Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding DOCENT MUZIEK. ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Enschede - Zwolle

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding DOCENT MUZIEK ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Enschede - Zwolle

2

3 Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding DOCENT MUZIEK voltijd CROHO: ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Enschede - Zwolle Hobéon Certificering BV Datum: december 2009 Auditteam: G. Stoltenborg L. Vis A. Hensen B. Maris M. Rutten K. Veekmans S. Groote K. Nijs Secretaris R. Stapert

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Aanpak Beslisregels Hobéon Certificering Algemeen beeld van de opleiding Docent Muziek Auditteam Deelnemers visitatie Programma visitatie 30 september en 01 oktober BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen opleiding 9 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 11 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 12 Onderwerp 2: Programma 13 Facet 2.1. Eisen hbo 13 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 16 Facet 2.3. Samenhang programma 17 Facet 2.4. Studielast 18 Facet 2.5. Instroom 19 Facet 2.6. Duur 19 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 21 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 23 Onderwerp 3: Inzet van personeel 25 Facet 3.1. Eisen hbo 25 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 26 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 27 Onderwerp 4: Voorzieningen 28 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 28 Facet 4.2. Studiebegeleiding 29 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 31 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 31 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 33 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 35 Onderwerp 6: Resultaten 36 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 36 Facet 6.2. Onderwijsrendement OORDEELSCHEMA OPLEIDING DOCENT MUZIEK Integraal oordeel/ advies aan NVAO 40 BIJLAGE I Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen BIJLAGE II Programma Visitatie 30 september en 01 oktober 2009

6

7 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde hbo bacheloropleiding Bereik van de beoordeling ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten, in casu de FaculteitMuziek, verzorgt de opleidingen Muziek, Docent Muziek, Muziektherapie en Muziekprogrammering. Het onderhavige rapport heeft betrekking op hbo bacheloropleiding Docent Muziek, voltijd Croho nr De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door Management Review Docent Muziek (juli 2009). Zie voorts Aanpak Bij zijn beoordeling van de opleiding is Hobéon Certificering, i.c. het door hem geformeerde auditteam, uitgegaan van het NVAO- Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een hbo opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van de betreffende opleiding als voldoende kan worden beoordeeld Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de opleiding Docent Muziek geldt het volgende: De opleiding heeft zich voor wat betreft beroepsprofiel, doelstelling en opleidingscompetenties tenminste gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel en op de daaraan gerelateerde opleidingscompetenties, zoals vastgesteld in het landelijk overleg tussen de verwante opleidingen enerzijds en het beroepenveld anderzijds. (Zie onder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vervolgens vastgesteld, dat het in voldoende mate gespecificeerd is en ook passend is voor een opleiding Docent Muziek op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

8 De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van de door de opleiding aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review 2009 Visitatierapport Toekomstmuziek (2001) en Conservatories in Transition (2004) Besluit NVAO in het kader van Evaluatie Bestuurlijke Hantering EBH, 2005 Programmabeschrijving; Onderwijs- en Examenreglement OER; De in het kader van de interne sturingscyclus opgeleverde managementrapportages; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - onderwijsbeleid - interne organisatie; - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende evaluaties en verbetermaatregelen; - (visie op) ontwikkelingen in het beroepenveld; - beroeps- en opleidingsprofielen; - (validatie) eindkwalificaties; - curriculumontwikkeling en - actualisering; - didactisch concept en werkvormen; - toetsing en beoordeling; - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid; - externe relaties / alumni; - internationalisering; - instroombeleid; - studiebegeleiding; - rendement. De documentatie is Hobéon Certificering ter beschikking gesteld via het digitale documentbeheersysteem DigOport van ArtEZ en via additionele schriftelijke informatie. Op basis van deze door de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, werkveldrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

9 Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een tweedaagse visitatie, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten vijf externe onafhankelijke deskundigen op het gebied van Muziek, Docent Muziek en Muziektherapie 1, twee studenten uit verwante opleidingen, één lead auditor vanuit Hobéon Certificering en één auditor / onderwijsdeskundige, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Laatstgenoemde trad ook op als secretaris. Onder controle moet hier worden verstaan dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door hetzelfde onderwerp meerdere malen en met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele (tijdens de visitatie verstrekte) documentatie en -daar waar het de ruimtelijke en materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. Hieronder volgen enkele voorbeelden van de door het auditteam tijdens en/of onmiddellijk na de visitatie geraadpleegde additionele documentatie: overzicht van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules; portfolio s van studenten en de (schriftelijke weergave van de) beoordeling daarvan door docenten; afstudeerwerkstukken; literatuurlijst. Aldus had Hobéon Certificering voldoende instrumenten om zich op de hoogte te stellen van doelstelling, inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Hobéon Certificering heeft alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp is gegeven. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van Hobéon Certificering met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd. 1 Visitatie heeft plaatsgevonden op 30 september en 01 oktober Tijdens deze visitatie zijn ook de hbo bacheloropleidingen Muziek (Arnhem, Enschede, Zwolle) en Muziektherapie (Enschede) beoordeeld. De bevindingen van het auditteam m.b.t. de hbo bacheloropleidingen Muziek en Muziektherapie zijn neergelegd in afzonderlijk rapporten. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

10 1.4. Beslisregels Hobéon Certificering Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 2 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 2 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen criterium, maar een wettelijke vereiste waaraan het programma van een hbo bacheloropleiding moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

11 1.5. Algemeen beeld van de opleiding Docent Muziek De opleiding Docent Muziek De Opleiding Docent Muziek (ODM) van het ArtEZ Conservatorium is een bachelorstudie die de afstuderende student een ongedeeld, ongegradeerd getuigschrift oplevert. Er is één curriculum dat op twee lesplaatsen wordt uitgevoerd: Enschede en Zwolle. Binnen de opleiding Docent Muziek worden docenten opgeleid die binnen het onderwijs breed inzetbaar zijn. Zo kunnen afgestudeerden zowel het vak muziek als de CKV-vakken, de Culturele en Kunstzinnige Vorming, verzorgen en kunnen ze dat uitvoeren van het basisonderwijs tot en met hbo en het buitenschools gebied. Na het afronden van de bachelorstudie kan de student, na toelating, nog een masterstudie Kunsteducatie volgen. Dat kan ook binnen ArtEZ. Visitatie Naar aanleiding van de visitaties in 2001 en 2004 heeft er een Evaluatie Bestuurlijke Hantering plaatsgevonden die resulteerde in de volgende aandachtspunten van de NVAO: Uitwerking van de opleiding Docent Muziek te Enschede en Zwolle, met als ankerpunten: o vastleggen van de competenties o doorwerking van de competenties in het programma o gebruik van het digitale kwaliteitszorgsysteem DigOport. De zwaarte en volheid van het programma. Vereiste hbo niveau. Het auditteam constateert, dat de opleiding Docent Muziek grote veranderingen en verbeteringen heeft gerealiseerd. Er is thans één curriculum met keuzemogelijkheden en een substantiële vrije studieruimte; één OER; één visie op het vak en op de ontwikkeling van de student daarbinnen; één Werkveldcommissie en één Opleidingscommissie (OC) die het uitontwikkelen van dit alles kritisch volgen; een goede standaard geformuleerd voor het musiceren binnen onze opleiding, voor de theoretische vorming en voor het werken op hbo-niveau; Voort is het digitale kwaliteitszorgsysteem DigOport thans volledig in gebruik. Zie voor een nadere uitwerking: Hoofdstuk 2 Bevindingen en Beoordeling. Algemeen beeld Het algemeen beeld van het auditteam is, dat het hier gaat om een opleiding Docent Muziek, die afgestudeerden aflevert die ontegenzeggelijk op bachelorniveau gekwalificeerd zijn en goed op hun beroepsuitoefening zijn voorbereid: artistiek, ambachtelijk in het vak en onderwijskundig in het beroep. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

12 Oordeel per Onderwerp Doelstellingen opleiding Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De doelstellingen zijn, naar het oordeel van het auditteam, werkvelddekkend zowel qua aard als qua niveau. Anders gezegd, de eisen die het werkveld articuleert in de onderscheiden beroepsprofielen, zijn in de doelstellingen zichtbaar gemaakt als eindkwalificaties die voorts vanuit onderwijskundige optiek vertaald zijn in opleidingsdoelstellingen en wel zodanig concreet dat zij inderdaad richting kunnen geven aan de programmatische opbouw en inhoud van de opleiding. Programma Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. ArtEZ Conservatorium heeft de opleiding Docent Muziek (mede naar aanleiding van de hierboven genoemde visitaties, maar ook als resultante van de evaluaties die het in het kader van de interne kwaliteitszorg heeft uitgevoerd) substantieel verbeterd. Bijvoorbeeld met betrekking tot (i) de balans tussen muziek en docentschap, zowel in de doelstellingen als in het programma, (ii) de aanscherping van toetsen en beoordelen, (iii) kwaliteitsborging van het eindniveau. In dat opzicht is het programma van de opleiding Docent Muziek thans geheel in lijn met de (eveneens vernieuwde) doelstellingen. Inhoudelijk en in termen van competenties is het programma veeleisend. Ook in dat opzicht komt het overeen met het hoge niveau van de doelstellingen. Iets wat ook zichtbaar wordt in de zorgvuldige wijze van toetsen en beoordelen. Inzet van personeel Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De kwaliteit van het docentencorps is hoog. Wat vakkennis betreft en wat betreft kennis van het beroepenveld (het overgrote deel van het corps is ook werkzaam in de beroepspraktijk). Nog belangrijker evenwel is de vaststelling, dat de docenten hun (kennis en) werkervaring actief en systematisch binnen de opleiding brengen. Dit heeft niet alleen een zeer positief effect op het programma als zodanig, maar ook en vooral op het opleidingsproces: voor studenten betekent interactie met docenten een interactie met ervaren beroepsbeoefenaren. Voorzieningen Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De huisvesting (Enschede en Zwolle) en de materiële voorzieningen zijn ruimschoots toereikend om het programma van de opleiding Docent Muziek te realiseren. De mediatheek is zeer wel voorzien en van hoge kwaliteit, als zelfstandige informatiebron (brede en diepe collectie) en als toegang tot externe bronnen. De studiebegeleiding vindt gestructureerd plaats via een scala aan voorzieningen met duidelijke doelstellingen die verband houden met studievoortgangsbewaking & -bevordering en met het ontwikkelen van professionele competenties. Interne kwaliteitszorg Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. Het door de opleiding Docent Muziek gehanteerde kwaliteitszorgsysteem is goed en uitvoerig gedocumenteerd. De implementatie van het systeem vindt controleerbaar plaats via op ArtEZ-niveau vastgelegde procedures. De opleiding Docent Muziek betrekt op systematische wijze interne en externe partijen bij haar evaluaties. Evaluaties die aantoonbaar leiden tot verbetermaatregelen. Resultaten Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De informatie vanuit het beroepenveld (werkveldcommissie, overige experts) laat zien, dat het afnemende werkveld het gerealiseerde niveau als goed beschouwt in relatie tot de eisen die de praktijk stelt aan de competenties van een beginnend docetn muziek. Het auditteam heeft afstudeer producties gezien en beoordeelt deze positief zowel in ambachtelijktechnisch als in professioneel (onderwijskundig) opzicht. Ook heeft het auditteam (at random) een Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

13 aantal scripties ingezien. Ook het oordeel daarover is positief. De thematiek is actueel voor de muziekeducatie en de benadering persoonlijk en gedegen Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Panelleden Voorzitter G.Stoltenborg Expert L. Vis Expert A. Hensen Expert B. Maris Expert M. Rutten Expert K. Veekmans Student S. Groote Student K, Nijs Secretaris R. Stapert expertise - audit - kwaliteitzorg expertise - onderwijs expertise - werkveld expertise - vak x x x x x x x x x x x x x x x x x x x expertise - student x x Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). Hans Stoltenborg, werkt op onderwerpen als marktonderzoek (deels samen met TNS NIPO), ontwikkeling van nieuwe opleidingen, competentiegericht leren, kwaliteitszorg en accreditatie. Ook voert hij het projectmanagement van innovatieprojecten en is hij betrokken bij internationale onderwijsprojecten. Zie voor beknopt CV de Bijlage. Lucas Vis, doceert aan het Conservatorium van Amsterdam, waarvan hij van 1998 tot 2005 artistiek directeur was, orkestdirectie, evenals aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Lucas Vis dirigeert met grote regelmaat de orkesten van de verschillende Duitse radiostations in Keulen, Frankfurt, Stuttgart, München en Berlijn. Zie voor beknopt CV de Bijlage. Ageeth Hensen, sinds 2007 voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie, heeft een jarenlange ervaring als muziektherapeute. Bij de Dagopvang voor Ouderen te Wageningen ( ), Bartiméushage te Doorn( ), Stichting De Driestroom te Elst ( ) en Novadic-Kentron te Breda (2009 heden). Zie voor beknopt CV de Bijlage. Bart Maris is at present guest-teacher at the Ghent Conservatorium, for the class of improvised music, and jazz-trumpet. He won zamu-award best Belgium musician in 1999 and was nominated in 2006 for the Paul Ackett-award at North-sea Jazzfestival (before named Birdtrophee). His experience as musician and performer is extensive. Zie voor beknopt CV de bijlage. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

14 Marc Rutten, heeft grote ervaring in het onderwijs (Hogeschool Zuyd). Als tutor (faculteit Social Studies, ), stagecoördinator en -begeleider (Conservatorium, ), docent vakdidactiek (Conservatorium, ), als docent Poppracticum en Popgeschiedenis, docent methodiek OMB (1997 heden), afdelingshoofd opleiding Docent Muziek, 2002 heden), stafmedewerker algehele besluitvorming en beleid, (2003 heden). Zie voor beknopt CV de Bijlage. Katia Veekmans, is sinds 1994 verbonden als docent piano aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel. Tevens is zij docent piano aan de Faculteit Muziek van Utrecht en de Hogeschool Zuyd van Maastricht. Zij zetelt regelmatig als jurylid in nationale en internationale pianowedstrijden en geeft vele internationale Master Classes voor piano in binnen- en buitenland. Zie voor beknopt CV de Bijlage. Sophie Groote is student Muziek (3 e jaars - altviool) Koninklijk Conservatorium Den Haag. Kim Nijs is student Docent Muziek (3 e jaars) Codarts Hogeschool voor de Kunsten Rotterdam. Robert Stapert is werkzaam in het kader van accreditatieonderzoeken die door Hobéon Certificering worden uitgevoerd. Daarnaast is hij intensief betrokken bij de beoordeling van EVC aanbieders. Ten slotte was hij tot voor kort werkzaam als interim coördinator Interne kwaliteitszorg bij twee hogescholen die buiten de accreditatieonderzoeken van Hobéon Certificering vallen. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie 30 september en 01 oktober 2009 Zie Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

15 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen opleiding Drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie hbo. Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Oordeel: goed Inleiding Tijdens het natraject van de Visitatie uit 2000 werd de opleiding meerdere malen bezocht, de laatste keer in oktober 2005 door een panel van het NVAO. Daarin werd door het panel nogmaals aandacht gevraagd voor het speelpeil binnen de opleiding en het werken op HBO-niveau. Ten opzichte van het laatste bezoek constateert het auditteam grote veranderingen binnen de opleiding: er is thans één curriculum (voor Enschede en Zwolle) met keuzemogelijkheden en een flinke vrije studieruimte, één OER, één visie op het vak en de ontwikkeling van de student daarbinnen; er is thans één Werkveldcommissie en één Opleidingscommissie (OC); er is een goede standaard geformuleerd voor het musiceren binnen de opleiding, voor de theoretische vorming en voor het werken op hbo-niveau. Domeinspecifieke eisen Het KVDO, het netwerk van kunstvakdocentenopleidingen, een werkgroep van de HBO-raad, heeft het beroepsprofiel door landelijke groepen van de verschillende docentenopleidingen laten uitwerken tot competentiesets. Deze competentiesets werden in 2003, wederom na een werkveldraadpleging, door de HBO-raad vastgesteld en gepubliceerd. In de werkgroep van de Opleiding Docent Muziek zaten twee leden van de ArtEZ opleiding. Vanaf de publicatie is deze set het uitgangspunt van de opleiding. Actualisering In augustus 2006 trad de wet BIO, de wet op de beroepen in het onderwijs, in werking. Deze regelt met name de vaststelling van bekwaamheidseisen voor onderwijsgevenden en voor onderwijsgerelateerde werkzaamheden van ander personeel in de sectoren primair onderwijs, voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs en educatie. Kort daarvoor was de competentieset van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) gepubliceerd, een set bekwaamheidseisen waaraan alle leraren volgens hen moeten voldoen. Deze SBL-set is gekoppeld aan een kennisdomein, een beschrijving van de kennisbasis van het gehele docentschap en een beschrijving per opleiding. Het KVDO zal, als eigenaar van de competentiesets voor de docentenopleidingen in de kunstvakken, mede in het kader van het regulier bijwerken van eigen set, hopelijk binnen niet al te lange tijd de ontwikkeling van een nieuwe set kunnen afronden. De ontwikkelingen rond de wet BIO en de SBL vormen de nieuwe grondslag voor de eigen competentieset, een set compleet met een Kennisdomein. Zoals de plannen nu zijn komt er een algemeen gedeelte voor alle docentenopleidingen in de kunstvakken en een vakspecifiek gedeelte per opleiding. Het O2DM, het Opleidersoverleg Docent Muziek, waarin alle hoofden/coördinatoren van deze opleiding uit heel Nederland zitting hebben, zal een belangrijke rol spelen bij die vakspecifieke invulling van de competentieset en het daaraan gekoppelde kennisdomein. De competentieset (KVDO) en de SBL competenties vormen de uitgangspunten voor de doelstellingen van de opleiding: Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

16 Doelstellingen 1. Creërend vermogen: de beginnende docent maakt muziek en muzikale producten die voortkomen uit het volgen van een eigen artistieke visie en stelt het creatieve proces in dienst van het docentschap 2. Ambachtelijk vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen een breed scala aan instrumentele vaardigheden en ambachtelijke kennis efficiënt en effectief toe te passen 3. (kunst)pedagogisch vermogen: De beginnende docent bezit het vermogen een veilige en stimulerende leeromgeving te scheppen voor leerlingen/cursisten 4. Didactisch vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen (kunst)onderwijs te initiëren, ontwerpen, verzorgen en evalueren vanuit een (kunst)pedagogische visie 5. Operationaliserend vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen voor zichzelf en anderen een inspirerende en functionele onderwijssituatie op te zetten en in stand te houden 6. Vermogen tot samenwerking: de beginnende docent bezit het vermogen vanuit de eigen expertise samen met anderen een bijdrage te leveren aan muziek-, kunst-, en cultuuronderwijs 7. Communicatief vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen zijn of haar visie en handelen zowel mondeling als schriftelijk effectief en efficiënt te communiceren, af te stemmen en te verantwoorden. 8. Reflectief vermogen: de beginnende docent bezit het vermogen het eigen (kunst)pedagogisch en artistieke handelen te beschouwen, analyseren, duiden en beoordelen. 9. Vermogen tot groei en vernieuwing: de beginnende docent bezit het vermogen zijn of haar docentschap verder te ontwikkelen en te vernieuwen 10. Omgevingsgerichtheid: de beginnende docent bezit het vermogen relevante omgevingsfactoren in de samenleving te signaleren en gebruikt deze bij zijn of haar werkzaamheden als docent De opleiding heeft elk van deze 10 competenties gespecificeerd naar concrete gedragsindicatoren. Bij wijze van voorbeeld volgt hier de specificatie van competentie 4 (Didactisch vermogen): 4a formuleert doelen voor leerplannen, lessen en andere leersituaties uitgaande van de eindtermen c.q. doelen gehanteerd door de betreffende school of instelling 4b hanteert bewust en doelgericht diverse methoden en werkwijzen, bij het ontwikkelen van verschillende vaardigheden van de leerlingen/cursisten op het gebied van de muziek: musiceren en presenteren/de keuze en het gebruik van muzikale (vormgevings)middelen/reflecteren op het eigen werk en dat van anderen/luisteren en analyseren/muziek beschouwen): 4c stimuleert een (inter)culturele belangstelling 4d positioneert muziek binnen het geheel van leeractiviteiten 4e draagt bij aan realisering en ontwikkeling van (vak)didactiek binnen het team/de organisatie 4f adviseert en begeleidt bij culturele activiteiten, het samenstellen van een kunstdossier (kunstmentoraat) en draagt bij tot inzicht in de diverse kunstdisciplines en de samenhang daartussen ) 4g toetst de studievoortgang, beoordeelt op verantwoorde wijze het werk (leerresultaat) van leerlingen/cursisten 4h draagt zorg voor een krachtige, inspirerende leeromgeving. Profilering Bij de uitwerking van deze competentieset heeft de opleiding de volgende zwaartepunten aangebracht: (i) Kunstzinnig handelen, (ii) Kunstpedagogische samenhang, (iii) Interdisciplinair werken, (iv) Orthopedagogische basis muziekdocentschap, (v) Culturele ondernemendheid. Samenvattend De doelstellingen reflecteren de eisen van het beroepenveld, worden periodiek geëvalueerd / geactualiseerd en zijn zodanig concreet dat zij inderdaad richtinggevend kunnen zijn voor het programma. Positief vindt het auditteam voorts, dat de opleiding Docent Muziek in haar doelstellingen geen holle internationale frasen heeft opgenomen. Dat strookt ook met de algemene (afdelingsoverschrijdende) ambities van de faculteit Muziek: professionals opleiden die een belangrijke impuls kunnen geven aan de muziekeducatie in Nederland. Anders gezegd, de doelstellingen zijn werkveld relevant, onderwijskundig verantwoord en geloofwaardig. Reden voor het auditteam dit facet als goed te kwalificeren. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

17 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Oordeel: goed Eindkwalificaties heeft de opleiding gekoppeld aan de Dublin Descriptoren en wel als volgt: Kennis van en inzicht in vakgebied/ handboeken en de laatste ontwikkelingen vakgebied Kennis en inzicht Oordeelsen professionelevorming benadering/ verdiepen argumentaties en oplossen problemen Communicatie Leervaardigheden 1. Creërend vermogen X X 2. Ambachtelijke vermogen X X X X 3. (Kunst)Pedagogisch vermogen X X X X X 4. Didactisch vermogen X X X X X 5. Operationaliserend vermogen X X X X 6. Vermogen tot samenwerking X X 7. Communicatief vermogen X X X 8. Reflectief vermogen X X X 9. Vermogen tot groei en vernieuwing X X X X X 10. Omgevingsgerichtheid X X X X Samenvattend De hierboven beschreven dimensies die de H van de hbo-opleiding markeren, zijn overigens reeds in de onder facet 1.1 gepresenteerde eindkwalificaties zichtbaar. Anders gezegd, analyse van de eindkwalificaties van de opleiding laat zien, dat zij qua bereik en complexiteit volledig in overeenstemming zijn met het bereik en de complexiteit waarnaar de Dublin Descriptoren verwijzen. Iets wat vervolgens, zie bij Onderwerp 2, in de programmering van de opleiding wordt geoperationaliseerd. Een kwalificatie goed is dan ook op zijn plaats. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

18 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Oordeel: goed Oriëntatie HBO kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Hoger Onderwijs Het beroepsprofiel en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het bachelor niveau in de Dublin Descriptoren. Daarmee is aangegeven dat de opleiding gerekend kan worden tot het hoger onderwijs. Het auditteam beoordeelde facet 1.2. reeds als goed. De opleiding heeft de Dublin Descriptoren rechtstreeks in verband gebracht met het programma en met de daarin gehanteerde werkvormen. In de programmabeschrijving wordt dit verband expliciet en inzichtelijk gemaakt. Op deze wijze heeft de opleiding de dimensie hoger onderwijs aantoonbaar in haar programma verankerd. Beroepsonderwijs De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld en door dat beroepenveld (ook internationaal) zijn gevalideerd. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het werkveld geborgd. Anders gezegd: de opleiding is een beroepsopleiding. Het auditteam beoordeelde facet 1.1. reeds als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

19 Onderwerp 2: Programma Acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen hbo Criteria Het facet Eisen hbo is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Oordeel: goed Inleiding Binnen de docentenopleidingen van kunstvakken is er de afspraak om binnen het curriculum 50 % aan de eigen discipline, het vak (in dit geval muziek), en 50 % aan het docentschap te besteden. Om binnen deze verdeling de student een eigen profilering te laten maken is er het systeem van keuzevakken dat later zal worden toegelicht. Een groot verschil met de opleiding Muziek is dat de Opleiding Docent Muziek, samen met de opleiding Muziektherapie, niet met verplichte minoren werkt. Wel kent het programma afstudeerprofileringen. Het curriculum omvat vier clusters van vakken (i) Methodiek-didactiek, (ii) Musiceervakken, (iii) Theoretische vorming en (iv) Overige vakken. Wezenlijk onderdeel van de opleiding zijn de (12) projecten. Methodiek - didactiek Het onderwijs is zo ingericht dat studenten gedurende de eerste drie jaar vier projecten van een kwartiel, 8-9 weken, uitvoeren. Deze worden ondersteund door de musiceervakken, de theoretische vorming en de overige vakken. Musiceervakken Hoofdinstrument, zang, koor, pianogroep, slagtechniek, ensemble leiding, pop ensemble, improvisatie. Theoretische vorming Muziekgeschiedenis (klassiek, 20 e / 21 e eeuw), Popgeschiedenis, Niet-Westerse muziek, Homofonie, polyfonie, arrangeren. Overige vakken Cultuurreizen, studium generale, musiconomie, digitale technieken. Eisen hbo Interactie met het werkveld 1. Stages In alle projecten van jaar een tot en met drie worden de praktijkkritische opdrachten uitgevoerd in de schoolpraktijk. De studenten zijn in de schoolpraktijk meestal 8-9 weken bezig, waarbij de eerste (twee) meestal met hospiteren. In deze drie jaar zijn er 4 projecten in het basisonderwijs, 1 in het speciaal en 5 projecten in het voortgezet onderwijs. Meestal zijn de stages in duo s, soms in iets grotere groepen. In al deze jaren is er ook nog een stageweek in telkens januari. In het vierde jaar is er een grote stage van een semester waarin de studenten met CKV en Kunst Muziek of Kunstvakken II werken. Daarna zijn er de specialisatiestage, verbonden aan de scriptie of het essay en in Zwolle de stage waarin de muziekproductie wordt gemaakt. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

20 2. Het werkveld in de opleiding Mentoren worden betrokken bij de beoordelingen van muziekproducties, scripties/essays en colloquia. Mentoren zijn gastdocent, bijvoorbeeld bij de cursus OPMD, orthopedagogisch muziekdocent en binnen enkel projecten. Tijdens de mentorenmiddagen die op beide locaties en ook binnen de Interfaculteit plaatsvinden wisselt de opleiding met de stagebegeleiders ervaringen en ideeën wat betreft de kwaliteit van het onderwijs uit. Een aantal mentoren hebben zitting in de werkveldcommissie. 3. De opleiding in de praktijk Vanuit de opleiding zijn er sterke banden met de relevante organisaties en instellingen: Lokaal: zowel in Enschede als Zwolle zijn leden van het hoofdvakteam betrokken bij de plaatselijke overleggen en hebben ze contacten met de plaatselijke instellingen voor kunst en cultuur. In Enschede zijn die contacten zeer intensief, waardoor de opleiding de bijzondere serie CKVprojecten kan uitvoeren. Regionaal: er zijn contacten met KCO, Edu-Art en Introdans; de contacten met het orkest de ereprijs zijn intensief omdat derde- en vierdejaars studenten kunnen participeren in hun compositieproject. Dat lever ieder jaar ook gastdocentschappen van een van de leiders van dit ensemble op. Nationaal: KVDO: namens ArtEZ neemt het hoofd van de opleiding deel aan deze overleggen; O2DM: het hoofd van de opleiding is samen met de collega uit Maastricht de initiatiefnemer van dit landelijk overleg van de opleiding docent muziek. Zij zijn samen voorzitter en secretaris. Binnen dit platform vindt een open collegiale uitwisseling van ontwikkelingen, ideeën en standpunten over het vakgebied plaats. Dit overleg organiseert ook seminars die als deskundigheidsbevordering voor de teams van de verschillende opleidingen docent muziek kan worden beschouwd. Binnen deze groep wordt ook voorbereid dat de komende jaren een serie internationale gastdocenten de opleidingen komt bezoeken. De vakverenigingen VLS en Gehrels. In de afgelopen jaren zijn er door het ArtEZ conservatorium verscheidene landelijke studiedagen voor en met deze organisaties gemaakt. Een landelijke studiedag voor Gehrels in 2007 in Zwolle en een voor Nederland en Vlaanderen waaraan zowel Gehrels als de VLS deelnamen op 1 november 2008 in Enschede. Ieder jaar verzorgt de VLS op beide locaties een voorlichtingsdag in het kader van de beroepsvoorbereiding. SLO en Cultuurnetwerk: Sleutelfiguren uit deze organisaties hebben zitting in de Werkveldcommissie. NMP, Netwerk Muziekdocenten Pabo: doordat een van de locatiecoördinatoren jarenlang voorzitter is geweest van deze organisatie zijn de contacten nog steeds heel goed. Pyramide: een van de hoofdvakdocenten is de eindredacteur van dit blad van de Gehrelsvereniging Verscheidene hoofdvakdocenten en andere personeelsleden hebben uitgebreide professionele netwerken op het gebied van de muziekpedagogiek, het componeren en kunst en cultuur. Door die contacten komen bijvoorbeeld Henk Schut en Adriaan Luteijn naar de improvisatie/samenspeelweek in oktober 2009 en geeft Maria Speth gastlessen. Internationaal Diezelfde docenten hebben de genoemde netwerken ook op internationaal niveau. Daardoor komt bijvoorbeeld ook Paul Griffiths naar de improvisatie/samenspeelweek en hopelijk Jorge Antunes, de nestor van het moderne Braziliaanse componeren, naar het project Brasileiro dat tussen april en juni 2010 in Enschede en Zwolle plaatsvindt. Binnen O2DM wordt gezamenlijk gewerkt aan een beleid waarbij in de komende jaren een serie internationale gastdocenten de opleidingen bezoekt. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

21 Samenvattend Het auditteam constateert, dat interactie met het beroepenveld een wezenlijk onderdeel is van het programma. Studenten participeren in reële beroepssituaties (stages, muziekproducties, externe projecten), docenten zijn actief in het beroepenveld en brengen hun ervaring (en hun netwerk) binnen de opleiding. Deze beide elementen dragen en sturen de opleiding. Reden voor het auditteam dit facet als goed te kwalificeren. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

22 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma Criteria Het facet Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Is het programma een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen? Zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma? Biedt de inhoud van het programma studenten de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken? Oordeel: goed Uit de voorhanden documentatie (matrix waarin de relatie tussen eindkwalificaties en doelen is zorgvuldig en concreet is weergegeven) heeft het auditteam zich op gedetailleerd niveau een beeld kunnen vormen over doelen en inhoud van de opleiding. Duidelijk is, dat de opleiding leerdoelen heeft geformuleerd die telkens herkenbaar aansluiten bij de respectieve opleidingskwalificaties (eindcompetenties) dat zij die leerdoelen per studiejaar en per programmaonderdeel op een transparante wijze heeft uitgewerkt. Transparant voor de studenten, maar ook in die zin, dat zij richtinggevend zijn voor de wijze waarop de opleiding haar studenten toetst. Ook de zwaartepunten (zie facet 1.1.) zijn expliciet en op voorbeeldige wijze in de leerdoelen verwerkt. De opleiding heeft op deze wijze kunnen aantonen, dat alle leerdoelen binnen het programma traceerbaar zijn richting competenties. Tevens heeft de opleiding de competenties, werkvormen en inhoud aan elkaar gerelateerd. De vormgeving van de programmaonderdelen gaat uit van een leeromgeving waarin het leerproces van de student centraal staat en waarbij hij de door hem verworven kennis dient te activeren, wil de student de opdrachten met succes kunnen uitvoeren. Onderdeel van het leerproces is tevens zelfreflectie en zelfregulatie die de student inzicht geven in zijn eigen leerproces en leerstijl. Inhoud en vormgeving van de afzonderlijke programmaonderdelen bieden de student de gelegenheid om de vereiste competenties en doelstellingen te verwerven, de wijze waarop vervolgens de programmaonderdelen in een in complexiteit opklimmende reeks in het totale programma zijn gepositioneerd, maakt het de student mogelijk de competenties en de hiervan afgeleide doelstellingen te verwerven. Samenvattend Het beeld is duidelijk: het programma is een voortreffelijke en zeer transparante concretisering van de eindkwalificaties, en de successieve leerdoelen zijn aantoonbaar afgeleid van die eindkwalificaties. In die zin heeft de opleiding sinds de vorige visitaties een bijzonder grote verbeterslag gemaakt. Het auditteam kwalificeert dit facet dan ook als goed. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

23 Facet 2.3. Samenhang programma Criterium Het facet Samenhang programma is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het studieprogramma inhoudelijk samenhangend? Oordeel: goed De samenhang binnen het programma van de opleiding Docent Muziek wordt bereikt door: het inzetten van het projectonderwijs in het cluster methodiek-didactiek. Hier worden via praktijkkritische opdrachten stages direct aan de inhoud van het kennisdomein en de te ontwikkelen vaardigheden gekoppeld. Zo is bijvoorbeeld de opdracht uit 10 e project om voor een bepaalde doelgroep een kleine leergang componeren/improviseren uit te laten monden in een presentatie direct gekoppeld aan een blok literatuur over componeren en improviseren. Tijdens deze projecten ontwikkelen studenten kennis en vaardigheden in een stijgende lijn tot ze bij het 12 e project het niveau hebben en de complexiteit van de projecten dusdanig is dat dit samen rechtvaardigt dat de student tot de afstudeerfase kan worden toegelaten; vaardigheden in het projectonderwijs te ontwikkelen in de clusters musiceervakken, theoretische vorming en overige vakken waarin een programma aangeboden dat hier ondersteunend aan is. Hier is de student met name bezig met de vorming tot muzikant en dit levert op dat studenten ook op muzikaal gebied op een steeds hoger en complexer niveau kunnen gaan werken; de groeiende mate van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid waarmee de studenten in de loop van het programma kunnen gaan werken; de groeiende hoeveelheid keuzemogelijkheden, die in het examenjaar culmineren in een bijna zelf samengesteld activiteitenpakket dat in overleg met de mentor/studieloopbaanbegeleider wordt vastgelegd. Daardoor voegen de studenten zelf samenhang en een eigen profilering aan de studie toe; aan het einde van het examenjaar twee onderdelen te positioneren waarbij de student op een eigen wijze tonen over alle competenties te beschikken. Samenvattend Naar het oordeel van het auditteam is de relatie tussen de leerdoelen van de programmaonderdelen (en daarbinnen van projecten en/of opdrachten) helder en logisch. Voorts maakt de concentrische opbouw (leerdoelen en opdrachten worden telkens complexer of ruimer) de verticale samenhang tussen de onderscheiden programmaonderdelen manifest. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

24 Facet 2.4. Studielast Criterium Het facet Studielast is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Is het programma studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen? Oordeel: voldoende Binnen de Opleiding Docent Muziek is de totale studielast van 240 ec s evenwichtig gespreid over 8 semesters van ieder 30 ec s. Voor ieder onderdeel, zo constateert het auditteam is de studiebelasting exact berekend. De afsluitingen en herkansingen binnen het cluster Methodiek-didactiek vinden vier maal per jaar plaats, binnen de andere onderdelen ieder semester. De studielast wordt aan het begin van een periode bij ieder vak besproken. De mentorgesprekken binnen de propedeuse staan regelmatig in het teken van het werken met de studielast en de planning daarvan door de student. Binnen de opleiding is de studielast door de breedte en diepte van het programma en de daarmee samenhangende druk van de vele verschillende onderdelen groot. Om die reden wordt deze druk nauwlettend door het coördinatieteam samen met de studenten gevolgd en besproken. Dat gebeurt tijdens jaargroepgesprekken en vergaderingen van de Opleidingcommissie (OC). Bij de curriculumenquête zijn de vragen daarover een belangrijk en steeds terugkerend onderdeel. Al deze gegevens worden gebruikt bij het vaststellen en bijstellen van het nieuwe curriculum. Na twee jaar met onderdelen van het nieuwe curriculum te hebben gewerkt heeft een werkgroep uit de OC in november 2008 een voorstel voor een herziening van met name het eerste studiejaar ingediend. De daaruit voortvloeiende aanpassingen worden in het hogeschooljaar doorgevoerd. Samenvattend Ook het auditteam is van mening, dat het programma over het algemeen eerder zwaarder dan lichter is dan de aangegeven studielast in uren. Het effect daarvan wordt nog versterkt doordat studenten sterk de neiging hebben meer te doen dan in het programma is opgenomen. Bovendien -en dat is kenmerkend voor kunstopleidingen - is het merendeel van de studenten zeer betrokken en ambitieus. Iets wat zij overigens in de beroepspraktijk, willen zij zich kunnen handhaven, ook moeten zijn. Kortom het begrip studielast heeft voor de opleidingen een zeer specifieke lading. De last is hoog en studenten accepteren dat. Het is dan ook aan de opleidingen studenten op gezette tijden enigszins af te remmen. Het auditteam heeft geconstateerd, dat de opleiding dat op verantwoorde wijze doet. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december

25 Facet 2.5. Instroom Criterium Het facet Instroom is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluit het programma qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek? Oordeel: voldoende Procedure De procedure van het toelatingsexamen kent twee onderdelen: Een praktijktoets met daarin vocaal en instrumentaal musiceren en een gesprek. De kandidaat presenteert zich muzikaal zo breed en goed mogelijk met 4 liederen en 4 speelstukken op het hoofdinstrument in verschillende stijlen. De kandidaat kan ook eventueel zelfgeschreven stukken kan laten horen. In het gesprek wordt aangesloten bij zijn ervaringen en eigen ideeën over de muziek- en CKV-docent. Een muziektheoretische toets, een digitale test algemene muziekleer en gehoor. De examencommissie stelt vast of de kandidaat toelaatbaar is, waarna de locatiedirecteur besluit of de kandidaat daadwerkelijk wordt toegelaten. Criteria Kandidaten moeten voldoen aan de volgende toelatingseisen: een afgeronde opleiding op HAVO-, VWO- of MBO-4-niveau of, voor kandidaten met een gelijkwaardig diploma; voldoen aan de eisen van het toelatingsexamen voor de Opleiding Docent Muziek bij ArtEZ: 1. musiceren: voldoende muzikale overtuigingskracht, technische beheersing, zuiverheid, ritmiek/timing, dispositie (houding, adem, beweging), presentatie, ontwikkelbaarheid bezitten om in drie jaar op het niveau van een propedeusestudent van het hoofdvak te spelen en daarbij meerdere genres of stijlen spelen, eventueel zelfgeschreven muziek. 2. overdrachtsvaardigheden: sociaalcommunicatieve eigenschappen en latent aanwezige muziekpedagogische inzichten/belangstelling. 3. blijk geven van brede belangstelling voor en affiniteit met muziek, kunst, cultuur en onderwijs. 4. muziektheorie: kennis van de algemene muziekleer, vaardigheden en ontwikkelingsmogelijkheden van het muzikaal gehoor. Samenstelling toelatingscommissie De toelatingscommissie bestaat minimaal uit vier personen: twee personen uit het cluster Methodiek-didactiek en twee van de musiceervakken: een vocale en een instrumentale docent. Samenvattend Het auditteam kwalificeert het facet Instroom als voldoende op grond van de hierboven beschreven bevindingen, die het auditteam hier kort samenvat: De opleiding besteedt zorg aan het beoordelen van het kwalificatieniveau van studenten die in aanmerking willen komen voor de opleiding Docent Muziek. Zij doet dat op professionele wijze door meerdere beoordelaars in te schakelen. Een en ander is vastgelegd in eenduidige en relevante (valide) criteria. Belangrijk is voorts de observatie, dat het restrictieve aannamebeleid door de opleidingen wordt gebruikt als een kwaliteitsinstrument. Zowel richting student (geen irreële beloften of voorspellingen) als richting opleiding zelve: de studentenpopulatie is van voldoende niveau. Hobéon Certificering Adviesrapport hbo bacheloropleiding Docent Muziek, ArtEZ december