunten waar u op kunt letten: Fysieke omgeving: -- Toestand van het wegdek: kuilen, gleuven, gladheid en losliggende tegels. -- Weginriching: overgang fietspad/berm, breedte fietspad, haakse bochten. -- Obstakels op de weg: stoepranden, paaltjes, autowerende obstakels. -- Verkeerssituaties: onoverzichtelijke kruispunten, oversteekplaatsen en rotondes, stoplichten die te kort op groen staan. Sociale omgeving: -- Drukte, gemotoriseerd verkeer, auto s. -- Fietspad delen met scooters, schoolgaande jeugd, wielrenners. Maak een overzicht van de knelpunten op één A4- tje, dit maakt het voor de gemeente gemakkelijker om hierop actie te ondernemen. U kunt de wethouder of een raadslid uitnodigen om met u mee te fietsen. Zorg dan ook voor aandacht van de lokale kranten. Meld de geïnventariseerde klachten bij het meldpunt van de Fietsersbond ( U kunt een lokale afdeling van de Fietsersbond benaderen voor het inventariseren van de knelpunten in de openbare ruimte en het aanschrijven van de gemeente. Zijn er voldoende rustplekken zoals een bank. ROUTEschouw

28 notities

29 wijkschouw inhoud inhoud duur PRAKTISCH Infrastructuur Een wijkschouw is een fietstocht door een wijk waarbij bewoners de gemeente laten zien op welke punten verbeteringen van de openbare ruimte nodig of wenselijk zijn. Een uur tot een dagdeel In elke wijk zijn er fietsknelpunten waar senioren moeite hebben met de verkeerssituatie. Het is zinvol om deze knelpunten aan te kaarten en door te geven aan de gemeente. Hiervoor is een wijkschouw een ideaal middel. Dit kunt u geheel zelfstandig doen, maar ook in samenwerking met de gemeente. faciliteiten met hulp van meer info Fototoestel om knelpunten te fotograferen Wijkkaart of kopie om knelpunten te markeren Internetaansluiting om knelpunten te melden Een locatie in de buurt van een problematisch/ complexe verkeerssituatie. Zelfstandig, met de gemeente of Veilig Verkeer Nederland Brochure Stoep en straat toegankelijk in alle fasen en folder Lokaal in actie voor stoep en straat ( ) Kijk voor uitleg over veiligheidtips en knelpunten voor fietsende senioren op wijkschouw

30 TIPS Maak foto s of filmpjes van alle knelpunten en ongewenste situaties. Markeer op een wijkkaart de knelpunten. Knelpunten waar u op kunt letten: Fysieke omgeving: -- Toestand van het wegdek: kuilen, gleuven, gladheid en losliggende tegels. -- Weginriching: overgang fietspad/berm, breedte fietspad, haakse bochten. -- Obstakels op de weg: stoepranden, paaltjes, autowerende obstakels. -- Verkeerssituaties: onoverzichtelijke kruispunten, oversteekplaatsen en rotondes, stoplichten die te kort op groen staan. Sociale omgeving: -- Drukte, gemotoriseerd verkeer, auto s. -- Fietspad delen met scooters, schoolgaande jeugd, wielrenners. Vaak organiseren gemeenten periodiek een wijkschouw. Informeer naar de planning van de gemeente. Mogelijk kunt u aansluiten en aandacht vragen voor obstakels voor fietsende senioren. Verzamel informatie over knelpunten van senioren in de buurt door middel van een enquête. Maak een overzicht van de knelpunten op één A4- tje, dit maakt het voor de gemeente gemakkelijker om hierop actie te ondernemen. Meld de geïnventariseerde klachten bij het meldpunt van de Fietsersbond ( wijkschouw

31 notities

32 verkeersvoorlichting categorie inhoud PRAKTISCH Voorlichting Tijdens deze interactieve voorlichting van de VVN kunt u uw verkeerskennis opfrissen en krijgt u adviezen over de manier waarop u veilig kunt blijven deelnemen aan het verkeer. Aan de hand van foto s worden diverse verkeerssituaties besproken, zoals voorrangregels voor fietsers, nieuwe verkeersborden en nieuwe wegbelijning buiten de bebouwde kom. De fiets is een handig, snel, gezond en sportief vervoermiddel. Soms vinden senioren, of mensen uit hun omgeving, dat fietsen onveilig voor ze is. Deze door de VVN verzorgde voorlichtingsdag is bedoeld om senioren zich zekerder te laten voelen op de fiets. Dit gebeurt door middel van theorie en praktijk. duur faciliteiten met hulp van meer info Ongeveer 2 uur In overleg met VVN: zaalruimte, beamer, laptop en scherm Voorlichter van Veilig Verkeer Nederland voorlichting

33 TIPS Zorg voor foto s van lokale situaties voor de herkenbaarheid. Deze kunnen makkelijk in een powerpointpresentatie worden opgenomen. notities Tegelijk kunnen foto s van onveilige verkeerssituaties met toelichting worden verstrekt aan de gemeente en/of het meldpunt van de Fietsersbond ( Laat mensen moeilijke situaties verzamelen en geef dit door aan de gemeente. Vraag van te voren aan de deelnemers waar zij moeite mee hebben. Besteed aandacht aan langzame veranderingen bij het ouder worden. voorlichting

34 verkeersregels & verkeersquiz categorie inhoud PRAKTISCH Presentatie/verkeerskennis De powerpointpresentatie gaat in op verkeersregels voor de fietser, verkeersborden, gevaarlijke verkeerssituaties, speciale verkeerssituaties, de verschillende verkeersdeelnemers en bevat een verkeersquiz. De quiz bestaat uit 20 meerkeuzevragen. De verkeersquiz kan los van de overige modules van de powerpointpresentatie worden gespeeld. Veel (oudere) verkeersdeelnemers voelen zich onzeker in het verkeer doordat ze slecht op de hoogte zijn van de verkeersregels en potentiële gevaren in het verkeer niet herkennen. U kunt met behulp van een powerpointpresentatie de belangrijkste verkeers- en gedragsregels aan senioren presenteren. Apart onderdeel is de verkeersquiz met 20 meerkeuzevragen. duur faciliteiten met hulp van meer info Powerpointpresentatie: anderhalf uur Verkeersquiz circa een half uur Zaalruimte, beamer, laptop en scherm Zelfstandig uitvoerbaar Download de powerpoint-presentatie en quiz op onder blijfveiligmobielquiz. verkeersregels

35 TIPS De verkeersquiz kan ook goed gecombineerd worden met verkeersvoorlichting van Veilig Verkeer Nederland. notities Zorg bij het spelen van de verkeersquiz voor leuke prijzen die verband houden met verkeersveiligheid en geef- indien mogelijk- iedereen na afloop een toepasselijk cadeautje. De quiz is ook los te gebruiken op mobiliteitsbeurzen en andere evenementen. Maak zelf een aantal lokale foto s om te bespreken tijdens de bijeenkomst. Kondig nieuwe activiteiten alvast aan zoals een wijkschouw of een routecheck. Maak samen met de senioren een lijst van knelpunten. verkeersregels

36 fietsinfodag categorie inhoud PRAKTISCH Informatiedag Fietsinfodagen zijn gericht op de verbetering van de veiligheid en bevordering van fietsgebruik van de senioren. Met aandacht voor: - kennis over (nieuwe) regelgeving in het verkeer - het testen van zintuigen die van belang zijn bij het fietsen - fiets- en verkeersvaardigheid - fietsaanpassingen die het gebruik van de fiets makkelijker maken Een praktische dag voor senioren die van fietsen houden en willen blijven fietsen. De fiets is een handig, snel, gezond en sportief vervoermiddel. Soms vinden senioren of mensen uit hun omgeving fietsen onveilig. Dat is jammer. Daarom organiseert de Fietsschool van de Fietsersbond Fietsinfodagen voor oudere fietsers, waarin een aantal fietsactiviteiten worden georganiseerd. duur faciliteiten met hulp van meer info Een dag: s ochtends theorie, s middags praktijk Plenaire zaal en afzonderlijke zaaltjes, afgesloten buitenruimte. Fietsschool van de Fietsersbond of VVN Download de folder Veilig mobiel op de fiets op Kijk op voor verkeersvoorlichters in uw regio en/of informatie over een fietscontrole. fietsinfodag

37 TIPS Er zijn kosten voor deze infodag, vaak kan ook een subsidie bij de gemeente worden aangevraagd. De Fietsersbond adviseert hierbij. notities Overweeg een specifieke Fietsinfodag voor senioren met een elektrische fiets. Vraag een bekende persoonlijkheid (wethouder) de Fietsinfodag te openen. Maak foto s van de Fietsinfodag en/of nodig een journalist uit. Ga zo vroeg mogelijk in overleg met VVN of Fietsersbond om de dag te regelen. De Fietsinfodag bestaat uit verschillende activiteiten die u ook afzonderlijk kunt organiseren. Zie in deze Fiets Activiteiten Map. Zoek contact met andere afdelingen om gezamenlijk de Fietsinfodag te organiseren. fietsinfodag

38 uw activiteit: PRAKTISCH

39 TIPS notities

40 uw activiteit: PRAKTISCH

41 TIPS notities

42 uw activiteit: PRAKTISCH

43 TIPS notities

ACTIVITEITEN BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN

ACTIVITEITEN BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN ACTIVITEITEN BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN VOORWOORD Nederland vergrijst; er komen niet alleen meer ouderen bij, maar de ouderen worden ook steeds ouder. En al die ouderen willen graag mobiel blijven

Nadere informatie

De fietsende senior 2

De fietsende senior 2 2013 De fietsende senior 2 INHOUDSOPGAVE 1. Aanbod Fietsersbond Workshop: Maak zelf fietstochten 4 2. Aanbod Huis voor de Sport Fietsgymnastiek 5 Fietsparcours 6 Verkeerstheorie 7 Voorlichting e-bike 8

Nadere informatie

Veilig onderweg met de e-bike

Veilig onderweg met de e-bike Veilig onderweg met de e-bike Wat kunt u doen om een valpartij te voorkomen? Pas uw snelheid aan Een elektrische fiets is sneller en comfortabeler dan een gewone fiets. Hij gaat echter sneller dan u denkt

Nadere informatie

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Kunt of durft u niet meer op een gewone fiets te fietsen? Bent u al eens (bijna) gevallen met de fiets en maakt dat u onzeker? Heeft u moeite

Nadere informatie

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven Een goede conditie helpt vallen voorkomen Praktische tips om gezond en fit te blijven Met een goede conditie voelt u zich zowel lichamelijk als geestelijk fit. Dat is een voorwaarde om lekker te doen en

Nadere informatie

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Kunt of durft u niet meer op een gewone fiets te fietsen? Bent u al eens (bijna) gevallen met de fiets en maakt dat u onzeker? Heeft u moeite

Nadere informatie

De leerlingen wandelen de vooraf uitgestippelde route op de wandelkaart. Ze observeren en leggen de knelpunten inzake de verkeersveiligheid vast.

De leerlingen wandelen de vooraf uitgestippelde route op de wandelkaart. Ze observeren en leggen de knelpunten inzake de verkeersveiligheid vast. Op leerwandeling y Eindtermen 6.12 De leerlingen kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren. ICT 5 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm

Nadere informatie

VEILIGHEID THEMA 2015

VEILIGHEID THEMA 2015 VEILIGHEID THEMA 2015 1. Vooraf Controleer je fiets vooraf op gebreken. Draag handschoenen / sportbril / helm voor veiligheid en comfort. Waarschuw tijdig als je gaat passeren. Houd zoveel mogelijk rechts,

Nadere informatie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Senioren in het verkeer (135) Liesbeth Boerwinkel Projectleider Blijf Veilig Mobiel. s Hertogenbosch. 31 oktober 2012.

Senioren in het verkeer (135) Liesbeth Boerwinkel Projectleider Blijf Veilig Mobiel. s Hertogenbosch. 31 oktober 2012. Senioren in het verkeer (135) Liesbeth Boerwinkel Projectleider Blijf Veilig Mobiel s Hertogenbosch 31 oktober 2012 31 oktober 2012 Senioren in het verkeer Opbouw presentatie: Blijf Veilig Mobiel Waarom

Nadere informatie

De Blijf Mobiel Beurs in Overijssel groot succes

De Blijf Mobiel Beurs in Overijssel groot succes De Blijf Mobiel Beurs in Overijssel groot succes Een communicatie- en educatieproject gericht op ouderen Samenvatting Ouderen lopen het hoogste risico om door een verkeersongeval ernstig gewond te raken

Nadere informatie

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC Hard work, magic moments: starting now! Africa Classic voert over glooiende paden van steenslag, zand en stof. In zes dagen leg je in de hitte veel kilometers en hoogtemeters

Nadere informatie

IK LEER FIETSEN! PRAKTIJKBOEKJE VOOR CURSISTEN

IK LEER FIETSEN! PRAKTIJKBOEKJE VOOR CURSISTEN IK LEER FIETSEN! PRAKTIJKBOEKJE VOOR CURSISTEN De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Dat kan dankzij de steun

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 Brief LES Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN INLEIDING/AANLEIDING Vanuit de basisscholen kwam het signaal dat leerlingen verwarring ervaren op alle fietsers groen

Nadere informatie

Film Leer meer en Bekijk onze film over beperkingen van kinderen in het verkeer.

Film Leer meer en Bekijk onze film over beperkingen van kinderen in het verkeer. De afgelopen weken hebben de kinderen op speelse wijze verkeerslessen gevolgd. U heeft vast wel de werkjes op de groep gezien of de verhalen van de kinderen gehoord. We zijn enthousiast over de themakist

Nadere informatie

Educatieve Verkeerstuin

Educatieve Verkeerstuin Educatieve Verkeerstuin AFSTANDEN INSCHATTEN DE PRAKTIJK Op straat kunnen allerlei dingen in de weg staan. Als je er goed op reageert, voorkom je botsingen. Bij deze oefening komt de leerling een aantal

Nadere informatie

Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Boeimeer en Ruitersbos

Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Boeimeer en Ruitersbos Comfortabel blijven wonen in uw woning Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Boeimeer en Ruitersbos Een slimme senior is op de toekomst voorbereid! Steeds meer mensen blijven tot op hoge leeftijd

Nadere informatie

Doe meer met Veilig Verkeer

Doe meer met Veilig Verkeer Kijk voor meer info op www.vvn.nl en doe meer! Kijk voor meer info op www.vvn.nl en doe meer! Doe meer met Veilig Verkeer Maak samen de buurt verkeersveilig! Jij woont toch ook graag in een buurt waar

Nadere informatie

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC

TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC TRAININGSCOACH AFRICA CLASSIC Hard work, magic moments: starting now! Africa Classic voert over glooiende paden van steenslag, zand en stof. In zes dagen leg je in de hitte veel kilometers en hoogtemeters

Nadere informatie

Protocol leerlingenvervoer en veiligheid. Samen lopen in een groep

Protocol leerlingenvervoer en veiligheid. Samen lopen in een groep Veel kinderen gaan in Nederland lopend of fietsend naar school. Toch is er een aanzienlijk aantal ouders dat hun kinderen met de auto naar school brengt. Hierdoor ontstaan onveilige situaties, parkeerproblemen

Nadere informatie

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie? Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Zandberg en Sportpark

Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Zandberg en Sportpark Comfortabel blijven wonen in uw woning Informatiebijeenkomsten en voorlichting in Zandberg en Sportpark Een slimme senior is op de toekomst voorbereid! Steeds meer mensen blijven tot op hoge leeftijd in

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8 Brief LES Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN Deze verkeerslessen gaan over de alle fietsers kruispunten. In 1989 heeft Groningen het eerste kruispunt aangelegd waar de verkeerslichten voor alle

Nadere informatie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie Leerkracht instructie middelbare school Algemeen Achtergrond De ANWB is een vereniging die nauw betrokken is bij de maatschappij en zet zich in voor mobiliteit,

Nadere informatie

Verkeerskrant van basisschool De Klimboom

Verkeerskrant van basisschool De Klimboom De Wegwijzer nr. 7 Maart 2012 Verkeerskrant van basisschool De Klimboom Voorwoord Beste kinderen en ouders, De afgelopen weken heeft onze verkeerswerkgroep weer gewerkt aan deze Wegwijzer. Een verkeerswerkgroep?,

Nadere informatie

1 Heeft u een elektrische fiets?

1 Heeft u een elektrische fiets? Fietsen De temperatuur wordt aangenamer de zon schijnt vaker tijd om de fiets uit de garage te halen. 9 8 1 Heeft u een elektrische fiets? 77% (n=195) 7 6 5 4 14% 9% Ja Nee, maar de volgende fiets wordt

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel. Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b.

Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel. Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b. Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel tijdens de toertocht in de polder Vragen en suggesties graag aan het einde van de presentatie a.u.b. Veilig fietsen in het peloton van Het Gouden Wiel

Nadere informatie

Aan jaren geen gebrek!

Aan jaren geen gebrek! Aan jaren geen gebrek! Autorijden ondanks fysieke beperkingen Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet bood- Ouder

Nadere informatie

FIETSVERPLAATSINGEN IN GROEP

FIETSVERPLAATSINGEN IN GROEP VELOCITIE INSPIRATIEBOX categorie 3: Actieve schoolverplaatsingen ACTIEFICHE FIETSVERPLAATSINGEN IN GROEP Op welke manier kunnen klassen zich in groep met de fiets verplaatsen voor buitenschoolse activiteiten

Nadere informatie

Sponsoractie Oranje Fonds

Sponsoractie Oranje Fonds Sponsoractie Oranje Fonds Handboek Wat fijn dat uw school voor het Oranje Fonds mee doet! Als school organiseert u vaker een evenement. U weet als geen ander hoeveel tijd en moeite er in de organisatie

Nadere informatie

Werkatelier. Levensloopbestendige woonomgeving

Werkatelier. Levensloopbestendige woonomgeving Werkatelier Levensloopbestendige woonomgeving Molster Stedenbouw in opdracht van Blijf Veilig Mobiel 22 april 2015 Deel 1 voetgangersvriendelijke steden specifiek voor senioren en andere mensen met een

Nadere informatie

Alles op een rij voor de leerkracht van groep 4

Alles op een rij voor de leerkracht van groep 4 Alles op een rij voor de leerkracht van groep 4 Binnenkort krijgt uw groep een praktische verkeersles op het Verkeersplein van Veilig Verkeer Nederland en Shell. Om te zorgen dat uw leerlingen optimaal

Nadere informatie

Waarom een Zebracheck? Voor mensen met structurele en tijdelijke mobiliteitsbeperkingen

Waarom een Zebracheck? Voor mensen met structurele en tijdelijke mobiliteitsbeperkingen de Zebracheck checklists voor zebrapaden en oversteekplaatsen met verkeerslichten De zebra heeft de afgelopen decennia aan belang ingeboet. Met de Zebracheck willen we weer aandacht voor het zebrapad.

Nadere informatie

Wat een feiten! Wist u dat.

Wat een feiten! Wist u dat. Kinderen in het verkeer de Mariaschool 24 september 2018 Wat een feiten! Wist u dat. Kinderen minstens twee keer per dag, 5 dagen in de week 40 weken in een schooljaar 8 jaar lang naar school gaan -----------------------------------

Nadere informatie

Verkeerscommissie. Fietscontrole 9-11, 75% van de fietsen is goedgekeurd.

Verkeerscommissie. Fietscontrole 9-11, 75% van de fietsen is goedgekeurd. Verkeerscommissie Fietscontrole 9-11, 75% van de fietsen is goedgekeurd. Handleiding Fietscontrole Algemeen: 1. Het stuur zit goed vast 2. De bel is goed te horen 3. De handvatten zitten goed vast aan

Nadere informatie

1 Heeft u een elektrische fiets?

1 Heeft u een elektrische fiets? Fietsen De temperatuur wordt aangenamer de zon schijnt vaker tijd om de fiets uit de garage te halen. 8 1 Heeft u een elektrische fiets? (n=144) 7 68% 6 5 4 24% 8% Ja Nee, maar de volgende fiets wordt

Nadere informatie

Fiche Leerlingen. De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom

Fiche Leerlingen. De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom De plaats op de openbare weg binnen de bebouwde kom Kijk naar de fietsers. Kleur de nummers van de fietsers die de verkeersregels volgen en op de juiste plaats rijden groen. Kleur de nummers van de fietsers

Nadere informatie

Workshop Tweede Kamerverkiezingen

Workshop Tweede Kamerverkiezingen Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat

Nadere informatie

Fietsstrategie voor Rotterdam

Fietsstrategie voor Rotterdam Fietsstrategie voor Rotterdam Fietsstrategie voor Rotterdam Het fietsgebruik in Rotterdam zit in de lift. Het aantal fietsers op een gemiddelde dag is in de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld van 40.000

Nadere informatie

Bewegen voor, tijdens en na uw ziekenhuisopname. Tips, adviezen en oefeningen

Bewegen voor, tijdens en na uw ziekenhuisopname. Tips, adviezen en oefeningen Bewegen voor, tijdens en na uw ziekenhuisopname Tips, adviezen en oefeningen Beter in beweging In deze folder hebben wij informatie over bewegen voor u op een rij gezet. Zo kunt u lezen waarom het zo

Nadere informatie

Jeugd Verkeerskrant 1

Jeugd Verkeerskrant 1 Jeugd Verkeerskrant 1 Wat weet jij al? Een uitgave van Veilig Verkeer Nederland, schooljaar 2016-2017 groep 7/8 Hoe doe jij het? a. Hierboven zie je een foto van een druk kruispunt in Vietnam. Durf jij

Nadere informatie

Richtlijnen voor het opzetten van een. rollator wandelclub

Richtlijnen voor het opzetten van een. rollator wandelclub Richtlijnen voor het opzetten van een rollator wandelclub Waarom zou ik mijn energie steken in het opzetten van een wandelclub? Bewegen is de manier om zo lang mogelijk gezond te blijven. Uit onderzoek

Nadere informatie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie

De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie De ANWB Lichtbrigade Fietsverlichtingsactie Leerkracht instructie basisschool Algemeen Achtergrond De ANWB is een vereniging die nauw betrokken is bij de maatschappij en zet zich in voor mobiliteit, vakantie

Nadere informatie

Tijdens de verkeerslessen hebben we met de kinderen gepraat over veilig fietsen.

Tijdens de verkeerslessen hebben we met de kinderen gepraat over veilig fietsen. O Ouderbrief 1 Kopieerblad 1 Beste ouder/verzorger, Tijdens de verkeerslessen hebben we met de kinderen gepraat over veilig fietsen. Bijvoorbeeld: hoe maak je veilig een bocht naar links en naar rechts?

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

TrainingsCoach. Hard work, magic moments: starting now! TrainingsCoach Kenya Classic

TrainingsCoach. Hard work, magic moments: starting now! TrainingsCoach Kenya Classic TrainingsCoach Hard work, magic moments: starting now! TrainingsCoach Kenya Classic De Kenya Classic voert door open savannegebied en dichte bergketens, steeds met uitzicht op paden van steenslag, zand

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 29 398 Maatregelen verkeersveiligheid Nr. 340 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes

http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes Door Jesse van der Velde http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes Disclaimer De oefeningen, trainingen, adviezen en instructies in deze PDF zijn gemaakt voor gezonde en blessurevrije mensen. Wanneer

Nadere informatie

Omdat u er niet alleen voor staat Een aandeel in elkaar

Omdat u er niet alleen voor staat Een aandeel in elkaar Samen bankieren Omdat u er niet alleen voor staat Een aandeel in elkaar Leeswijzer Handige hulpmiddelen om zelfstandig te bankieren: 3 - Geld opnemen 3 - Rabo Internetbankieren en de Rabo Bankieren App

Nadere informatie

Welkom bij. veiligheid en aansprakelijkheid

Welkom bij. veiligheid en aansprakelijkheid Welkom bij veiligheid en aansprakelijkheid Wat is veiligheid Veiligheid is het bewust nemen van aanvaardbare risico s. Totale veiligheid bestaat niet! Doelstelling NTFU Het vergroten van het bewustzijn

Nadere informatie

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27

2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend

Nadere informatie

Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra

Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Informatiedocument kennismakingsbijeenkomst nonliners Voor SeniorWeb Leercentra Speciale aandacht voor senioren die nog nooit met een computer, tablet of internet hebben gewerkt Er zijn nog teveel digibeten

Nadere informatie

School Lesbrief 2015

School Lesbrief 2015 School Lesbrief 2015 Weer naar School Na zes weken vrij weer naar school! Weer vroeg opstaan, ontbijten en aankleden En dan naar school: wel op een veilige manier! Hoe zorg je ervoor dat je in het verkeer

Nadere informatie

ORGANISEER JOUW PRAKTIJKLES OVER DE DODE HOEK BIJ VRACHTWAGENS. www.letopvoordedodehoek.be LET OP VOOR DE DODE HOEK

ORGANISEER JOUW PRAKTIJKLES OVER DE DODE HOEK BIJ VRACHTWAGENS. www.letopvoordedodehoek.be LET OP VOOR DE DODE HOEK ORGANISEER JOUW PRAKTIJKLES OVER DE DODE HOEK BIJ VRACHTWAGENS LET OP VOOR DE www.letopvoordedodehoek.be DODE HOEK INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Praktijkles in en rond een echte vrachtwagen Praktijk- en

Nadere informatie

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij

Nadere informatie

Bewonerspanel Verkeersveiligheid

Bewonerspanel Verkeersveiligheid Interne Bedrijven, Gemeente Utrecht onderzoek@utrecht.nl / 030 286 1350 www.utrecht.nl/onderzoek Bewonerspanel Verkeersveiligheid Februaripeiling 2015: Verkeersveiligheid De gemeente Utrecht wil graag

Nadere informatie

VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN

VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN VEILIG(ER) FIETSEN en KENNIS MAKEN MET WTC De HELLEN Veiligheid tijdens het fietsen is nog al eens het gesprek van de dag. Uiteraard staat veiligheid ook binnen onze club hoog in het vaandel. Het fietsen,

Nadere informatie

Slaapproblemen, angst en onrust

Slaapproblemen, angst en onrust Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,

Nadere informatie

Fietsersbond Oegstgeest Presentatie gemeenteraadsleden

Fietsersbond Oegstgeest Presentatie gemeenteraadsleden Fietsersbond Oegstgeest Presentatie gemeenteraadsleden 19 juni 2012 Peter van Boxtel 19-6-2012 1 Verzoek aan de gemeente voor actief beleid: Verbetering fietsparkeermogelijkheden bij (lagere) scholen en

Nadere informatie

Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd. Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel!

Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd. Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Even opfrissen... Moeilijke verkeersregels en -situaties uitgelegd Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ga wijs op weg, blijf veilig mobiel! Ook nu u wat ouder wordt, wilt u actief blijven. U doet Ouder

Nadere informatie

Naam: Klas: Ik woon in:

Naam: Klas: Ik woon in: Naam: Klas: Ik woon in: 1 Waarom School-Thuis-Route? Beste leerlingen, Het fietsen of lopen van je huis naar de basisschool was vaak makkelijk en over een niet al te grote afstand. Daar komt nu verandering

Nadere informatie

Door Jesse van der Velde. www.jessevandervelde.com. Copyright 2011 Jesse van der Velde (Online Personal Trainer) www.jessevandervelde.

Door Jesse van der Velde. www.jessevandervelde.com. Copyright 2011 Jesse van der Velde (Online Personal Trainer) www.jessevandervelde. Door Jesse van der Velde www.jessevandervelde.com Disclaimer De oefeningen, trainingen, adviezen en instructies in deze PDF zijn gemaakt voor gezonde en blessurevrije mensen. Wanneer u een fysieke beperking,

Nadere informatie

Algemene informatie. Na het kijken Na het bekijken van de aflevering kunt u gebruik maken van de volgende lessuggesties.

Algemene informatie. Na het kijken Na het bekijken van de aflevering kunt u gebruik maken van de volgende lessuggesties. Algemene informatie Doelstellingen Na het zien van het televisieprogramma, het werken met het begeleidend materiaal en het oefenen op de site: weten de kinderen dat fietsen gezond is. kunnen de kinderen

Nadere informatie

3.0. Babboe BV Saljoet 3 3824 MD Amersfoort info@babboe.nl tel: 033-7410740

3.0. Babboe BV Saljoet 3 3824 MD Amersfoort info@babboe.nl tel: 033-7410740 3.0 Babboe BV Saljoet 3 3824 MD Amersfoort info@babboe.nl tel: 033-7410740 Inleiding Hartelijk gefeliciteerd met de aanschaf van de Elektrische Babboe City. Deze handleiding geeft u meer informatie over

Nadere informatie

VERKEER OP DE RINGDIJK ENQUÊTE ONDER BEWONERS, BEDRIJVEN EN DORPSRADEN

VERKEER OP DE RINGDIJK ENQUÊTE ONDER BEWONERS, BEDRIJVEN EN DORPSRADEN VERKEER OP DE RINGDIJK ENQUÊTE ONDER BEWONERS, BEDRIJVEN EN DORPSRADEN Beste Lezer, Met deze enquête willen we uw mening over de verkeersveiligheid op de Ringdijk in beeld brengen. Het verkeersadviesbureau

Nadere informatie

Hoe is deze brochure tot stand gekomen?

Hoe is deze brochure tot stand gekomen? 1 Hoe is deze brochure tot stand gekomen? Regelmatig klinken geluiden dat scootermobielen weinig gebruikt zouden worden. Ze zouden soms zelfs ongebruikt in de stalling staan. Maar is dat echt zo? En zo

Nadere informatie

1 Heeft u een elektrische fiets?

1 Heeft u een elektrische fiets? Fietsen De temperatuur wordt aangenamer de zon schijnt vaker tijd om de fiets uit de garage te halen. 7 1 Heeft u een elektrische fiets? 63% (n=176) 6 5 4 2 19% 18% Ja Nee, maar de volgende fiets wordt

Nadere informatie

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Samen op pad Kinderen zijn kwetsbaar in het verkeer. Logisch dus, dat ouders hun kinderen graag zo snel mogelijk veilig verkeersgedrag

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

OP UITSTAP MET DE FIETS

OP UITSTAP MET DE FIETS Fietsen in groep OP UITSTAP MET DE FIETS OP UITSTAP MET DE FIETS Fietsen is een gezonde en goedkope manier om met leerlingen op uitstap te gaan. Als je rekening houdt met onderstaande aandachtspunten dan

Nadere informatie

Bewegen tijdens de behandeling van kanker

Bewegen tijdens de behandeling van kanker 1/7 Oncologie / Fysiotherapie Bewegen tijdens de behandeling van kanker Inleiding Veel patiënten met kanker die behandeld worden, hebben last van vermoeidheid en conditieverlies. Patiënten hebben vaak

Nadere informatie

Verkeersmaatregelen Rucphen en Schijf

Verkeersmaatregelen Rucphen en Schijf Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Rapport Verkeersmaatregelen Rucphen en Schijf

Nadere informatie

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

HOOFDSTUK 5: SITUATIES EN OPLOSSING

HOOFDSTUK 5: SITUATIES EN OPLOSSING HOOFDSTUK 5: SITUATIES EN OPLOSSING Tijdens een vakantie krijg je te maken met verschillende karakters met allemaal een andere oplossing en soms andere normen en waarden. Geen kind zal precies hetzelfde

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

[UITKOMST ENQUETE SEPTEMBER 2015]

[UITKOMST ENQUETE SEPTEMBER 2015] 2015 Fietsersbond Deventer gst [UITKOMST ENQUETE SEPTEMBER 2015] Aantal respondenten t/m 24 september 2015: 26 leden van de Fietsersbond Deventer e.o. Dit is ongeveer 12 % van het ledenbestand met e-mail.

Nadere informatie

Evenwichtsoefeningen Radboud universitair medisch centrum

Evenwichtsoefeningen Radboud universitair medisch centrum Evenwichtsoefeningen Deze folder van het Radboudumc geeft informatie over evenwichtsoefeningen binnen en buitenshuis. Met evenwichtsoefeningen bedoelen we bewegingspatronen van het hoofd, de nek en het

Nadere informatie

Vervoersprotocol. Doel van dit protocol:

Vervoersprotocol. Doel van dit protocol: Vervoersprotocol. Doel van dit protocol: We willen voorschriften geven aan personeel, ouders c.q. begeleiders en andere partijen die het leerlingenvervoer verzorgen, met als doel daarmee de verkeersveiligheid

Nadere informatie

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x

Nadere informatie

Bijlage 1: Drie modellen voor de Fietsersbond van de toekomst

Bijlage 1: Drie modellen voor de Fietsersbond van de toekomst Bijlage 1: Drie modellen voor de Fietsersbond van de toekomst Bijlagen bij Memo gesprek toekomst Fietsersbond april 2019 1 Bijlagen bij Memo gesprek toekomst Fietsersbond april 2019 2 Bijlagen bij Memo

Nadere informatie

Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be VERKEERSKRANT

Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be VERKEERSKRANT Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be DE VERKEERSKRANT Info over het 10op10-project Ouders zijn een voorbeeld voor hun kinderen, ook in het verkeer.

Nadere informatie

Lesidee: handen aan het stuur

Lesidee: handen aan het stuur Lesidee: handen aan het stuur DOELGROEP: 5e leerjaar KERNIDEE: Handen aan het stuur LINK NAAR ZEPPE & ZIKKI AFLEVERING: Zonder handen Hurry hurry HANDEN AAN HET STUUR (ONDERZOEK) Zet een fiets klaar waarvan

Nadere informatie

Protocol vervoer leerlingen. Veilig fietsstoeltje. Fietsonderdelen te koop! De actie Op voeten en fietsen naar school. Vincent van Goghschool

Protocol vervoer leerlingen. Veilig fietsstoeltje. Fietsonderdelen te koop! De actie Op voeten en fietsen naar school. Vincent van Goghschool Protocol vervoer leerlingen De protocollen. Er zijn diverse protocollen op het gebied van verkeer: De school heeft een protocol vervoer leerlingen. Dit protocol is bedoeld voor het vervoer van leerlingen

Nadere informatie

Revalidatie bij kanker

Revalidatie bij kanker REVALIDATIE Revalidatie bij kanker De mogelijkheden BEHANDELING Revalidatie bij kanker U kunt in het St. Antonius Ziekenhuis terecht voor verschillende revalidatieprogramma s bij kanker. Revalidatie bij

Nadere informatie

Wonen en Mobiliteit. wonen en mobiliteit

Wonen en Mobiliteit. wonen en mobiliteit Wonen en Mobiliteit Leefbaarheid in beeld In de Brabantse dorpen Hooge en Lage Mierde en Hulsel wordt het gedaan: foto s maken die iets vertellen over de leefbaarheid in een dorp. Soms maken beelden veel

Nadere informatie

Vragen aan en reacties van bewoners door René van den Berg

Vragen aan en reacties van bewoners door René van den Berg Vragen aan en reacties van bewoners door René van den Berg Vragen Vraag 1a Welke plek in Theresia en Spoorzone vindt u voor de fietser qua verkeer het gevaarlijkst. Kunt u ook aangeven waarom? Vraag 1b

Nadere informatie

Onderzoek Fietsen in Schiedam 2015 Maart 2015 Gemeente Schiedam Kenniscentrum Schiedam-Vlaardingen

Onderzoek Fietsen in Schiedam 2015 Maart 2015 Gemeente Schiedam Kenniscentrum Schiedam-Vlaardingen Onderzoek Fietsen in Schiedam 2015 Maart 2015 Gemeente Schiedam Kenniscentrum Schiedam-Vlaardingen P a g i n a 2 Inleiding De gemeente Schiedam wil het fietsgebruik in Schiedam stimuleren. Om goed te weten

Nadere informatie

Blijf Veilig Mobiel. Tips voor automobilisten

Blijf Veilig Mobiel. Tips voor automobilisten Blijf Veilig Mobiel Tips voor automobilisten Tips voor automobilisten De verkeerssituatie in Nederland is continu in beweging. Zo ontstaan er regelmatig nieuwe wegsituaties en krijgt u te maken met nieuwe

Nadere informatie

Fietswielspellen. Een uitgave van Veilig Verkeer Nederland. Leuke fietslessen voor alle groepen!

Fietswielspellen. Een uitgave van Veilig Verkeer Nederland. Leuke fietslessen voor alle groepen! Fietswielspellen Een uitgave van Veilig Verkeer Nederland Leuke fietslessen voor alle groepen! 1 Colofon Dit is een uitgave van Veilig Verkeer Nederland 2018 De Fietswielspellen zijn aanvullend materiaal

Nadere informatie

Hardlopen. Conditie opbouwen en onderhouden

Hardlopen. Conditie opbouwen en onderhouden Hardlopen Conditie opbouwen en onderhouden Conditie opbouwen en onderhouden Deze folder kan u helpen op een verantwoorde wijze aan uw conditie te werken. Lees de folder eerst eens rustig door en trek dan

Nadere informatie

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs. R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de

Nadere informatie

BEWEGEN BIJ KANKER 17041

BEWEGEN BIJ KANKER 17041 BEWEGEN BIJ KANKER 17041 Inleiding De ziekte kanker, maar ook de behandeling, zoals chemotherapie, operatie, bestraling en hormonale therapie, kunnen aanleiding geven tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

EEN STREEPJE VOOR... De betekenis van verkeerstekens op het wegdek. Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland. Platform en Kenniscentrum

EEN STREEPJE VOOR... De betekenis van verkeerstekens op het wegdek. Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland. Platform en Kenniscentrum EEN STREEPJE VOOR... De betekenis van verkeerstekens op het wegdek Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Gelderland Platform en Kenniscentrum Wat betekenen al die strepen toch? In Gelderland verplaatsen

Nadere informatie

Vaardig in het verkeer. voor kinderen tot 12 jaar. Tips voor ouders en verzorgers. Vaardig in het verkeer

Vaardig in het verkeer. voor kinderen tot 12 jaar. Tips voor ouders en verzorgers. Vaardig in het verkeer voor kinderen tot 12 Tips voor ouders en verzorgers voor kinderen tot 12 Kinderen willen de wereld ontdekken. Naar buiten, spelen met vriendjes. Leren lopen en fietsen. Als vanzelf gaan ze deelnemen aan

Nadere informatie

Hoe kan ABCDate mij helpen bij het ontmoeten van nieuwe mensen?

Hoe kan ABCDate mij helpen bij het ontmoeten van nieuwe mensen? Amarant Ben jij ook op zoek naar een maatje, vriendschap of relatie? Amarant en ABCDate helpen jou! Samen dingen doen is leuker dan alleen! Dat wisten we al bij Amarant. Daarom hebben we in het verleden

Nadere informatie

Doortrappen in jouw gemeente

Doortrappen in jouw gemeente Samen komen we verder Doe mee met Doortrappen: veiliger fietsen tot je 100ste. Een Doortrapper fietst graag en wil dat blijven doen! Een Doortrapper weet best dat het lichaam met de jaren wat strammer

Nadere informatie

Open je eigen winkel!

Open je eigen winkel! Open je eigen winkel! Naam: Klas: Naam winkel: Eindcijfer: De opdracht Je gaat met je groepje een winkel open. Wat voor een winkel dat is, bepaal je helemaal zelf. Je gaat ook een website openen waar je

Nadere informatie

Het eerste wat we gaan behandelen is afslaan naar rechts 1

Het eerste wat we gaan behandelen is afslaan naar rechts 1 Dit lesonderwerp gaat over We hebben nu diverse onderwerpen, t/m kruispunten behandeld, dit is de volgende stap. Afslaan doe je op een kruispunt en op een rotonde. Enkele belangrijke punten: Bij het neem

Nadere informatie

BEWEGEN BIJ PROSTAATKANKER

BEWEGEN BIJ PROSTAATKANKER BEWEGEN BIJ PROSTAATKANKER 1014 Inleiding De ziekte prostaatkanker, maar ook de behandeling, zoals een operatie, bestraling, hormonale therapie en chemotherapie, kunnen aanleiding geven tot langdurige

Nadere informatie