Status van risicomanagement Risico, Innovatie & Verandering Implementatie van Risicomanagement in Organisaties als Project?

Transcriptie

1 Risico, Innovatie & Verandering Implementatie van Risicomanagement in Organisaties als Project? Status van 2010 Dr. Ir. Martin Th. van Staveren MBA Consultant, Auteur, Docent, Coach Naast ontwikkeling van RM vooral Re-thinking van RM nodig (2009): Mindset matters more than the model Introductie INHOUD WELKOM De spreker & zijn promotieonderzoek 1. Inleiding problematiek (RM) implementatie in organisaties 2. Oplossingen vanuit organisatiekunde, innovatiemanagement en verandermanagement 3. Introductie instrumenten voor implementatie van in organisaties Hoezo? Actuele kritische kanttekeningen bij : (1) Risicomanagement in Tijden van Crisis (2009), accountants: Wereld veiliger door? Of juist onveiliger? (2) The Risk Management of Nothing (2009), Prof. Michael Power, LSE: Security door ERM is op z n best beperkt tot enkele wereldbeelden Security door ERM is op z n slechts een illusie 1

2 Noodzaak voor? Falen van implementeren van? 1. Risicomanagement is grotendeels ongrijpbaar 2. Risico s zijn altijd subjectief 3. Effecten van zijn moeilijk direct te meten Herkenbaar? Noodzaak voor IMPLEMENTATIE van? Implementatie van Wat is dat eigenlijk? En wat is het niet? Falen van implementeren is gebruikelijker dan succes? Implementatie van gaat niet over: 1. Netherlands: 77 % of 50 innovation projects (ICT, TQM, BPS) failed partly or completely (Cozijnsen et al., 2000) 2. Netherlands: failure of ICT innovations up to 2 billion per year (van Oosterhout, 2007) 3. US: failure costs of $ 500 billion per year (Klein and Knight, 2005), which is 18.5 % of the total budget that companies spent on new technology Conventionele risico analyses en management Invullen van lijstjes Protocollen en standaarden Probabilistische berekeningen Louter het vermijden van risico s Waarom geldt dit ook / juist voor? 2

3 Implementatie van gaat wél over: Praktische relevantie Professionaliseren en routinematig toepassen van op alle niveau s in de organisatie Het combineren van risico-, innovatie- en verandermanagement Het motiveren van verschillende RM gebruikersgroepen met doelgerichte interventies Behoefte aan een aanpak voor implementatie van met een hoge mate van: 1. compleetheid, 2. geschiktheid, 3. toepasbaarheid, 4. flexibiliteit, 5. doelmatigheid, 6. efficiëntie 7. overdraagbaarheid Onderzoek naar implementatie van : Aanpak Samenvattend: RM Implementatie Wetenschappelijke benadering: Literatuuronderzoek Interviews in NL, UK, USA, SA Design science aanpak met 3 ontwerpslagen Praktische toetsing en concrete resultaten: Single en cross-case analyse, 4 cases over 3 jaar Expert panel Pakket van 4 RM implementatie producten 1. Risicomanagement oplossen in de werkprocessen op alle niveaus in publieke, private, of project organisaties 2. Routinematige toepassing van, uiteindelijk opgelost als suiker in koffie: zoet en onzichtbaar. NB: Resultaten bieden wel een kader, géén kookboek Wetenschappelijke relevantie Implementatie & IPMA RM Nog geen wetenschappelijk ontwikkelde ontwerpbenadering voor implementatie van in organisaties Nog geen synthese van, innovatiemanagement en verandermanagement Nog geen combinatie van gebruikers, methoden, en organisaties Nog geen differentiatie in motivatie en betrokkenheid voor implementatie van Nog geen inzicht in de kernvariabelen voor het implementeren van Aandacht voor RM implementatie in organisaties is startpunt voor realisatie van de IPMA-NL decomposities binnen jaarthema RM & Menselijk Handelen: Risicogestuurde besluitvorming Risico communicatie Intern-extern vertrouwen in organisaties M.i. is bovenstaande NIET te realiseren als met name de mindset voor expliciet omgaan met risico s niet effectief in de organisatie is ingebed. 3

4 Van belemmeringen naar voorwaarden voor implementatie, via interventies Eén centrale onderzoeksvraag Intermezzo - per persoon inventariseren Hoe van belemmeringen naar voorwaarden voor implementatie in organisaties? 1. Wat is je grootste belemmering voor routinematig RM? 2. Wat is je belangrijkste interventie voor routinematig RM? 3 Wat is je belangrijkste voorwaarde voor routinematig RM? Belemmering Interventie Voorwaarde Belemmeringen en voorwaarden zijn elkaars spiegelbeeld Belemmering (geen RM budget) Voorwaarde (RM budget) 4

5 Concepten over de mens en Perceptie & waarheid? Aansluiting op IPMA thema Menselijk Handelen en Risicomanagement: 1. Individuen en 2. Teams en 3. Stakeholders en Perceptie is de waarheid, omdat mensen het geloven Epictetus, Romeins slaaf en filosoof, Circa 100 na Chr. 28 Individuen en Teams en 1. Het concept van het individu: authenticiteit, courage to be different 2. Het concept van risicoperceptie: zelfde feiten, andere uitleg 1. Het concept van teams: team dynamica, risky shift effect 2. Het concept van team cultuur: groupthink 3. Het concept van risico communicatie: informatie en relatie Wat zegt dit over de complexiteit van? Wat zegt dit over de implementatie van? Wat zegt dit over de complexiteit van? Wat zegt dit over de implementatie van? Perceptie: zelfde feiten, andere uitleg Stakeholders en 1. Het concept van stakeholders: de rol van de maatschappij Wat zegt dit over de complexiteit van? Wat zegt dit over de implementatie van? 27 5

6 Vastlopen RM Implementatie onderzoek Vanuit internationale interviews en literatuurstudie: 109 belemmeringen: individu, organisatie, maatschappij 146 voorwaarden: individu, organisatie, maatschappij Delphi bracht géén uitkomst Triangulatie en clustering in 7 kernbelemmeringen en 10 kernvoorwaarden in categoriën motivatie, training, tools. Echter: compleet, adequaat, voor discipline, project en organisatie RM? Risicomanagement: implementeren op drie niveau s Vlot trekken RM Implementatie onderzoek Niveau Doel Model 1. Enterprise Corporate Governance (Code Tabaksblat) COSO-ERM INK Model Twee stellingen: Innovatiemanagement 2. Project 3. Discipline Projectbeheersing Tijd Geld Kwaliteit Imago PRINCE2 RISMAN GeoQ 1. Risicomanagement is een bijzonderde innovatie 2. Implementatie vereist verandering door interventies Verandermanagement 6