Economische aspecten van farmaceutische zorg in tijden van schaarste

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Economische aspecten van farmaceutische zorg in tijden van schaarste"

Transcriptie

1 Economische aspecten van farmaceutische zorg in tijden van schaarste Lezing op dinsdag 28 mei 2013 bij de Nederlandse Vereniging voor Farmaceutische Geneeskunde te Garderen door prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom

2 Economische ontwikkelingen tot nu toe Nog steeds lage consumptie per Nederlander Menig consult eindigt zonder recept Vergoedingensysteem ingevoerd Openbare apotheken nauwelijks rendabel Groothandel bleef machtig Weesgeneesmiddelen kregen Europese impuls Nauwelijks fraudezaken of teruggenomen geneesmiddelen Moeten dure geneesmiddelen altijd in het pakket? Medicatie en end-of-live besluiten? Te verwachten schaarste: moeilijker toegang tot pakket

3 Prognose zorguitgaven volgens CPB raming van 2012

4 Schaarste noodzaakt tot samenwerking, want anders: Afwenteling Dumping van patiënten Witte vlekken Onnodige wachttijden Kwaliteitsverlies Tegen elkaar uitgespeeld worden Corruptie ligt op de loer Zwarte handel of slimme handel Reputatieverlies voor allen

5 Samenwerking mislukt vaak, indien: 1. Deze complex is 2. Tijd kost 3. Geld kost 4. Besluitvorming rommelig is 5. Wederzijds vertrouwen en afhankelijkheid ontbreekt 6. Butt G., M. Markle-Reid and G. Browne, Interprofessional partnerships in chronic illness care: a conceptual model for measuring partnership effectiveness, International journal of Integrated Care, Voil 8, 14 May 2008, ISSN ,

6 Samenwerking slaagt vaak, indien: 1. Professionals echt willen en leiderschap accepteren 2. Voldoende facilitering aanwezig is (digitaal, richtlijnen, secretariaat) 3. Maatschappelijke factoren meewerken (geen statusverschillen, inkomensverschillen, eigen beroepsregulering) 4. Flexibiliteit bestaat 5. Nieuwe beroepen een kans krijgen N.B. alleen nieuwe structuren zijn onvoldoende Guus Schrijvers, Samenwerking bij schaarste in de zorg, bijdrage aan Handboek voor huisartsen, ter perse, 2013

7 Hoe krijg ik artsen mee om samen te werken? Belang voor de patiënt aantonen Het eigen leven wordt makkelijker, minder gedoe Beleidsvolle financiële prikkel Ervaringsregel: tenminste twee van de drie moeten zijn gerealiseerd

8 Zes opstellingen van farmaceutische industrieën Voorop lopen Welwillend meedoen Wat moet dat moet Afremmen Façade beleid Weglopen

9 Kennisbron 2. Triple Aim: theorie en model

10 Tien kenmerken van Triple Aim 1. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg. 2. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur 3. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten 4. Betaler is in the lead met financiële kaders 5. eerst lange termijn en de weg waarlangs bepalen (preplanning) 6. Daarna doorrekenen en uitwerken 7. Innoveren en verspreiden tegelijk 8. Open-boek relaties tussen zorgverzekeraar en instelling 9. Coalities op basis van ideeën 10. Houd professionals gemotiveerd

11 Tien kenmerken van Triple Aim 1. Doelmatigheidswinst wordt ingezet voor preventie en betere zorg. 2. Eenheid van beleid is belangrijker dan eenheid van bestuur 3. Ontwikkelen vanuit demonstratie projecten 4. Betaler is in the lead met financiële kaders 5. eerst lange termijn en de weg waarlangs bepalen (preplanning) 6. Daarna doorrekenen en uitwerken 7. Innoveren en verspreiden tegelijk 8. Open-boek relaties tussen zorgverzekeraar en instelling 9. Coalities op basis van ideeën 10. Houd professionals gemotiveerd

12 Vraagstelling voor de rest van mijn lezing: Wat zijn geschikte innovaties in de farmaceutische zorg die preventie, kwaliteit en doelmatigheid bevorderen? Wat zijn intelligent, beleidsvolle financiële prikkels die deze innovaties bevorderen? (Rekening houdend met de bestaande kennis die ik zojuist besprak en met politieke haalbaarheid)

13 Mogelijke innovaties in de farmaceutische geneeskunde 1. Verhoging therapietrouw bij medicatie 2. Andere distributie van geneesmiddelen 3. Hergebruik van ingezamelde geneesmiddelen 4. Comparative health service research: pillen of praten

14 Verhoging therapietrouw bij medicatie 50% van chronische zieken is altijd therapie ontrouw 85% is dat is regelmatig tot altijd Intentionele en niet-intentionele ontrouw Niet-intentioneel is op te lossen met geheugensteuntjes Intentioneel is specifiek of generalistisch Eigen afweging tussen noodzaak en bezorgdheid Geen goede meetmethoden

15 Referenties: Ryan R, Santesso N, Hill S, Lowe D, Kaufman C, Grimshaw J. Consumer-oriented interventions for evidence-based prescribing and medicines use: an overview of systematic reviews. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 5. Art. No.: CD Van Dulmen S, Sluijs E, van Dijk L, de Ridder D, Heerdink R, Bensing J. Patient adherence to medical treatment: a review of reviews. BMC Health Services Research 2007;7:55. Horne R, Weinman J. Patients beliefs about prescribed medicines and their role in adherence to treatment in chronic physical illness. Journal of Psychosomatic Research 1999;47(6): Van Onzenoort HAW. Therapietrouw. Geneesmiddelenbulletin 2012; 46:

16 Kansen op intentionele therapieontrouw te verminderen Betere gemeenschappelijke besluitvorming arts patiënt Counseling plus bijsluiter en bijwerkingen info vooraf Doorvragen bij bezorgdheid Onderscheid acute en chronische klachten Beter navragen over therapietrouw (per telefoon?) Bewust doseren (maar outcome verbetert niet) Eens per jaar reflectie met chronische patiënt in DMP (soms niet) Huisbezoek van apotheker of POH Zorgplan opstellen met patiënt Beter digitaal berichtenverkeer tussen specialist en huisarts Medicatie begeleidingsprogramma via internet Publiciteitscampagne tegen generiek wantrouwen

17 Referenties Behner P et al. Unleashing the potential of therapy adherence. Booz&Co, Bertelsmann Stiftung,2012. Van Dulmen S, van Dijk L. In gesprek over medicijngebruik en therapietrouw. Tijdschrift voor praktijkondersteuning 2010;5(3):70-5 Herings RMC, Straatman H. PharmaCoach and medication persistence. Utrecht, Pharmo Institute,

18 Andere distributie van geneesmiddelen Inschrijving op naam moet blijven bij patiënten met een chronische aandoening Iedere wijk minstens één openbare apotheek Geen digitale apotheek via bol.com Wel thuisbezorging Robot en automaten 24-uursapotheek als combi van poli-theek en dienstenapotheek Geneesmiddelen paspoort graag op internet Goede voorbeelden gezocht?

19 Hergebruik van ingezamelde geneesmiddelen Vroeger voor derdewereld en oostblok Nu sealen en hitte-chip Één groene apotheek per stad Experiment beginnen Maar ook: kleinere doseringen per recept Uitprobeer periode bij nieuw voorschrift Vooral bij dure medicatie zinvol

20 Comparative health service research: pillen of praten Huisartsen geloven meer in farmacotherapie bij CVRM, ADHD en psychiatrische aandoeningen dan in leefstijlinterventies Weinig vergelijkende studies over pillen versus praten en omslagpunten Weinig evaluaties van complexe therapieën Medicamenteus afkicken van tabaksgebruik en overmatige alcoholconsumptie werkt wel Vergelijken van verschillende medicamenten onderling is mogelijk Vergelijken van therapieën is populair in USA Uitkomstmaten: therapietrouw + relapses en clinical outcomes

21 Samenvattend Farmaceutische zorg is op orde Schaarste komt eraan en vraagt andere samenwerking Hoog op agenda: therapietrouw bevordering Andere distributie van geneesmiddelen: goede voorbeelden gevraagd Groene apotheek: experiment aangaan Comparative health service research: meedoen met internationale ontwikkelingen

22 Leonardo da Vinci ( )

23 Ik dank u voor uw aandacht

24 Contact?

De maatschappelijke relevantie van verslavingszorg is relevanter dan de individuele relevantie

De maatschappelijke relevantie van verslavingszorg is relevanter dan de individuele relevantie De maatschappelijke relevantie van verslavingszorg is relevanter dan de individuele relevantie Lezing op woensdag 24 april 2013 in Utrecht door prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom Wat ziet u in deze

Nadere informatie

Brekostiging en organisatie van transferpunten: enkele uitgangspunten. Lezing op zaterdag 17 novemberop het VUmc te Amsterdam

Brekostiging en organisatie van transferpunten: enkele uitgangspunten. Lezing op zaterdag 17 novemberop het VUmc te Amsterdam Brekostiging en organisatie van transferpunten: enkele uitgangspunten Lezing op zaterdag 17 novemberop het VUmc te Amsterdam Het ontwikkelen van de bekostiging Lange termijn: stip op de horizon zorgpaden

Nadere informatie

Zorginnovatie volgens het cappucinomodel en de farmaceutische zorg

Zorginnovatie volgens het cappucinomodel en de farmaceutische zorg Zorginnovatie volgens het cappucinomodel en de farmaceutische zorg Voordracht van Guus Schrijvers op 12 november 2018 tijdens het ABP symposium te Brussel Wie ben ik? Geboren in Amsterdam in 1949 Getrouwd

Nadere informatie

GENEESMIDDELEN Veel gestelde vragen en antwoorden. Augustus 2008

GENEESMIDDELEN Veel gestelde vragen en antwoorden. Augustus 2008 GENEESMIDDELEN Veel gestelde vragen en antwoorden Augustus 2008 Toelichting: De vragen zijn ingedeeld in drie onderdelen: -1- vergoedingen voor geneesmiddelen, -2- preferentiebeleid van zorgverzekeraars,

Nadere informatie

In gesprek over medicijn- gebruik en therapietrouw

In gesprek over medicijn- gebruik en therapietrouw Postprint Version 1.0 Journal website http://www.tijdschriftpraktijkondersteuning.nl/archief/id410-in-gesprek-overmedicijngebruik-en-therapietrouw.html Pubmed link DOI In gesprek over medicijn- gebruik

Nadere informatie

Doelen, randvoorwaarden een eerste stappen voor het financieren van preventieve interventies via populatie gebonden bekostiging

Doelen, randvoorwaarden een eerste stappen voor het financieren van preventieve interventies via populatie gebonden bekostiging Doelen, randvoorwaarden een eerste stappen voor het financieren van preventieve interventies via populatie gebonden bekostiging Lezing op 21 november 2013 op de Preventieconfrentie te Den Haag, door prof.

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt NHG-Standpunt Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt Schatting: jaarlijkse stijging van 11 procent voor geneesmiddelenuitgaven Centrale rol voor de huisarts

Nadere informatie

De rol van verpleegkundig specialisten bij zorginnovatie

De rol van verpleegkundig specialisten bij zorginnovatie De rol van verpleegkundig specialisten bij zorginnovatie College bij MANP lustrum congres op vrijdag 24 januari 2014 te Doorn door prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom Zorginnovaties Productinnovaties

Nadere informatie

2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw

2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw 2 Farmaceutische patiëntenzorg en therapietrouw In de openbare apotheek wordt sinds een aantal jaar gewerkt met farmaceutische patiëntenzorg. Dit houdt in dat de doelstelling van de apotheek is verbreed.

Nadere informatie

Verbetering van therapietrouw. Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht

Verbetering van therapietrouw. Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht Verbetering van therapietrouw Peter W de Leeuw Afd. Interne Geneeskunde Academisch Ziekenhuis Maastricht Therapietrouw bij hypertensie Vrouw, 47 jaar, bloeddruk 184/102 mm Hg Diagnose: Essentiële hypertensie

Nadere informatie

Apotheker in de rol van farmacotherapeut. door Marc de Leeuw

Apotheker in de rol van farmacotherapeut. door Marc de Leeuw Apotheker in de rol van farmacotherapeut Onderzoek naar nieuwe functie in huisartsenpraktijk door Marc de Leeuw - 21-11-2013 Dr. Anne Leendertse verwacht dat een nieuwe rol van de apotheker apotheker-farmacotherapeut

Nadere informatie

WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025

WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025 WORKSHOP: DE ROL VAN DE OPENBAAR APOTHEKER IN 2025 INSPIRE klantenevenement 14 november 2013 Inhoud Farmacie 2013 Workshop scenario analyse Toekomstbeeld VJA Praktijkvoorbeelden Visiedocument Jonge Zorgverleners

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Beleidsthema s voor Nederlandse ziekenhuizen, Voordracht van Guus Schrijvers op 6 februari 2017 bij een groep van twaalf ziekenhuisexperts

Beleidsthema s voor Nederlandse ziekenhuizen, Voordracht van Guus Schrijvers op 6 februari 2017 bij een groep van twaalf ziekenhuisexperts Beleidsthema s voor Nederlandse ziekenhuizen, 2017-2022 Voordracht van Guus Schrijvers op 6 februari 2017 bij een groep van twaalf ziekenhuisexperts Opbouw voordracht 1. Introductie van mijzelf 2. Thema

Nadere informatie

CHRONISCHE ZORG CONGRES:

CHRONISCHE ZORG CONGRES: Op welke manier gaan we de chronische zorg bekostigen? Hoe gaan we de kwaliteit verbeteren? CHRONISCHE ZORG CONGRES: KWALITEIT EN (ON)BETAALBAARHEID LESSEN UIT HET BUITENLAND Vrijdag 14 december 2016 CineMec

Nadere informatie

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid

Therapietrouw bij diabetes. Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid Therapietrouw bij diabetes Apr. Silas Rydant KAVA bestuurslid 1 Cijfers diabetes wereldwijd 108 MILLION in 1980 642 MILLION in 2040 in 2014 90% Diabetes type 1 Diabetes type 2 2 Cijfers België The IDF

Nadere informatie

(Telefonische) Start Begeleiding

(Telefonische) Start Begeleiding (Telefonische) Start Begeleiding Dr. Marcel Kooij, apotheker Service Apotheek Koning, Amsterdam Docent/onderzoeker Universiteit Utrecht Wat is therapietrouw? De mate waarin het gedrag van een patiënt overeenstemt

Nadere informatie

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele

Nadere informatie

Rol van de verpleegkundige bij therapietrouw

Rol van de verpleegkundige bij therapietrouw Rol van de verpleegkundige bij therapietrouw De noodzaak van medicatie adherence CNE 2014 Angelien Sieben;verpleegkundig specialist vaatchirurgie Definitie medication adherence The extent to which a person

Nadere informatie

Rapport. Het effect van onafhankelijk artsenbezoek op het voorschrijven door huisartsen

Rapport. Het effect van onafhankelijk artsenbezoek op het voorschrijven door huisartsen Rapport Het effect van onafhankelijk artsenbezoek op het voorschrijven door huisartsen februari 2010 Wij hebben de grootst mogelijke zorg besteed aan deze uitgave. Aan de inhoud hiervan kunnen echter geen

Nadere informatie

Apotheek. Catharina Apotheek. www.catharinaziekenhuis.nl

Apotheek. Catharina Apotheek. www.catharinaziekenhuis.nl Apotheek Catharina Apotheek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarvoor kunt u bij ons terecht?... 3 Deskundig en veilig... 3 Assortiment... 4 Uitwisselen van informatie... 4 Privacy... 4 Wie werken er?...

Nadere informatie

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda.

Ruggespraak. Ruggespraak. Presentatie Ariette Sanders - Netwerkbijeenkomst Platform Gedeelde Besluitvorming - Maart 2013 RUGPIJN? agenda. agenda Ruggespraak Kennismaking Achtergrond van het onderzoek Methode Resultaten Discussie Conclusie A.R.J. Sanders1, W.Verheul2, T.Magneé2, H.M.Pieters, P. Verhaak2, N.J. de Wit1,, J.M. Bensing2 RUGPIJN?

Nadere informatie

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren

Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Een hoogwaardige GGz in de vaart der volkeren Aart Schene Hoogleraar Psychiatrie Radboud umc, Nijmegen Artikelen Neurowetenschappen - 1973-2012 - 2010 2000 1990 Translational Research Basic Animal Research

Nadere informatie

Hoe verbeteren we de kwaliteit en betaalbaarheid van de chronische zorg?

Hoe verbeteren we de kwaliteit en betaalbaarheid van de chronische zorg? Hoe verbeteren we de kwaliteit en betaalbaarheid van de chronische zorg? Voordracht van Guus Schrijvers op 14 december 2016 tijdens het congres Chronische Zorg: kwaliteit en (on)betaalbaarheid Wie ben

Nadere informatie

Therapietrouw en veiligheid bij Orale antikanker behandelingen

Therapietrouw en veiligheid bij Orale antikanker behandelingen Stichting Oncowijs Therapietrouw en veiligheid bij Orale antikanker behandelingen Wemke Tuinier Verpleegkundig specialist oncologie Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist

De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist De complexiteit van medicatietherapie(on)trouw en de uitdagingen voor de zorgverlener. Door: E. Zwagemaker, Verpleegkundig Specialist Inleiding Achtergrond informatie Aanleiding onderzoek Onderzoeksdoel

Nadere informatie

Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel

Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel Therapietrouw bij hartfalen: Wat kan de huisapotheker doen? CARDIO 017 Apr. Lieven Zwaenepoel APB MISSIE Het stimuleren, ontwikkelen en promoten van de meerwaarde van de OFFICINA-APOTHEKER waarbij GEZONDHEID

Nadere informatie

uitdagingen en ambities

uitdagingen en ambities Ouderenzorg van de toekomst; uitdagingen en ambities Prof. dr. Niek J de Wit, huisarts Julius Centrum voor Eerstelijns Geneeskunde UMC Utrecht Achtergrond Agenda Oud worden ; trends en feiten Maatschappelijk

Nadere informatie

Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten?

Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten? Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten? DGV_08_DEF1.indd 1 01-09-2008 10:19:43 NHG DGV Hoge sterfte door hart-

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 10 december 2012 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 10 december 2012 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Samen Beter. Op weg naar 2020

Samen Beter. Op weg naar 2020 Samen Beter Op weg naar 2020 Ambitie BovenIJ ziekenhuis 2020 Op weg naar 2020 wil het BovenIJ ziekenhuis met en voor alle bewoners van Amsterdam-Noord e.o. bijdragen aan een betere gezondheid en een betere

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker De mening van zorgprofessionals over inhalatiemedicatie instructie - Een focusgroep onderzoek - Hester Hoving Vera Otermann Studenten Geneeskunde Huisartsgeneeskunde UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële)

Nadere informatie

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review

De DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review De DREAMeR-studie Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review 1 Wat is de DREAMeR-studie? Aan dit onderzoek deden mee: Een groot gerandomiseerd gecontroleerd

Nadere informatie

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis

IBOM-2. Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis IBOM-2 Het effect van Medicatiereview en begeleiding van patiënten na verblijf in het ziekenhuis Abeer Ahmad Ruth Mast Giel Nijpels Jacqueline Dekker Piet Kostense Jacqueline Hugtenburg Afdelingen Klinische

Nadere informatie

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 In de praktijk horen we niet alleen dat de kwaliteit van het voorschrijven

Nadere informatie

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen

Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Farmacotherapie op maat: geïndividualiseerde geneeskunde met geneesmiddelen Prof dr Toine Egberts UMC Utrecht en Universiteit Utrecht 30 januari 2018 Farmacotherapie op maat: what is in a name? Farmacotherapie

Nadere informatie

Therapietrouw op maat

Therapietrouw op maat Therapietrouw op maat Moderator Tineke Duyts, Linda Luppens 1st author / speaker Christel Boons Co-authors Jacqueline Hugtenburg, Lonneke Timmers Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van

Nadere informatie

Apotheek Casa Cura. Welkom bij uw apotheek waar u centraal staat!

Apotheek Casa Cura. Welkom bij uw apotheek waar u centraal staat! Apotheek Casa Cura Welkom bij uw apotheek waar u centraal staat! www.apotheekcasacura.nl Apotheek Casa Cura Apotheek Casa Cura is een cliëntgerichte en kwaliteitsbewuste organisatie die het als haar taak

Nadere informatie

De rol van gezondheidscentra in de komende 10 jaar

De rol van gezondheidscentra in de komende 10 jaar De rol van gezondheidscentra in de komende 10 jaar Voordracht van prof. Guus Schrijvers bij het 25 jarig bestaan van het Gezondheidscentrum Reeshof op 6 november 2015 te Tilburg Geschiedenis van de eerste

Nadere informatie

Ontwikkelingen 1e lijn: kan co-creatie informatiesystemen voor de toekomst opleveren?

Ontwikkelingen 1e lijn: kan co-creatie informatiesystemen voor de toekomst opleveren? Ontwikkelingen 1e lijn: kan co-creatie informatiesystemen voor de toekomst opleveren? Lezing op 20 november 2013 bij de Regiobijeenkomst Zorgcommunicatie West-Brabant tebreda, door prof. Guus Schrijvers,

Nadere informatie

Fysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.

Fysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn. Rugpijn? Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen die

Nadere informatie

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens Wat? In december 2011 zijn de organisaties van huisartsen(posten), apothekers en ziekenhuizen met de NPCF tot een akkoord gekomen

Nadere informatie

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking?

Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Zorgpaden: Evidence Based or Wishful thinking? Jeroen van Oostrum Hoofd Business Intelligence Center 24 november 2009 Stellingen Stelling 1: Patiëntuitkomstmaten, zoals heropnames, complicaties en patiënttevredenheid,

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over

Een derde van de geneesmiddelengebruikers houdt geneesmiddelen over Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma, Anne Brabers, Joke Korevaar, Judith de Jong, Marloes van Dijk en Liset van Dijk. Een derde van de geneesmiddelengebruikers

Nadere informatie

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem

De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem De toekomst van de ouderenzorg is al begonnen: alleen nog maar de innovaties verspreiden. Lezing op woensdag 9 november 2011 te Doetinchem Ontwikkelingen in omgeving 1. Vraag naar klinische geriatrische

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 november 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 november 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Cursus over geneesmiddelengebruik. Zorgbelang academie. Marion Reinartz Oktober 2012

Cursus over geneesmiddelengebruik. Zorgbelang academie. Marion Reinartz Oktober 2012 Cursus over geneesmiddelengebruik Zorgbelang academie Marion Reinartz Oktober 2012 Vier Hoofdstukken 1. Bij de arts: behandeling en voorschrijven recept 2. Van recept tot medicijn; welke informatie en

Nadere informatie

Een voorbeeld uit de huisartsenzorg: digitalisering van de huisartsenpraktijk tbv patiënten

Een voorbeeld uit de huisartsenzorg: digitalisering van de huisartsenpraktijk tbv patiënten Het Cappuccinomodel Lezing op vrijdag 31 oktober 2014 bij de boekpresentatie, door prof. Guus Schrijvers, gezondheidseconoom en oud-hoogleraar Public Health Het Cappuccinomodel Populatiegebonden bekostiging

Nadere informatie

Therapietrouw bij chronisch zieken

Therapietrouw bij chronisch zieken Klinische les Therapietrouw bij chronisch zieken patiëntgerichte benadering is noodzakelijk Ted Klok, Eric J. Sulkers, Ad A. Kaptein, Eric J. Duiverman, Paul L.P. Brand Isala klinieken, Amalia Kinderafdeling,

Nadere informatie

Innovaties in de ouderenzorg anno Guus Schrijvers, gezondheidseconoom en hoogleraar public health bij het UMC Utrecht

Innovaties in de ouderenzorg anno Guus Schrijvers, gezondheidseconoom en hoogleraar public health bij het UMC Utrecht Innovaties in de ouderenzorg anno 2017 Guus Schrijvers, gezondheidseconoom en hoogleraar public health bij het UMC Utrecht 1987-2012 Bron: Bonneux e.a., Gezonde en actieve levensverwachting, in: N. van

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Toolkit Therapietrouw

Toolkit Therapietrouw Doel Het bevorderen van therapietrouw bij ouderen die chronisch medicatie gebruiken. Achtergrond Definitie Onder therapietrouw wordt verstaan de mate waarin het gedrag van de oudere patiënt correspondeert

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Zowel beleidsmakers en zorgverleners als het algemene publiek zijn zich meer en meer bewust van de essentiële rol van kwaliteitsmeting en - verbetering in het verlenen van

Nadere informatie

Conflict van belangen

Conflict van belangen Steroïden en luchtwegverwijders: aparte inhalers of één langwerkend combinatiepreparaat? - een studieprotocol - Baretta H.J. 1, Metting E.I. 1, van Boven J.F. 1, Flokstra-de Blok B.M.J. 1, van der Molen

Nadere informatie

Workshop MedicatieReview

Workshop MedicatieReview Workshop MedicatieReview SANDWICH NASCHOLING OUDERENZORG 16 FEBR 2017 Doel workshop Zicht krijgen op proces medicatiereview Rol huisarts (met POH) en apotheker op elkaar afstemmen Hoe te declareren Regiefunctie

Nadere informatie

Voorschrijven door internisten en cardiologen

Voorschrijven door internisten en cardiologen Cardiologie_Cardiologie 29-10-12 15:18 Pagina 1 Voorschrijven door internisten en cardiologen Beknopte weergave van de verkenning naar oorzaken van verschillen in voorschrijven van cholesterolverlagers

Nadere informatie

Vergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering

Vergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering pagina 1 van 8 Vergoedingen en polisvoorwaarden zorgverzekering Regelmatig komen bij de Zorgbelangorganisaties en ConsumentendeZorg.nl klachten en vragen binnen over vergoedingen van behandelingen of medicijnen.

Nadere informatie

Therapietrouw onder de loep bij de oudere chronische patiënt in de huisartsenpraktijk

Therapietrouw onder de loep bij de oudere chronische patiënt in de huisartsenpraktijk Therapietrouw onder de loep bij de oudere chronische patiënt in de huisartsenpraktijk Een kwaliteitsverbeterend praktijkproject Tamara Degrave, Etienne Vermeire MD, PhD Achtergrond Onvoldoende therapietrouw

Nadere informatie

GGG educatie therapietrouw

GGG educatie therapietrouw GGG educatie therapietrouw Achtergrond diabetes Belang en impact therapie(on)trouw Oplossingen in de praktijk 1 Cijfers diabetes wereldwijd 108 MILLION in 1980 642 MILLION in 2040 in 2014 90% Diabetes

Nadere informatie

Zorgpaden in theorie, modellen en afbeeldingen en de relatie met bekostiging

Zorgpaden in theorie, modellen en afbeeldingen en de relatie met bekostiging Zorgpaden in theorie, modellen en afbeeldingen en de relatie met bekostiging Lezing op 18 november 2013 bij het minisymposium Zorgpaden, een stimulans voor de Jeugdgezondheidszorg? te Utrecht, door prof.

Nadere informatie

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010

Dirk Ubbink. Evidence Based Surgery Workshop 2010 Dirk Ubbink Evidence Based Surgery Workshop 2010 Jaarlijks: 20.000 tijdschriften 17.000 nieuwe boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties per dag!

Nadere informatie

Vitaal thuis met Connected Health. Wendy Hugoosgift Contreras 28 juni 2018

Vitaal thuis met Connected Health. Wendy Hugoosgift Contreras 28 juni 2018 Vitaal thuis met Connected Health Wendy Hugoosgift Contreras 28 juni 2018 1 Pitch Introductie Klantverhaal en oplossing Klantwaarde en positieve uitkomsten Partners Match? TunstallNederland @TunstallNederland

Nadere informatie

Patiënten kritisch over begeleiding bij sport en bewegen in behandeltraject Mirjam Stuij 1,2, Agnes Elling 2 & Tineke Abma 1

Patiënten kritisch over begeleiding bij sport en bewegen in behandeltraject Mirjam Stuij 1,2, Agnes Elling 2 & Tineke Abma 1 Patiënten kritisch over begeleiding bij sport en bewegen in behandeltraject Mirjam Stuij 1,2, Agnes Elling 2 & Tineke Abma 1 1. VU Medisch Centrum, Afdeling Metamedica en EMGO+ Instituut, Amsterdam. 2.

Nadere informatie

Bereikbaarheid en beschikbaarheid van huisartsen in Drenthe

Bereikbaarheid en beschikbaarheid van huisartsen in Drenthe Bereikbaarheid en beschikbaarheid van huisartsen in Drenthe Lezing Prof. Guus Schrijvers te Westerbork 28 april 2010 Over mezelf Hoogleraar Public Health Geeft leiding aan Unit Zorginnovatie UMC te Utrecht

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Goede zorg Effectief Doelmatig Veilig Tijdig Toegankelijk

Nadere informatie

Rationeel voorschrijven 3.0

Rationeel voorschrijven 3.0 Rationeel voorschrijven 3.0 De basis van het proces 08-11-2017 Na 25 jaar farmaco-therapie overleg Gemaakte afspraken verwaterden Methode zoeken om afspraken vast te leggen Voorschrijfgemak voor huisartsen

Nadere informatie

Aan de slag met het Individueel Zorgplan!

Aan de slag met het Individueel Zorgplan! Aan de slag met het Individueel Zorgplan! Stannie Driessen, programmaleider Chronisch Zieken, Vilans, Utrecht Mark van der Wel, Huisarts-onderzoeker, WGC Lindenholt en UMC St Radboud, Nijmegen Carel Bakx

Nadere informatie

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ KWALITEITSONTWIKKELING GGZ Kwalitatief goede zorg tegen aanvaardbare kosten Door Sebastiaan Baan Korte uitleg animatie: https://youtu.be/dl6n5hix2d Y 2 NETWERK KWALITEITSONTWIKKELING GGZ Landelijk Platform

Nadere informatie

Therapietrouw bij allergische aandoeningen, haalbaar?

Therapietrouw bij allergische aandoeningen, haalbaar? Therapietrouw bij allergische aandoeningen, haalbaar? Symposium kinderallergologie 2015 Marlies de Graaf Ted Klok www.tedklok.nl Luisteren, luisteren, luisteren. Kinderdermatologie WKZ constitutioneel

Nadere informatie

Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg. Zorgdialoog. 16 oktober Dr. Janneke P. Schermers. Presentatie

Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg. Zorgdialoog. 16 oktober Dr. Janneke P. Schermers. Presentatie Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Zorgdialoog 16 oktober 2014 Dr. Janneke P. Schermers Presentatie Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Nederlandse gezondheidszorg spelers

Nadere informatie

Polyfarmacie bij ouderen

Polyfarmacie bij ouderen Polyfarmacie bij ouderen J O R I S S C H A K E L I N T E R N I S T- K L I N I S C H G E R I AT E R S T. E L I S A B E T H H O S P I TA A L 2 6 F E B R U A R I 2 0 1 2 Inhoud presentatie Deel 1: Achtergrondinformatie

Nadere informatie

Gedragseconomie en mantelzorg. Voordracht van prof. Guus Schrijvers op het mantelzorgcongres op 20 april 2016

Gedragseconomie en mantelzorg. Voordracht van prof. Guus Schrijvers op het mantelzorgcongres op 20 april 2016 Gedragseconomie en mantelzorg Voordracht van prof. Guus Schrijvers op het mantelzorgcongres op 20 april 2016 Enkele begrippen uit de gezondheidseconomie (1) Integreert theorieën van marktwerking met die

Nadere informatie

Vertrouwen in medicijnen Een vragenlijstonderzoek onder burgers

Vertrouwen in medicijnen Een vragenlijstonderzoek onder burgers Vertrouwen in medicijnen Een vragenlijstonderzoek onder burgers Vertrouwen in medicijnen Een vragenlijstonderzoek onder burgers Marcia Vervloet Roland te Paske Charlotte Bekker Anne Brabers Judith de Jong

Nadere informatie

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.

Definitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen. Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit

Nadere informatie

Hypertensiezorg Where there is no doctor

Hypertensiezorg Where there is no doctor Hypertensiezorg Where there is no doctor Marleen Hendriks Senior Program Manager/ Public Health Physician, Amsterdam Institute for Global Health and Development, Amsterdam PharmAccess Group Approach build

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt

NHG-Standpunt. Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg. Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt NHG-Standpunt Farmacotherapiebeleid in de huisartsenzorg Dokter, mag ik een recept voor...? standpunt Schatting: jaarlijkse stijging van 11 procent voor geneesmiddelenuitgaven Andere rol voor de huisarts

Nadere informatie

9-07-2015. Medicijngebruik. een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO en apothekerskoepel KNMP

9-07-2015. Medicijngebruik. een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO en apothekerskoepel KNMP 9-07-2015 Medicijngebruik een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO en apothekerskoepel KNMP Over dit onderzoek Dit onderzoek over medicijngebruik is uitgevoerd door onderzoeksbureau MWM2 in opdracht

Nadere informatie

Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg

Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg Shared decision making Een combinatie van IT en mensgerichte zorg Door Dorothea Wild, MD Stel je voor: mevrouw Smit, één van je patiënten, lijdt aan reumatoïde artritis in haar rug. Ze komt op consult

Nadere informatie

Zorgpaden en verslavingszorg: een introductie. Lezing bij het Centrum Maliebaan op dinsdag 6 november 2012 door prof. dr.

Zorgpaden en verslavingszorg: een introductie. Lezing bij het Centrum Maliebaan op dinsdag 6 november 2012 door prof. dr. Zorgpaden en verslavingszorg: een introductie Lezing bij het Centrum Maliebaan op dinsdag 6 november 2012 door prof. dr.guus Schrijvers Introductie Inleiding Definitie Zorgpad Variantie analyse: evaluatie

Nadere informatie

Is therapietrouw bij orale oncolytica te verbeteren?

Is therapietrouw bij orale oncolytica te verbeteren? Is therapietrouw bij orale oncolytica te verbeteren? Carola Weerman Verpleegkundig specialist oncologie/hematologie 1 2 Opzet presentatie Probleem Vraagstelling m.b.t. het probleem Onderzoek + uitkomsten

Nadere informatie

TSC op vakantie. Informatie en Tips. voor mensen met TSC die op vakantie willen

TSC op vakantie. Informatie en Tips. voor mensen met TSC die op vakantie willen TSC op vakantie Informatie en Tips voor mensen met TSC die op vakantie willen De vakantietijd is weer aangebroken! Veel mensen kiezen ervoor om naar het buitenland op vakantie te gaan. Voor een bepaalde

Nadere informatie

Jaarplan en jaarverslag Poliklinische Apotheek

Jaarplan en jaarverslag Poliklinische Apotheek Jaarplan en jaarverslag 2016-2017 Poliklinische Apotheek Tel: 078-6545360 poliapotheekdordrecht@asz.nl Tel: 078-6545370 poliapotheekzwijndrecht@asz.nl Even voorstellen Poliklinische apotheken ASz Poliklinische

Nadere informatie

Kwaliteitsproject Jaarlijkse medicatie-evaluatie

Kwaliteitsproject Jaarlijkse medicatie-evaluatie Kwaliteitsproject Jaarlijkse medicatie-evaluatie In het kader van de opleiding tot AVG. Sandra Pollers aios in Maasveld te Maastricht. Juni 2007 1 Inleiding Geneesmiddelen worden in principe voorgeschreven

Nadere informatie

1 e lijnszorg aan zet. Veronique Esman- Peters Directeur Curatieve Zorg en plv. Directeur-generaal Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

1 e lijnszorg aan zet. Veronique Esman- Peters Directeur Curatieve Zorg en plv. Directeur-generaal Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 e lijnszorg aan zet Veronique Esman- Peters Directeur Curatieve Zorg en plv. Directeur-generaal Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 Inhoud Visie ministerie VWS op zorg Toekomstbeeld farmacie

Nadere informatie

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,

Nadere informatie

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden.

Figuur overgenomen uit Value Based Healthcare prijsinschrijvingsdocumentatie van The Decision institute die hier ook opleidingen voor aanbieden. De waardebepaling van nieuwe producten en services in de zorg Het beantwoorden van de vraag of nieuwe producten en services in de zorg daadwerkelijk meerwaarde brengen is niet gemakkelijk. Er is een levendige

Nadere informatie

Evidence zoeken @ WWW

Evidence zoeken @ WWW Evidence zoeken @ WWW Dirk Ubbink Evidence Based Surgery 2011 Informatie Jaarlijks: >20.000 tijdschriften en boeken MEDLINE: >6.700 tijdschriften Jaarlijks 2 miljoen artikelen gepubliceerd 5500 publicaties

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Kinderen met astma die daar regelmatig klachten van hebben, krijgen vaak het advies van een arts om dagelijks medicijnen te gebruiken. Die medicijnen zijn meestal corticosteroïden

Nadere informatie

WZC EN APOTHEKER, DE PUNTJES OP DE I. Symposium Van pil tot patiënt in WZC 18 mei Provinciehuis Leuven

WZC EN APOTHEKER, DE PUNTJES OP DE I. Symposium Van pil tot patiënt in WZC 18 mei Provinciehuis Leuven WZC EN APOTHEKER, DE PUNTJES OP DE I Symposium Van pil tot patiënt in WZC 18 mei 2019 - Provinciehuis Leuven Agenda Introductie medicatieveiligheid De ins & outs van TpE Open blik naar de toekomst Medicatieveiligheid

Nadere informatie

PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER

PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER PILLEN IN HET WZC ROL VAN DE APOTHEKER Inhoud Geschiedenis: rol van de apotheker (niewe) Rol van de apotheker Come On project Eigen Ervaringen Mini Come On project Apotheek Antverpia Hoofdstuk IV (attesten)

Nadere informatie

Populatie gerichte (eerstelijns) zorg: Bouwstenen voor de inrichting

Populatie gerichte (eerstelijns) zorg: Bouwstenen voor de inrichting Populatie gerichte (eerstelijns) zorg: Bouwstenen voor de inrichting Het probleem Wereldwonder van de zorg Topklinische zorg na verwijzing 3 e lijn Specialistische zorg na verwijzing 2 e lijn Eerste contact

Nadere informatie

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen

Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Systematic Reviews Dr. Hester Vermeulen Amsterdam School of Health Professionals / HvA Amsterdam Kwaliteit en Proces Innovatie / AMC Amsterdam Systematisch literatuur onderzoek RCT s worden gemaakt om

Nadere informatie

Medisch farmaceutisch overleg voor de

Medisch farmaceutisch overleg voor de Medisch farmaceutisch overleg voor de huisarts om je rol in de eerste lijn te versterken Medisch Farmaceutisch Overleg Een MFO (medisch farmaceutisch overleg) wordt georganiseerd om de multidisciplinaire

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Paramedisch OnderzoekCentrum IMPLEMENTATIE: welke weg? Prof.dr. Rob Oostendorp Dr. Michel Wensing Prof.dr. Richard Grol Implementatie Kenmerken implementatie (ZON, 1997; Gezondheidsraad, 2000). Procesmatige en planmatige invoering.

Nadere informatie

Enquête FTO-groepen SAMENSTELLING FTO-GROEP NAAM HUISARTS APOTHEKER ANDERS, NAMELIJK. Naam huisartsengroep... Naam FTO-groep... Naam contactpersoon...

Enquête FTO-groepen SAMENSTELLING FTO-GROEP NAAM HUISARTS APOTHEKER ANDERS, NAMELIJK. Naam huisartsengroep... Naam FTO-groep... Naam contactpersoon... Enquête FTO-groepen Naam huisartsengroep... Naam FTO-groep... Naam contactpersoon... SAMENSTELLING FTO-GROEP NAAM HUISARTS APOTHEKER ANDERS, NAMELIJK 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Nadere informatie

Begeleiding van HIV-patiënten

Begeleiding van HIV-patiënten Symposium Up-to-Date in Infectieziekten Zaterdag 11 februari 2012 Begeleiding van HIV-patiënten Anneleen Lijnen Nurse physician assistant Dienst Infectieziekten 1) Voorstelling Verpleegkundige Ondersteuning

Nadere informatie

Huisarts of hometrainer?

Huisarts of hometrainer? Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten

Nadere informatie