Medicamenteuse en andere behandelingsvormen bij het kind met een moeilijk instelbare epilepsie
|
|
- Pepijn Smets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Medicamenteuse en andere behandelingsvormen bij het kind met een moeilijk instelbare epilepsie Eveline E.O. Hagebeuk Kinderneuroloog/ neuroloog SEIN Zwolle
2 Niet medicamenteuse behandeling
3 Jongen 1 jr Ongecompliceerde zwangerschap, gepoept in vruchtwater Geboren bij 40 wkn, AS 7/10 en GG 3520 gr Geen problemen neonatale periode 6 mnd minder bewegingen li arm: spastische hemiparese li, normale mentale ontwikkeling
4 MRI cerebrum: (perinataal) ACM infarct re
5 Beloop Epilepsie: vanaf leeftijd 1 jaar Verstijven li arm en schokken, verminderd contact Wekelijks, later elk uur clusters EEG: epileptiforme afwijkingen Start Valproinezuur drank: 42 mg/kg/dag Persisteren van aanvallen verspreid over de dag Add on Clobazam 5 mg: geen effect op de aanvallen Verwijzing Sein: evaluatie epilepsiechirurgie
6 Beloop EEG: Meerdere malen korte tonische aanvallen Localisatiegebonden vorm van epilepsie vanuit Re frontaal, Re midden parietaal Redelijk ontwikkeld achtergrondpatroon Geen contralaterale EEG afwijkingen
7 LW SEIN
8 Beloop Valproinezuur onderhoud, start add on 1. Levetiracetam drank: 40mg/kg/dag geen effect, minder eten, stoned 2. Lamotrigine 1.4 mg.kg.dag: toename aanvallen 3. Topiramate 9 mg/kg/dag: enig effect, kortere aanvallen verspreid over de dag. Meerdere anti-epilepticum met onvoldoende effect (21 mnd)
9 Beloop Bij klinisch neurologisch onderzoek: ontwikkelingsstagnatie Psychologie, logopedie, speltherapie : kalenderleeftijd 24 mnd ontwikkelingsleeftijd van 18 mnd Herhaald: geen vooruitgang in 4 mnd (relatieve achteruitgang)
10 Epilepsie chirugie Aanvallen komen overeen met afwijkingen op het EEG en MRI Eenzijdige MRI afwijking (ACM infarct) Stagnatie ontwikkeling Refractaire epilepsie (functionele) hemisferectomie Localisatiegebonden epilepsie met onderliggende laesie, stagnatie ontwikkeling en niet reagerend op anti-epileptica: denk aan mogelijkheid epilepsie chirurgie
11 Epilepsie chirurgie Jaarlijks ca. 55 kinderen geopereerd (Utrecht) Voorselectie via een van de epilepsiecentra (SEIN Zwolle, Sein Heemstede, Kempenhaeghe) of Sylvia Toth centrum Utrecht Bespreking Landelijke Werkgroep Epilepsie Chirurgie Utrecht Localisatie gebonden epilepsie Eenzijdige MRI laesie Stagnatie ontwikkeling en Refractair epilepsie
12 Epilepsie chirurgie veranderende inzichten Gegeneraliseerde encephalopathie / contralaterale EEG afwijkingen (niet aanvallen!), bij locale MRI afwijking: 50 patiënten 72% aanvalsvrij, 16 % verbetering, 12% geen effect mn congenitale of vroeg verkregen hersenletsel (aanlegstoornis, cysten en infarcten) Wyllie. Neurology 2007;69: Serie kids (10) met gegeneraliseerde of multifocale epilepsie en locale congenitale + vroeg verworven MRI afw: 80% aanvalsvrij Gupta. Ped Neurology 2007;37:8-15 Contralaterale MRI afwijkingen kans op aanvalsvrijheid veel kleiner Boshuisen. Neurology 2010:75:
13 Beloop Leeftijd 2 jaar geopereerd enige voorrang vanwege ontwikkelingsstagnatie Te verwachte uitval is verdwijnen handfunctie links onze pt had geen handfunctie Li hemianopsie (al pre-existent aanwezig) Ongecompliceerd beloop Aanvalsvrij Anti-epileptica na een jaar gestaakt, geen recidief aanvallen Vooruitgang ontwikkeling, peristerend hemibeeld links
14 Nieuwe medicatie bij kinderen
15 Lennox-Gastaut syndroom - aanvallen en EEG Aanvallen: tonisch: flexie romp en nek, extensie extremiteiten atoon: drop attack, knikken van hoofd atypische absences: wegraking met myoclonieën en/of hypo-/atonie EEG: slow spike-waves, 2-2,5/sec in non-rem slaap ritmische 10/sec pieken in bursts
16 sterk vertraagd achtergrond patroon Slow spike waves 2 Hz pieken
17 EEG Lennox-Gastaut syndroom Schok hoofd, staren, hoofd zakt naar beneden (hypotonie)
18 Lennox-Gastaut syndroom Maligne epilepsie syndromen bedreigen ontwikkeling kind Snelle diagnostiek en behandeling van belang EEG typische kenmerken Zijn moelijk behandelbaar Valproinezuur, Clonazepam / Clobazam, levetiracetam, lamictal, felbamaat
19 Lennox-Gastaut syndr: Rufinamide/Inevolon 2004 USA, 2007 Europa 2009 indicatie LGS kinderen > 4 jaar, add on partiële epilepsie Inactivatie NA-kanalen Lage eiwit binding Weinig interactie met andere anti-epileptica in combinatie met valproinezuur lagere dosis Lange termijn studie (212pt): geen lab. of vitale stoornissen Coppola. Neurpsych Dis Treat 2011;7: Wheless.J Child Neurol 2009;
20 Lennox-Gastaut syndr: Rufinamide/Inevolon 138 pt (4-30 jaar) gerandomiseerd, placebo controlled trail Ad on aan 1-3 andere AED Afname aanvallen 33% in vergelijking met placebo Atone aanvallen reductie 43% Bijwerkingen mn sufheid (24%) braken (22%) Tot op heden geen andere bijzondere bijwerkingen Mediane dosis 1800 mg/dag (=53 mg/kg/dag) Ca 33% bleef Rufinamide gebruiken 66% stopte vanwege bijwerkingen of onvoldoende effectief Glauser. Neurology 2008;
21 Rufinamide en West syndromen West syndroom: - Salaamkrampen - Hypsaritmie: Hoog gevolteerd achtergrondpatroon pieken en piekgolf complexen - Psychomotore retardatie Zuigelingenleeftijd Normaal EEG, 1 jr leeftijd
22 Rufinamide en West syndromen Hypsaritmie: Hoog gevolteerd achtergrondpatroon pieken en piekgolf complexen West syndroom LGS Depakine, Keppra Nitrazepam, Sabril ACTH
23 Rufinamide en West syndromen West syndroom: 38 kids (17 mnd-23 jr) Add on, gemiddeld 3 AED: 39 mg/kg/dag 53% 50 reductie, 24% 90% reductie van aanvallen 18% stopte vanwege bijwerkingen, onvoldoende effect en toename aanvallen Olson. Epilepsy Behav 2011;20:344-8
24 Rufinamide en andere epilepsiesyndromen Myoclonic astatic epilepsie (Doose): bij enkele effectief myoclone atone aanvallen (schok en daarna slap) Dravet syndroom: geen lange termijn effect Koorts gevoelige aanvallen > 1 jr ook aanvallen zonder koorts unilaterale aanvallen stagnatie en regressie ontwikkeling Partiële aanvallen: bij 26 % aanvalsreductie Coppola. Neurpsych Dis Treat 2011;7:
25 Rufinamide en andere epilepsiesyndromen Hoogste responder rate atone (47%) en tonische aanvallen 45 % Coppola. Neurpsych Dis Treat 2011;7: Rufinamide is bij een tiental kinderen in SEIN gebruikt, met een duidelijke aanval reductie bij een deel. De follow up is nu nog tekort voor een definitieve conclusie, die volgt
26 Zonisamide / Zonegran Meerdere aangrijpingspunten: Blokkade Na en Calc kanalen Glutamaat excitatie en versterkt effect GABA 1991 Japan (20 jr) in gebruik kinderen en volwassenen 2001 USA, 2005 Europa refractaire partiële sz generalisatie 2011 registratie NL: snel verkrijgbaar, geen artsen verklaring Bijw: bekende CZS, metabole acidose, nierstenen, spraak niet in combi met Topamax/ ketogeen dieet
27 Zonisamide / Zonegran West syndroom: 54 kids Start epilepsie gem 6,9 mnd Max dosis mg/kg/dag vaak bij 4-8 mg/kg.dag effect Snel effectief binnen 1-2 weken 20 % stoppen aanvallen en verdwijnen Hypsarithmie 13 % tijdelijk effect (responder rate 20-38%) Y suzuki. Brain & Development 2001;
28
29 Zonisamide (kinderen) 50% aanvalsreductie: 57% van de patiënten met tonische aanvallen 70% van de patiënten met salaamkrampen Copolla epilepsy resarch 2009;83:112-16
30 Zonisamide / Zonegran 109 pt, leeftijd 3-15 jaar (gem. 7 jr) Verschillende epilepsie syndromen (symptomatsich / crypotogeen) localisatie gebonden gegeneraliseerd, Lennox Gastaut Syndroom Add-on Afname aanvallen: aanvallen gem 9/mnd 4/mnd Afname complex partiële aanvallen: 2/mnd 0,4/mnd Goed verdragen (34 mnd follow up) Ernstige bijwerking 0,02 % (pancreatitis, zweten, duizeligheid) Shinnar. Eur J Pediatr Neurolog 2008
31 Lacosamide / Vimpat Effecten bij +/-164 patiënten tertiair epilepsie centrum SEIN: 38 % met meer dan 50% reductie Met 6% in mono therapie 9 pt met > 75 % aanvalsreductie 47 patiënten tussen 30 en 50 % minder aanvallen 40 patiënten effect nog niet te beoordelen ( 3 mnd gebruik) 40 patiënten gestopt Mn in tieners is succes percentage laag. Mogelijk vaker gegeneraliseerde epilepsie.
32 Lacosamide / Vimpat In 2011 enkele studies bij kinderen met refractaire epilepsie Leeftijd 1,5-16 jr 12 Kids focale sz, 5 focaal + gegeneraliseerde sz 2 Lennox Gastaut Syndr ca. 7 eerdere AED, enkele ketogeen/evaluatie epilepsie chirurgie 35 % kinderen had een > 50% aanvals reductie Toename aanvallen bij LGS!! Heyman Eur J Ped Neurol 2011 Andere studies 38% kinderen localisatie gebonden vorm van epilepsie 50 % seizure reduction
33 Retigabine/Trobalt Localisatie gebonden vorm epilepsie, add on
34 Niet medicamenteuse behandelinsgvormen Ketogeen dieet
35 Ketogeen dieet Dieet hoog vetgehalte (80 %) en heel laag KH/ eiwit normaal dieet mn koolhyraten en glusose verbruik vetzuurverbranding geeft ketonen in bloed en urine Werkingsmechanisme?: membraan potentialen, neurotransmitters Klassiek (hoogste vet %) / MCT (midden lange vetzuren),ketocal Instelling (poli)klinisch gespecialiseerde (epilepsie) centra (SEIN Kempenhaeghe/ academische ziekenhuizen (Rotterdam, Utrecht,Nijmegen)
36 Ketogeen dieet Review (2000) 11 studies, mn retrospectief, uit één centrum Prospectief multi center, niet placebo gecontroleerd 16 % Sz free, 32 % Sz reductie 90%, 56% Sz 50% Gerandomiseerde trail, 2-16 jr, 144 kids, falen 2 eerdere AED 7 aanvallen/week 4 wkn baseline waarna direct /na 3 mnd start ketogeen 38% 50% SZ reductie (controls 6%) (p 0,0001) 5 pt (7%) 90 % Sz reductie Effect vergelijkbaar met de meeste AED In NL gerandomiseerde studie in Kempenhaeghe (SEIN) kosteneffectiviteit dieet, wekelijkse ouder begeleiding Neal. Epilepsia 2008;49 S:6-10
37 Ketogeen dieet Sein instelling via een klinische opname, intensieve begeleiding dietist i.s.m. kinderneuroloog Eerst vasten (ketose en glucose meting) Na 5 werkdagen meestal ingesteld Bij gebruik sonde of PEG instellen op ketocal Bijwerkingen: gastro intestinaal (spugen, obstipatie), groei Suppletie mineralen en vitamines Co klinisch en EEG (na 3 maanden) Vaak geven ouders aan helderder
38 Nervus Vagus Stimulator Elektrische stimulatie n. Vagus de aanvallen bij patiënten met AED resistente epilepsie (niet voor epilepsie chirurgie)
39 NVS en werking N. vagus projecteert op nucleus van tractus solitarius (NTS) dbz N. vagus remt de NTS NTS projecteert naar de locus coeruleus en de raphe kernen Remming van de NTS veroorzaakt ontremming van de locus coeruleus. Locus coeruleus: (nor)epinephrine Raphe kernen: serotonine (nor)epinephrine en serotonine hebben een anti-epileptische werking NVS effect verdwijnt door laesie van de nucleus coeruleus
40 NVS en magneet Magneet gebruik bij aura / begin aanval (omstanders) / uitzetten NVS
41 NVS en bijwerkingen SEIN zwolle 191 patiënten 35 kinderen, 30 VG Implantatie MST Enschede, UMCG Groningen Insteling SEIN zwolle, SEIN Groningen of MST, UMCG Instelling duurt 6-12 mnd Anti-epileptica stabiel houden
42 NVS en effectiviteit 141 kinderen, therapie resistente epilepsie Gem 11 jaar op moment NVS implantatie (range 1-18 jr) Lange follow up, gem 5 jaar Significante aanval vermindering van 59% Daarnaast onveranderd gebruik van 3 AED 65% kinderen had een aanvalsvermindering va 50% 41% kinderen had een aanvalsvermindering va 75% Bij 3 ernstige complicaties (0,02%), bij 6 minor (0,04) Geen verschil in effectiviteit en complicaties kinderen < 12 en > 12 jaar Elliot. J Neurosurg Psych 2011;7:
43 Conclusie Veel ontwikkeling bij de behandeling van epilepsie bij kids Evalueer in vroeg stadium mogelijkheden epilepsiechirurgie mn bij aangeboren (eenzijdig) hersenletsel Nieuwe anti-epileptica hebben toegevoegde waarde verwijzing gespecialiseerd centrum (bv SEIN) Ketogeen dieet effectief (>50% ) bij ca 40 % van de kinderen Bij kinderen, waarbij geen epilepsie chirurgie mogelijk is, denk aan NVS verwijzing gespecialiseerd centrum
Syndroom van Lennox-Gastaut
Syndroom van Lennox-Gastaut Wat is het syndroom van Lennox-Gastaut? Het syndroom van Lennox-Gastaut is een ernstig epilepsiesyndroom bij jonge kinderen wat gekenmerkt wordt door verschillende soorten epilepsie
Nadere informatieKetogeen dieet bij refractaire epilepsie. Liesbeth Rietveld Carly Jansen
Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie Liesbeth Rietveld Carly Jansen Voorstellen Inhoud Epilepsie; gevolgen en behandelingen Ketogeen dieet Verpleegkundige interventies Samenvatting - Epilepsie Tijdelijke
Nadere informatieKinder epilepsie syndromen. Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe
Kinder epilepsie syndromen Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Opbouw presentatie Korte kennistoets 3 casus Heb je vragen, stel ze gerust! Korte kennistoets Hoe vaak komt epilepsie bij
Nadere informatieSepion 13-06-2014. Medicamenteus onbehandelbare epilepsie. 25-30% is niet goed met medicijnen te behandelen!
Sepion 13-06-2014 Marianne van Buren, verpleegkundig specialist SEIN (Stichting Epilepsie Instellingen Nederland) middenwest Nl, polikliniek Utrecht Medicamenteus onbehandelbare epilepsie 25-30% is niet
Nadere informatieEpilepsie en levensfases. Hilde Braakman, kinderneuroloog Willeke van Blarikom, GZ- psycholoog
Epilepsie en levensfases Hilde Braakman, kinderneuroloog Willeke van Blarikom, GZ- psycholoog Epilepsie in verschillende levensfases Baby-peuter-kleuter-schoolkindvolwassenen 18-18 + 50-50 + Syndroom van
Nadere informatieEpilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1
Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1 Marleen Arends Epilepsieconsulent Martiniziekenhuis Groningen
Nadere informatieBehandeling epilepsie
Medicamenteuze behandeling en niet medicamenteuze behandeling 5 juni 2015 Annette Hospes Marion van Ool Verpleegkundig specialisten Behandeling epilepsie Medicatie (anti-epileptica = AED) Epilepsie chirurgie
Nadere informatieOpbouw presentatie. Korte kennisquiz. Kinder epilepsie syndromen. Korte kennisquiz 4 Casussen. Hebje vragen, stelzegerust!
Kinder epilepsie syndromen Joke Creemers en Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Korte kennisquiz 4 Casussen Opbouw presentatie Hebje vragen, stelzegerust! Korte kennisquiz 1 Hoe vaak komt
Nadere informatieNervus Vagus Stimulatie. een aanvullende behandeling bij moeilijk behandelbare epilepsie
Nervus Vagus Stimulatie een aanvullende behandeling bij moeilijk behandelbare epilepsie NVS Doel: middels elektrische stimulatie van de nervus vagus het aantal epileptische aanvallen bij patiënten met
Nadere informatieBehandeling epilepsie
Medicatie: werking en bijwerkingen Therapietrouw Eerste hulp bij aanvallen + couperen 13 juni 2014 Carly Jansen Marion van Ool Verpleegkundig specialisten Academisch Centrum voor Epileptologie Kempenhaeghe
Nadere informatieEen update over epilepsie en veel gestelde vragen
Figuren uit brochure epilepsie UZ Leuven nieuwe diagnose per jaar, per 100 000 personen Epilepsy across the spectrum National Academies Press Een update over epilepsie en veel gestelde vragen Dr Laura
Nadere informatieKinderneurologie.eu. GEFS+ Syndroom
GEFS+ Syndroom Wat is het GEFS +syndroom? Het GEFS +syndroom is een erfelijke vorm van epilepsie waarbij in een familie zowel kinderen voorkomen met terugkerende koortsstuipen en/of met verschillende soorten
Nadere informatieBehandeling van epilepsie
Behandeling van epilepsie 1 juni 2018 Annette Hospes, Master of Arts verpleegkundig specialist VU medisch centrum Netwerk Epilepsie Zorg Behandeling epilepsie Medicatie (anti-epileptica = AED) Epilepsie
Nadere informatieKinderepilepsie in beeld. Nynke Doornebal Kinderarts - kinderneuroloog
Kinderepilepsie in beeld Nynke Doornebal Kinderarts - kinderneuroloog Kenmerken van epilepsie: 1. Excessieve ontlading van populatie neuronen 2. Onwillekeurige, aanvalsgewijs optredende motorische, sensibele,
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd.
Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd. Wat is maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd.? Maligne migrerende partiële epilepsie op de kinderleeftijd is een ernstig
Nadere informatieAlles over epilepsie. Epileptische aanval. Aanvallen: fokaal of gegeneraliseerd. Piekgolfcomplex. Rol van EEG 2-6-2013
--0 Epileptische aanval Alles over epilepsie Oebo Brouwer Afdeling Neurologie Universitair Medisch Centrum Groningen Abnormaal gelijktijdig vuren van een grote groep hersencellen, leidend tot (voor patiënt
Nadere informatieMyoclonische absence epilepsie
Myoclonische absence epilepsie Wat is myoclonische absence epilepsie? Myoclonische absence epilepsie is een vorm van epilepsie waarbij kinderen staaraanvalletjes hebben die samen gaan met een kortdurende
Nadere informatieepilepsiechirurgie bij kinderen vaker, sneller, beter?
epilepsiechirurgie bij kinderen vaker, sneller, beter? Kees Braun UMC Utrecht Hersencentrum Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieprof.dr. E. Achten, MD, PhD, afdeling Neuroradiologie, Universiteit van Gent
PERSONALIA prof.dr. E. Achten, MD, PhD, afdeling Neuroradiologie, Universiteit van Gent drs. J.J. Ardesch, neuroloog, Stichting Epilepsie Instellingen Nederland, Zwolle prof.dr. P. Boon, Dienst Neurologie,
Nadere informatieIn deze brochure vindt u informatie over het ketogeen dieet en de plussen en minnen ervan.
De behandelingsmodule Ketogeen dieet van Kempenhaeghe richt zich op kinderen en - in onderzoeksvorm - op volwassenen die kampen met een moeilijk behandelbare vorm van epilepsie bij wie, ondanks de toepassing
Nadere informatieNiet aanvalsvrij.. en nu? 3 e lijns behandeling
Niet aanvalsvrij.. en nu? 3 e lijns behandeling Janine Ophorst van Eck, VS epilepsiechirurgie UMC Utrecht Miel Linders, VS kinderneurologie RadboudUMC Nijmegen Inhoud Anti epileptica Ketogeen dieet Epilepsiechirurgie
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Epilepsie. www.kinderneurologie.eu
Epilepsie Wat is epilepsie? Epilepsie is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben gehad van meer dan één epilepsie-aanval binnen één jaar. Het hebben van één enkele epilepsie-aanval is
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Ketogeen dieet
Ketogeen dieet Wat is een ketogeen dieet? Een ketogeen dieet is een dieet waarbij de voeding voornamelijk bestaat uit vetten en maar voor een klein deel uit koolhydraten en eiwitten. Geschiedenis en ontwikkeling
Nadere informatiePlatform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION NASCHOLING EPILEPSIE
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION NASCHOLING EPILEPSIE Ilse Vosman verpleegkundig specialist SEIN Carly Jansen verpleegkundig specialist Kempenhaeghe 7 juni 2013 MEDICIJNEN, (BIJ) WERKINGEN
Nadere informatieCONVULSIES BIJ KINDEREN: EEN GEWONE KOORTSSTUIP?
CONVULSIES BIJ KINDEREN: EEN GEWONE KOORTSSTUIP? O. F. Brouwer Afdeling Neurologie Universitair Medisch Centrum Groningen EPILEPSIE Waarom ontstaat een epileptische aanval? Afwijkende prikkelbaarheid van
Nadere informatieKinderepilepsie: multidisciplinaire benadering. Lieven Lagae Kinderneurologie Universitaire Ziekenhuizen KULeuven
Kinderepilepsie: multidisciplinaire benadering Lieven Lagae Kinderneurologie Universitaire Ziekenhuizen KULeuven Kinderepilepsie : totaal-concept Diagnostiek : Epilepsie als een symptoom Herhaalde anamnese
Nadere informatieEpileptische aanvallen op de PICU
Epileptische aanvallen op de PICU Astrid van der Heide Neuroloog/kinderneuroloog Inhoud Wat is epilepsie Status epilepticus Video s Take home message Wat is epilepsie? Wat is een epileptische aanval? Plotselinge
Nadere informatieNascholing epilepsie. De niet-medicamenteuze behandelmethode - epilepsiechirurgiebij. Inleiding
Nascholing epilepsie Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION De niet-medicamenteuze behandelmethode - epilepsiechirurgiebij kinderen Verpleegkundig specialist Janine Ophorst- van Eck 13 juni 2014
Nadere informatieEpilepsiePlus: oorzaak structureel of niet? Kees Braun Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen WKZ / UMC Utrecht
EpilepsiePlus: oorzaak structureel of niet? Kees Braun Rudolf Magnus Instituut voor Neurowetenschappen WKZ / UMC Utrecht indeling oorzaken epilepsiesyndromen: de kapstok voor de neuroloog idiopathisch
Nadere informatieLokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen
Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen DEFINITIE Epilepsie is een ziekte van de hersenen waarbij er sprake is van twee nietgeprovoceerde epileptische aanvallen
Nadere informatieTo stuip or not to stuip Neurologisch maar toch Praktisch
To stuip or not to stuip Neurologisch maar toch Praktisch Jan Braakhekke en Katinke van Dijk Neuroloog en Kinderarts/kinderneuroloog Isala kliniek, Zwolle en Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem Arts et al., 1999
Nadere informatiePatiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog
Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent
Nadere informatieEpilepsie. Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl
Epilepsie Dr Tom J Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Voorzitter redactieraad Hersentumor.nl Epilepsie: symptoom van de tumor Medicatie Status epilepticus Rijgeschiktheid Nieuwe ontwikkelingen Epilepsie:
Nadere informatieKetogeen dieettherapie als behandelmethode voor epilepsie Ketogeen dieet. Alle kennis. Alle aandacht.
Ketogeen dieettherapie als behandelmethode voor epilepsie Ketogeen dieet Alle kennis. Alle aandacht. Ketogeen dieettherapie als behandelmethode voor epilepsie De ketogeen dieettherapie is een behandelmethode
Nadere informatieNervus Vagus Stimulatie Voorbereidingstraject en nazorg rondom de behandeling van epilepsie met Nervus Vagus Stimulatie
EPILEPSIE Nervus Vagus Stimulatie Voorbereidingstraject en nazorg rondom de behandeling van epilepsie met Nervus Vagus Stimulatie Nervus Vagus Stimulatie (NVS) is een behandeling die wordt toegepast om
Nadere informatieKinderneurologie.eu. GABRG2-syndroom.
GABRG2-syndroom Wat is het GABRG2 syndroom? Het GABRG2 syndroom is een aandoening waarbij kinderen en/of volwassen last hebben van koortsstuipen en/of epilepsieaanvallen als gevolg van een verandering
Nadere informatieHet ketogeen dieet en epilepsie: Stand van zaken anno 2010
Het ketogeen dieet en epilepsie: Stand van zaken anno 2010 Inleiding: Het ketogeen dieet is enkele jaren geleden in de Europese wereld terug onder de aandacht gekomen naar aanleiding van de film First
Nadere informatieCannabidiol en de andere anti-epileptica
Cannabidiol en de andere anti-epileptica Boudewijn Gunning afd. Epilepsie Kinderen SEIN Zwolle (gastvrijheidsaanstelling bij UMC Utrecht afd. Genetica) NVAVG studiedag 13 april 2018 bgunning@sein.nl Disclosure
Nadere informatieVolwassen vrouw met aanvallen
Volwassen vrouw met aanvallen Carly Jansen, verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Claudia Kamsma, verpleegkundig specialist SEIN Netwerk Epilepsie Zorg Even voorstellen Wie zijn jullie? Inhoud Diagnostiek
Nadere informatieConsultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders
Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 juni 2017 van de registratiehouders die volgens de consultatieprocedure kunnen reageren Epilepsie Keuzemenu:
Nadere informatieKoortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG
Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Definitie (Epileptische) aanvallen bij koorts zonder infectie van het centrale zenuwstelsel of een andere specifieke oorzaak
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen
Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen Wat is epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen? Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen is een verzamelnaam voor epilepsiesyndromen
Nadere informatieBehandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle
Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 leeftijd (jaren)
Nadere informatieMoeilijk verstaanbaar gedrag bij kinderen met een moeilijk instelbare epilepsie. Rea Vonk en Boudewijn Gunning
Moeilijk verstaanbaar gedrag bij kinderen met een moeilijk instelbare epilepsie Rea Vonk en Boudewijn Gunning (samenwerking tussen orthopedagoog en arts, en van die 2 met kind, ouders, groepsleiding en
Nadere informatieHet ketogeen dieet Informatie over toepassing van het ketogeen dieet als behandelmethode voor epilepsie
epilepsie Het ketogeen dieet Informatie over toepassing van het ketogeen dieet als behandelmethode voor epilepsie Het ketogeen dieet is een behandelmethode voor kinderen en volwassenen met moeilijk behandelbare
Nadere informatieGenetische achtergronden van Epilepsie Plus
Genetische achtergronden van Epilepsie Plus Verleden, Heden, Toekomst Nienke Verbeek, klinisch geneticus 25 jaar EpilepsiePlus 1986: oprichting EpilepsiePlus Ter opfrissing, het jaar van Het geboortejaar
Nadere informatieInternationaal nieuws
Internationaal nieuws Epikrant jg.34 nr.1 jan-feb-mrt 2017) Herwerkte CLASSIFICATIE VAN EPILEPSIE-AANVALSTYPES Versie 2017 ILAE, the International League Against Epilepsy (vertaling uit 2017 Reviced Classification
Nadere informatieWorkshop 10 maart Kinderen: opgroeien met epilepsie. Epilepsie en een verstandelijke beperking
Epilepsie en een verstandelijke beperking Workshop 10 maart 2016 Kinderen: opgroeien met epilepsie Willeke van Blarikom, GZ- psycholoog Hilde Braakman, kinderneuroloog Jan 5 jaar Debuut epilepsie: 5 à
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het syndroom van west. www.kinderneurologie.eu
Het syndroom van west Wat is het syndroom van West? Het syndroom van West is een ernstig leeftijdsgebonden epilepsiesyndroom met een bepaald type epilepsieaanvallen (salaamkrampen genoemd), typische afwijkingen
Nadere informatieGLUT1 deficientie syndroom. Drs. Willemijn Leen, neuroloog i.o. Prof. dr. Michèl Willemsen, kinderneuroloog
GLUT1 deficientie syndroom Drs. Willemijn Leen, neuroloog i.o. Prof. dr. Michèl Willemsen, kinderneuroloog Inhoud Algemene informatie over GLUT1DS Antwoord op de gestelde vragen Nieuwe ontwikkelingen GLUT1
Nadere informatieclassificatie van epilepsieën Floor Jansen
classificatie van epilepsieën Floor Jansen classificatie schema 2017 classificatie schema 2017 directe relatie tussen aanvalstype en etiologie directe relatie tussen aanvalstype en etiologie focaal Focal
Nadere informatieHet programma Epilepsie en ontwikkelingsstagnatie van DIAGNOSE Kempenhaeghe richt zich op kinderen die kampen met een
Het programma Epilepsie en ontwikkelingsstagnatie van Kempenhaeghe richt zich op kinderen die kampen met een moeilijk behandelbare epilepsie en een ontwikkelingsstagnatie. Daarnaast kan er sprake zijn
Nadere informatieHet Ketogeen dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum
Het Ketogeen dieet Het ketogeen dieet wordt gebruikt als behandeling bij kinderen met moeilijk behandelbare epilepsie en/of bepaalde stofwisselingsziekten. Het kan epileptische aanvallen verminderen.
Nadere informatieVET nodig! Ketogeen dieet: van bijbel tot behandeling. Paul Augustijn
VET nodig! Ketogeen dieet: van bijbel tot behandeling. Paul Augustijn Historisch perspectief- Hoe is het zo gekomen? Effectiviteit Resultaten Mechanismen Hoe werkt het? Indicaties - Voor wie? Contraïndicaties
Nadere informatieAnti-epileptica. Anti-epileptica. Anti - epileptica. Werkingsmechanismen anti-epileptica. farmacologie en - kinetiek. pré post
Anti-epileptica farmacologie en - kinetiek Fred Schobben Divisie Laboratoria en Apotheek UMC Utrecht Dpt. Farmaceutische Wetenschappen, Bèta faculteit, Universiteit Utrecht Anti-epileptica Wat doen ze?
Nadere informatieBasiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen. Boodschappen
Basiscursus Epilepsie Epilepsie & Slaap update 25 maart 2010 Chronische effecten van anti-epileptica: bijwerkingen en tolerantie Dr. Harriëtte van Eibergen Santhagens - Verzijl, neuroloog 4 boodschappen
Nadere informatieMevrouw Ilse Vosman en mevrouw Janita Zwiers verpleegkundig specialisten/ en NVS instellers (SEIN)
Wat is NVS? Mevrouw Ilse Vosman en mevrouw Janita Zwiers verpleegkundig specialisten/ en NVS instellers (SEIN) Mevrouw Alice Mager Vertegenwoordiger firma Cyberonics Interactieve presentatie voor belangstellenden
Nadere informatieHet zieke brein. Het epileptische brein & PNEA
Het zieke brein Het epileptische brein & PNEA Geen Disclosures Epilepsie Wat is epilepsie? Epileptische aanvallen ontstaan door een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Status epilepticus.
Status epilepticus Wat is een status epilepticus? Een status epilepticus is een lang durende epilepsieaanval (langer dan 5 minuten) of een telkens terugkerende epilepsieaanval die niet zonder behandeling
Nadere informatieLennox-Gastautsyndroom. en nu?
Lennox-Gastautsyndroom en nu? inhoud Moed, Als je kijkt in hun ogen, dan zie je zoveel. Liefde, pijn, hoop en vrees. Kracht is wat je voelt als je ze tegen je aan drukt en wat ze je geven alleen al door
Nadere informatieMRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie
MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en
Nadere informatieBenigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap
Benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap Wat is een benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap? Een benigne infantiele
Nadere informatieEpilepsie. en Nervus Vagus Stimulatie. copyrighted material of Cyberonics
Epilepsie en Nervus Vagus Stimulatie copyrighted material of Cyberonics Nervus Vagus Stimulatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is Nervus Vagus Stimulatie? 4 Wat zijn de resultaten van Nervus Vagus Stimulatie
Nadere informatieHersenbeschadiging Het CSWS syndroom ontstaat gemakkelijker wanneer er sprake is van een beschadiging in de. deze tekst kunt u nalezen op
CSWS-syndroom Wat is het CSWS syndroom? Het CSWS syndroom is een ernstig epilepsie syndroom waarbij er tijdens de diepe slaap vrijwel voortdurend epileptische activiteit aanwezig is in de hersenen. Hoe
Nadere informatieEpilepsie. ManaMa Jeugdgezondheidszorg : Maturatie & Milieu Prof. Dr. An Jansen, Maatschappelijke Gezondheidszorg
Epilepsie ManaMa Jeugdgezondheidszorg : Maturatie & Milieu Prof. Dr. An Jansen, Maatschappelijke Gezondheidszorg Sociaal functioneren Welzijn Hersenbeschadiging Neurologisch deficit Klinische expertise
Nadere informatiehuisartsennascholing 10 sept 2013
huisartsennascholing 10 sept 2013 -polyneuropathie -restless legs syndrome Joost van Oostrom Afdeling Neurologie Rijnstate Programma (2x) WAAROM moeten we hier iets over weten WAT moeten we hierover weten
Nadere informatieEline. Interactieve casus. Zelfstandig leven met epilepsie: Een kwestie van vallen en opstaan?
Zelfstandig leven met epilepsie: Een kwestie van vallen en opstaan? Carly Jansen Ruby Soekhoe Verpleegkundig specialisten epilepsie Kempenhaeghe Interactieve casus Eline - Leeftijd: 35 jaar - Gezin: gehuwd,
Nadere informatieHANNEKE RONNER ALBERT COLON
VUmc Basispresentatie Epilepsiechirurgie: indicatie en EEG diagnostiek HANNEKE RONNER ALBERT COLON KNF dagen 2016 Doel epilepsiechirurgie Aanvalsvrijheid Verwijderen of disconnecteren van de epileptogene
Nadere informatieKinderneurologie.eu. De ziekte van Unverricht Lundborg
De ziekte van Unverricht Lundborg Wat is de ziekte van Unverricht Lundborg? De ziekte van Unverricht Lundborg is een erfelijke vorm van epilepsie die gekenmerkt wordt door myocloniëen, kortdurende schokjes
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Epilepsie. rkz.nl
Patiënteninformatie Epilepsie rkz.nl Wat is het en waar heb je last van? Epilepsie is een hersenaandoening die het gevolg is van een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de
Nadere informatieMaatschappelijke relevantie van wetenschappelijk onderzoek over epilepsie
Valorisatie 205 206 Valorisatie Valorisatie Vertaling van wetenschap naar maatschappij De Vereniging van Universiteiten (VSNU) definieert valorisatie als Het proces van waardecreatie uit kennis, door kennis
Nadere informatieHet ketogeen dieet bij farmacotherapieresistente epilepsie op de kinderleeftijd
N E U R O L O G I E Het ketogeen dieet bij farmacotherapieresistente epilepsie op de kinderleeftijd T R E F W O O R D E N K ETOGEEN DIEET; KINDEREPILEPSIE; FARMACOTHERAPIERESISTENTE EPILEPSIE. door H.H.
Nadere informatieZes - Traps Raket. Epidemiologie. Classificatie van aanvallen en epilepsiesyndromen. Epidemiologie. Epilepsie ja/nee
Epidemiologie Classificatie van en epilepsiesyndromen Joost Nicolai Sepion 12 juni 2009 Incidentie epilepsie: 50 per 100.000 (NL 7.500 per jaar) Prevalentie epilepsie: 5-10 per 1.000 (NL: 75.000-150.000)
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Lichtflitsgevoelige epilepsie
Lichtflitsgevoelige epilepsie Wat lichtflitsgevoelige epilepsie? Lichtflitsgevoelige epilepsie is een vorm van epilepsie waarbij de epilepsieaanvallen kunnen worden uitgelokt door lichtflitsen of door
Nadere informatieEpilepsie op de SEH. P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie. Source:
Epilepsie op de SEH P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie Source: www.webmd.com Belangenconflict Geen belangenconflict te melden Indeling Introductie Definitie status epilepticus Epidemiologie
Nadere informatieLes epilepsie. Inhoud. Wat is epilepsie. Epileptische aanval. Acuut uitgelokt vervolgopleiding kinderverpleegkunde
Inhoud Les epilepsie vervolgopleiding kinderverpleegkunde 12-06-2014 Wat is epilepsie? Indeling aanvallen Waarom observeren? Wat te doen bij aanval Epilepsie en syndroom Behandeling Opname in het ziekenhuis
Nadere informatieFrontale epilepsie en ADHD, wat is wat?
Frontale epilepsie en ADHD, wat is wat? Eveline E.O. Hagebeuk, MD, PhD, kinderneuroloog Lydia van den Berg, GIOS/promovendus SEIN Zwolle Wat is S.E.I.N.? Stichting Epilepsie Instellingen Nederland= categoraal
Nadere informatieEpilepsie van aanval tot zorg
STAND VAN ZAKEN Epilepsie van aanval tot zorg Cees A. van Donselaar en J.A. (Hans) Carpay Epilepsie komt veel voor. De prevalentie in Nederland is 5:1000 inwoners. De diagnose wordt meestal gesteld op
Nadere informatieEpilepsie als gevolg van traumatisch hersenletsel
Epilepsie als gevolg van traumatisch hersenletsel Boudewijn Gunning, neuroloog en psychiater voor kinderen met epilepsie SEIN Noord-Oost Nederland bgunning@sein.nl 038-8457195 (kinder)epilepsiecentrum
Nadere informatieEpilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin
Epilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin Mevr. van Broekhoven, moeder van Matthijs Mieke Daamen, verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Netwerk Epilepsie Zorg Huidige situatie Medicatie: Lamictal
Nadere informatie12 Langdurige epileptische aanvallen
12 Langdurige epileptische aanvallen Definitie en etiologie Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek Epileptische aanvallen duren van enkele seconden tot hooguit enkele minuten. In de literatuur wordt
Nadere informatieDe diagnose en behandeling van moeilijk behandelbare epilepsie. info voor de patiënt. hoofd, hals en zenuwstelsel
hoofd, hals en zenuwstelsel info voor de patiënt De diagnose en behandeling van moeilijk behandelbare epilepsie UZ Gent, Referentiecentrum voor Refractaire Epilepsie (RCRE), Centrum voor Neurofysiologische
Nadere informatieKoersvast in epilepsiebehandeling: handvatten voor de regisserend AVG. Boudewijn Gunning NVAVG studiedag 13 april 2018
Koersvast in epilepsiebehandeling: handvatten voor de regisserend AVG Boudewijn Gunning NVAVG studiedag 13 april 2018 bgunning@sein.nl Voor de behandelkeuze is het prettig om alle cliënten met epilepsie
Nadere informatieSymptomatische behandeling hersenmetastasen. Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013
Symptomatische behandeling hersenmetastasen Jeroen van Eijk, neuroloog JBZ 3 e Regionale Symposium Palliatieve Zorg 07-11-2013 Zo maar een paar vragen: -Moeten patiënten met HM standaard met dexamethason
Nadere informatieStatus epilepticus bij verstandelijk beperkten 1 juni 2018
Status epilepticus bij verstandelijk beperkten 1 juni 2018 Marijke van Hees Epilepsieconsulent WKZ/UMCUtrecht Kinderverpleegkundige Netwerk Epilepsie Zorg Een status epilepticus geeft altijd schade? Je
Nadere informatieKinderneurologie.eu. MAD-dieet.
MAD-dieet Wat is het MAD-dieet? Het MAD-dieet is een dieet waarbij kinderen en volwassenen heel weinig suiker bevattende producten mogen eten, zodat het lichaam overschakelt van een suikerstofwisseling
Nadere informatieJan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper Infobrochure Epilepsie
Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper www.yperman.net/neurologie secneuro@yperman.net 057 35 74 40 Infobrochure Epilepsie Inhoudstabel 1. Wat is epilepsie?... 3 1.1. Een aanval van epilepsie...
Nadere informatieStatus epilepticus bij kinderen 1 juni 2018
Status epilepticus bij kinderen 1 juni 2018 Marijke van Hees Epilepsieconsulent WKZ/UMCUtrecht Kinderverpleegkundige Netwerk Epilepsie Zorg Een status epilepticus geeft altijd schade? Je spreekt over een
Nadere informatieWisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm
Neurologische valkuilen 9 oktober 2014 Elly Pouwels Neuroloog Informatie bekend bij neuroloog via Man uit 1948, blanco huisarts Aanmelding als trombolyse Sinds 30 min ogen naar rechts, in de war/ afasie
Nadere informatieUpdate : Epilepsie bij kinderen
Update : Epilepsie bij kinderen Typische casuistiek Behandelingsopties overzicht Indeling meest frequente epilepsietypes bij kinderen en behandelingsopties Neonatale convulsies Febriele convulsies Behandeling
Nadere informatieHoe wordt het syndroom van Dravet ook wel genoemd? Dravet is een Franse kinderneuroloog die dit syndroom beschreven heeft in 1978.
Syndroom van Dravet Wat is het syndroom van Dravet? Het syndroom van Dravet is een ernstig epilepsiesyndroom bij jonge kinderen wat zich kenmerkt door moeilijk behandelbare epilepsie-aanvallen en het stoppen
Nadere informatiePRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR. Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017
PRIMAIRE ORTHOSTATISCHE TREMOR Diepe hersenstimulatie? Fleur van Rootselaar, neuroloog AMC 12 mei 2017 VROUW, 60 JAAR, PIJN BENEN EN MOE Pijn in de benen, vermoeidheid en niet kunnen staan - Al jaren last,
Nadere informatieEpilepsie. bij vrouwen
Epilepsie bij vrouwen Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende vormen
Nadere informatieOntwikkelingen aanvalsdetectie. Roland D. Thijs Neuroloog SEIN Heemstede/ LUMC
Ontwikkelingen aanvalsdetectie Roland D. Thijs Neuroloog SEIN Heemstede/ LUMC Inhoud Waarom? Waar kan detectie bij helpen? Wat is er nu? Wat biedt de Nightwatch Waarom? I. Aanvallen hebben impact Verlies
Nadere informatieEpilepsie in het verpleeghuis, een handreiking
Home no. 5 November 2017 Congresnummer: Specialist ouderengeneeskunde in the lead Eerdere edities Verenso.nl Epilepsie in het verpleeghuis, een handreiking Bob van Gelder, Willem-Jan Hardon vangeldercals@gmail.com
Nadere informatiePrikkelverwerking en epilepsie. Jacqueline Goudswaard, NVAVG-SEIN symposium13 april 2018
Prikkelverwerking en epilepsie Jacqueline Goudswaard, NVAVG-SEIN symposium13 april 2018 There was nothing in the intellect that was not first in the senses ( Aristoteles) Zintuigen liggen aan de basis
Nadere informatieWanneer is het epilepsie?
Wanneer is het epilepsie? Vascular rounds 2018 Syncope: een multidisciplinaire aanpak Mariëlle Vlooswijk Disclosure potential conflicts of interest Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in de behandeling van cystenieren
Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van cystenieren Dr. F.W. Visser Internist-nefroloog ZGT Almelo Cystenieren Expertise Centrum Universitair Medisch Centrum Groningen 8 septem ber 2015 ADPKD huidige
Nadere informatieHet begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch
Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch perspectief Inleiding De ziekte van Alzheimer wordt gezien als een typische ziekte van de oudere leeftijd, echter
Nadere informatieHoe vaak komt MERRF voor bij kinderen? MERRF is een zeldzame aandoening. Het komt ongeveer bij één op de 100.000 kinderen voor.
MERRF Wat is MERRF? MERRF is een stofwisselingsziekte waarbij diverse organen in het lichaam (waaronder met name de hersenen en de spieren) problemen hebben met functioneren als gevolg van energietekort.
Nadere informatie