Hivos Jaarverslag 2012

Transcriptie

1 Hivos Jaarverslag 2012

2

3 Hivos jaarverslag 2012 Inhoudsopgave 1. Missie en visie Verslag van de Directie De Hivos-aanpak Wat we doen: de vier programma s Programma Expression & Engagement Vrijheid op het internet Culturele netwerken Hoe Rami Jarrah Alexander Page werd Programma Rights & Citizenship Van lente naar transitie Inheemse volkeren en winningsindustrie: onverenigbaar? De zaak Sarayaku Programma Green Entrepreneurship Biogas: duurzame energie voor iedereen Betrokkenheid van het bedrijfsleven De keuken en de stal Programma Action for Change De kracht van fair trade bloemen Stop kinderarbeid Over Rozen Doen we het goed? Waar komt ons geld vandaan? Iedere dag meer dan een miljoen Met wie werken we samen? Hoe zijn wij georganiseerd? Verslag van de Raad van Toezicht Bijlagen... 1 Bijlage 1 Bestuurlijke organisatie... 1 Bijlage 2 Organogram... 3 Bijlage 3 Uitgaven per land Bijlage 4 Verantwoordingsverklaring... 5 Hivos Jaarverslag

4 Hivos in het kort 1. Missie en visie Hivos is een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie die handelt vanuit humanistische waarden. Samen met lokale maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden wil Hivos een bijdrage leveren aan een vrije, eerlijke en duurzame wereld. Daarin hebben burgers - vrouwen en mannen - gelijke toegang tot middelen en kansen en kunnen zij actief en gelijkwaardig deelnemen aan besluitvormingsprocessen die bepalend zijn voor hun leven, hun gemeenschap en hun toekomst. Hivos stelt vertrouwen in de creativiteit en capaciteit van mensen. In haar bedrijfsfilosofie zijn kwaliteit, samenwerken en vernieuwen kernbegrippen. Hivos voelt zich verbonden met armen en gemarginaliseerden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Een duurzame verbetering van hun situatie is de uiteindelijke maatstaf voor ons werk. Een belangrijke leidraad daarbij is de versterking van de maatschappelijke positie van vrouwen. Kernwaarden menselijke waardigheid en zelfbeschikking pluralisme en democratie aandacht voor materiële en niet-materiële aspecten onderlinge solidariteit en verantwoordelijk burgerschap respect voor de culturele en sociale identiteit verantwoord beheer van natuur en natuurlijke hulpbronnen Werkwijze Hivos steunt ruim 700 partners in 27 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Aan deze lokale particuliere organisaties levert Hivos financiële middelen, kennis en advies en politieke ondersteuning. Daarnaast ontwikkelen wij eigen programma s en zijn we zelf actief op het gebied van beleidsbeïnvloeding, zowel op het internationale toneel als in Nederland. Als deelnemer aan coalities en als makelaar van contacten is Hivos onderdeel van een groot aantal netwerken. Maatschappijopbouw en duurzame economische productie vormen de centrale beleidsterreinen van Hivos. Het programma wordt hoofdzakelijk uitgevoerd vanuit de regiokantoren in Zimbabwe, India, Costa Rica, Indonesië, Kenia en Bolivia. Deze kantoren onderhouden een belangrijk deel van de relaties met partnerorganisaties, die zij advies en begeleiding bieden, evenals kapitaal, kennis en contacten. Met een omvangrijk kennisprogramma stimuleren wij de opbouw, uitwisseling en toepassing van kennis voor ontwikkeling. Hivos werkt ISO-gecertificeerd en bezit het CBF-keurmerk. Thema s Hivos werkt aan: cultuur, ICT & media en transparantie (in het programma Expression & Engagement) democratisering, mensenrechten,gender en aidsbestrijding (in het programma Rights & Citizenship) duurzame economische ontwikkeling (in het programma Green Entrepreneurship) verantwoord burgerschap (in het programma Action for Change) Samenwerking Hivos werkt samen met tal van ngo s en andere maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheden in Nederland, Europa, de Verenigde Staten en het Zuiden. Complementariteit en bundeling van krachten zijn cruciaal voor het bereiken van haar doelstellingen. In Nederland vormt Hivos samen met Free Press Unlimited, IUCN NL en Mama Cash de Hivos Alliantie en neemt in deze vorm deel aan het medefinancieringsprogramma. In Europees verband werkt Hivos actief samen met gelijkgezinde ontwikkelingsorganisaties in Alliance2015. Internationale beleidsbeïnvloeding bedrijft Hivos bij voorkeur op eigen, herkenbare thema s en in nauwe samenwerking met toonaangevende Hivos Jaarverslag

5 zuidelijke of internationale partnerorganisaties. In Nederland bundelt Hivos haar krachten met andere maatschappelijke organisaties in Partos, een nationaal platform voor maatschappelijke organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Hivos Jaarverslag

6 Hivos Kerngetallen 2012 bedragen in duizenden euro's Cijfers conform richtlijn verslaggeving fondsenwervende instellingen Totale baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties derden Subsidies overheid - medefinanciering MFS2 Hivos Subsidies overheid - medefinanciering MFS2 alliantiepartners Subsidies overheid - overigen Vrijgekomen middelen voor herbesteding Overige baten Programma lasten(nieuwe verplichtingen) Green Entrepreneurship Rights & Citizenship Expression & Engagement Action for Change MFS-2 alliantiepartners via penvoerder Hivos Overige programmalasten (reconciliatie verplichtingen) Portefeuille(per 31 december) Openstaande verplichtingen aan partnerorganisaties Leningen/participaties Hivos-Triodos Fonds (HTF) Aantal partnerorganisaties Eigen organisatie Operationele kosten waarvan beheer & administratie kosten Resultaat (na bestemming) Reserves Aantal medewerkers per Hivos Jaarverslag

7 Verplichtingen Verplichtingen per programma Expression & Engagement 28% Rights & Citizenship 39% Green Entrepreneurship 27% Action for Change 6% Verplichtingen naar regio Afrika 50% Azië 15% Latijns-Amerika 20% Wereldwijd 13% Nederland 2% Hivos Netwerk Totaal 2011 Beëindigde relaties Nieuwe relaties Totaal 2012 Naar regio Afrika Azië Latijns-Amerika Wereldwijd Nederland Totaal Hivos Jaarverslag

8 2. Verslag van de Directie Verandering, onzekerheid en vooruitgang - een drieluik dat het jaar 2012 kenmerkte. De wereld was het toneel van paradoxale en verwarrende ontwikkelingen, maar tegelijkertijd ook van hoop en nieuwe perspectieven. In Afrika en Azië bleef de economie gestaag groeien, waardoor meer mogelijkheden ontstonden om extreme armoede uit te bannen. Dat is goed nieuws voor mondiale ontwikkeling, maar het levert ook nieuwe dilemma s op. De economische vooruitgang in het Zuiden en de crisis in Europa laten zien dat de traditionele Noord- Zuidverhoudingen veranderen en binnenkort tot het verleden zullen behoren. Zo n 1,3 miljard mensen leven nog altijd in extreme armoede, maar de landen waarin zij leven werken zich gestaag op tot middeninkomenslanden. Armoede wordt daardoor steeds meer een kwestie van ongelijkheid binnen de landsgrenzen, en dus van toegang tot en verdeling van inkomen en welvaart. Dit mag geen excuus zijn om onze inspanningen te verminderen. Integendeel, dit noopt des te meer tot blijvende steun aan de maatschappelijke krachten ter plaatse die zich inzetten voor rechtvaardigheid en toegang tot inkomen. Dat is ook een van de belangrijkste aanbevelingen die de Nederlandse Adviesraad voor Internationale Vraagstukken (AIV) doet in haar recente rapport over verschuivende armoedepatronen; Hivos hoopt dat deze aanbeveling de minister voor Ontwikkelingssamenwerking inspireert en motiveert om juist meer steun te geven aan het maatschappelijk middenveld en actoren die een belangrijke rol spelen in het aanjagen van veranderingen. Er is een groeiend besef dat veel problemen zoals klimaatverandering mondiaal van aard zijn en dat de levens van mensen overal ter wereld met elkaar verbonden zijn. Tegelijkertijd heeft de financiële crisis in het Noorden juist geleid tot tunnelvisie en een crisis van de verbeelding. En juist dat laatste is zo hard nodig om de vele mondiale vraagstukken die op onze weg liggen het hoofd te bieden. Met al deze verschillende inzichten zijn we op weg naar 2015, het jaar waarin wordt vastgesteld of de VN Millenniumdoelen zijn behaald. Op mondiaal en nationaal niveau, en binnen Hivos, is de agenda voor de periode daarna nu al een punt van aandacht. Wat Hivos betreft is er geen twijfel mogelijk: nieuwe doelstellingen en hernieuwde concrete toezeggingen door de internationale gemeenschap zijn absoluut nodig. Daarnaast is er behoefte aan een nieuwe Global Deal, gedragen door een brede coalitie van belanghebbenden overheden, het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld en de academische wereld. Dit is het moment om alleen snel haalbare doelstellingen voorbij te streven en juist de dieper liggende problemen schendingen van mensenrechten en vrouwenrechten, ongelijkheid en uitsluiting aan te pakken zonder de draagkracht van onze planeet te overschrijden. Een enorme uitdaging, maar daarom niet minder relevant. Kort en bondig, een herijking van de huidige kaders voor ontwikkelingssamenwerking biedt talloze mogelijkheden om in te spelen op nieuwe trends in een snel veranderende context, en daarmee de taaie problemen van deze tijd het hoofd te bieden. En dat is precies wat Hivos van plan is. Investeren in een nieuwe aanpak We realiseren ons steeds meer dat het klassieke systeem van ontwikkelingshulp geen adequaat antwoord geeft op recente veranderingen en geen oplossingen aandraagt voor nieuwe uitdagingen en dilemma s. In de afgelopen tien jaar heeft Hivos fors geïnvesteerd in vernieuwing, door zich te richten op het cruciale belang van kennis en door grootschalige programma s op te zetten in samenwerking met donoren, lokale ngo s en andere partijen. Een aantal Hivos-programma s is de afgelopen jaren bijzonder effectief en innovatief gebleken. De langlopende aidsbestrijdingsprogramma s die Hivos samen met het Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria in Latijns-Amerika uitvoert, gaan een nieuwe fase in. In Bolivia werden onderhandelingen over het voortzetten van het Global Fund-programma in 2012 afgerond. Dat Hivos Jaarverslag

9 resulteerde in een overeenkomst voor 12 miljoen dollar voor een tweede fase. In Guatemala is een soortgelijk proces gaande. Daarnaast kwam een aantal nieuwe initiatieven in 2012 tot stand. Zo zijn we van start gegaan met het Digital Defenders Partnership, dat tot doel heeft de vrijheid van meningsuiting op het internet te beschermen. Het programma is een initiatief van de Nederlandse, Britse en Amerikaanse overheid en steunt het werk van individuen en organisaties onder autoritaire regimes of in transitielanden, die vaak grote risico s nemen door openlijk voor hun mening uit te komen. Daarnaast hebben wij samen met het ministerie van Buitenlandse Zaken het programma Women on the Frontline opgezet. Het programma heeft als doel het versterken van de positie van vrouwen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. We zijn blij dat we dit initiatief juist nu hebben kunnen lanceren, aangezien vrouwen een belangrijke rol spelen in de veranderingsprocessen in de regio; het risico bestaat dat ze weer langs de zijlijn komen te staan als hun rechten niet worden gewaarborgd. Ook in 2012 heeft Hivos weer geïnvesteerd in de bevordering van transparant beleid en het afleggen van verantwoording door met name overheden. We kunnen met trots zeggen dat Hivos een actieve rol speelt in het Open Government Partnership (OGP), een mondiaal initiatief van de Amerikaanse president Obama en zeven andere staatshoofden. Sinds halverwege 2012 levert Hivos de Civil Society Coördinator voor het OGP, die de betrokkenheid van de maatschappelijke spelers in het proces moet begeleiden. Het OGP wil overheden ertoe brengen zich te committeren aan transparantie, de strijd tegen corruptie en het bevorderen van burgerparticipatie. Zo n vijftig landen hebben zich inmiddels achter het initiatief geschaard. Wij zien hierin een enorme uitdaging en een geweldige kans voor maatschappelijke groeperingen om invloed uit te oefenen op het bestuur van hun land. En Hivos houdt het niet bij woorden alleen. Transparantie is meer dan een ideaal, het is een concrete praktijk die begint bij onze eigen voordeur. Als deelnemer aan het International Accountability and Transparency Initiative (IATI) houden wij ons aan de Open Data principes. In 2012 waren wij de eerste grote Nederlandse ngo die alle kerngegevens over de projecten en programma s publiceerde op de website van IATI en onze eigen website. We zijn er trots op dat we op dit gebied een koploper zijn. Future Calling Voortbouwend op deze ervaringen zijn we begonnen met het herdefiniëren van de rol en het mandaat van Hivos voor de nieuwe tijd: het Future Calling-traject. Startpunt was de analyse van de veranderende mondiale omgeving en de nieuwe perspectieven op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. We hebben onze huidige en toekomstige sterke kanten goed afgewogen en dat leidde vervolgens tot een keuze voor de manier waarop Hivos een nog relevantere rol kan spelen in de nieuwe context. Dit traject werd geïnspireerd door Michael Edwards analyse van de thick problems 1 (systemische problemen) waarmee de wereld zich geconfronteerd ziet. We concludeerden dat de toegevoegde waarde van Hivos ligt in de combinatie van kennis en expertise, onze onconventionele benadering en ons vermogen verschillende partijen bij elkaar te brengen. Op basis daarvan formuleerde de directie een voorstel waarin het concept sociale innovatie wordt gepresenteerd als belangrijkste werkwijze en bron van inspiratie voor het toekomstige Hivos. Deze nieuwe richting zal grote organisatorische veranderingen met zich meebrengen, met als doel het vergroten van Hivos wendbaarheid en vermogen om te reageren op nieuwe vraagstukken en kansen. 1 Michael Edwards, Thick Problems and Thin Solutions: How NGOs Can Bridge the Gap, Future Calling Think Piece, The Hague: Hivos, 2011, Calling/Short-Reflections/Thick-Problems-and-Thin-Solutions Hivos Jaarverslag

10 Het voorstel werd positief ontvangen door de Raad van Toezicht. De Raad vroeg de directie het voorstel verder uit te werken en stelde daarbij een aantal indringende vragen die bij de uitwerking in 2013 centraal zullen staan. Vier werkgroepen zijn hiermee belast. Zij geven nadere invulling aan zowel de inhoud van ons werk (streven naar een open en groene maatschappij ) als de financiële, organisatorische en personele aspecten van het toekomstige Hivos. Een definitief akkoord op de nieuwe koers wordt eind 2013 verwacht. Nederland Begin 2013 heeft de Nederlandse regering haar beleid op het gebied van ontwikkelingssamenwerking bekendgemaakt. De bezuinigingsmaatregelen van het kabinet, waardoor er nog eens 1 miljard euro minder beschikbaar is voor ontwikkelingssamenwerking, leiden tot een stevige beperking van de Nederlandse ambities. Hivos juicht de terugkeer van een minister voor Ontwikkelingssamenwerking toe alsmede het feit dat twee belangrijke beleidsterreinen buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking onder de verantwoordelijkheid van één minister vallen. Dat is een belangrijke stap op weg naar meer coherentie. Wel stellen wij vraagtekens bij een al te groot optimisme over de rol van het bedrijfsleven als oplossing van ontwikkelingsvraagstukken. Hivos heeft de rol van het bedrijfsleven in het proces van ontwikkeling altijd erkend en pleit zelfs voor een actieve betrokkenheid van deze sector. Een eenzijdige benadering is daarbij echter niet op zijn plaats. Als ontwikkelingssamenwerking verwordt tot exportpromotie zijn we op de verkeerde weg. We zien mogelijkheden genoeg voor een vruchtbare samenwerking met de overheid en andere partijen. Dat komt tot uitdrukking in de samenwerkingsverbanden die hierboven staan beschreven Women on the Frontline en het Digital Defenders Partnership maar ook in een aantal publiekprivate samenwerkingsverbanden in het kader van ons Green Entrepreneurship-programma. Interne organisatie Het aantal medewerkers op de regiokantoren dat werd ingehuurd voor de uitvoering van specifieke projecten nam toe. In totaal telde Hivos 342 medewerkers, van wie 223 in de verschillende regio s en 119 in Nederland. In het verlengde van de decentralisatie die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden, heeft Hivos actoren in het Zuiden een grotere rol gegeven bij het formuleren van het beleid van Hivos. In alle regio s participeren mensen uit verschillende gelederen van de samenleving in de kernmomenten van de beleidscyclus. In 2012 is de beleidscyclus overeenkomstig aangepast en formeel vastgelegd in een nieuw beleidsdocument. Op bestuurlijk niveau is met de installatie van drie internationale leden in de Raad van Toezicht van Hivos een belangrijke stap gezet om de Zuidelijke betrokkenheid te formaliseren op het hoogste beslisniveau in onze organisatie. De nieuwe leden zijn afkomstig uit Zimbabwe, Costa Rica en India. In de afgelopen jaren zijn we ons steeds meer gaan richten op de ontwikkeling en uitvoering van grotere programma s waarin Hivos een toegevoegde waarde kan bieden. Om de uitvoering van die programma s in goede banen te leiden, hebben we in een aantal landen lokale kantoren opgezet. Dat vergde ook een gerichte inspanning op het gebied van interne controle- en kwaliteitssystemen. Het projectadministratiesysteem dat in 2011 werd geïntroduceerd om onze internationale werkzaamheden te ondersteunen, is nu volledig operationeel. In 2013 zullen we de interne communicatie verder verbeteren om intensieve samenwerking mogelijk te maken tussen verschillende teams verspreid over de hele wereld. Zo zullen wij komend jaar een nieuw intranet introduceren. We hebben inmiddels ook een nieuwe internationale website gelanceerd, die toegang geeft tot informatie over het werk van Hivos. Elk regiokantoor heeft daarin een eigen website die geïnteresseerden specifieke regionale informatie geeft. Het beleid van Hivos op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen is geactualiseerd en geformaliseerd in een beleidsdocument. In 2013 voeren we een aantal extra maatregelen in om onze CO 2 -voetafdruk te Hivos Jaarverslag

11 verminderen, zoals bijvoorbeeld door Hivos-medewerkers over de hele wereld minder per vliegtuig te laten reizen. Campagnes Hivos heeft het bevorderen van mondiaal burgerschap altijd beschouwd als een van haar hoofdtaken. We willen het Nederlandse en Europese publiek inzicht geven in wat ontwikkeling werkelijk betekent en waarom de rol van het maatschappelijk middenveld in het Zuiden zo belangrijk is. Daarom voert Hivos drie campagnes, met als doel bij te dragen aan deze ontwikkeling. Ons streven is verandering te bewerkstelligen in het gedrag en het beleid van actoren in het Noorden, zoals bij het Nederlandse publiek, maar ook in het bedrijfsleven en de politiek. In 2012 ging de campagne voor de arbeidsrechten van vrouwen het tweede jaar in. De campagne, specifiek gericht op de positie van vrouwen in de Afrikaanse bloemensector, trok de nodige aandacht in de media en het bedrijfsleven. De campagne Stop Kinderarbeid was vooral gericht op de schoenenindustrie en het bevorderen van kindvriendelijke schoenen. Deze campagne heeft al geleid tot oprichting van zogeheten kinderarbeidvrije zones in meerdere landen en kreeg een nieuwe impuls dankzij de extra steun van de Nationale Postcode Loterij. De meeste activiteiten van onze campagne 100% Duurzame Energie waren geconcentreerd op het Indonesische eiland Sumba en trokken de aandacht van het publiek voor klimaatverandering en duurzame energie met het project Expeditie Sumba. Resultaten In 2012 kregen 713 partnerorganisaties in het Zuiden financiële steun van Hivos. Zij zijn de belangrijkste partijen die de doelstellingen van programma s vaststellen en helpen verwezenlijken. Hivos ging daarom door met aanzienlijke investeringen in de verbetering van de kwaliteit van hun werk met behulp van gerichte trajecten van organisatie- en capaciteitsontwikkeling. Hivos creëerde ook weer mogelijkheden voor nieuwe initiatieven door het partnerbestand deels te vernieuwen (ongeveer 15 procent per jaar). Onze partners op het gebied van microfinanciering wisten 7 miljoen mensen te bereiken met financiële diensten. Samen met de Triodos Bank zetten wij de steun aan microfinancieringsinstellingen voort. In 2012 ontvingen 46 Zuidelijke partners kapitaal en adviezen via het Hivos-Triodos Fonds (HTF). Het volume van de verstrekte leningen en participaties bedroeg 69,3 miljoen euro, tegen 67,4 miljoen euro in Ondanks de sombere economische berichten groeide het aantal Nederlandse burgers dat door de inleg van spaargeld bijdroeg aan de leningen van het HTF. Het bedrag aan spaargelden dat zij beschikbaar stelden via het Noord-Zuid Spaarplan in samenwerking met de Triodos Bank steeg van 93,2 miljoen euro naar maar liefst 102,7 miljoen euro in Het aantal deelnemers aan dit spaarplan nam toe tot in Het spaarprogramma blijft voor Hivos een van de belangrijkste instrumenten om actieve steun van Nederlandse burgers voor haar werk te genereren. In totaal bereikte Hivos 22,2 miljoen mensen met haar werk. Daarvoor was een bedrag van 115,8 miljoen euro beschikbaar, waarvan 109,7 miljoen euro beschikbaar was voor partners in het Zuiden. Het bewaken van de financiële continuïteit van de werkorganisatie blijft een belangrijk aandachtspunt. In de komende jaren blijven we ons financiële beleid aanscherpen om daarvoor te zorgen. In 2012 is Hivos er wederom in geslaagd het aantal financieringsbronnen naast het ministerie van Buitenlandse Zaken te vergroten. Gezamenlijk zijn die goed voor meer dan de helft (53 procent) van onze inkomsten. Ten slotte In dit jaarverslag leggen we verantwoording af aan onze donateurs, stakeholders en partners. We geven u een overzicht van de meest opvallende activiteiten van Hivos in 2012, de successen maar Hivos Jaarverslag

12 ook de zaken die minder goed gingen. Ontwikkeling en internationale samenwerking zijn complexe en weerbarstige ondernemingen waarvoor een lange termijnperspectief nodig is. Zonder optimisme, vertrouwen in de kracht van mensen en blijvend commitment lukt dat niet. Ons uiteindelijke doel is vrijheid en rechtvaardigheid overal ter wereld, en betere kansen voor iedereen. Den Haag, april 2013 Manuela Monteiro, algemeen directeur Ben Witjes, directeur programma s en projecten Hivos Jaarverslag

13 3. De Hivos-aanpak Ontwikkeling laat zich niet van buitenaf sturen, maar wel stimuleren. Hivos vertrouwt op de kracht en creativiteit van mensen in ontwikkelingslanden zelf. Zij kunnen in hun eigen bestaan voorzien, opkomen voor hun rechten en hun leven vorm geven, als zij maar de kans en de middelen krijgen. Armoede is meer dan materieel gebrek. Het wordt vooral veroorzaakt door onrechtvaardige maatschappelijke en politieke verhoudingen, mondiaal en nationaal. Directe armoedebestrijding gaat voor ons hand in hand met het aanvechten van ongelijke en onrechtvaardige machtsrelaties. Groepen die nu buiten de boot vallen, moeten meer te zeggen krijgen in politieke, economische en culturele processen. Dat vraagt om organisaties die werkelijke en blijvende veranderingen tot stand kunnen brengen. Door hun krachten te bundelen, kunnen burgers effectief tegenspel bieden aan de staat en de economische machten. Daarom ondersteunen wij onze partnerorganisaties niet alleen financieel, maar ook door hen toegang te bieden tot kennis en contacten of door samen met hen programma s en campagnes op te zetten. Wat maakt Hivos uniek? Wat is ontwikkelingssamenwerking op humanistische grondslag, zoals in onze statuten vermeld staat? Bij de oprichting van Hivos in 1968 hebben de grondleggers zich laten inspireren door uitgangspunten als vrijheid van het individu, eigen verantwoordelijkheid en zelfbeschikking. Daarmee onderscheidde Hivos zich van de bestaande, vaak kerkelijk georiënteerde organisaties in de sector. Het humanisme is in ons werk terug te vinden door de nadruk die wij leggen op zelfbeschikking, identiteit, zelfstandigheid en de kracht van de mensen zelf. Strategieën Voor Hivos houdt duurzame armoedebestrijding in dat wij ons niet alleen richten op verbetering van de leefomstandigheden van mensen die in armoede leven, maar ook op het wegnemen van de oorzaken van armoede en onderdrukking. Hivos doet dat met haar partners, zowel in de landen zelf als op internationaal niveau, en ook in Nederland. Het verbeteren van de positie van vrouwen is een belangrijk aspect van ons werk in alle geledingen. Daarom werkt Hivos niet alleen samen met vrouwenorganisaties, maar vragen wij ook van onze partners dat zij vrouwenrechten respecteren in en bij het werk dat zij doen. Wij hanteren een drievoudige strategie, waarin directe armoedebestrijding, maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding samen gaan en elkaar versterken. Directe armoedebestrijding biedt mensen de middelen om zichzelf uit de armoede te werken: geld om een eigen bedrijfje op te zetten (microfinanciering), kennis om toegang tot markten te krijgen, scholing en technische hulpmiddelen om inkomen te genereren. Maatschappijopbouw, de versterking van lokale organisaties en van het maatschappelijk middenveld als geheel, staan voor Hivos centraal. Voor de strijd tegen armoede, onrecht en ongelijkheid is het nodig dat mensen zich bewust zijn van hun gemeenschappelijke belangen. Sterke organisaties en een krachtig maatschappelijk middenveld zijn op hun beurt cruciaal voor directe armoedebestrijding en beleidsbeïnvloeding. Beleidsbeïnvloeding gericht op lokale, nationale en internationale overheden, instellingen en bedrijven is nodig om wetgeving, regels en markten te laten werken ten gunste van arme groepen. De meeste partnerorganisaties zijn op dit terrein actief. Met haar eigen activiteiten op dit gebied wil Hivos het beleid en gedrag beïnvloeden van zowel beleidsmakers als ondernemers, maatschappelijke organisaties en burgers. Kennisintegratie Kennis is essentieel voor ontwikkeling; daarom is kennisintegratie een kernstrategie voor Hivos. In 2007 zijn we van start gegaan met een grootschalig kennisprogramma dat verschillende soorten kennis integreert en ontsluit voor onze partners en andere partijen in de ontwikkelingssamenwerking. Dit doen wij deels met behulp van vijf thematische kennisprogramma s die passen binnen de kaders van de reguliere Hivos-programma s. Hivos Jaarverslag

14 Zo waren we bijvoorbeeld in staat om brede expertise op te bouwen over het Midden-Oosten en Noord- Afrika, voordat de Arabische revoluties losbarstten. Dit leverde ons veel erkenning en waardering op van gerenommeerde denktanks, instituten, donoren en de media als bron van kennis over Syrië. Andere voorbeelden zijn de thematische kennisprogramma s over kleinschalige landbouwproducenten en biodiversiteit die ervoor hebben gezorgd dat wij de steun aan onze partners en de samenwerking met nieuwe spelers hebben kunnen verbeteren. Kennisprogramma s zijn ook belangrijker geworden voor beleidsontwikkeling in het algemeen, waar het de plannen voor Future Calling betreft, en als onderdeel van onze leertrajecten, de training van onze eigen mensen, enzovoort. Landenkeuze en lokale aanwezigheid Hivos werkt in 27 landen en is in de meeste regio s ook zelf aanwezig. Naast het hoofdkantoor in Den Haag hebben we regiokantoren in Bolivia, Costa Rica, India, Indonesië, Kenia en Zimbabwe. Hivosmedewerkers werken op afstand samen in virtuele internationale teams. Om nog dichter bij de partners te staan, zijn in een aantal landen lokale kantoren opgericht. Via deze afdelingen verzorgt Hivos de uitvoering van grote programma s in samenwerking met internationale fondsen. Het is de bedoeling dat de lokale kantoren na verloop van tijd, waar mogelijk, als zelfstandige eenheden hun werkzaamheden voortzetten. Partnerbeleid Hivos steunt lokale organisaties met financiële middelen, maar ook met kennis, contacten en beleidsbeïnvloeding. Hivos selecteert haar partners op basis van haar missie, visie en strategie. Sommige partners zijn actief in internationale beleidsbeïnvloeding, andere werken op het niveau van lokale gemeenschappen. Wij besteden daarbij veel aandacht aan lidmaatschapsorganisaties. Hivos vraagt haar partners zelf plannen op te stellen en beoordeelt of deze realistisch zijn wat betreft capaciteit en strategie. Wel streven we er bewust naar om prille initiatieven, die nog niet aan alle eisen voldoen, een kans te geven. Hivos ondersteunt bij voorkeur partnerorganisaties als geheel in plaats van alleen hun activiteiten. Zo krijgen zij de kans om te investeren in de versterking van de eigen organisatie en te leren van hun ervaringen. Om hen zo min mogelijk afhankelijk te laten zijn van Hivos als enige donor, wordt de duur van de financiering beperkt tot een paar jaar. Omdat onze eigen meerjarige financiering vanuit vooral het medefinancieringsstelsel onzeker is, hebben we de duur van deze financiering nog verder beperkt. Voorbereidingen voor de toekomst De directie heeft een ingrijpende verandering aangekondigd van de organisatie en manier van werken van Hivos in de komende jaren. Dit vloeit voort uit het beleidsontwikkelingstraject waarmee Hivos in 2011 van start ging, onder de naam Future Calling. In het eerste stadium vroegen we ontwikkelingsexpert Michael Edwards een artikel te schrijven dat als vertrekpunt voor de discussie kon dienen, zowel in de eigen gelederen als binnen de gehele sector van ontwikkelingssamenwerking en met actoren daarbuiten. Edwards benadrukte de noodzaak om terug te keren naar de aanpak van systemische ( thick ) problemen en niet te blijven hangen in de zoektocht naar haalbare ( thin ) oplossingen. Dat werd bevestigd in de daaropvolgende discussie in het ontwikkelingsmagazine en de website van The Broker, en in uitwisselingen met externe partijen. De resultaten dienden als input voor de uitwerking van de discussie en het formuleren van beleid binnen Hivos. In 2012 presenteerde de directie een voorstel voor de toekomstige koers van Hivos aan de Raad van Toezicht. Het veranderingsproces zal zijn vorm krijgen in 2013 en vanaf 2014 worden geïmplementeerd. Het Future Calling-project heeft ons geleerd dat vasthouden aan onze huidige kernactiviteiten - het financieren van een breed partnernetwerk - onvoldoende impact heeft en te weinig ruimte biedt voor vernieuwing (hoewel we altijd al meer hebben gedaan dan enkel geld verstrekken). Nieuwe of moeilijk Hivos Jaarverslag

15 oplosbare mondiale problemen vragen om creatieve ideeën en een goede uitvoering ervan. Hivos wil meer rendement halen uit haar kennis en ervaring door bij te dragen aan processen die leiden tot nieuwe oplossingen en sociale veranderingen. Vooral het perspectief van sociale innovatie is daarbij nuttig. Sociale innovatie ontstaat door actief nieuwe ideeën te zoeken en ontwikkelen, door die ideeën in experimenten uit te proberen en ze vervolgens verder uit te werken tot bewezen concepten en modellen. Bij een dergelijk proces is de betrokkenheid van meerdere partijen nodig: maatschappelijke vernieuwers en progressieve donoren evengoed als beleidsontwikkelaars en agendabepalers. Hivos wordt een kleinere, flexibelere organisatie. Het hoofdkantoor blijft in Nederland en de regionale aanwezigheid zal zijn in de vorm van sociale innovatie-hubs. Daarnaast komt er een aantal programma s of afdelingen die als autonome eenheden opereren maar wel deel uit maken van Hivos bijna als een soort franchise. De komende twee tot drie jaar gelden als overgangsperiode. Hivos blijft uiteraard voldoen aan haar verplichtingen ten aanzien van partners en andere belanghebbenden, en blijft toewerken naar de resultaten die staan omschreven in het Hivos bedrijfsplan en de MFS-aanvraag van de Hivos Alliantie. Hivos Jaarverslag

16 4. Wat we doen: de vier programma s In het afgelopen jaar ondersteunde Hivos het werk van ruim 700 lokale organisaties in ontwikkelingslanden en ondernam zelf activiteiten in zowel het Zuiden als Europa. Al deze activiteiten vonden plaats in het kader van vier programma s en droegen op verschillende manieren bij aan de doelstellingen. In dit hoofdstuk komen de vier programma s aan de orde. We streven geen volledigheid na, maar gaan per programma dieper in op een aantal thema s. Programma Expression & Engagement Succesvolle maatschappijopbouw is niet mogelijk als mensen zich niet kunnen uiten of als sommige mensen vrijer zijn dan anderen om te zeggen wat ze willen. Het Expression & Engagement programma zoekt daarom ruimte voor expressie, diversiteit en artistieke vrijheid waar dat nodig is. Bijvoorbeeld door samenwerking met bloggers, kunstenaars en activisten; met alternatieve platforms, kanalen, podia en producties. Het programma verbetert de kwaliteit en diversiteit van de media in ontwikkelingslanden, verbreedt de toegang ertoe, vergroot de participatie van burgers en versterkt onafhankelijke media. Alleen op die manier kunnen machthebbers aangesproken worden op de noodzaak van dialoog, transparantie en verantwoording. Met Expression & Engagement wil Hivos maatschappelijk debat losmaken, culturele dialoog stimuleren en burgers aanzetten tot actie. Het bevorderen van geëngageerde kunst en stimuleren van een gezonde culturele infrastructuur draagt bij aan een dynamische cultuur die uitdaagt, inspireert, grenzen verlegt en onverwachte vergezichten biedt. Resultaten in 2012 Software die Hivos-partners ontwikkelden om internetcensuur in Iran en Syrië te omzeilen werd keer gedownload en 600 activisten uit die landen kregen training in hoe zij veilig op internet actief kunnen zijn. De steun van Hivos aan culturele netwerken en kunstinitiatieven leidde tot meer ruimte voor de stemmen van kunstenaars en tot betere omstandigheden voor culturele producties in Afrika en Latijns-Amerika. Het Open Government Partnership-programma, waarvoor Hivos de Civil Society-coördinator levert, slaagde erin maatschappelijke spelers te betrekken bij het debat over transparantie en verantwoording van de overheid in meer dan 50 landen. Aantal partners: 204 Verplichtingen: 27,7 miljoen euro Bereik: 8 miljoen mensen Voornaamste samenwerkingsverbanden Hewlett Foundation Omidyar Network, Open Society Foundations, DFID SIDA SDC Hivos Jaarverslag

17 Vrijheid op het internet Hivos is een voorvechter van een vrij en open internet, omdat het een voorwaarde is voor burgers om op de hoogte te blijven, hun mening te uiten en actief betrokken te blijven bij de samenleving. En dat is weer de basis voor de ontwikkeling van een democratische maatschappij. In de afgelopen jaren heeft de wereld kunnen zien hoe burgers uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika hun krachten bundelden met behulp van het internet en andere media. Bloggers, journalisten en cyberactivisten vormden de drijvende kracht achter het verzet en gebruikten het internet en sociale media om burgers tot gezamenlijke actie aan te zetten. Daarmee is het werk nog niet af. De opstanden in Tunesië en Egypte waren voor (semi-)repressieve regimes overal ter wereld aanleiding hun grip op het internet te verstevigen en kritische gebruikers beter in de gaten te houden. Om de vrijheid op het internet te bewaken, is het volgens Hivos nodig gebruikers, met name online activisten, te beschermen en om overheden ertoe aan te zetten internetvrijheid wettelijk vast te leggen. Het steunen en beschermen van individuele bloggers, journalisten en activisten was een van onze belangrijkste activiteiten in Repressieve regimes proberen online activisme tegen te gaan door websites en netwerken te blokkeren, accounts te hacken en computers te infecteren met spyware. Activisten, journalisten en mensenrechtenverdedigers worden getraceerd, gearresteerd, gemarteld of zelfs ter dood veroordeeld om hun online activiteiten. Een recent voorbeeld is de Palestijns-Syrische softwareontwikkelaar Bassel Khartabil, die wordt vastgehouden zonder dat er een aanklacht is ingediend en zonder enige vorm van proces. Bassel is gespecialiseerd in de ontwikkeling van open source software en staat bekend om zijn inzet voor een open web. Hij leert anderen hoe ze de technologie kunnen toepassen en deelt zijn expertise met iedereen. Hivos zet overheden onder druk om hem en anderen zoals hij vrij te laten. Een majeure stap in ons werk om bloggers, mensenrechtenverdedigers en activisten te beschermen was de oprichting in 2012 van een nieuw fonds, het Digital Defenders Partnership. Het fonds wordt gesteund door de Amerikaanse, Britse, Estse en Nederlandse overheid en biedt uitkomst om verschillende soorten bedreigingen van het internet en internetgebruikers het hoofd te bieden. Zo faciliteert dit fonds bijvoorbeeld initiatieven die ingaan tegen pogingen van de overheid om het internet af te sluiten of burgers elektronisch bespioneren. Hivos steunt de ontwikkeling van smart tools die onderdrukking tegengaan. In 2012 werkten onze partners aan bestrijding van censuur, digitale controle en onderdrukking door informatieverspreiding en het ontwikkelen van technische middelen om daaraan het hoofd te bieden. Ze hielpen bloggers en mensenrechtenactivisten om online veilig te zijn. Hivos heeft op dit gebied een bestendige werkrelatie met het Tactical Technology Collective, dat technische en praktische ondersteuning biedt aan activisten en software ontwikkelt die hen in staat stelt veiliger te werken. In 2012 stond het Tactical Technology Collective meer dan 600 activisten en bloggers bij in verband met veiligheidskwesties. Onze partner Mid East Youth ontwikkelde een software tool die door meer dan gebruikers in Iran en Syrië werd gedownload; de software stelde hen in staat de internetcensuur te omzeilen en websites te bezoeken die geblokkeerd waren door de overheid. Wat deze tool uniek maakt is dat hij draait vanaf een geheugenstick. Dat is belangrijk, want in een repressief regime kan software die online wordt aangeboden ook een truc zijn van de overheid om de burgers in de gaten te houden. Hivos houdt zich ook bezig met het verankeren van internetvrijheid in de wet. Beleidsbeïnvloeding en maatschappelijke bewustwording zijn daarbij belangrijke strategieën. Jaarlijks publiceert Hivos, in samenwerking met de Association for Progressive Communication, het Global Information Society Watch (GIS Watch) over het beheer van het internet; daarin worden ook per land verbeterpunten genoemd. In 2012 werd het rapport gepresenteerd tijdens het zevende Internet Governance Forum (IGF) in Baku. Tijdens de bijeenkomst werd ook gediscussieerd over overheidsbeleid ten aanzien van Internet governance, met als doel de ontwikkeling en veiligheid van het internet te waarborgen. In 2012 vond ook de lancering van het programma Internet Governance in the MENA Region plaats en begonnen we met de uitvoering. Het programma heeft als doel om druk uit te oefenen op overheden Hivos Jaarverslag

18 om wetten te maken waarin de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van informatie worden vastgelegd. Het programma wordt gesteund door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Onze inspanningen om het internet open en vrij te houden hebben ertoe geleid dat er meer ruimte kwam voor de vrijheid van meningsuiting. Mede dankzij onze ondersteuning van internetvrijheid konden journalisten, activisten en bloggers een kritisch geluid laten horen. Online vrijheid en de veiligheid van de bewakers ervan zijn van cruciaal belang voor zowel de strijd tegen onderdrukking als het realiseren van meer democratie. Culturele netwerken Regionale netwerken kunnen een belangrijke rol vervullen bij het versterken van de functie van kunst en cultuur in ontwikkeling. In de afgelopen tien jaar heeft Hivos geïnvesteerd in het opzetten en ontwikkelen van culturele netwerken in Afrika, Azië en Latijns-Amerika om de culturele infrastructuur te verbeteren. Deze netwerken bieden broodnodige ruimte aan Zuidelijke kunstenaars om hun vak uit te oefenen, ze dragen bij tot de verbetering van het klimaat voor cultuurproducties en stellen kunstenaars in staat hun werk nationaal en internationaal op de markt te brengen. In 2007 hielp Hivos bij de oprichting van het Arterial Network. Dit pan-afrikaanse culturele netwerk investeert in de capaciteitsontwikkeling van kunstorganisaties op het vlak van beleidsbeïnvloeding en management, en versterkt de mondiale samenwerking door regionale initiatieven met elkaar te verbinden. Sinds het initiatief van start ging heeft Arterial een waardevolle bijdrage geleverd aan de groei van een onafhankelijke culturele sector in verschillende Afrikaanse landen. Een belangrijk streven van Arterial is het verbeteren van het overheidsbeleid op het gebied van cultuur in de verschillende landen. Om dat te bereiken werkt Arterial er hard aan om het maatschappelijk middenveld, overheden en kunstenaars bij de beleidsvorming te betrekken en samenwerking te stimuleren. In de afgelopen jaren heeft het netwerk voor haar leden trainingen georganiseerd en een format voor culturele beleidsvorming en -beïnvloeding ontwikkeld: Adapting the wheel: Cultural Policies for Africa (2011). In 2012 is dit document gebruikt voor beleidsvorming en -beïnvloeding in de Democratische Republiek Congo, Mali, Marokko, Zimbabwe, Algerije, Kameroen, Egypte en Tunesië. Dit heeft tot een aantal opmerkelijke resultaten geleid. De vertegenwoordiger van het Arterial Network in Congo, Patrick Mudekereza, werkte nauw samen met het Congolese ministerie van Cultuur aan een cultureel beleidsdocument geïnspireerd op Adapting the Wheel. Arterial zorgde voor overleg met het maatschappelijk middenveld om ook hun input te krijgen. In Marokko bestaat op dit moment nog helemaal geen cultuurbeleid; reden voor de lokale vertegenwoordiging van Arterial om in actie te komen. Dat proces is nog steeds gaande, maar Marokko heeft inmiddels wel het Unesco-verdrag van 2005 geratificeerd, en dat is een stap in de goede richting. In Mali hebben vertegenwoordigers van Arterial Adapting the wheel uitgereikt aan alle leden van de commissie die is belast met het formuleren van een nieuw cultuurbeleid. Het voorlopige beleidsdocument dat de commissie heeft opgeleverd, ligt nu voor goedkeuring bij het parlement. De oorlog in Mali heeft de positie van kunstenaars in dat land helaas ernstig verslechterd. In andere landen zijn de activiteiten van Arterial nog maar kortgeleden begonnen, en zijn de resultaten nog niet duidelijk zichtbaar. Maar het bijeenbrengen van kunstenaars, het maatschappelijk middenveld en de overheid om het cultuurbeleid te bespreken is vaak al een prestatie op zich. Dat geldt met name voor Zimbabwe. De vertegenwoordiger van het Arterial Network (en Hivos-partner) Nhimbe Trust heeft een trainingsprogramma opgezet voor culturele activisten die in actie willen komen tegen beleid en wetgeving die de vrijheid van kunst en cultuur inperken. De Zimbabwaanse creatieve sector is nu bezig de culturele wetgeving onder de loep te nemen, met hulp van Arterial. Een belangrijk aandachtspunt in dat proces is censuur. Nhimbe Trust leidt een maatschappelijke coalitie tegen censuur in Zimbabwe. Censuur is een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting en daarom een schending van de mensenrechten. Regelmatig worden tentoonstellingen verboden, Hivos Jaarverslag

19 kunstwerken weggehaald, theaters onder toezicht gesteld en kunstenaars bedreigd door de raad van censuur van de overheid. Nhimbe Trust zorgt er voor dat deze schendingen niet onopgemerkt blijven en blijft moedig strijden voor een einde aan de censuur en een beter kunstbeleid. Arterial Network mag trots zijn op de resultaten in Afrika. Die zijn bovendien een lichtend voorbeeld voor andere regio s. Werkbezoeken van Arterial aan Latijns-Amerikaanse partners en vice versa hebben geleid tot een verbeterd netwerk in Latijns-Amerika in Een pan-amerikaans netwerk - Río-JUNTOS: Conexión Cultural Latinoamericana is met Hivos steun tot bloei gekomen en verbindt nu 50 culturele netwerken in 21 landen verspreid over het continent. Het netwerk onderhoudt nauwe contacten met de sociale bewegingen in de verschillende landen. In 2013 zal Río-JUNTOS doorgaan met de activiteiten voor beleidsbeïnvloeding. Doel van de campagne is de verschillende overheden ertoe te bewegen dat zij tenminste 1 procent van hun budget aan cultuur besteden, en 0,1 procent aan het bevorderen van lokale culturele uitingen. Hivos Jaarverslag

20 Hoe Rami Jarrah Alexander Page werd Op een dag van woede in het Koninkrijk van Stilte doorbrak een oude man het zwijgen. Na het vrijdaggebed liep hij naar voren tussen de gelovigen in de Grote Moskee van Damascus en verhief stem: Mijn zonen zijn gevangenen, ik heb ze jaren niet gezien. Ik wil vrijheid! Na een oorverdovende stilte brak het protest los. De vonk van de Arabische revoluties was naar Syrië overgeslagen. Rami Jarrah was erbij. Vier dagen later werd hij Alexander Page. Het was maart In de weken voorafgaand aan het protest in de moskee hadden kleine demonstraties in het zuiden van het land Rami Jarrah s hoop aangewakkerd. Hij had gepland om Syrië te verlaten voor een vrijere plek, maar nu was het zwijgen waaraan hij zich zo had geërgerd misschien voorbij. Hij wilde niet meer terug naar Engeland of Dubai, waar hij opgroeide en studeerde, maar besloot te blijven. Het land dat zijn ouders ooit ontvluchtten en waar hij min of meer bij toeval verzeild raakte was het zijne aan het worden. Nadat de oude man zich uitsprak in de moskee werd de onvrede van het Syrische volk openlijk. Mensen begonnen massaal hun angst te verliezen. Ook in Damascus, onder het oog van de tot dan toe onaantastbare president Bashar Al-Assad. Rami Jarrah, afgestudeerd in de journalistiek en thuis op het internet, besloot zich aan te sluiten bij een groep burgerjournalisten. Hij begon berichten over de toenemende onrust te verzamelen en bracht ze naar buiten op sociale media en blogs. IJzeren vuist Vier dagen na de man in de moskee sloot Rami zich aan bij een demonstratie in het hart van Damascus. Het regime reageerde met ijzeren vuist. Voor zijn ogen werden negen mensen doodgeschoten en tientallen gearresteerd. Die avond werd de groep burgerjournalisten door internationale media benaderd om verslag te doen van de gebeurtenissen. Rami Jarrah, vloeiend in Engels en begenadigd met een Brits accent werd naar voren geschoven. Verscholen achter een naam die hij net daarvoor op internet was tegen gekomen klonk zijn stem voor het eerst over de hele wereld. Alexander Page was geboren. Als Alexander Page werd Rami de stem van het Syrische verzet. Maar omdat de grote nieuwszenders ook naar beeldvulling zochten, werd hem steeds vaker gevraagd om met zijn iphone opnames van de onrust te maken. Binnen een week werd hij om die reden gearresteerd. Hij werd uitgekleed tot aan zijn boxershort en in een cel gegooid. Drie dagen kreeg hij geen eten of drinken, moest hij rechtop blijven staan en werd hij herhaaldelijk in elkaar geslagen. Toen hij onder dwang bekende dat hij een terrorist was, mocht hij gaan. Een fulltime baan De stroomversnelling waarin Rami s leven terecht was gekomen liet niet los. Kort na zijn vrijlating werd hem door het importbedrijf waarvoor hij werkte opgedragen om deel te nemen aan een demonstratie voor het regime. Hij weigerde en nam ontslag. Maar waar Rami Jarrah werkloos was, kreeg Alexander Page een fulltime baan. Tijdens een nieuwe demonstratie werd hij weer gepakt. Deze keer droeg hij een draagbare 3G-router onder zijn kleren die de demonstranten van internet voorzag. Hij ontkwam aan de agenten die hem staande hielden, maar werd twee dagen later alsnog te grazen genomen. Een groep mannen wachtte hem op bij zijn huis en sloegen hem in elkaar. Hij moest zijn mond houden, werd hem toegebeten, anders ging hij eraan. Het leek alsof de ware identiteit van Alexander Page bij de autoriteiten bekend was. Die nacht om 4 uur belde een vriend met connecties binnen de geheime dienst. Hij bevestigde: in het dossier Alexander Page stond zijn naam bovenaan. Twee uur later vluchtte Rami Jarrah met vrouw en kind naar Jordanië. Activist News Association Het werd 2012, de opstand in Syrië veranderde in een bloedige burgeroorlog. Vanuit een veilig appartement in Cairo zette Rami Jarrah, sinds kort gesteund door Hivos, zijn verzet door. Omringd door beeldschermen waarop kapotgeschoten straten, vluchtelingenstromen en aanhoudend protest te zien is, doet hij zijn werk als fulltime activist. Niets ontgaat Rami Jarrah en de medewerkers van zijn Activist News Association nu nog. Alle misdaden die president Assad pleegt tegen zijn volk worden door zijn Syrische netwerk gedocumenteerd en in Cairo opgeslagen. Het zijn gigantische hoeveelheden tekst, foto s en filmpjes, keurig geordend op steeds vollere servers. Straks, als de tiran dan eindelijk voor tribunaal of strafhof staat, zal niets te ontkennen zijn. Dan zal ook Assad beseffen dat stilte niet meer af te dwingen is. Hivos Jaarverslag

21 Programma Rights & Citizenship Het Rights & Citizenship-programma steunt mensen in hun streven naar een samenleving waaraan zij vrij en volwaardig kunnen deelnemen, ongeacht hun sekse, afkomst, seksuele oriëntatie of religieuze overtuiging. Voor dat streven is meestal weinig ruimte. Het werk van activistische burgers en hun belangenorganisaties kan levensgevaarlijk zijn, maar hun doorzettingsvermogen en moed zijn de stuwende kracht achter de strijd voor een rechtvaardige en vrije deelname aan de samenleving onder veilige omstandigheden. Om mensen vrij en volwaardig te laten deelnemen aan een samenleving moet het overheden duidelijk worden gemaakt dat zij ruimte behoren te creëren voor iedereen en dat zij burgers moeten betrekken bij het besluitvormingsproces. De maatschappelijke erkenning en acceptatie van ieders rechten, in het bijzonder die van vrouwen, LGBT en mensen met hiv/aids, moet altijd centraal staan. Met het Rights & Citizenship programma steunt Hivos burgers en belangenorganisaties die politieke grondrechten versterken, organisaties die de rechten van arme en gemarginaliseerde groepen behartigen en organisaties die mensenrechtenschendingen aan de kaak stellen. Resultaten in 2012 In Guatemala konden Hivos-partners een rechtszaak beginnen tegen voormalig president Ríos Montt voor de genocide op de bewoners van de Mayadorpen in de jaren tachtig. In Irak concentreerden partners zich op langetermijnvraagstukken zoals het voorkomen van huiselijk geweld, bestrijding van vrouwenbesnijdenis en het bevorderen van vrijheid van meningsuiting. Ook droegen zij bij aan de verbetering van de omstandigheden voor burgeractie door hun inzet voor een betere NGO-wet. Partners in Oost-Afrika hebben zich met succes ingezet voor de introductie van een wet voor HIVen Aidspreventie en -bestrijding. Inmiddels is de wet aangenomen door het parlement van de Oost- Afrikaanse Gemeenschap. De nieuwe wet zorgt ervoor dat HIV-programma s en beleid beter op elkaar worden afgestemd en beschermt de rechten van kwetsbare groepen. Aantal partners: 314 Verplichtingen: 38,2 miljoen euro Bereik: 5,5 miljoen mensen Voornaamste samenwerkingsverbanden Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria Mama Cash IKV-PC ILGA Ford Foundation Hivos Jaarverslag