Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid

Transcriptie

1 Elobase Detailhandel Ondernemingsbeleid/Organisatiebeleid Hoofdstuk 4 Ondernemingsvormen Theorieboek voor het theorie-examen kerntaak 1 Recht Ondernemer Ondernemingsvormen 1

2 Theorieboek voor het theorie-examen: Kerntaak 1 Recht Verzekeringen, Consumentenrecht, Overeenkomsten, Ondernemingsvormen, Faillissement, surseance van betaling en Belastingen voor de ondernemer - Hoofdstuk 4 Wat ga je doen? Je bestudeert welke keuzes er zijn op het gebeid van ondernemingsvormen en krijgt inzicht in de (fiscale) bijkomstigheden. Je krijgt inzicht in de diverse rechtspersonen die we kennen en de rechten die daaraan kleven. Aan bod komen achtereenvolgens: Ondernemingsvormen (alleen Ondernemer) blz. 70 (paginanummers corresponderen met het gehele boek) Eenpersoonszaak, vof en cv Besloten vennootschap Rechtspersoonlijkheid Oprichting Leiding Vermogen en aansprakelijkheid Overige ondernemingsvormen Familierecht Natuurlijke persoon of rechtspersoon Handelingsbekwaam Samenlevingsvormen. Kwalificatie, werkprocessen en competenties Opleiding Ondernemer Detailhandel Werkproces 1.2 Geeft de onderneming vorm (Ondernemingsvormen) 1.5 Bewaakt de financiële positie van de onderneming (Overeenkomsten algemeen) Beroepscompetentie A Beslissen en activiteiten initiëren M Analyseren Q Plannen en organiseren R Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten S Kwaliteit leveren X Ondernemend en commercieel handelen Y Bedrijfsmatig handelen 2

3 Trefwoorden Ondernemingsvormen Aandeel Aandelenregister Administratie Afgescheiden vermogen Akte van oprichting Algemene ondernemersvaardigheid Algemene Vergadering van Aandeelhouders AVA Basisbedrijf Belastingdienst Besloten vennootschap / BV Commanditaire vennoot Commanditaire vennootschap / CV Diplomaregister Directie Eenmanszaak Eenpersoonszaak/bedrijf Handelsnaamwet Handelsregister Hoofdelijk aansprakelijk Jaarrekening Jaarverslag Kamer van Koophandel / KvK Natuurlijk persoon Ondernemingsraad / OR Ondernemingsvorm Privaatrechtelijke rechtspersoon Publiekrechtelijke rechtspersoon Raad van Commissarissen / RvC Rechtspersoon Stille vennoot Vennootschap onder firma / Vof Verklaring van geen bezwaar Vertegenwoordiging Vestigingswet Bedrijven 3

4 Theorie-examen Kerntaak 1 Recht Hfdst. Ondernemingsvormen Ondernemingsvormen en rechtspersoonlijkheid Elke ondernemer, ook een startende ondernemer, heeft te maken met de wet. Voordat je je eigen bedrijf kunt beginnen, moet je het antwoord weten op een aantal vragen, bijvoorbeeld of je jouw bedrijf wel in die bepaalde woonwijk of winkelstraat mag vestigen. Je moet weten of je bepaalde diploma s nodig hebt. En je moet beslissen of je het alleen wilt doen of samen met andere mensen. Je moet dus allerlei beslissingen nemen en vaak moet je daarbij rekening houden met de wet. Je kent ongetwijfeld tientallen ondernemingen (ook wel: bedrijven) bij naam: Al deze bedrijven hebben een bepaalde ondernemingsvorm. Er is iets waar je vast niet bij stilstaat als je daar iets afneemt. Het hangt mede van de ondernemingsvorm af voor wie de winst is. Als je zelf een onderneming wilt starten, moet je eerst uitzoeken welke ondernemingsvorm het beste bij jou en bij je bedrijf past. Dit heeft namelijk gevolgen, bijvoorbeeld op juridisch of economisch gebied. Voorbeelden van deze gevolgen zijn: de aansprakelijkheid voor schulden de winstverdeling de zeggenschap. Mensen en organisaties hebben voor de wet een juridische status, oftewel rechtspersoonlijkheid. Dat wil zeggen dat de wet allebei ziet als personen. Er zijn twee soorten rechtspersoonlijkheid: 1. Een mens is voor de wet een persoon: een natuurlijk persoon. 2. Een bedrijf is voor de wet ook een persoon: een rechtspersoon. Beide kunnen zelfstandig handelen en zijn daarmee ook verantwoordelijk voor hun daden. Zowel mensen als organisaties kunnen schulden hebben en iets bezitten. Natuurlijke personen Alle mensen zijn natuurlijke personen met eigen rechten en plichten. Elke volwassene heeft het recht een auto te kopen en de plicht met die auto rechts te rijden. Verder heeft elke volwassene het recht een bedrijf te beginnen. Maar hij heeft niet de plicht een ondernemingsvorm te kiezen. Iemand die een bedrijf wil beginnen en verder niets regelt, heeft n eenpersoonszaak (eenmanszaak). Een eenpersoonszaak is het eigendom van één persoon, maar kan wel personeel in dienst hebben. Eenpersoonszaak betekent dus alleen dat de onderneming van één persoon is. Deze persoon is zelf voor alles aansprakelijk: voor de schulden en voor de bezittingen. Natuurlijke personen kunnen kiezen uit de volgende rechtsvormen: de eenpersoonszaak (eenmanszaak) de vennootschap onder firma (vof) de commanditaire vennootschap (cv) de maatschap. Rechtspersonen Er zijn ook veel bedrijven die wél zelf een rechtspersoon zijn. Een rechtspersoon mag op dezelfde manier zaken doen als natuurlijke personen, zoals brood verkopen of een auto kopen. Een rechtspersoon kan natuurlijk niet in die auto rijden. Het personeel dat in dienst is van die rechtspersoon, kan dat wel. 4

5 Zulke ondernemingen kunnen dus zelfstandig aan het economisch verkeer deelnemen. Zij hebben dan de rechten en de plichten van een rechtspersoon. Voorbeelden van ondernemingen met rechtspersoonlijkheid zijn: de naamloze vennootschap (nv) de besloten vennootschap (bv). In de wet staat precies welke rechtspersonen er zijn en welke rechten en plichten ze hebben. De wet maakt nog een onderscheid: tussen publiekrechtelijke rechtspersonen en privaatrechtelijke rechtspersonen. Publiekrechtelijke rechtspersonen zijn de overheidsinstellingen: het Rijk, de provincies en de gemeenten. Ook de door de overheid opgerichte/ingestelde bedrijven en instanties horen daarbij. Voorbeelden hiervan zijn de waterschappen, de openbare nutsbedrijven en bedrijven die bepaalde (economische) belangen voor het publiek regelen, zoals de Kamer van Koophandel. Privaatrechtelijke rechtspersonen zijn ondernemingen die tot stand zijn gekomen uit een overeenkomst tussen meerdere personen (aandeelhouders). Het kunnen allerlei bedrijven zijn. In Nederland komen vooral de eenpersoonszaak, de vof (natuurlijke personen) en de bv (privaatrechtelijke rechtspersoon) het meest voor. Over elke rechtspersoon staat in de wet precies beschreven wie waarvoor aansprakelijk is en wie welke beslissingen mag nemen. Juridische eisen Het is erg belangrijk dat je de juridische kant van je eigen onderneming goed regelt. Stel dat je samen met een vriend een bedrijf start. Jij hebt de diploma s die nodig zijn en hij heeft een bedrijfspand in eigendom. Wie is dan de baas? Is een van jullie meer de baas dan de ander, en zo ja waarom? Voor je begint, kun je dan ook het beste advies van specialisten vragen. Een startende ondernemer krijgt te maken met allerlei wetten en regels. Er zijn wetten die voor alle ondernemers in heel Nederland gelden. Er zijn ook regels die alleen in een bepaalde provincie of gemeente gelden. Wie weet staat er in de avp (algemene plaatselijke verordening) van jouw stad wel dat je in een bepaalde straat, bijvoorbeeld geen dierenspeciaalzaak mag vestigen. 5

6 Informeer daarom altijd bij de gemeente voordat je echte afspraken maakt met de verhuurder van een bedrijfspand. Straks heb je alles geregeld en is alles voor niets geweest. Zo zijn er wetten die alleen maar gelden voor een bepaalde branche of sector. Bijvoorbeeld bakkers. In de wet staat bijvoorbeeld hoe zwaar een brood moet zijn. Je krijgt als ondernemer te maken met wetten en regels die onder meer iets zeggen over de volgende zaken: diploma-eisen gemeentelijke eisen milieueisen mogelijke rechtsvormen verplichte verzekeringen inschrijving bij de KvK administratie voeren personeel belastingen. Diploma-eisen Nederland kent de Vestigingswet Bedrijven. Hierin staan allerlei regels waarmee je rekening moet houden als je een bedrijf wilt starten. In deze wet staat welke vergunningen of diploma s je dan nodig hebt. Deze wet gaat in bepaalde bedrijfstakken ook over veiligheid, milieu en gezondheidsbescherming. Gemeentelijke eisen In de wet staan verschillende eisen die voor het hele land gelden. Toch stelt elke gemeente vaak extra eisen aan de bedrijven in haar gebied. Bepaalde eisen vind je in het bestemmingsplan. Als je van plan bent je ergens te vestigen, informeer dan eerst of dit wel in het bestemmingsplan van de gemeente past. Milieueisen Er zijn bedrijven die het milieu belasten, bijvoorbeeld met de producten die ze maken of verhandelen. Als dit bij jouw bedrijf zo is, heb je daarvoor in principe een vergunning nodig. Informeer als startende ondernemer altijd even bij de afdeling Milieuzaken van de gemeente waarin je je wilt gaan vestigen. Mogelijke rechtsvormen Als je een bedrijf wilt starten, moet je beslissen welke rechtsvorm voor die onderneming geschikt is. Geen keuze maken is ook een keuze maken: je kiest dan voor de rechtsvorm eenpersoonszaak. Verplichte verzekeringen Bedrijven kunnen kiezen uit tientallen soorten verzekeringen, net als natuurlijke personen. De wet stelt er maar een paar verplicht. In ieder geval moet het personeel worden aangemeld bij de belastingdienst. Het personeel is dan verzekerd en heeft recht op een uitkering bij arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Deze bedrijven mochten alleen maar dezelfde naam gebruiken omdat hun vak zo verschilt. Twee aannemers met de naam Koops die niets met elkaar te maken hebben, dat had niet gemogen. 6

7 Bedrijfsnaam Je mag geen bedrijfsnaam (handelsnaam) gebruiken die verwarring veroorzaakt. Je mag je bedrijf als je alleen bent, dus niet Holland en Veenstra noemen. Je mag ook niet bv aan je bedrijfsnaam toevoegen omdat je vindt dat dit mooi klinkt. Je bedrijf moet ook echt een bv zijn. Verder mag een bedrijfsnaam niet hetzelfde zijn als een merknaam. Denk maar eens aan een populaire merknaam als Levi s. Inschrijven bij de KvK Je moet jouw bedrijf binnen een week inschrijven in het Handelsregister bij de Kamer van Koophandel. Dit is een openbaar register waarin van alle ondernemingen informatie is vastgelegd. Deze gegevens kan iedereen inzien die overweegt met dit bedrijf zaken te gaan doen. Sommige leveranciers willen eerst dit uittreksel zien voordat ze producten aan je bedrijf leveren. Je moet bij inschrijving de volgende gegevens doorgeven: de bedrijfsnaam de rechtsvorm de NAW-gegevens de datum van vestiging een bedrijfsomschrijving het aantal werkzame personen wie aansprakelijk is voor het bedrijf. Je krijgt een inschrijvingsnummer dat je onder andere op je briefpapier moet vermelden. Verder krijg je een uittreksel mee. Soms heb je dat nodig, bijvoorbeeld om een bankrekening te kunnen openen. Door je inschrijving wordt je bedrijf gelijk aangemeld bij de Belastingdienst. 7

8 Bedrijfsnaam Om je bedrijf te kunnen inschrijven, moet je dus een naam bedenken. Als je een naam kiest, moet je rekening houden met de Handelsnaamwet. Het doel van deze wet is: het beschermen van de naam van een bedrijf tegen het gebruik van die naam door derden; het voorkomen van verwarring over een bedrijfsnaam. Eerst kijkt de KvK of er in jouw regio al een bedrijf voorkomt met dezelfde naam. Je kunt de KvK vragen om een landelijk handelsnaamonderzoek uit te voeren. Men kijkt dan of er bedrijfsnamen zijn die op dezelfde manier worden geschreven of waarvan de naam net zo klinkt. Inschrijving Handelsregister In de Handelsregisterwet staat dat elke rechtspersoon welke iets bedrijfsmatig doet, zich in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel moet laten inschrijven. Administratie Elk bedrijf is verplicht een administratie te voeren. Dit betekent dat je onder andere alle kassabonnen, ontvangen facturen en bankafschriften welke op het bedrijf van toepassing zijn moet bewaren. De Belastingdienst gebruikt de administratie om de inkomsten, de kosten en de omzet van je bedrijf te controleren. Besloten vennootschappen bijvoorbeeld moeten zelfs elk jaar een winst-enverliesrekening opstellen. Personeel Als je personeel aanneemt, komen er allerlei juridische aspecten om de hoek kijken. Zo moet je de identiteit controleren en vastleggen en je als werkgever aanmelden bij de Belastingdienst Je moet bij het opstellen van arbeidscontracten bijvoorbeeld rekening houden met wettelijke regelingen en met CAO-bepalingen. De Belastingdienst int niet alleen de loonbelasting, maar ook de sociale premies. Vroeger deed een bedrijfsvereniging dat laatste. Uitkeringen worden verzorgd door de Sociale Verzekeringsbank. Belastingdienst Je moet zorgen dat jouw bedrijf bij de Belastingdienst is aangemeld. In principe doet de Kamer van Koophandel dat bij je inschrijving. Je bedrijf krijgt dan een BTW-nummer toegewezen en ontvangt aanwijzigen hoe je je aangifte kunt doen. Ondernemers kunnen alleen digitaal aangifte doen. Zodra je personeel aanwerft meld je je aan als werkgever. Je ontvangt dan een loonheffingennummer en de benodigde formulieren. Vestigingswet Als je een bedrijf wilt beginnen, krijg je voor sommige bedrijven te maken met vestigingsvergunningen. Ook lokaal kunnen er vestigingseisen zijn. Dit is ook het geval als je een bestaand bedrijf naar een andere locatie wilt verplaatsen. Informeer hiernaar bij je gemeente. Voorheen was er een algemene vestigingswet waarin de eisen stonden, waaraan jij als ondernemer en waaraan jouw bedrijf moet voldoen. De overheid had deze wet ooit ingesteld om kwaliteit van ondernemingen te kunnen waarborgen. Deze Vestigingswet Bedrijven is in 2007 afgeschaft. Dit houdt in dat bepaalde diploma-eisen zijn afgeschaft. De overheid verwacht niet dat daardoor de kwaliteit van ondernemingen achteruit zal gaan. Ze hoopt dat meer mensen - die nu misschien een uitkering hebben - een eigen bedrijf zullen beginnen. 8

9 Vestigingsvergunning Als je een basisbedrijf wilt starten, heb je dus geen vestigingsvergunning meer nodig. In de wet staat welke bedrijven basisbedrijven zijn. Bedrijven die wel onder vestigingsvergunningen vallen, zijn bedrijven waarvoor eisen van bedrijfstechniek (BT) en vaktechniek (VT) gelden. Denk aan bouw- en installatiebedrijven en bedrijven die met levensmiddelen en vervoermiddelen werken. Voor deze bedrijven gelden nog een paar vestigingseisen op het gebied van: milieu veiligheid gezondheidsbescherming. Vergunning aanvragen Ondernemers die wel onder een vestigingsvergunning vallen, kunnen deze aanvragen bij de Kamer van Koophandel. Soms kun je alleen een vergunning krijgen als je een bepaald diploma hebt. De overheid beheert een diplomaregister waarin de diploma-eisen staan en waarin staat aangegeven welke diploma s recht geven op een vergunning. VAR aanvragen Ondernemers welke werken zonder personeel (zzp) vragen bij de Belastingdienst een VAR-verklaring aan. Daarmee weten je opdrachtgevers zeker dat zij een zelfstandige inhuren en niet later alsnog loonheffing moeten betalen. Met een Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) geeft je opdrachtgevers financiële zekerheid. Met een VAR geeft de Belastingdienst aan hoe ze je inkomsten beoordeelt: als winst uit onderneming, als inkomsten uit dienstverband of als resultaat uit overige werkzaamheden. 9

10 Ondernemingsvormen Eenpersoonszaak, vof en cv Als je zelf een onderneming begint, moet je allerlei beslissingen nemen, bijvoorbeeld of je het alleen wilt doen of samen met anderen. Je moet uitzoeken hoeveel geld je nodig hebt. Je kijkt dan meteen of je dat zelf hebt, of dat je het moet lenen. Ook moet je een ondernemingsvorm kiezen. De meeste bedrijven hebben een van de volgende ondernemingsvormen: de eenpersoonszaak de vennootschap onder firma (vof) de commanditaire vennootschap (cv) de besloten vennootschap (bv). Elke ondernemingsvorm heeft zijn eigen rechten, plichten en bevoegdheden. Welke dat zijn, staat vaak in de wet. Welke ondernemingsvorm je ook kiest, je moet je onderneming altijd inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Eenpersoonszaak De eenpersoonszaak (eenmanszaak) wordt door een natuurlijke persoon gedreven. Oprichting en leiding Voor het oprichten van een eenpersoonszaak hoef je weinig bijzonders te doen. Je bent in je eentje eigenaar. Je hoeft dus geen afspraken met andere mensen te maken. Een eenpersoonszaak kan wel personeel in dienst hebben. De leiding is in handen van de eigenaar. Vermogen en aansprakelijkheid In de wet is over de eenpersoonszaak niets specifiek vastgelegd. Dit betekent dat de eigenaar dezelfde rechten, plichten en bevoegdheden heeft als zijn bedrijf, en andersom. Er is geen onderscheid tussen het privévermogen en het ondernemingsvermogen: De winst van het bedrijf gaat naar de eigenaar. De Belastingdienst telt het bedrag van de winst op bij een eventueel ander inkomen. De eigenaar moet over het totaalbedrag inkomstenbelasting betalen. Het verlies van het bedrijf is voor de eigenaar. Als het geld van het bedrijf op is en er is een schuld, dan moet de eigenaar deze betalen. Hij moet daarvoor gewoon zijn eigen geld, zijn privévermogen gebruiken. Als iemand met zijn privévermogen aansprakelijk is voor de schulden van zijn bedrijf, dan zeg je dat hij hoofdelijk aansprakelijk is. 10

11 Vennootschap onder firma Volgens de wet is de vennootschap onder firma (vof) een bedrijf dat door twee of meer mensen is opgericht met het doel winst te maken. Art. 16 Wetboek van Koophandel. Oprichting en leiding Je kunt met twee of met meer mensen een vof oprichten. Dat doe je onder een gemeenschappelijke naam. Je spreekt dan af dat je allemaal iets inbrengt in het nieuwe bedrijf. Daarmee gaan jullie dan proberen winst te maken. Vermogen en aansprakelijkheid Een vof heeft een eigen vermogen. Dit vermogen hoort niet bij het privévermogen van de vennoten. Dat is dus anders dan bij de eenpersoonszaak. De vennoten zijn wel hoofdelijk aansprakelijk. Over de winst van een vof moet belasting worden betaald. Maar deze winst wordt verdeeld over de vennoten. Zij moeten hierover als privépersonen inkomstenbelasting betalen. Als de vof een schuld heeft, moet de schuldeiser dit geld eerst bij de vof opeisen. Pas als dat niet lukt, kan hij het bedrag bij alle vennoten opeisen. Een privéschuldeiser kan pas geld bij de vof opeisen als alle vof-schuldeisers zijn betaald. Je kunt en mag een vof mondeling oprichten. Maar dat is niet verstandig. Je kunt beter alle afspraken - zoals over de winstverdeling - vastleggen in een akte. Een notaris kan deze akte opmaken. Een belangrijke afspraak die je in de akte opneemt, is wie wat mag doen. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat iedere vennoot zonder overleg namens de vof zaken mag doen tot een bedrag van Alle rechtshandelingen die een hoger bedrag betreffen, moeten door alle vennoten worden goedgekeurd. Ook over de leiding moeten de vennoten onderling afspraken maken. Je spreekt bijvoorbeeld af dat de een verantwoordelijk is voor de in- en verkoop en dat de ander de financiële zaken regelt en de administratie bijhoudt 11

12 De inbreng in een vennootschap kan uit allerlei dingen bestaan: geld, goederen en arbeid. Deze mensen zijn alle drie vennoot en ze zijn alle drie verantwoordelijk voor dit bedrijf. Commanditaire vennootschap De commanditaire vennootschap (cv) lijkt veel op de vof. Er is wel een groot verschil. Bij de vof hebben alle vennoten het recht om namens de vof zaken te doen. Bij de cv is dat anders. Er zijn twee soorten vennoten: 1. de commanditaire (of beherend) vennoot 2. de stille vennoot. Vermogen en aansprakelijkheid De winst van een cv wordt verdeeld over de vennoten. Het verschil met de vof is, dat de winst van stille vennoot niet onder inkomstenbelasting maar onder de vermogensbelasting valt. De commanditaire vennoot is een vennoot die, net als de vennoot bij de vof, hoofdelijk aansprakelijk is. De vennoten moeten uit hun eigen zak alle schulden betalen die de vof niet meer kan betalen. Voor de stille vennoot geldt dit niet. De stille vennoot is vennoot omdat hij geld in de cv heeft gestoken. En tot dat bedrag is hij verantwoordelijk voor de eventuele schulden van het bedrijf, meer niet. Voorwaarde is wel dat hij zich stilhoudt, dus niet actief in het bedrijf werkt! De stille vennoot: mag niet namens de cv zaken doen; mag zich niet openlijk met de leiding bemoeien; mag niet in het bedrijf werken; mag zijn naam niet in de firmanaam opnemen. Zodra hij dit wel doet, wordt hij gewone vennoot, en krijgt hij de aansprakelijkheid die hierbij hoort. 12

13 Besloten vennootschap Veel grote bedrijven kiezen voor de besloten vennootschap (bv) als rechtsvorm. Voor kleinere bedrijven is deze rechtsvorm niet geschikt. De besloten vennootschap is een rechtspersoonlijkheid met een in aandelen verdeeld kapitaal. Dit betekent dat het eigendom van de bv niet in handen is van één persoon. Elke eigenaar heeft een stukje van de bv (de taart) in bezit. De stukjes hoeven niet allemaal even groot te zijn. Stel je voor dat een bv waard is; er kunnen dan wel 10 of 200 eigenaren zijn. Rechtspersoonlijkheid De bv is een eigen rechtspersoonlijkheid. Hierdoor heeft de bv een afgescheiden vermogen. Dit betekent dat dit vermogen losstaat van het vermogen van de eigenaren. Stel dat jouw aandeel in een bv waard is. Als de bv dan failliet gaat, kun je niet meer geld kwijt raken dan die Jouw privévermogen staat hier los van. De bv kan bezittingen en schulden hebben, los van die van de eigenaren. De bv kan ook zakendoen. Er is natuurlijk wel een natuurlijke persoon nodig om namens de bv zaken te doen. Dit heet vertegenwoordiging. Een paar voorbeelden: De directeur die in dienst is van de bv, kan een contract tekenen voor de levering van de nieuwe airco. De personeelschef kan een verkoper in dienst nemen. De verkoper kan artikelen aan een klant verkopen. Oprichting Voor de oprichting van een bv gelden bepaalde eisen: Je moet bij de notaris een akte van oprichting laten opstellen. Je moet statuten opstellen die in de akte worden opgenomen. Je hebt een (minimaal) startkapitaal nodig. Je moet de bv inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Akte van oprichting Als je samen met anderen een bv wilt oprichten, moet je allerlei afspraken maken. Je vraagt de notaris of hij een akte van oprichting wil opmaken. Hierin staan de gemaakte afspraken over onder andere de volgende onderwerpen: naam en doel het te storten kapitaal de op naam gestelde aandelenverdeling de bestuurders eventueel de commissarissen de plaats van vestiging. 13

14 Verklaring van geen bezwaar Het Ministerie van Justitie doet een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de oprichters. Vervolgens kunnen de oprichters de akte bij de notaris ondertekenen en is de bv een feit. Daarna moet de bv bij de Kamer van Koophandel worden ingeschreven. Een verklaring van geen bezwaar wordt tegenwoordig dus niet meer afgegeven. Leiding De leiding van een bv is niet per se in handen van een van de oprichters. Het kan wel, maar het hoeft niet. In een bv zijn er verschillende organen met ieder hun eigen bevoegdheid: De directie: zij heeft de algemene leiding. De algemene vergadering van aandeelhouders (AVA). De bevoegdheden van de aandeelhouders zijn in de wet en in de statuten vastgelegd. Enkele bevoegdheden zijn het wijzigen van de statuten, het vaststellen van de jaarstukken, het benoemen en ontslaan van directeuren en commissarissen. Dagelijkse besluiten neemt de directie. Eventueel: De commissaris of raad van commissarissen (RVC) houdt toezicht op de algemene gang van zaken en heeft een adviesfunctie. Een bv is niet verplicht een commissaris of een raad van commissarissen te hebben. Een bv met meer dan 50 werknemers moet een ondernemingsraad (OR) hebben. De OR heeft adviesbevoegdheid en medebeslissingsbevoegdheid. Vermogen en aansprakelijkheid De vermogensverschaffers van een bv zorgen voor het noodzakelijke kapitaal. Als startkapitaal is tegenwoordig 1 eurocent al voldoende. In de bv gestoken kapitaal is van de bv en de aansprakelijkheid voor de schulden ligt bij de bv zelf. Als de bv dus failliet gaat, zijn de aandeelhouders alleen het geld kwijt dat ze in de bv hebben gestoken. Het bestuur dat de dagelijkse leiding heeft, is in principe niet aansprakelijk voor de schulden van de bv. Het vermogen van een bv is dus verdeeld in aandelen. Een aandeel is een eigendomsbewijs. De aandelen van een bv zijn niet vrij overdraagbaar. Bv is voluit: besloten vennootschap. Dit woord besloten slaat op de besloten kring mensen aan wie je aandelen te koop mag aanbieden. 14

15 De aandelen staan op naam en het bedrag van deelneming is bekend. Deze gegevens staan in het aandelenregister. De overdracht van de aandelen is in eerste instantie beperkt. Het bestuur dat de dagelijkse leiding heeft, is in principe niet aansprakelijk voor de schulden van de bv. Deze aansprakelijkheid geldt alleen bij misbruik of bij grove nalatigheid. Aandeelhouders kunnen ook de dagelijkse bestuurders of directeur(en) van de bv zelf zijn. In praktijk worden directeuren die ook aandeelhouder zijn voor veel zaken aansprakelijk gehouden. Het oordeel daarover ligt bij de rechter. De bv moet binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar een jaarrekening opstellen. Ook moet een jaarverslag worden gemaakt. De jaarrekening bestaat uit de balans, de winst-en-verliesrekening en een toelichting daarop. Het jaarverslag beschrijft de gang van zaken in het boekjaar en zegt iets over de toekomstplannen en -verwachtingen. Overige ondernemingsvormen Naamloze vennootschap Een naamloze vennootschap (nv) kun je vergelijken met een bv, alleen zijn de aandelen niet op naam gesteld en kunnen deze, bijvoorbeeld op de beurs, vrij verhandelt worden. Vereniging Een vereniging heeft een doel dat nagestreefd wordt. Dit doel mag echter niet het verdelen van winst onder de leden zijn. Wat niet wil zeggen dat er geen winst gemaakt mag worden, maar deze moet ingezet worden voor een bepaald doel (zoals het doel van de vereniging, kennisdeling, verbetering van de kwaliteit, liefdadigheid, etc.). Stichting Een stichting is een organisatie die erop gericht is, een bepaald doel te verwezenlijken. Een stichting mag winst maken, maar de uitkering hiervan moet een ideële of sociale strekking hebben. Maatschap Als twee of meerdere personen (de maten) een bepaalde samenwerking aangaan, is er sprake van een maatschap (afgekort Mts). De maten brengen iets in, met het doel het voordeel dat daaruit voortvloeit gezamenlijk te delen. Ze kunnen arbeid, geld, goederen of goodwill inbrengen. Het is een onderneming zonder rechtspersoonlijkheid. Veel maatschappen worden opgericht door mensen met een vrij beroep, zoals artsen of accountants. 15

16 Familierecht Wanneer je een bedrijf hebt of opstart kan dat gevolgen hebben voor de mensen in je directe omgeving. Ook moet je weten met wie je wel en met wie je geen zaken kunt doen. In de wet is dan ook van alles geregeld op het gebied van de relaties die mensen met elkaar hebben. Tot je meerderjarig (18) bent, hebben je ouders vrij veel over je (financiën) te zeggen. In de wet staat welke rechtshandelingen je wel en niet mag verrichten als je minderjarig bent of een voogd hebt. De wet regelt ook het familierecht. Als twee mensen getrouwd zijn en een kind krijgen, heeft de vader automatisch een familierechtelijke band met het kind. Als de ouders samenwonen, moet je hier moeite voor doen. Dit kan bijvoorbeeld belangrijk zijn voor de opvolging in het bedrijf. Natuurlijke persoon of rechtspersoon Mensen en bedrijven hebben voor de wet een juridische status. Dat wil zeggen dat de wet ze allebei ziet als personen. Beide kunnen zelfstandig handelen en zijn daarmee ook verantwoordelijk voor hun daden. Zowel mensen als organisaties kunnen schulden hebben en iets bezitten. Natuurlijke personen Alle mensen zijn natuurlijke personen met eigen rechten en plichten. Rechtspersonen Veel bedrijven zijn rechtspersoon, zoals de naamloze vennootschap (nv) en de besloten vennootschap (bv). Handelingsbekwaamheid Om bepaalde rechtshandelingen te mogen verrichten, moet iemand handelingsbekwaam zijn. Rechtshandelingen zijn handelingen waardoor rechten en plichten ontstaan. Meestal hebben deze handelingen te maken met kopen, huren of geld lenen. Volgens de Nederlandse wet is iemand handelingsbekwaam als deze de leeftijd van 18 jaar bereikt ( meerderjarig is) of getrouwd is (geweest), niet in staat van faillissement verkeert of door de rechter handelingsonbekwaam is verklaard. Minderjarigen Een minderjarige is tot op zekere hoogte ook handelingsbekwaam. Hij mag met toestemming van zijn wettelijk vertegenwoordiger, meestal de ouders, rechtshandelingen verrichten. De toestemming van de wettelijk vertegenwoordiger kan voor een bepaalde rechtshandeling of een bepaald doel vereist zijn (bijvoorbeeld voor het openen van een bankrekening). Wanneer het om handelingen gaat waarvan het gebruikelijk is dat minderjarigen die zelf verrichten, mag worden aangenomen dat de toestemming is verleend. Je kunt hierbij denken aan het kopen van een treinkaartje, een bioscoopkaartje of een schoolboek. Ouders (of wettelijke vertegenwoordigers) blijven altijd verantwoordelijk en aansprakelijk voor het handelen van hun minderjarige kinderen. Volwassenen Volwassenen kunnen handelingsonbekwaam zijn. De rechter kan een volwassene handelingsonbekwaam verklaren en onder curatele stellen. In de praktijk gaat het vooral om mensen die vanaf hun geboorte een verstandelijke handicap hebben, psychiatrische patiënten, verslaafden en mensen die absoluut niet met geld kunnen omgaan. Een ondercuratelestelling is het handelingsonbekwaam bevonden zijn door de rechter om één van de volgende redenen: een geestelijke stoornis, verkwisting van geld of een verslaving (alcohol, drugs). De rechter stelt een curator aan die deze persoon wettelijk vertegenwoordigt. Een volwassene kan ook onder bewindvoering worden gesteld. 16

17 Iemand mag alleen een overeenkomst aangaan met een handelingsonbekwame met toestemming van een ouder, een voogd of een curator: Een voogd is iemand aan wie door de wet, de rechter of bij testament de taak is opgedragen om voor de belangen van een minderjarige te zorgen en hem of haar te vertegenwoordigen. Een curator of een bewindvoerder is door de rechter aangewezen om een ander te vertegenwoordigen. Iemand die ouder is dan 18 jaar mag dus in principe transacties aangaan. Hij is daarvoor zelf verantwoordelijk en heeft geen toestemming van zijn ouders nodig. Als je handelingsbekwaam bent, betekent dit dus ook dat je een onderneming kunt starten of een beroep kunt uitoefenen. Samenlevingsvormen Als je een partner hebt, sta je op een gegeven moment voor de keuze om wel of niet samen te leven. In Nederland zijn er verschillende samenlevingsvormen mogelijk. Als je een eigen onderneming hebt, kan de keuze voor een bepaalde samenlevingsvorm juridische en daarmee ook financiële gevolgen hebben. De keuze voor een samenlevingsvorm moet dan ook zorgvuldig worden gemaakt. Drie samenlevingsvormen zijn: 1. huwelijk 2. geregistreerd partnerschap 3. samenwonen. Voor alle drie vormen geldt dat je bepaalde regelingen moet treffen. Als de partners geen regeling bij hun huwelijk treffen, zijn zij automatisch getrouwd in gemeenschap van goederen. Bij huwelijkse voorwaarden bepalen de man en vrouw samen wat het gemeenschappelijk vermogen wordt. Ze kunnen er ook voor kiezen om geen gemeenschappelijk vermogen te hebben. Bij echtscheiding heeft de ene partner geen recht op het vermogen van de andere partner. Huwelijk Het huwelijk is een duurzaam bedoelde rechtsband tussen man en vrouw. Voordat je gaat trouwen, moet je eerst een periode in ondertrouw. Ondertrouw Het in ondertrouw gaan is het aankondigen dat je van plan bent binnen een bepaalde periode te trouwen. In deze periode controleert de burgerlijke stand van de gemeente of de huwelijkspartners aan alle eisen voldoen. De burgerlijke stand controleert bijvoorbeeld de volgende zaken: Is er sprake van bigamie? Bigamie is het getrouwd zijn met twee mensen tegelijk. Dit is in Nederland verboden. Is er bij één van beide partners sprake van ondercuratelestelling? Indien dit het geval is, is er toestemming voor het huwelijk nodig van de curator. Is er sprake van huwelijksbeletselen, bijvoorbeeld of de huwelijkspartners familie van elkaar zijn? Het is verboden te trouwen met je eigen broer/zus (bloedverwanten in rechte lijn) of neef/nicht (tweedegraads bloedverwanten). Ben je oud genoeg? Je mag met toestemming van je ouders trouwen vanaf je zestiende jaar. Als je ouder bent dan achttien jaar heb je geen toestemming meer nodig. 17

18 Gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden Als je gaat trouwen, treedt het huwelijksvermogensrecht in werking. Dit betekent dat de wet regelt hoe het vermogen tussen beide partners is verdeeld. Je moet dus beslissen of je in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden wilt trouwen: Trouwen in gemeenschap van goederen houdt in dat de bezittingen en schulden van beide individuele partners, dus ook die welke te maken hebben met je bedrijf, na het sluiten van het huwelijk, gemeenschappelijk worden. Trouwen onder huwelijkse voorwaarden betekent dat de individuele vermogens en bezittingen van beide partners hun eigendom blijft. Hierbij ontstaan er drie verschillende vermogens: het vermogen van de man, het vermogen van de vrouw en het gemeenschappelijke vermogen. Middels een akte kun je zo een van de huwelijkspartners van bedrijfsverantwoordelijkheid uitsluiten. Huwelijk en onderneming Bij het opstarten van een onderneming in de vorm van een natuurlijk persoon (eenpersoonszaak, vennootschap onder firma of commanditaire vennootschap) is het belangrijk of je getrouwd bent in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden. Zonder huwelijkse voorwaarden is een eigenaar van een onderneming als natuurlijk persoon hoofdelijk aansprakelijk met het totale bezit van man en vrouw samen. Vandaar dat ondernemers vaak trouwen op huwelijkse voorwaarden. Geregistreerd partnerschap Partners kunnen besluiten niet te trouwen, maar kiezen voor een geregistreerd partnerschap. Deze samenlevingsvorm, die veel op het huwelijk lijkt, bestaat sinds 1998 en wordt, vanwege het erfrecht, veel gebruikt door partners van hetzelfde geslacht of mensen die al eens gescheiden zijn. Op het geregistreerd partnerschap zijn de regels van het huwelijksvermogensrecht van toepassing. Alle bezittingen en schulden van beide partners vormen na registratie automatisch één geheel. Om dit te voorkomen kunnen partners, net als bij een huwelijk, voorwaarden opstellen: de partnerschapvoorwaarden. Hiervoor gelden vergelijkbare regels als bij de huwelijkse voorwaarden. Kinderen Er is één onderwerp waarbij deze vorm van samenleven erg verschilt van trouwen. Als een getrouwd stel een kind krijgt, heeft de vader automatisch een familierechtelijke band met het kind. Dit is niet zo bij partnerschapregistratie. Als de partners dan een kind krijgen, zullen de partners de gezamenlijke ouderlijke macht over het kind moeten aanvragen. Twee ouders van hetzelfde geslacht kunnen ook gezamenlijke ouderlijke macht aanvragen. Bij het opstellen van een samenlevingscontract kun je rekening houden met de volgende onderwerpen: kosten van de huishouding, bank- en girorekeningen, roerende zaken, huurwoning, eigen woning, levensverzekering, pensioen, inkomstenverrekening, scheiding, overlijden en geschillen. Samenwonen Mensen die samenwonen, hebben voor de wet weinig rechten en plichten ten opzichte van elkaar. Als de één bijvoorbeeld overlijdt, erft de ander in principe niets. Vandaar dat het belangrijk is dat je, als je gaat samenwonen, een samenlevingscontract laat opstellen bij de notaris. Een samenlevingscontract is een overeenkomst tussen partners die geen gevolgen heeft voor de ander bij een hoofdelijke aansprakelijkheid van één van de partners. Als de ene partner een eigen zaak heeft, heeft dat dus geen consequentie voor de andere partner. 18

19 Kinderen Over de positie, erkenning, verzorging en opvoeding van de kinderen kan in een samenlevingscontract weinig worden geregeld. Als de ouder de ouderlijke macht samen wil uitoefenen met iemand anders, kan deze persoon een verzoek indienen bij de kantonrechter. Fiscaal Gehuwden en geregistreerde partners zijn belastingtechnisch partners. Ook samenwonenden kunnen fiscaal partnerschap aanvragen. Dan doe je gemeenschappelijk één aangifte bij de Belastingdienst. 19