Nederlands in de vroegere koloniën
|
|
- Lotte van der Linden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlands in de vroegere koloniën Nederlands is de moedertaal van ca. 22 miljoen mensen op de wereld. De meesten wonen in Nederland en België. Hier is Nederlands de officiële taal maar niet alleen daar. In Suriname, op de Nederlandse Antillen en op Aruba is Nederlands ook een officiële, respectievelijk één van de officiële talen. M1: Historische achtergrond De expansie van Nederland als handelsmacht en koloniale macht (vgl. ook het hoofdstuk Die Niederländische Kolonialzeit ) begon in de 17 e eeuw, toen de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) en later de WIC (West- Indische Compagnie) handelsnederzettingen in het Oosten (Nederlands- Oost-Indië, Zuid-Afrika, Japan) en in het Westen (het Caribische gebied, Zuid- en Noord-Amerika en aan de kust van West-Afrika) opzette. De VOC respectievelijk de WIC hadden gedurende de 16 e en 17 e eeuw onder meer handelsposten in Noord-Amerika (Nieuw Amsterdam, het huidige New York), aan de rivier Berbice in Guyana, in Brazilië, aan het Kaap de Goede hoop, aan de Afrikaanse Westkust, in het huidige Sri Lanka, in Japan en op het Indonesische Archipel. Onder Nederlands bestuur stonden Nederlands- Oost-Indië, Suriname en een aantal Caribische eilanden. Nederlands-Oost- Indië was tot 1949 een Nederlandse kolonie, Suriname werd van 1645 tot 1976 door Nederland bestuurd. De Nederlandse Antillen (de Caribische eilanden Saba, St. Maarten, St. Eustatius, Bonaire en Curaçao) en het eiland Aruba zijn nog steeds deel van het Koninkrijk der Nederlanden. In sommige gebieden zijn tot heden sporen van het Nederlands te vinden. Bron: Matthias Hüning (Projektleitung): Das Niederländische Status und Verbreitung, in: Nederlands online/neon < index_html/de> ( ) Informatietekst : Taal in Suriname De Republiek Suriname; Sranan Tongo (Sranan; Engels: Suriname of Surinam) ligt in het noorden van Zuid-Amerika in de Atlantische Oceaan. Zij grenst in het Oosten aan Frans-Guyana, in het Zuiden aan Brazilië en in het Westen aan Guyana. Sinds 25 november 1975 is Suriname onafhankelijk van Nederland; sindsdien zijn veel Surinamers naar Nederland geëmigreerd. De officiële taal Nederlands wordt als enige taal in het onderwijs en in het bestuur gebruikt. Volgens en enquête van de Nederlandse Taalunie (Taalpeil 2005) ziet 60 procent van de inwoners Nederlands als hun moedertaal. Vooral bij Paramaribo, waar bijna twee derde van de bevolking woont, wordt het Nederlands steeds meer gesproken. In Suriname is Nederlands een levendige taal een taal die men op straat hoort, samen met Sranan Tongo en nog een indrukwekkend aantal andere talen, zegt Ewoud Sanders (Taalschrift 3/1998:27). Sinds 2004 is Suriname als enige staat naast Nederlands en België lid van de Nederlandse Taalunie. Naast het Nederlands worden vooral de Creoolse taal Sranan-Tongo (vroeger kleinerend Taki-Taki genoemd), die door de hele bevolking als eerste of tweede taal wordt gesproken, de moedertalen uit de verschillende bevolkingsgroepen en het Engels gesproken. Sranan Tongo, of kort Sranan, was oorspronkelijk de taal van de Creolen, maar is vandaag ook de Lingua franca op straat. Informatietekst: Nederlandse Antillen en Aruba De Nederlandse Antillen zijn een eilandengroep in het Caribische gebied die bij het Koninkrijk der Nederlanden horen. Het zijn vijf eilanden met ca inwoners waarvan ca. 85% van Afrikaanse afkomst. Bij de Nederlandse Antillen horen Curaçao, Bonaire, Saba, Sint Eustatius en het zuidelijke gedeelte van Sint Maarten (het noordelijke gedeelte heet Saint-Martin. Het hoort bij het Franse overzeese departement Guadeloupe). Sinds 1954 zijn de Antillen in hun binnenlandse aangelegenheden volkomen autonoom. Voor de buitenlandse politiek en de verdediging ligt het bestuur bij Nederland. In een
2 referendum in 1993 sprak zich een duidelijke meerderheid uit voor een verder verblijf bij het Koninkrijk der Nederlanden. Op Curaçao bijvoorbeeld waren 74% voor, op de andere eilanden waren de resultaten vergelijkbaar. Tot 1986 hoorde het eiland Aruba ook bij het gebied van de Nederlandse Antillen. In dat jaar werd Aruba officieel van de eilandengroep gescheiden en werd een eigen autonome staat binnen het Koninkrijk der Nederlanden. De Nederlandse staat had hieraan nog de voorwaarde gesteld dat het eiland binnen tien jaar onafhankelijk zou worden. De ontwikkeling naar volledige onafhankelijkheid is echter in 1990 op verzoek van Aruba bevroren. Sindsdien is Nederland alleen nog verantwoordelijk voor de beleidsterreinen defensie en buitenlandse politiek, net als op de Nederlandse Antillen. Een parlement met 21 leden, die elke vier jaar door algemene verkiezingen worden gekozen, is de wetgevende macht. De ministerraad onder voorzitterschap van de minister-president leidt de uitvoerende macht. Een gouverneur, die elke zes jaar door de koningin wordt benoemd, vertegenwoordigt de Kroon. M2: De taalsituatie op de Antillen Hoewel elk van de eilanden een eigen karakter heeft, kunnen ze ten aanzien van de taalsituatie grofweg in twee taalgemeenschappen worden verdeeld: op de Bovenwindse eilanden Saba, St. Eustatius en St. Maarten wordt overwegend Engels gesproken, op de twee Benedenwindse eilanden Bonaire en Curaçao is Papiamentu de belangrijkste taal. Volgens de laatste volkstelling (1992) spreekt negentig procent van de bevolking op vrijwel eilanden van de Nederlandse Antillen Engels of Papiamentu. [Papiamentu en Engels] zijn de talen van de media, de kerk, de literatuur, van de gezondheidszorg en de maatschappelijke zorg. Het zijn de talen waarin de parlamentaire debatten worden gevoerd. Historisch is het Nederlands op de Nederlandse Antillen de bestuurstaal en de taal van de rechtspraak. Toch worden alle beraadslagingen op bestuurlijk niveau in de meerderheidstalen gehouden: op Bonnaire en Curaçao in het Papiamentu en op de Bovenwindse eilanden in het Engels. Ambtelijke stukken worden daarentgegen in het Nederlands opgesteld. Op de Bovenwinden kunnen rechtszittingen in het Engels worden gehouden, terwijl het vonnis wordt uitgesproken in het Nederlands. Bron: Goretti Narain (1995): Het Nederlands op de Antillen en Aruba. De taalsituatie op de Antillen, in Taalschrift 3/1995, blz M3: De taalsituatie op Aruba Aruba heeft vier verschillende kolonisatoren gekend: Spanje, Nederland, Frankrijk en Engeland. De sporen hiervan zijn terug te vinden in de eigen taal: het Papiamento. Door de verschillende kolonisatoren zijn er op het eiland verschillende talen aanwezig. Ook het toerisme, dat in de jaren vijftig begon, heeft hierop zijn invloed gehad. Door zijn ligging heeft Aruba altijd contact met andere landen en eilanden gekend. De komst, in 1924, van de Amerikaanse olieraffinaderij Lago bracht een intensief handelsverkeer teweeg met de omringende landen. De uitbreiding van het toerisme in de jaren tachtig zorgde voor een grote immigratie van Peruanen, Colombianen, Venezolanen en Dominicanen. Daardoor is Spaans de tweede taal van Aruba geworden Nederlands is op Aruba de instructietaal in het onderwijs, behalve op de kleuterschool en in het speciaal onderwijs. Maar het Papiamento wordt door de onderwijzers hoe langer hoer meer als hulptaal gebruikt, om beter in contact te kunnen komen met de leerlingen. Een van de moeilijkste punten waarmee men op Aruba te kampen heeft, is namelijk dat het Nederlands buiten de schoolmuren en het gerechtsgebouw geen gangbare taal is. Niettemin zijn de ouders er over het algemeen tegen om het Papiamento als instructietaal te gebruiken, omdat men denkt dat de kinderen daardor niet verder zouden kunnen studeren. In 1988 heeft een ministeriële commissie een nota opgesteld, waarin wordt gepleit voor een tweetalig onderwijssystem. Pas dit jaar heeft de minister van Onderwijs stappen ondernomen om tot implementatie van dit systeem over te gaan. Quelle: Ramon Todd Dandaré (1995): Het Nederlands op de Antillen en Aruba. De taalsituatie op Aruba, in Taalschrift 3/1995, blz
3 M4: Omgangstaal van schoolkinderen op Aruba begin jaren in % 1993 in % 1994 in % Papiamento , , ,2 Engels , , ,3 Spaans 802 5, , ,0 Nederlands , , ,3 Andere talen 134 0, , ,1 GEHEEL Bron: Ramon Todd Dandaré (1995): Het Nederlands op de Antillen en Aruba. De taalsituatie op Aruba, in Taalschrift 3/1995, S. 24. M5: Nederlands een dode taal? net als in Suriname is op de Antillen en Aruba het Nederlands de bestuurstaal. Dat betekend dat wetten in het Nederlands worden uitgevaardigd, dat de rechtsspraak in het nederlands wordt voltrokken en dat alle overheidsstukken in het Nederlands worden opgesteld. Er is echter een belangrijk verschil tussen Suriname enerzijds en de Antillen en Aruba anderzijds. In Suriname is Nederlands een levende taal een taal die je op straat hoort spreken, samen met het Sranan tongo en nog een indrukwekkend aantal andere talen. Maar op de Benedenwindse Eilanden is het Papiaments de omgangstaal en op de Bovenwindse Eilanden het Engels. Daarnaast hoor je er veel Spaans, ook uit de mond van de vele arbeidskrachten uit Haïti, de Dominicaanse Republiek en Colombia. Nederlands is volgens sommigen op de Antillen en Aruba een dode taal, net zo dood als het Latijn. Bijna alle Antillianen en Arubanen hebben wel enige kennis van het Nederlands, maar ze gebruiken die taal alleen bij bepaalde gelegenheden, bijvoorbeeld in contact met de overheid of als ze door Nederlandse of Vlaamse toeristen worden aangesproken. De Antillianen en Arubanen spreken dus relatief veel talen, maar van alle kanten wordt opgemerkt dat het niveau veel te wensen overlaat. Het klinkt zo eenvoudig: Nederlands is hier geen omgevingstaal. De problemen die dit met zich meebrengt zijn echter groot. Vooral op het gebied van overheid, onderwijs en arbeidsmarkt zeg maar de infrastructuur van het daglijks leven. Neem bijvoorbeeld een Antilliaan die in aanraking komt met criminaliteit. Hij zal hiervan aangifte doen in zijn moedertaal, het Papiaments. Het procesverbaal wordt echter opgesteld in de bestuurstaal, het Nederlands. Aleen: de agent die dit opschrijft, beheerst het Nederlands slecht. De kans dat hij van alles en nog wat samenvat en interpreteert is groot. Het slachtoffer tekent een verklaring die hij in het slechtste geval helemaal niet kan lezen. Ewoud Sanders (1998): Nederlands is hier een vreemde maar zeer bruikbare taal, in: Taalschrift 3/1998, S. 27. Taalcontact op Aruba, de Nederlandse Antillen en in Suriname Papiamento is de belangrijkste omgangstaal op Aruba en gedeeltelijk ook op de Nederlandse Antillen. M6: Papiamento Nederlandse vertaling Papiamento Nederlands dies tien binti twintig dia rason weensdag belasting belasting mei mei augustus augustus bezi bezig zijn maron bruin blou blauw shinishi grijs ros pink
4 bleek bleek kachó hond para, parha vogel mucha homber jongen omo, tío oom Kon ta bay [bai]? Hoe gaat het met U? malu, terible slecht In Suriname speelt naast het Sranan Tongo een belangrijke rol bij de communicatie. Sranan Tongo is een Creoolse taal die gebaseerd is op het Engels maar ook gebruik maakt van vele Nederlandse leenwoorden. M7: Vergelijk: Sranan Tongo Nederlands Sranan Tongo Nederlands Duits kamra kamer Zimmer kantoro kantoor Büro kasi kaas, kast Schrank kerki kerk Kirche klari klaar, gereed fertig komki kom, kommetje Schüssel kopki kopje Tasse kotoygi getuige Zeuge kroypu kruipen kriechen kumakriki gemakkelijk leicht Bron: Max Sordam and Hein Eersel (1985): Sranan Tongo, Surinaamse taal. Een korte inleiding tot het Sranan Tongo, met uitgebreide woordenlijst. Baarn: Bosch & Beuning, zitiert nach ( ). Informatietekst: Indonesië Met Nederlands-Indië was Indonesië begin van de 17e eeuw de eerste Nederlandse kolonie. Door hun rijkdom aan grondstoffen bereikte de koloniale macht grote welstand. Door het faillet van de VOC in 1799 nam de staat de kolonie over. In de Tweede Wereldoorlog veroverde Japan Nederlands-Indië; na de onafhankelijkheidsverklaring van 17 augustus 1945 duurde het nog tot december 1949, totdat Nederland de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesië (Republik Indonesia Serikat) erkende. Meer informatie, bijvoorbeeld over de ontwikkelingen en de achtergronden zijn in het hoofdstuk dekolonisatie te vinden. M8: De rol van het Nederlands in Indonesië In Indonesië is Indonesisch de officiële taal. Deze status is bij Grondwet vastgelegd. Door het koloniale verleden van Indonesië was tot aan de onafhankelijkheid het Nederlands de officiële taal. Sindsdien voert de overheid een actieve politiek ter ontwikkeling en bevordering van het Indonesisch. In het dagelijks leven speelt het Nederlands geen enkele rol meer. Indonesiërs jonger dan vijftig jaar zijn de taal niet meer machtig. Het Nederlands blijft daarentegen belangrijk voor de academische wereld. Op het gebied van rechtswetenschap, geschiedenis, archiefonderzoek, taal-, land- en volkskunde is de Nederlandse taal onontbeerlijk voor diepgaande onderzoeksprojecten. Aan de universiteit van Jarkarta bestaat een specifieke vierjarige opleiding in de Nederlandse Taal- en Letterkunde. De beste afgestudeerden krijgen de kans een aanvullend programma te volgen in Leiden. Het Nederlands met het accent op de taalverwerving wordt ook gegeven op enkele andere universiteiten. [Het] kan uit de tekst worden afgeleid dat niets erop wijst dat het Nederlands als voertaal ooit nog belangrijk zal worden in Indonesië. Hoogstens kan verwacht worden dat de uitbreiding van de handels- en culturele contacten
5 tussen Indonesië en Nederland de belangstelling voor het Nederlands zal aanwakkeren. In academische kringen zal het Nederlands belangrijk blijven als hulpwetenschap. Bron: Vlaamse Raad (uitg.) (1991): Nederlands in de wereld. Een internationaal colloquium. Brussel, 11 en 12 oktober Het verslagboek. Brussel: Vlaamse Raad, S Opdrachten 1. Vergelijk de status van de Nederlandse taal in Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba. Maak hierbij gebruik van de informatieteksten en het materiaal M2-4. Hoe beoordeel jij de toekomst van het Nederlands in deze drie gebieden? 2. Zoek in een atlas de genoemde gebieden op en kijk hoe groot deze zijn en hoe ver zij van Nederland vandaan liggen. Wat valt je op? 3. In Suriname is evenals op de Nederlandse Antillen Nederlands de officiële taal. a) Waarin ligt volgens Ewoud Sanders (M5) het verschil tussen de twee gebieden? b) Leg uit welke problemen de vastlegging op Nederlands als officiële taal op de Antillen en Aruba voor de inwoners met zich mee brengt. 4. In de tabel M6 staan woorden in Papiamento en in Duitse vertaling. Aan welke ta(a)l(en) doen deze jou denken? Verifieer jouw vermoeden aan de hand van woordenboeken. 5. Maak een tabel waarin jij in hoofdlijnen de belangrijkste gegevens over de rol van de Nederlandse taal op a) Aruba, b) op de Nederlandse Antillen, c) in Suriname en d) in Indonesië opschrijft. 6. a) Noem of zoek uit wat de vroegere koloniën van Duitsland, Frankrijk en Engeland waren. b) Zoek in de schoolbibliotheek en/of op Internet hoe de huidige taalsituatie in de koloniën van deze staten nu is. c) Vergelijk deze met de taalsituatie in de voormalige Nederlandse kolonies. d) Wat zijn de redenen voor verschillen. Wat vermoed jij!?
Nederlands buiten Europa
Nederlands buiten Europa Gastcollege 25.04.2013 Janneke Diepeveen j.diepeveen@fu-berlin.de Projectinformatie Gemeenschappelijk project: Examples and new models for learning and teaching pluricentric languages
Nadere informatieLeuke wetenswaardigheden over taal
Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen ISBN: 978 90 00 32216 9 NUR: 240 2012 Jenny van der Toorn-Schutte
Nadere informatieGESCHIEDENIS SO3 TV
GESCHIEDENIS SO3 TV 2 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 42 vragen. Bij meerkeuze vragen antwoorden met hoofdletter schrijven. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieWie bestuurt het Caribisch deel van ons Koninkrijk?
Wie bestuurt het Caribisch deel van ons Koninkrijk? 2 Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat niet alleen uit Nederland, zoals we misschien al snel geneigd zijn te denken. Het Koninkrijk omvat namelijk
Nadere informatieMigranten in de Nederlandse Antillen Deel 1
Migranten in de Nederlandse Antillen Deel 1 Sabrina Dinmohamed In dit artikel wordt aandacht besteed aan de demografische kenmerken van de migrantenbevolking van de Nederlandse Antillen. De sociaal-economische
Nadere informatieGeschiedenis Staatsinrichting van Aruba
ARUBA 2015-2016 SO 3 Tijdvak 1 Geschiedenis Staatsinrichting van Aruba Aanwijzingen: a. Schrijf je naam op het werkblad en alleen daarop werken. b. Dit SO bestaat uit 32 vragen en 60 te behalen punten.
Nadere informatieSuriname in de kijker
44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.
Nadere informatieIndonesian Times blz. 4 toch niet vrij? en spotprent
Indonesian Times 28-12-1949 blz.2 eindelijk onafhankelijk!! blz. 5 het dagelijks leven en advertentie Blz. 3 onafhankelijkstrijd? blz.6 eerlijke strijd? blz. 4 toch niet vrij? en spotprent blz.7 column
Nadere informatieDocenteninformatie. Leerlingenmateriaal. Lesbrief. Caribisch Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
6 Lesbrief Caribisch Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten Docenteninformatie Inhoud In het najaar van 2013 bezochten koning Willem-Alexander en koningin Maxima verschillende gebieden in het Koninkrijk
Nadere informatieHoogopgeleide personen in de Nederlandse Antillen (3)
Hoogopgeleide personen in de Nederlandse Antillen (3) Sabrina Dinmohamed Inleiding Dit is het derde deel van een serie artikelen over hoogopgeleide personen in de Nederlandse Antillen. De gegevens betreffen
Nadere informatieLeuke wetenswaardigheden over taal
Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen Auteur:
Nadere informatieWettelijke grondslag(en) of bevoegdheid waarop de regeling is gebaseerd
Nederlandse Antillen MINISTERIELE BESCHIKKING van de 7de december 2004, ter uitvoering van artikel 3, eerste lid, onderdeel 1, onder a en b, artikel 3, tweede en vierde lid, artikel 9, eerste en tweede
Nadere informatieTotaal
Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2013 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw %
Nadere informatieTotaal
Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2012 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw %
Nadere informatieNoem de letters H t/m J en zeg welke oceaan het is. H = de Grote Oceaan (Stille Oceaan), I = de Atlantische Oceaan, J = de Indische Oceaan
Thuistopo. Noem de letters A t/m G en zeg welk werelddeel het is. A = Noord-Amerika, B = Europa, C = Azië, D = Zuid-Amerika, E = Afrika, F = Australië, G = Zuidpool/Antarctica Noem de letters H t/m J en
Nadere informatieNederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij?
Nederland Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Waar? (vul in) Op de. in (plaats) Waarom zijn al die mensen daar?... Welke bekende persoon is er altijd bij?. Hoe heet het meisje rechts? Haar moeder viert
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Zitting 1974-1975 13 100 Rijksbegroting voor het dienstjaar 1975 Hoofdstuk IV Kabinet voor Surinaamse en Nederlands-Antilliaanse Zaken Nr. 14 Brief van de Minister voor
Nadere informatieBeknopte algemene informatie over Suriname
Beknopte algemene informatie over Suriname 17 maart 2016 Usha P. Adhin MEd. Hoofd Bureau Internationale Betrekkingen Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur Locatie van Suriname - Ligt op de noordoostkust
Nadere informatieGedetineerden in Curaçao Enkele kenmerken van gedetineerden in de gevangenis
Gedetineerden in Curaçao Enkele kenmerken van in de gevangenis Ellen Maduro-Jeandor Sociale Situatie Inleiding In de census 2001 zijn de als inwoners binnen een instituut, namelijk de gevangenis, geteld.
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 277 Besluit van 10 juni 2010, houdende vaststelling van de grenzen van de exclusieve economische zone van het Caribische deel van het Koninkrijk
Nadere informatieCultuurparticipatie in Dordrecht.
Cultuurparticipatie in Dordrecht. Bas Hoeing CMV 2 09018387 Inhoudsopgave: Aanleiding Blz. 3 Het probleem Blz. 3 De opdrachtgever Blz. 3 Vraagstelling Blz. 4 Deelvragen Blz. 4 Aanpak Blz. 4 Definities
Nadere informatieFranse sporen in Afrika
Franse sporen in Afrika In Europa is de invloed van Frankrijk altijd behoorlijk groot geweest, zeker in cultureel opzicht. Het Frans was bijvoorbeeld eeuwenlang de taal van de hogere standen en de Franse
Nadere informatie6,4. Werkstuk door een scholier 1320 woorden 21 januari keer beoordeeld. Nederlands
Werkstuk door een scholier 1320 woorden 21 januari 2003 6,4 550 keer beoordeeld Vak Nederlands Inhoud: 1. Voorwoord. 2. De geografie. 3. Het klimaat. 4. Planten en dieren. 5. De bevolking. 6. De taal.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 Samenvatting door een scholier 1563 woorden 18 februari 2004 4,9 26 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Pharos Hoofdstuk 5 Primair: bron door iemand geschreven
Nadere informatieWerkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij.
Werkblad Introductie 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. PETJE OP, PETJE AF: WAAR OF NIET? Zijn de volgende zinnen
Nadere informatieWat is een constitutie?
Wat is een constitutie? Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61315
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieHC 5A, , Het Koninkrijk der Nederlanden
HC 5A, 10-12-2018, Het Koninkrijk der Nederlanden Wij zijn het Koninkrijk der Nederlanden. Dit is echter niet hetzelfde als Nederland. Er horen bij ons land namelijk ook nog wat eilanden die in de Caribische
Nadere informatieAllochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik
Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik ITS, Radboud Universiteit Nijmegen Roelof Schellingerhout 024 3653500 r.schellingerhout@its.ru.nl 5 februari 2013 Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen
Nadere informatieOverzicht van ontwerp-verdragen (verdragen in voorbereiding) Peildatum 31 maart 2019; *= politiek belangrijk Bijlage 2
Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties - Beveiliging van gerubriceerde gegevens Albanië 012923 - Beveiliging van gerubriceerde gegevens Bulgarije 012021 - Beveiliging van gerubriceerde gegevens Cyprus
Nadere informatiePuzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel
Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire
Nadere informatieDriehoekshandel hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61315 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie1. Open de CD-rom van De Wereld 2. Kies Australië. 5. Kies kaartsoort rechts. 8. Kies start en oefen
0 0 Blinde kaart Australië en Nieuw-Zeeland Opdracht.. Kies Australië Opdracht.. Kies Australië. Kies verder Voor wie meer kan: Opdracht t/m : Zelfde als opdracht t/m, Maar dan niveau. Voor wie nòg meer
Nadere informatieWat is een constitutie?
Wat is een constitutie? 2 Veel landen op de wereld worden op een democratische manier bestuurd. Een democratie staat echter niet op zichzelf. Bij een democratie hoort namelijk een rechtsstaat. Democratie
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieInstructie: Wat weet je van de landen van de EU?
Instructie: Wat weet je van de landen van de EU? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen gaan in tweetallen aan de slag en krijgen een werkblad. Welk land hoort bij de omschrijving? Elke lidstaat van
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 381 Besluit van 30 september 2010, houdende vaststelling van de grenzen van de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Besluit grenzen
Nadere informatieBestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid
Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieNaam: Nouri-Mes. Naam-Klas: Leonardo-Terneuzen LBB. Het Leven in: Sri Lanka.
Naam: Nouri-Mes. Naam-Klas: Leonardo-Terneuzen LBB. Het Leven in: Sri Lanka. !!! inhoudsopgave. 1. Inleiding 2. Sri-Lanka en de en de weetjes & Kenmerken. 3. Sri Lanka en de Geschiedenis. 4. bevolking.
Nadere informatieLes 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators
Les 11 Van zeehelden/ontdekkingsreizigers tot kolonisators gatentekst versie 1 Talrijk zijn de kinderliedjes die over varen gaan, over en havens en verre reizen over. Generaties Nederlanders groeiden op
Nadere informatieCaribisch Nederland in cijfers. Henk van de Velden
Caribisch Nederland in cijfers Henk van de Velden Inhoud Algemeen Dataverzameling Ontwikkeling Bevolking Werkgelegenheid Inkomen / koopkracht Prijzen Economie Conclusie 2 Medewerkers statistieken CN Over
Nadere informatieGeschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor
Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatiePT Marktbeeld Uien. Marktinformatie binnen- en buitenland
Nummer 1, 12 februari 2010 Peter van der Salm 079-3470662 I. Beursprijzen PT Marktbeeld Uien Marktinformatie binnen- en buitenland Het jaar 2009 begon met lage uienprijzen, maar vanaf het voorjaar hebben
Nadere informatieLeve de verschillen! VMBO
Leve de verschillen! VMBO Instructie voor de docent Het Nederlandse koninkrijk kent een zeer multicultureel karakter. In de grondwet worden verschillen erkend en wordt gelijkwaardigheid betracht. In het
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieHulandes den konstitushon hulandes
Hulandes den konstitushon hulandes Anto unda Papiamentu ta keda? Dr. Marta Dijkhoff 1 Introdukshon Kiko ta un idioma ofisial den un konstitushon? E ta nesesario? Un bista riba e diskushon na Hulanda Un
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 031 Wijziging van de Wet op het primair onderwijs en de Wet op de expertisecentra in verband met het regelen van de mogelijkheid een deel van
Nadere informatieVisie op het Koninkrijk
Visie op het Koninkrijk Het Koninkrijk Staatkundige situatie Sinds 10 oktober 2010 bestaat het Koninkrijk der Nederlanden uit vier autonome landen: Visie op het Koninkrijk Nederland, Aruba, Curaçao en
Nadere informatieHoofdstuk 2b5. De prijs van vrijheid
Hoofdstuk 2b5 De prijs van vrijheid Cursus 1 : Vóór de oorlog Wat leer je? dat de Eerste Wereldoorlog duurde van 1914 tot 1918. Dat er vanaf 1929 een economische wereldcrisis was. Dat in Duitsland de NSDAP
Nadere informatieWelkom in Nederland 1
Welkom in Nederland 1 Inhoudsopgave : 1. Eisen voor de presentatie Blz. 2 2. Eisen voor het verslag 3 3. Wat geografen willen weten over een land? 4 4. De geschiedenis van een land 5 5. We zetten nu de
Nadere informatieStofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).
Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de
Nadere informatieVoorwoord 5. Leeswijzer 13. Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19
In houdsopgave Voorwoord 5 Leeswijzer 13 Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19 1 Beoefening van het Caribische staatsrecht 21 1.1 Caribisch staatsrecht 21 1.2 Systematiek van het Caribische staatsrecht
Nadere informatieSO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013. Staat en Natie. Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen.
SO 2 Tijdvak I AVONDMAVO 2012-2013 Staat en Natie Dit SO bestaat uit 37 vragen. 29 openvragen en 8 meerkeuze vragen. In de 17 e en de 18 e eeuw ontstond er in Europa een politieke en filosofische stroming,
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
66 (1991) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2014 Nr. 39 A. TITEL Overeenkomst betreffende samenwerking en een douane-unie tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten,
Nadere informatieIn artikel 18 van de Wet op de expertisecentra wordt na het tweede lid een lid
Voorstel van Wet tot wijziging van de Wet op het primair onderwijs en de Wet op de expertisecentra in verband met het regelen van de mogelijkheid een deel van het onderwijs te geven in de Engelse, Duitse
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme
Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
Nadere informatieHet Nederlands in Suriname
Het Nederlands in Suriname Janneke Diepeveen Institut für Deutsche und Niederländische Philologie Freie Universität Berlin Universiteit Antwerpen, 20.11.2013 Wat weet je eigenlijk over Suriname? Ligging?
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500
Nadere informatieNederlands buiten de Lage Landen. En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans
Nederlands buiten de Lage Landen En de zustertaal van het Nederlands: het Afrikaans Verder lezen Nederlands buitengaats. Nederlandse leenwoorden in vreemde talen; Nederlands in Indonesië en in Noord- Amerika.
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2007 Nr. 218
57 (2000) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2007 Nr. 218 A. TITEL Internationale Koffıeovereenkomst 2001; (met Bijlage) Londen, 28 september 2000 B. TEKST De Engelse en de
Nadere informatieLeerlingen laten reflecteren op betekenis en historische gevolgen van ontmoetingen tussen culturen.
TITEL: Historische strip NIVEAU: 2 havo/vwo en 3 vmbo-t, maar met aanpassing voor meer niveaus mogelijk. BENODIGDE TIJD: 25 minuten TIJDVAK(KEN): Tijdvak 6, maar kernopdracht voor alle tijdvakken mogelijk.
Nadere informatieBevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.
DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt
Nadere informatieRapport met betrekking tot Gegunde Uitvoer Periode : van 01/01/2013 tot en met 31/01/2013
1 van 22 Rapport met betrekking tot Gegunde Uitvoer Periode : van 01/01/2013 tot en met 31/01/2013 Dossier Land van Bestemming Land van Eindgebruik Controlelijst Categorie Controlelijst Subcategorie Bedrag
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Voor dit examen zijn maximaal 82 punten te behalen; het examen
Nadere informatieHet Nederlands in Suriname
Het Nederlands in Suriname Janneke Diepeveen Institut für Deutsche und Niederländische Philologie Freie Universität Berlin, 05.12.2014 Introductie https://dutchplusplus.ned.univie.ac.at/ Examples and new
Nadere informatieTekst: Judice Ledeboer Foto s: Brett Russel
Iedereen die over de Julianabrug rijdt ziet aan de zeekant de wapperende stars en stripes van de Verenigde Staten. Op die plek is het Amerikaanse consulaat gevestigd. De residentie van de consul-generaal
Nadere informatieGROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat
Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46
Nadere informatieWelkom bij: Taal- en cultuurstudies
Welkom bij: Wat is bijzonder aan? De meerwaarde van taal en talen breed denken Programma Wat kun je ermee? Test jezelf voor Taal- en cultuuurstudies Student en afgestudeerde Vragen (panel ) Wat is bijzonder
Nadere informatieInterculturele communicatie Opdracht college 2
Interculturele communicatie Opdracht college 2 De opdracht voor deze week is: maak een quiz voor je klasgenoten over hoofdstuk 1 en 2. (paragraafindeling per groep). Voorbereidingstijd: 30 minuten. De
Nadere informatieNeimed Krimpbericht. Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg SEPTEMBER 2015
SEPTEMBER 2015 Neimed Krimpbericht Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg In Limburg wonen relatief veel Westerse allochtonen en weinig niet-westerse allochtonen. Evenals landelijk
Nadere informatieSterke toename alleenstaande moeders onder allochtonen
Carel Harmsen en Joop Garssen Terwijl het aantal huishoudens met kinderen in de afgelopen vijf jaar vrijwel constant bleef, is het aantal eenouderhuishoudens sterk toegenomen. Vooral onder Turken en Marokkanen
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957
13 (1957) Nr. 20 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2011 Nr. 47 A. TITEL Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 B. TEKST De Franse
Nadere informatieGemengd Amsterdam * in cijfers*
Gemengd Amsterdam * in cijfers* Tekst: Leen Sterckx voor LovingDay.NL Gegevens: O + S Amsterdam, bewerking Annika Smits Voor de viering van Loving Day 2014 op 12 juni a.s. in de Balie in Amsterdam, dat
Nadere informatieStaten Generaal 2013 Kennisintro
Staten Generaal 2013 Kennisintro Vincent Nijs @centnijs inhoud Kwantitatief wereld - Europa Vlaanderen 7 miljoen buitenlandse aankomsten in 2015? Kwalitatief: tevredenheid van onze klanten? tellen is vertellen
Nadere informatieLandenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?
Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8
Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8 Samenvatting door Anne 1154 woorden 12 april 2017 6,3 46 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2 Bevolkingsspreiding: de manier
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957
13 (1957) Nr. 22 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 181 A. TITEL Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 B. TEKST De Franse
Nadere informatieTWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL
TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL 2 Vergaderjaar 2010-2011 32 883 (R 1961) Goedkeuring van de op 15 oktober 2008 te Bridgetown totstandgekomen Economische Partnerschapsovereenkomst tussen de Cariforum-staten,
Nadere informatieExamen HAVO. Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 22 mei 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
23 (2008) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 147 A. TITEL Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds en
Nadere informatieToerisme in Caribisch Nederland 2017
Paper Toerisme in Caribisch Nederland 2017 Mei 2018 CBS Paper, 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Aantal toeristen per vliegtuig op Bonaire in 2017 met 5 procent gedaald 3 1.2 Bijna een verdubbeling van het aantal
Nadere informatieMigranten in de Nederlandse Antillen (2)
Migranten in de Nederlandse Antillen (2) Sabrina Dinmohamed In dit artikel is de positie van de totale groep migranten ten aanzien van de gebieden onderwijs, arbeid en inkomen vergeleken met dat van het
Nadere informatieVolgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 10, 11 FIN i.v.m. agendapunt 6 JUST i.v.m. agendapunt 2, 3, 4, 5, 13
Den Haag, 30 september 2009 Voortouwcommissie: vaste commissie voor Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse Zaken Volgcommissie(s): BuZa i.v.m. agendapunt 10, 11 FIN i.v.m. agendapunt 6 JUST i.v.m. agendapunt
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
34 (2007) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 9 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCORANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 34529 22 juni 2018 Regeling van de Minister van Buitenlandse Zaken van 14 juni 2018, nr Min-Buza.2018.1422-22, houdende
Nadere informatieTOESPRAAK VAN DE VOORZITTER VAN DE EERSTE KAMER DER STATENGENERAAL TER GELEGENHEID VAN DE OPENING VAN DE
TOESPRAAK VAN DE VOORZITTER VAN DE EERSTE KAMER DER STATENGENERAAL TER GELEGENHEID VAN DE OPENING VAN DE CONTACTPLANBIJEENKOMST OP MEI Voorzitters van de Staten van de Nederlandse Antillen en van Aruba)
Nadere informatieVerslag van het Ghana-projectbezoek 12-19 februari 2012
1 Verslag van het Ghana-projectbezoek 12-19 februari 2012 Matching Grant project van de RC Heerlen en de RC Accra Airport te Accra in Ghana Paul Franken Tekst: Paul Franken Tekst ontvangen zondag 15 juli
Nadere informatieToerisme in Caribisch Nederland 2016
Paper Toerisme in Caribisch Nederland 216 Juli 217 CBS Centraal Bureau voor de Statistiek Losse elektronische publicatie, 1 Inhoud 1. Bonaire 3 1.1 Samenvatting 216 3 1.2 Toeristen per vliegtuig 4 1.3
Nadere informatieWaar of niet waar? Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar of niet waar? Nigeria is een land in het zuiden van Afrika.
Nigeria is een land in het zuiden van Afrika. Niet waar. Nigeria ligt in het westen van Afrika. Mensen met honger eten geven is een werk van barmhartigheid. Waar. In Nigeria moeten kinderen tussen 6 en
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET
34 (2007) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. 4 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting
Nadere informatie4 Dodelijke vloedgolf
4 Dodelijke vloedgolf 1 a voor de kust van Sumatra b 9.0 c zeer catastrofaal d doordat de zeebodem werd opgetild en weer neergegooid e omdat de golven op zee niet erg hoog waren 2 a De zeebodem remt het
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie
Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met
Nadere informatiePlaatsingslijst van het archief van B. de Gaay Fortman
Plaatsingslijst van het archief van B. de Gaay Fortman Levensjaren 1884-1961 (1916-1965) 1031 Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) Vrije Universiteit Amsterdam
Nadere informatieStatistiek internationale kinderontvoering 2008
Statistiek internationale kinderontvoering 8 Cijfers 8 Aantal zaken: Aantal betrokken kinderen: Aantal afgeronde zaken : Aantal kinderen in afgeronde zaken: Inkomende zaken: 59 76 44 57 Verzoeken teruggeleiding?
Nadere informatie