(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)"

Transcriptie

1 (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA DE VROUW IN EGYPTE Sluit aan bij Dit thema sluit aan bij de sociale piramide van het oude Egypte. Mensenrechten - het recht op bescherming tegen geweld, foltering en een vernederende behandeling - het recht op gelijkheid en niet-discriminatie - het recht op rechten Doel De leerlingen zijn zich bewust van het gebruik van geweld tegen vrouwen en willen hierbij stilstaan, maar beseffen dat er ook op andere vlakken genderongelijkheid heerst. Niveau 1 e jaar Type Groepsgesprekken, stellingen Duur 50 minuten Materiaal - Foto s van vrouwen uit verschillende culturen en periodes - Een bundeltje met foto s en opdrachten voor elke leerling - Rode en groene kaartjes - Informatiefiche - Artikel Helft Egyptische vrouwen krijgt klappen Voorbereiding - Lees de informatiefiche - Druk de foto s van vrouwen uit verschillende culturen en periodes af op een duidelijk formaat om aan de leerlingen te tonen. Verwijder ook steeds om welke vrouwen het gaat. Eventueel kan je deze foto s ook als een diareeks tonen of in een powerpoint plaatsen. - Kopieer het bundeltje met foto s en opdrachten naar een ander document en plak het daar. Zo hebben alle pagina s meteen het juiste paginanummer. Zorg dat elke leerling een kopie heeft. - Zet het artikel Helft Egyptische vrouwen krijgt klappen in een powerpoint of op een transparant. Doelstellingen De leerlingen kunnen: - de positie van de vrouw in het oude Egypte correct schetsen en verklaren waarom de vrouw in theorie gelijk was aan de man. - uitleggen dat er zelfs vrouwen waren die het schopten tot farao. Al was dat eerder zeldzaam. - hun gevoelens en gedachten over situaties rond huiselijk geweld verwoorden. Vakgebonden eindtermen De leerlingen willen: - beseffen dat partnergeweld een probleem is dat vaker voorkomt dan ze in eerste instantie denken. - kritisch nadenken over hun eigen houding bij weet van huiselijk geweld. - nadenken over hun eigen omgang met woede of frustratie. 1.1 CRITERIA IN VERBAND MET HET HISTORISCH REFERENTIEKADER Socialiteit 10 Probleemstellingen worden algemeen gekarakteriseerd; ze worden onderzocht op hun vergelijkbaarheid in een tijd- en een ruimtelijk perspectief Benaderingswijze 23 De studie getuigt van een probleem- en actualiteitsgerichte 1 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

2 VOET benadering. 1.3 CRITERIA IN VERBAND MET DE INTEGRATIE TUSSEN HET HISTORISCH REFERENTIEKADER EN DE BESTUDEERDE SAMENLEVINGEN Socialiteit 30 De klemtoon wordt gelegd op het zoeken naar analogieën en verschillen met vroegere en latere samenlevingen, en vooral met de hedendaagse. 2.1 KENNIS EN INZICHT Kennis en inzicht in verband met de bestudeerde samenlevingen De leerlingen 7 verduidelijken belangrijke kenmerken van onderscheiden maatschappelijke domeinen. 16 vergelijken de bestudeerde samenlevingen met elkaar en met probleemstellingen van de hedendaagse samenleving. 2.3 ATTITUDES 26 leren belangstelling aan de dag leggen voor de problemen van een samenleving. Gemeenschappelijke stam empathie 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen; initiatief 10 engageren zich spontaan; kritisch denken 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen a.d.h.v. relevante criteria; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; open en constructieve houding 17 toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten; respect 18 gedragen zich respectvol; zorgzaamheid 26 gaan om met verscheidenheid; 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander; Context 2 Mentale gezondheid 2 gaan gepast om met vreugde, verdriet, angst, boosheid, verlies en rouw; 3 erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp; 6 stellen zich weerbaar op; Context 3 Sociorelationele ontwikkeling 1 kunnen een relatie opbouwen, onderhouden en beëindigen; 2 erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties; 3 accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie; 4 kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen; 8 uiten onbevangen en constructief hun wensen en gevoelens binnen relaties en stellen en aanvaarden hierin grenzen; 9 zoeken naar constructieve oplossingen voor conflicten; 2 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

3 Context 5 Politiek-juridische samenleving 4 zetten zich actief en opbouwend in voor de eigen rechten en die van anderen; Context 7 Socioculturele samenleving 4 trekken lessen uit historische en actuele voorbeelden van onverdraagzaamheid, racisme en xenofobie; Instructies Starter/gespreksfase 1. Toon de leerlingen foto s van verschillende vrouwen, zonder zelf te zeggen dat het om vrouwen gaat. 2. Vraag aan de leerlingen wat al deze personen gemeenschappelijk hebben, maar ook wat de verschillen zijn. De leerlingen zullen al snel zelf besluiten dat het allemaal vrouwen zijn, maar dat ze allemaal uit andere culturen of tijdsperiodes komen. 3. Vraag aan de leerlingen of zij denken dat deze vrouwen allemaal dezelfde rechten hebben. 4. Vraag aan de leerlingen of ze enkele rechten van hedendaagse vrouwen kunnen opnoemen en of dat dezelfde zijn als die van de mannen. 5. Leg uit welke rechten de Egyptische vrouw had, zoals eigendommen bezitten en erven, handelsovereenkomsten sluiten, voor de rechtbank getuigen, werken buitenshuis, haar erfenis regelen, scheiden van haar man (zie informatiefiche) 6. Vraag aan de leerlingen welke taken de vrouw in het oude Egypte volgens hen op zich nam, als ze in hun achterhoofd houden dat man en vrouw in grote mate gelijke rechten hadden. Hierna kan je zelf uitleggen dat het toch meestal de vrouw was die bijvoorbeeld de huishoudelijke taken uitvoerde. (zie informatiefiche) 7. Vraag aan de leerlingen of vrouwen in Egypte volgens hen ook politieke functies konden krijgen. Daarna kan je aanvullen dat dit inderdaad zo was, maar dat het wel eerder uitzonderlijk was. Toch waren er bijvoorbeeld ook belangrijke vrouwelijke farao s, zoals bijvoorbeeld Hatsjepsoet tijdens het Nieuwe Rijk. (zie informatiefiche) 8. Laat leerlingen het artikel Helft Egyptische vrouwen krijgt klappen lezen en vraag hen om de situatie te vergelijken met de situatie van de vrouw uit het oude Egypte. Maak hen ook duidelijk dat onze kijk op vrouwen beïnvloed wordt door de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948), waardoor we moeten beseffen dat de kijk van de Egyptenaren compleet anders was. 9. Vraag aan de leerlingen of ze denken dat huiselijk geweld of partnergeweld buiten Egypte vaak voorkomt en waar dat dan het geval is. Verwerking 1. Deel de klas op in groepjes van vier leerlingen en geef elke leerling een bundeltje. 2. Deel de foto s met bijhorende opdrachten uit. 3. Laat de leerlingen de foto kiezen van de persoon waarvan ze het leven zouden willen overnemen. De leerlingen kiezen m.a.w. de foto van de persoon van wie ze denken dat die een aangenaam leven leidt. 4. Leg de leerlingen uit dat ze de opdrachten uitvoeren die bij hun gekozen foto passen. Ze vinden die opdrachten in hun bundeltje. Nabespreking 1. Vraag aan iedere groep hoe het uitvoeren van de opdrachten verliep en of ze moeilijkheden hadden met het beantwoorden van bepaalde vragen en waarom dat zo was. Overloop indien nodig die vragen kort. 3 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

4 2. Leg de leerlingen enkele stellingen voor. Laat de leerlingen een groen (akkoord) of rood (niet akkoord) kaartje opsteken. Daarna krijgen ze nog heel even de tijd om over hun standpunt te overleggen met hun buur. Ze kunnen samen naar argumenten zoeken om hun mening te staven. 3. Vraag naar de argumenten van de leerlingen en bespreek de stelling klassikaal. Stellingen: - Partnergeweld komt enkel voor bij mensen die ik niet ken. - Een vrouw die mishandeld wordt, treft vaak ook schuld. - Een vrouw die mishandeld wordt kan daar niets tegen ondernemen. - Vrouwen worden mishandeld door mannen, niet omgekeerd. - Als ik weet heb van partnergeweld, doe ik beter alsof ik van niets weet. - Als ik kwaad ben, kan ik mezelf onder controle houden. 4 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

5 Informatiefiche: de vrouw in Egypte Historische informatie Een vrouw was in het oude Egypte in principe vrij om haar man te kiezen, maar een mogelijke partner werd toch vaak voorgesteld door haar ouders. Het was niet ongebruikelijk dat neven en nichten trouwden, omdat het bezit daardoor in de familie bleef. Het huwelijk was in principe monogaam, al was het wel toegestaan om een of meerdere concubines te hebben. Vrouwen die ontrouw waren konden daarentegen wel met de dood bestraft worden, maar ondanks die maatregel werden mannen en vrouwen in grote mate als gelijke gezien. Zo konden ook vrouwen, zelfs wanneer ze getrouwd, gescheiden of weduwe waren, eigendommen bezitten en erven, handelsovereenkomsten sluiten, voor de rechtbank getuigen, werken buitenshuis Dat een vrouw bijvoorbeeld ook haar bezit kon nalaten aan haar kinderen of een of meer van hen kon onterven, blijkt uit het voorbeeld van de vrouw Naunek het (twintigste dynastie). In haar testament, dat bekrachtigd en opgesteld was voor een gerechtelijk hof, staat dat ze een dochter voor een deel en twee dochters en een zoon in zijn geheel uitsloot van het moederlijke erfdeel. Dit deed ze omdat ze haar hadden verwaarloosd in haar oude dagen. Ook een echtscheiding behoorde tot de mogelijkheden, het kwam zelfs vaak voor. Overspel van de man of de vrouw, was vaak de oorzaak. Wanneer een man echter zijn vrouw vals beschuldigde van overspel, moest hij een boete betalen. Een vrouw die buiten haar schuld verstoten werd door haar man, had het recht op een derde van zijn bezittingen. Ze verloor dit recht wel wanneer ze de huwelijkswoning uit vrije wil verlaten had of wanneer ze overspel had gepleegd. Een man kon de scheiding aanvragen om verschillende redenen, zoals wanneer de vrouw aan één oog blind was, omdat hij haar haatte of verliefd was op een andere vrouw. Ondanks de gelijke rechten tussen man en vrouw, zorgde de vrouw meestal voor het huishouden, het eten en de kinderen. Eventueel kon ze daarnaast nog thuiswerk doen, zoals weven of bakken. Meisjes leerden van hun moeders de huishoudelijke taken, jongens gingen dan weer vroeg op pad met hun vader om bijvoorbeeld op het land te werken of een ambacht te leren. Een vrouw werd in principe geen farao, al kwam dit toch af en toe voor. Zo was er Hatsjepsoet tijdens het Nieuwe Rijk. Zij was de machtigste vrouwelijke heerser in de Egyptische geschiedenis. Ze leidde o.a. een aantal bouwprojecten en herstelde een heel aantal handelsroutes. Ook ondernam ze enkele expedities naar het zuiden. Ook met Cleopatra stond er een vrouw aan het hoofd van Egypte, al was dit pas net voordat Egypte in 30 v.c. een vazalsaat werd van het Romeinse Rijk. Van Cleopatra weten we dat ze een sluwe en slimme politica was. 1 Partnergeweld Cijfers In België is 1 op 7 vrouwen en 1 op 40 mannen het slachtoffer van partnergeweld. Vrouwen worden door hun partner dus duidelijk meer mishandeld dan mannen door hun vrouw. Er sterven gemiddeld meer vrouwen aan partnergeweld dan aan kanker. Zo is 1 HAMILTON, R., Het oude Egypte, tijdperk van de farao s, Parragon, Bath, 2008, p. 50, 90-93; GRANDI OPERE (red.), Wereldgeschiedenis, 1 Van de prehistorie tot het oude Egypte, UTET SpA, 2007, p Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

6 geweld binnen het gezin voor Europese vrouwen tussen 16 en 44 jaar de eerste doodsoorzaak. Bij partnergeweld zijn de kinderen vaak slachtoffer. Zo worden ook de kinderen mishandeld in de helft van de gevallen waarin de moeder mishandeld wordt. In België verblijven jaarlijks 700 kinderen in opvanghuizen. Kinderen zijn ook op een andere manier slachtoffer van partnergeweld binnen het gezin. Zo ziet of hoort 80% van de kinderen de mishandeling van hun mama of papa. In 2005 waren er dagelijks 62 meldingen van slagen en verwondingen bij de politie. Van geweldsituaties binnen het gezin, wordt echter slechts 12% gemeld bij de politie. Tot slot kent 29% van de Belgen een slachtoffer van partnergeweld. Wat te doen bij partnergeweld? Vaak denken kinderen dat zij de oorzaak zijn van het geweld tussen hun ouders. Als ouder is het belangrijk dat je het kind duidelijk maakt dat dit niet het geval is. Praten is belangrijk. Je kan je verhaal vertellen aan een vertrouwenspersoon, zoals een vriend of vriendin, een collega Daarnaast is het belangrijk dat je ook je verhaal doet aan gespecialiseerde hulpverleners, zoals bijvoorbeeld je huisarts het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk. Daarna kan je besluiten om thuis te blijven, of om weg te gaan. Als je thuis blijft, is het belangrijk dat je blijft praten, met mensen uit je omgeving, maar ook met hulpverleners. Om jezelf te beschermen neem je best voorzorgsmaatregelen. Leer bijvoorbeeld belangrijke telefoonnummers zoals die van de politie, hulpdiensten of vluchthuizen uit je hoofd. Daarnaast kan je ook een lijstje maken van mensen uit je omgeving op wie je kan rekenen. Laat tevens medische attesten opstellen over je verwondingen en je psychologische toestand. Die kan je dan eventueel later nog als bewijs gebruiken. Leer tot slot ook je kinderen hoe ze zich moeten gedragen in noodsituaties. Wanneer je besluit om weg te gaan, word je hierin gesteund door de wet. Je mag je huis verlaten en ergens anders onderdak zoeken voor jezelf en je kinderen, zonder dat je je rechten (i.v.m. je bezittingen, woning, kinderen) verliest. Vraag ook een attest van je huisarts, zodat je een bewijs hebt dat je slachtoffer bent. Je kan eveneens naar de politie gaan om de feiten te melden of om een klacht in te dienen tegen je partner. 2 2 KLASSE VOOR OUDERS (red.), Help: Partnergeweld, Soms slaan mama en papa op elkaar, internet, , ( 6 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

7 Starter: vrouwen uit verschillende culturen en periodes Westerse vrouw 7 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

8 Afrikaanse vrouwen 3 3 ERIK, VMBO-Sectorwerkstuk, internet, , ( 8 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

9 Indische vrouwen 4 4 (red.), Rik in India, internet, , ( 9 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

10 Islamitische vrouw 5 5 VAN DER HEIDE, M., Vrouwenrechten in de islam, internet, , ( 10 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

11 vrouwen uit het oude Egypte 6 6 GADALLA, M., Herontdek het oude Egypte Vrouwen in het oude Egypte, internet, , ( 11 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

12 Artikel Helft Egyptische vrouwen krijgt klappen CAIRO - Bijna de helft van de Egyptische getrouwde vrouwen wordt mishandeld door hun man. Dat blijkt dinsdag uit overheidscijfers, berichtte het staatspersbureau MENA. Van de vrouwen tussen de 15 en 49 jaar is 47 procent het slachtoffer van huiselijk geweld; 7 procent zegt dat hun echtgenoot hen heeft verkracht. Huiselijk geweld is strafbaar in Egypte, maar de politie grijpt zelden in, omdat het als een privékwestie wordt beschouwd. Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International komt 35 procent van de vermoorde Egyptische vrouwen in Egypte om door huiselijk geweld. De hoogste soennitische autoriteit in Egypte bepaalde onlangs dat als een vrouw door haar man wordt geslagen, ze mag terugslaan. 7 Uit: De Telegraaf, (red.), Helft Egyptische vrouwen krijgt klappen, De Telegraaf, internet, , ( Helft_Egyptische_vrouwen_krijgt_klappen.html) 12 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

13 Verwerking: werkbundeltje a) Jacky Lafon b) Christian Bale c) Chris Brown d) Rihanna 13 Mensenrechten in geschiedenis genderongelijkheid

14 Opdracht 1. Kies met je groepje voor foto a, b, c of d. Als jullie een foto kiezen, betekent dit dat jullie het liefst met deze persoon van leven zouden wisselen omdat het leven van die persoon jullie het aangenaamst lijkt. 2. Lees vervolgens het artikel dat hoort bij de juiste foto. Artikel A hoort bij foto a, artikel B hoort bij foto b, artikel C hoort bij foto c en d. 3. Denk over de volgende vragen even na en noteer enkele kernwoorden voor jezelf. Bespreek de vragen vervolgens in je groepje. - Wat dacht je toen je het artikel las?... - Lijkt het leven van de persoon nog steeds aangenaam? Waarom wel/waarom niet?... - Wist je dat deze persoon dit had meegemaakt? Hoe wist je dat?... - Als je ervan uitgaat dat je niet op de hoogte was, had je het dan verwacht? Waarom wel/waarom niet? Lees nu het verhaal van Tina en denk even na over de volgende vragen. Noteer ook hier weer enkele kernwoorden voor jezelf. Bespreek de vragen daarna in je groepje. - Wat is je gevoel bij dit verhaal?... - Waar zou deze misdaad gebeurd kunnen zijn?... - Waarom is de misdaad gepleegd?... - Kan je zo n misdaad begrijpen? Waarom wel/niet?... - Hoe had het slachtoffer zich kunnen verdedigen? De vrouw in Egypte (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

15 Artikel A: Gazet van Antwerpen Jacky Lafon: "Mishandeld, misbruikt en vernederd" 11/08/'09 Zangeres en Familie-actrice Jacky Lafon staat bekend als altijd vrolijk en goedlachs. Slechts enkele intimi kenden de jarenlange treurnis achter haar brede glimlach. Maar na de dood van haar moeder wil ze haar aangrijpend levensverhaal ook aan het grote publiek vertellen. Ik wil dit kunnen loslaten. Het leven is niet altijd mild geweest voor mij : zo opent Jacky Lafons biografie De naakte waarheid. Het moet zowat het understatement van het jaar zijn, want wat volgt is een opeenstapeling van tegenslag. Het begon al in uw prille jeugd. "Mijn vader was een alcoholicus. De drank wekte de duivel in hem op. Hij mishandelde zijn vrouw en zijn vier kinderen, fysiek en mentaal. Hij had er plezier in om ons te vernederen, liefst nog in het bijzijn van anderen. Op een dag hadden mijn twee zussen en ik een slecht rapport. Wel, hij bracht ons de volgende dag extra vroeg naar school. We moesten aan de schoolpoort gaan staan, elk met een groot bord met daarop Ik ben een ezel rond onze nek. Wenen dat we deden. Iedereen lachte ons uit, minuten lang." "Zo kan ik tientallen verhalen vertellen. Hij heeft bijvoorbeeld ooit mijn hondje Snoekie verdronken in de vijver, omdat hij het arme beestje beu was. Ik heb mijn mama ook vaak slaag zien krijgen." 8 Tom DE SMET Artikel B: film.nieuws.nl Christian Bale gearresteerd voor mishandeling 8 DE SMET, T., Jacky Lafon: Mishandeld, misbruikt en vernederd, Gazet Van Antwerpen, internet, , ( 15 De vrouw in Egypte (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

16 22/07/2008 (Novum) - Christian Bale is gearresteerd op verdenking van mishandeling. De acteur, die Batman speelt in de blockbuster 'The Dark Knight', zit momenteel achter de tralies. Dat heeft een woordvoerder van de politie in Londen gezegd tegen BBC News. Volgens een eerder bericht van de krant The Sun ging Bale zondag zijn moeder en zus te lijf in zijn kamer in het Londense hotel Dorchester, waarna zij aangifte deden. De 34-jarige filmster was in Londen voor de Europese première van 'The Dark Knight', die maandag plaatsvond. Bale heeft die première bijgewoond, maar heeft zich later op afspraak op het politiebureau gemeld en werd daar gearresteerd. "Hij blijft voorlopig in hechtenis", meldt de politiewoordvoerder. Bale kroop voor 'The Dark Knight' voor de tweede keer in de huid van de duistere superheld Batman. In 2005 was hij al te zien in 'Batman begins'. Eerder speelde hij in films als 'American psycho' en 'The new world'. 9 9 NOVUM (red.), Christian Bale gearresteerd voor mishandeling, internet, , ( 16 De vrouw in Egypte (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

17 Artikel C: Knack Chris Brown pleit schuldig voor mishandeling Rihanna 23/06/2009 De Amerikaanse R&B-ster Chris Brown heeft maandag schuld bekend aan de mishandeling van zangeres en ex-vriendin Rihanna. De 20-jarige Brown is akkoord gegaan met een schikkingsvoorstel. Chris Brown pleit schuldig voor mishandeling Rihanna De Amerikaanse R&B-ster Chris Brown heeft maandag schuld bekend aan de mishandeling van zangeres en ex-vriendin Rihanna. De 20-jarige Brown is akkoord gegaan met een schikkingsvoorstel van een werkstraf van 180 uur en een voorwaardelijke celstraf van vijf jaar. Dat melden Amerikaanse media. Brown pleitte schuldig tijdens een rechtszitting in Los Angeles. Hij stond terecht wegens mishandeling en bedreiging van de 21-jarige R&B-ster Rihanna op de avond van de uitreiking van de Grammy Awards in februari. Later verschenen in de pers foto's van het gehavende gezicht van Rihanna. De rechtbank zal het vonnis tegen Brown op 5 augustus officieel bekrachtigen. Wanneer de zanger tijdens zijn proeftijd opnieuw in de fout gaat, wacht hem een effectieve celstraf van vier jaar. Bovendien kreeg Brown een contactverbod om te voorkomen dat hij zijn exvriendin opnieuw lastig valt. Browns advocaat had vorige week tevergeefs geprobeerd uitstel te krijgen voor de hoorzitting van maandag. Door het schikkingsvoorstel van de aanklagers te aanvaarden, voorkomt Brown dat Rihanna in een officiële rechtszaak een belastende getuigenis tegen hem zou afleggen (red.), Chris Brown pleit schuldig voor mishandeling Rihanna, Knack, internet, , ( 17 De vrouw in Egypte (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

18 Verhaal Tina Tina s man kwam dronken thuis. Hij ontdekte dat zijn vrouw en dochter op bezoek waren bij een buur. Hij eiste dat ze onmiddellijk terug naar huis kwamen. Toen ze binnen waren, sloot hij de deur en zei hij het volgende tegen zijn dochter: Ik ga even met je moeder spreken. Hij nam een bijl, een bezem en een mes. Hij begon ruzie met zijn vrouw te maken en beschuldigde haar ervan dat ze niet gewassen, gekookt en ander huishoudelijk werk gedaan had. Hij begon haar te slaan; hij sloeg haar tegen het hoofd en in het gezicht met zijn blote handen. Hij trok plukken haar uit en stampte haar met zijn laarzen aan. Daarna scheurde hij de kleren van haar lichaam en smeet haar op het bed met de bedoeling haar verder te slaan. Dit alles gebeurde voor de ogen van hun 8-jarige dochter die hem smeekte te stoppen. Hij stopte en gooide Tina van het bed en viel in slaap. Tina stierf diezelfde nacht VORMEN VZW (red.), Kompas: Binnen vier muren, internet, , ( 18 De vrouw in Egypte (MRE in geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

Mensenrechteneducatie in geschiedenis Leerlijn: Genderongelijkheid

Mensenrechteneducatie in geschiedenis Leerlijn: Genderongelijkheid Mensenrechteneducatie in geschiedenis Leerlijn: Genderongelijkheid Mensenrechteneducatie in geschiedenis Leerlijn Gender(on)gelijkheid 1. Wat? Vrouwen kunnen hun rechten, net als mannen, beroepen op hun

Nadere informatie

Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren

Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Deze infobrochure bevat een inhoudelijke beschrijving van de workshop en zijn doelstellingen. Ten tweede vinden begeleidende leraren

Nadere informatie

1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam)

1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) 1 ste graad 2 de graad 3 de graad Communicatie manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal uiten. manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET

Educatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET 1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechen of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Doelstellingen Vakgebonden eindtermen

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van huiselijk geweld net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type KINDERARBEID TIJDENS DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE

Nadere informatie

Interactieve rondleiding SO

Interactieve rondleiding SO Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

EEN DIERBARE VERLIEZEN

EEN DIERBARE VERLIEZEN EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort

Nadere informatie

een dierbare verliezen

een dierbare verliezen een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Bij huiselijk geweld tussen (ex) partners worden KINDEREN vaak over het hoofd gezien. Toch hebben zij meer in de gaten dan u denkt. Dit kan

Nadere informatie

IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden

IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden Twee extra voorbeelden Volgende teksten gaan over twee scholen die beide hun leerlingen leren omgaan met verscheidenheid. De eerste legt daarbij een andere focus dan

Nadere informatie

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Lesbrief bij Ouders in het wild. Liesbeth Groenhuijsen

Lesbrief bij Ouders in het wild. Liesbeth Groenhuijsen Lesbrief bij Ouders in het wild Liesbeth Groenhuijsen Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het

Nadere informatie

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor! Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

GAMS België. GAMS België

GAMS België. GAMS België 14 15 Emoties zijn reacties op allerlei zaken die zich afspe- VGV is een uiterst pijnlijke ingreep die vaak onder len rondom ons: angst, vreugde, woede, verbazing, dwang en zonder waarschuwing wordt uitgevoerd.

Nadere informatie

Jaarplan Jaarplan PAV 5dejaar

Jaarplan Jaarplan PAV 5dejaar Schooljaar 2011-2012 Leerkracht(en): Vak: Klassen: Ann Debecker, Sonia Mannaerts, Carine Peeters, Ivo Thyssen, Jo Vonckx Jaarplan PAV 5dejaar 5GK, 5RK1, 5RK2 Schooljaar: 2011-2012 Algemene gegevens Leerjaar

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Huiselijk geweld is: ruzie maken, schreeuwen, dreigen negeren, vernederen, uitschelden slaan, schoppen, door elkaar schudden dreigen met of

Nadere informatie

Huiselijk geweld. Casus 1:

Huiselijk geweld. Casus 1: Huiselijk geweld Casus 1: Jonge vrouw, 32 jaar, meldt zich bij de huisarts. Ze is getrouwd en de man van deze vrouw is ook uw cliënt. Ze hebben 3 kinderen van 6-3 en 1 jaar. Ze heeft duidelijke zichtbare

Nadere informatie

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood?

Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Jozefs broers bij de onderkoning. Welke opdracht gaf Jakob aan zijn zonen vanwege de hongersnood? Genesis 42:1-2 1 Toen Jakob zag dat er koren in Egypte was, zei Jakob tegen zijn zonen: Waarom kijken jullie

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing

Nadere informatie

WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL

WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL. Beleef de schoonheid in Afrika DOELGROEP : Kleuter / Lager Onderwijs 3

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)

Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders

Jouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders - Dit basis Kindplan kan als onderdeel worden ingevoegd in het ouderschapsplan of los worden gebruikt door ouders al dan niet met hulp van een professional - Ouders ga na de eerste afspraak met een professional

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders U kunt deze brochure bestellen via www.movisie.nl Juli 2008 MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling Auteurs: Bert Vissers

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Onderzoek (v)echtscheidingen

Onderzoek (v)echtscheidingen Onderzoek (v)echtscheidingen 31 augustus 2012 Over het onderzoek Aan het onderzoek deden 4.445 ouders mee die in scheiding liggen of die gescheiden zijn op het moment dat ze minderjarige kinderen hadden,

Nadere informatie

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder

Jezus zoekt ruzie. en tussen een schoondochter en haar schoonmoeder Jezus zoekt ruzie Inleiding Denk niet dat ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard. Want ik kom een wig drijven tussen een man en zijn vader,

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Geschiedenis en VOET

Geschiedenis en VOET Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot

Nadere informatie

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children

Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Wat is aanvaardbaar? Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Leeftijd: 6-9 jaar; 9-12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderen discussiëren over gedrag en houdingen. Wat

Nadere informatie

Onderzoek (v)echtscheidingen

Onderzoek (v)echtscheidingen Onderzoek (v)echtscheidingen 31 augustus 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden samen met Villa Pinedo van 30 juli tot en met 30 augustus, deden 664 jongeren mee waarvan de ouders gescheiden

Nadere informatie

Samen zorgen we voor een veilig thuis

Samen zorgen we voor een veilig thuis Samen zorgen we voor een #weer een Samen zorgen we voor een Weer slaande ruzie hiernaast, arme kinderen... Iemand maakt zich zorgen over uw kind(eren) en heeft hiervan melding gedaan bij Veilig Thuis Friesland.

Nadere informatie

WORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken

WORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken WORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost- Afrikaanse keuken DOELGROEP : Kleuter

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Van nodig of leuk? tot kinderrechten in de krant

Van nodig of leuk? tot kinderrechten in de krant Van nodig of leuk? tot kinderrechten in de krant (Uit: Recht in de roos) (Uit: het land van Kwien: educatief pakket 2 de en 3 de graad) Doel Kennismaken met kinderrechten. Het onderscheid begrijpen tussen

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk

Nadere informatie

3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast

3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast Mijn broer heeft ADHD Mijn broer heeft ADHD Ouders hebben twee of meer kinderen Waarvan één (soms ook meerdere) stoorzender(s) Hoe houden we dit gezin in evenwicht? Waar moeten we op letten? Het zal je

Nadere informatie

Partner. Werk en opleiding. Ik wil graag: Ik wil graag:

Partner. Werk en opleiding. Ik wil graag: Ik wil graag: Werk en opleiding Partner Werk gaan zoeken Ander werk vinden Een vaste baan vinden Beter op kunnen schieten met mijn collega s Geen ruzie hebben met mijn baas Werkervaring krijgen (Vaker) vrij nemen Leren

Nadere informatie

Interview protocol (NL)

Interview protocol (NL) Interview protocol (NL) Protocol telefoongesprek slachtoffers Goedemorgen/middag, u spreekt met (naam) van de Universiteit van Tilburg. Wij zijn op dit moment bezig met een onderzoek naar straat- en contactverboden

Nadere informatie

Een dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden

Een dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden 00 Een dierbare verliezen Informatie voor nabestaanden Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren, en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

Scholen herdenken vermoorde leraar

Scholen herdenken vermoorde leraar ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK: ZINLOOS GEWELD tekst 26 NOS-nieuws van 16 januari 2004: Scholen herdenken vermoorde leraar Scholen in het hele land hebben om 11.00 uur één minuut stilte in acht genomen

Nadere informatie

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders.

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders. Inleiding 7 Steeds vaker komen we op school leerlingen tegen van wie de ouders gescheiden zijn. Eén op de drie huwelijken wordt ontbonden en veelal zijn daarbij kinderen betrokken. Uit onderzoek blijkt

Nadere informatie

Bij wie vroeg Jakob hulp toen zijn zonen de tweede reis naar Egypte gingen maken?

Bij wie vroeg Jakob hulp toen zijn zonen de tweede reis naar Egypte gingen maken? De tweede reis van Jozefs broers naar Egypte. Bij wie vroeg Jakob hulp toen zijn zonen de tweede reis naar Egypte gingen maken? Genesis 43:14 14 God, de Almachtige, geve jullie barmhartigheid in de ogen

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over erven

Veel gestelde vragen over erven Veel gestelde vragen over erven Vraag aan de notaris: gespaarde vakantiedagen en erfenis Na de vakantie vond ik het tijd de balans op te maken: hoeveel vakantiedagen heb ik nog? Ik ben tot de conclusie

Nadere informatie

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden.

Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen. Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut. www.huiselijkgeweldhollandsmidden. Hulp en informatie om huiselijk geweld te stoppen Help jezelf. Help de ander. 0900 1 26 26 26 5 cent per minuut www.huiselijkgeweldhollandsmidden.nl Huiselijk geweld stopt nooit vanzelf Misschien wil je

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 44 (09-11)

De Bijbel open 2013 44 (09-11) 1 De Bijbel open 2013 44 (09-11) Als ouders zondigen, dan worden hun kinderen daarvoor gestraft. Is dat zo? Dat kan toch niet waar zijn. Toch lijkt dat wel zo te staan in Deut. 5:9 en Ex. 20:5. In deze

Nadere informatie

Dounia praat en overwint

Dounia praat en overwint Dounia praat en overwint Deze informatiefolder is een uitgave van Pharos, Expertisecentrum gezondheidsverschillen, in samenwerking met: Stichting Hindustani, Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders,

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

uitgave januari 2015

uitgave januari 2015 uitgave januari 2015 Veel kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkel over wat er met hen gebeurt als hun ouders uit elkaar gaan. Bijvoorbeeld of zij kunnen beslissen bij welke ouder ze willen wonen

Nadere informatie

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951

Leven in veiligheid. Artikel 1, Vluchtelingenverdrag van Genève, 1951 Leven in veiligheid Niemand laat zonder reden zijn familie, vrienden en bezittingen achter. Vluchtelingen kunnen niet anders. De situatie in hun eigen land is te gevaarlijk om er te blijven. Ze vluchten

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Huiselijk geweld tussen zussen

Huiselijk geweld tussen zussen Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding

Nadere informatie

Bijlage 3: Interview cliënt

Bijlage 3: Interview cliënt Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.

Nadere informatie

VRAGENLIJST. Datum: Naam: Adres: GSM: Onderstreep welke van de volgende begrippen op u van toepassing is: 1: Hoofdpijn.

VRAGENLIJST. Datum: Naam: Adres: GSM: Onderstreep welke van de volgende begrippen op u van toepassing is: 1: Hoofdpijn. VRAGENLIJST Het doel van deze vragenlijst is een globaal beeld te krijgen van de aard van uw problemen. Het zal de gesprekken ten goede komen indien u deze vragen, onafhankelijk van elkaar, zo nauwkeurig

Nadere informatie

Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren

Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren Rollenspel Befje op Befje af Hoger Lager Dilemma s Hoe lossen we dit op? Opgepakt, wat dan? Rechtenteller Landenspel

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt

Nadere informatie

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen. Vrijdag 15 januari 016 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: De leerlingen leren om kritisch te kijken naar de verschillende artikelen uit 7Days. De leerlingen leren strategieën toe te passen

Nadere informatie

Welkom op de gemeentevergadering! Het onderwerp voor vanavond is: Huwelijk en Echtscheiding

Welkom op de gemeentevergadering! Het onderwerp voor vanavond is: Huwelijk en Echtscheiding Welkom op de gemeentevergadering! Het onderwerp voor vanavond is: Huwelijk en Echtscheiding Zingen: Psalm 51: 4 en 5 Afsluiten met gebed Programma: Opening Zingen: Psalm 51: 1 en 3 Gebed Inleiding door

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Living Rights Toti Opdrachtenblad Regie: Duco Tellegen Jaar: 2005 Duur: 26 minuten Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Leerdoelen Je kunt Kenia aanwijzen op een kaart. Je kunt beschrijven

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN?

VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN? VERDEELD? VERDWAALD? VERBONDEN? 1 PROGRAMMA 1.HET VERDEELDE KIND: verlies bij scheiding 2.HET VERDWAALDE KIND: tussen twee kampen 3.HET VERBONDEN KIND: ouderschapsplan, het kind als trait-d union 2 1.

Nadere informatie

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)

(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) (Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden

Nadere informatie

uitgave december 2007

uitgave december 2007 ... als je mishandeld wordt uitgave december 2007 ... als je mishandeld wordt Wat is kindermishandeling? Kindermishandeling is elke vorm van geweld 1 op een minderjarige (= een persoon jonger dan 18 jaar),

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie