Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen"

Transcriptie

1 1. Toelichting Dit onderwijsprogramma is gebaseerd op de NHG-Standaard Artritis van augustus Met deze kennistoets kunnen deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit de NHG-Standaard Artritis. In de toets wordt telkens een casus gepresenteerd, gevolgd door een of meer stellingen. De deelnemer geeft aan of de stelling juist of onjuist is, of dat hij of zij het antwoord niet weet. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: De huisarts toetst de eigen kennis aan de richtlijnen uit de NHG- Standaard Artritis. Doelgroep: WDH, hagro, toetsgroep, huisartsen-in-opleiding. Tijdsduur: 60 minuten Groepsgrootte: Onbeperkt 3. Uitvoering Leid dit programmaonderdeel kort in. U kunt daarbij de tekst onder Toelichting gebruiken (1 min.). Deel Werkblad 1 (Kennistoets) uit aan alle deelnemers. Geef de deelnemers de gelegenheid de kennistoets in te vullen (25 min.). Deel Werkblad 2 (Antwoordsleutel) uit en geef de deelnemers kort de gelegenheid de antwoorden te vergelijken met de eigen antwoorden (5 min.). Bespreek de antwoorden plenair aan de hand van Docentmateriaal 1 (30 min.). Wanneer de groep hier prijs op stelt, kunnen de deelnemers de scores berekenen. Bekijk de scores echter met een grote slag om de arm, omdat de individuele betrouwbaarheid ervan zeer laag is. De berekening van de scores gaat als volgt. Trek het aantal fout ge scoorde items af van het aantal goed gescoorde items. Negeer de items die met een vraagteken zijn beantwoord. Voorbeeld: 28 items goed beantwoord, zeven items fout beantwoord de goed-minus-fout-score is 28 7 = Organisatie Kopieer de Werkbladen 1 en 2 voor alle deelnemers. U kunt de kennistoets ook vóór de bijeenkomst naar de deelnemers sturen en hen vragen om de toets ingevuld mee te nemen. Maak de toets zelf, en bestudeer Docentmateriaal 1. Zorg dat u goed op de hoogte bent van de inhoud van de NHG-Standaard Artritis en dat u deze tijdens de bijeenkomst bij de hand heeft. 1

2 Werkblad 1 2 Voor u ligt een kennistoets. U kunt hiermee nagaan hoe uw kennis over het huisartsgeneeskundig handelen bij artritis zich verhoudt tot de huidige medische inzichten. De inhoud van de kennistoets komt overeen met de inhoud van de NHG-Standaard Artritis. Een verschil is dat we enkele onderwerpen, die de NHG- Standaard slechts zijdelings behandelt, hier wat verder uitwerken. De vragen zijn gesteld in de vorm van een casus. De casus bestaat uit een inleidende tekst, gevolgd door een of meer beweringen. U kunt bij iedere bewering aangeven of hij klopt of niet. U vult juist of onjuist in als u (vrijwel) zeker bent van het goede antwoord. Kies voor het vraagteken als u twijfelt over het correcte antwoord. Zo voorkomt u dat u gaat gokken, en kunt u achteraf beter terugvinden over welke beweringen u twijfelde. Bij het beantwoorden van de casusvragen kunt u de inleidende tekst als gegeven beschouwen. U geeft alleen uw mening over de bewering zelf. Op één ochtendspreekuur ziet de huisarts twee patiënten met recent ontstane gewrichtsklachten. Het betreft mevrouw De Vries, 55 jaar, en mevrouw Rading, 23 jaar. Bij geen van beiden was er sprake van een voorafgaand trauma of overbelasting. 1. Gelet op de leeftijd is de diagnose reumatoïde artritis bij de oudere mevrouw De Vries waarschijnlijker dan bij de jongere mevrouw Rading. Mevrouw Prezwalsky, 46 jaar, geeft aan dat ze bang is dat zij reumatoïde artritis heeft. De huisarts probeert dit te ontkrachten door te zeggen dat de ziekte betrekkelijk zeldzaam is; zij zegt dat in een gemiddelde huisartsenpraktijk slechts bij 8 tot 12 mensen reumatoïde artritis is vastgesteld. 2. De bewering van de huisarts is correct. De huisarts heeft zojuist op goede gronden aan mevrouw Fleder, 52 jaar, verteld dat zij echte reuma heeft. Mevrouw Fleder schrikt hier nogal van. Ze wil vooral weten wat dit op de lange termijn betekent, of ze bijvoorbeeld in een rolstoel terechtkomt. De huisarts legt uit dat dit moeilijk te voorspellen is, gelet op het wisselende beloop van reumatoïde artritis. Ze vertelt dat de ziekte ook tot stilstand kan komen. 3. De laatste bewering is correct.

3 Werkblad 1 Een maand later bezoekt de dochter van mevrouw Fleder, Lydia, 26 jaar, de huisarts in verband met een pijnlijke elleboog. Ze is bang dat ze ook reumatoïde artritis zal krijgen De kans op reumatoïde artritis is bij Lydia op grond van haar positieve familieanamnese 10 tot 15 keer zo groot als de kans bij een vrouw met een negatieve familieanamnese. De heer Volders, 54 jaar, heeft sinds twee weken gewrichtsklachten aan de rechterknie en de knokkels (MCP s) van de tweede, derde en vierde vinger rechts. De knie doet pijn in rust. Bij onderzoek blijkt de gewrichtsspleet lateraal van het ligamentum patellae pijnlijk en warm. De extensie van de knie is beperkt. De flexie is niet beperkt. Wat betreft de hand: de heer Volders kijkt pijnlijk bij het handen geven. Hij kan zijn vuist niet volledig sluiten en de gewrichtsspleet van de MCP s is bij geringe flexie distaal van de knokkels moeilijk te palperen. 5. Pijn in de knie in rust pleit vóór een artritis. 6. De bevinding dat de extensie van de knie meer is beperkt dan de flexie pleit vóór een artritis. 7. Een pijnlijke gewrichtsspleet pleit vóór een artritis. 8. Pijn bij het handen geven (tangentiële drukpijn) pleit vóór een artritis van de MCP s. 9. Dat de gewrichtsspleet distaal van de knokkel bij geringe flexie moeilijk te palperen is, pleit vóór een artritis van de MCP s. 10. Het niet volledig kunnen sluiten van de vuist pleit vóór een artritis van de MCP s.

4 Werkblad 1 De heer Stelling, 74 jaar, kreeg in de afgelopen maand last van verschillende gewrichten. Het begon met zijn enkels, eerst rechts, daarna links. Nu zijn het twee van zijn vingerkootjes. s Ochtends zijn de gewrichten een half uur lang stijf. Hij heeft geen koorts gehad. Bij onderzoek vindt de huisarts een artritis aan de PIP s van de ringvinger links en middelvinger rechts, evenals aan beide enkels. De huisarts besluit dat het klachtenpatroon van de heer Stelling op dit moment (nog) geen aanleiding is om de diagnose reumatoïde artritis te overwegen. Welke van zijn redenen hiervoor komen overeen met de NHG-standaard? De klachten bij de heer Stelling duren te kort om de diagnose reumatoïde te overwegen. 12. Het aantal gewrichten of gewrichtsgroepen met een artritis is te gering voor de diagnose reumatoïde artritis. 13. De ochtendstijfheid duurt te kort om de diagnose reumatoïde artritis te overwegen. Hans Gorter, 42 jaar, komt op het spreekuur met hevige pijn in zijn rechter voet sinds een dag. Hij heeft al vier tabletten ibuprofen 400 ingenomen, maar de pijn is nauwelijks gezakt. Hij heeft het afgelopen half jaar twee keer eerder soortgelijke klachten gehad, maar minder hevig. Bij onderzoek vindt de huisarts een rood, warm MTP I gewricht. Alle bewegingen van de grote teen zijn pijnlijk. De huisarts stelt de diagnose jicht en overweegt laboratoriumonderzoek ter bevestiging van de diagnose. 14. In dit geval is bepaling van de bezinking zinvol. 15. In dit geval is bepaling van het urinezuur zinvol. De huisarts besluit de heer Gorter colchicine voor te schrijven. 16. In het geval van de heer Gorter is dit beleid conform de NHG-standaard.

5 Werkblad 1 Mevrouw de Zeeuw, 72 jaar, heeft jichtartritis in haar linker voet sinds een dag. Zij is bij de huisarts onder controle vanwege hartfalen klasse II. Hiervoor gebruikt zij al twee jaar als medicatie: hydrochloorthiazide één maal daags 25 mg, enalapril twee maal daags 5 mg en metoprolol één maal daags 25 mg. De huisarts besluit mevrouw de Zeeuw te behandelen met prednisolon Deze behandeling is conform de NHG-standaard. De heer Arends, 51 jaar, heeft sinds 3 jaar last van jicht met een aanvalsfrequentie van drie tot vier keer per jaar. De aanvallen reageren goed op NSAID s. Patiënt is bekend bij de huisarts met hypertensie, die goed gereguleerd is met hydrochloorthiazide één maal daags 25 mg en metoprolol één maal daags 50 mg. De heer Arends komt met de huisarts bespreken wat er gedaan kan worden om het telkens terugkeren van jichtaanvallen te voorkomen. De huisarts overweegt de hydrochlorthiazide te staken en te vervangen door enalapril. Verder stelt hij aan patiënt voor om met allopurinol te beginnen als onderhoudsbehandeling. 18. In dit geval is het staken van hydrochloorthiazide conform de NHG-standaard. 19. Het opstarten van allopurinol bij de heer Arends is conform de NHG-standaard. Na tien dagen klachten aan de handen, polsen en enkels komt de heer Janssens, 38 jaar, bij de huisarts. De heer Janssens heeft zonder succes paracetamol geprobeerd. De huisarts constateert een artritis van de polsen, de MCP s en de enkels. De huisarts schrijft 4 dd 600 mg ibuprofen voor. Na twee weken komt de patiënt terug op het spreekuur. De pijn vermindert nauwelijks door de ibuprofen. Ook het artritisbeeld is klinisch niet veel verbeterd. De huisarts besluit driemaal daags 50 mg diclofenac voor te schrijven. 20. Het voorschrijven van diclofenac in adequate dosering is conform de NHG- Standaard. De huisarts vraagt de heer Janssens over één week terug te komen en vertelt hem dan bij onvoldoende verbetering naar de reumatoloog te zullen verwijzen. 21. Dit voornemen van de huisarts is conform de NHG-standaard.

6 Werkblad 1 De heer Faassen, een 76-jarige gepensioneerde rechter, is door de reumatoloog ingesteld op een disease-modifying antirheumatic drug (DMARD). Hij komt bij de huisarts omdat de reumatoïde artritis opspeelt. Hij vraagt aan de huisarts of hij de dosis van de DMARD kan verhogen of er een NSAID bij kan geven. De huisarts zegt dat hij hierover eerst met de reumatoloog wil overleggen Bij exacerbaties zoals bij bovengenoemde patiënt adviseert de NHG-Standaard om te overleggen met de reumatoloog over wijziging van de medicatie, zelfs als het alleen gaat om de toevoeging van een NSAID. De heer Jaspers, 43 jaar gebruikt al jaren een DMARD. De dosering is niet recent gewijzigd. Hij komt bij u met koorts, exantheem, keelpijn, hoesten en maag-darmklachten. De klachten zijn de dag daarvoor begonnen. De huisarts twijfelt tussen een infectie en bijwerkingen van de DMARD. Daarom zet de huisarts voor zichzelf bijwerkingen van DMARD s op een rijtje. 23. Immunosuppressie is een bijwerking van de meeste DMARD s. 24. Maag-darmklachten zijn een relatief vaak voorkomende bijwerking van DMARD s. Mevrouw Biemans, 56 jaar, gebruikt methotrexaat. Hiermee is haar reumatoïde artritis goed onder controle. Zij blijkt nu een cystitis te hebben. Ze is bekend met een penicilline-allergie. 25. Co-trimoxazol en norfloxacine zijn in dit geval een gelijkwaardige keuze. De heer De Werd, 33 jaar, wordt door de reumatoloog behandeld met leflunomide, een DMARD, in verband met zijn reumatoïde artritis. Zijn vrouw en hij willen in de toekomst graag kinderen. Hij vraagt de huisarts of zijn medicatie risico's voor de baby met zich meebrengt. 26. Een half jaar nadat de patiënt stopt met leflunomide is het risico op afwijkingen bij het kind zoals voor aanvang van deze medicatie.

7 Werkblad 1 Bij Ineke Klaver, 27 jaar, heeft de huisarts een artritis van de rechter pols vastgesteld. De klachten bestaan inmiddels 3 weken en zijn drie weken na een buikgriep ontstaan. De huisarts overweegt de diagnose reactieve artritis. 7 Welke gegevens uit de anamnese pleiten voor deze diagnose? 27. De lokalisatie in de pols. 28. De tijdsinterval tussen de buikklachten en het ontstaan van de artritis. Bij een controle vertelt mevrouw Sledens, een 48-jarige huisvrouw, aan de huisarts dat ze zo min mogelijk beweegt om haar gewrichten te ontzien. Ze is namelijk bang dat haar gewrichten sneller kapot zullen gaan als ze te veel beweegt. Ze heeft gewrichtsklachten (ellebogen, polsen en handen) door reumatoïde artritis. De klachten zijn nu dankzij de behandeling redelijk onder controle. Voor ze reumatoïde artritis kreeg, ging ze naar de sportschool, tafeltenniste ze en werkte ze graag in de tuin. Om de gewrichten zo lang mogelijk goed te laten functioneren, adviseert de huisarts haar om te bewegen en dus niet stil te zitten. De huisarts vertelt mevrouw Sledens dat ze op de sportschool het beste iets kan doen waarbij ze de gewrichten weinig beweegt maar haar spieren wel versterkt (statische belasting, bijvoorbeeld gewichtheffen). Dit is beter dan een meer dynamische activiteit met grotere bewegingsuitslagen (bijvoorbeeld bewegen op muziek). Bovendien, zegt de huisarts, is het goed om de gewrichten te belasten op geleide van de pijn en de zwelling; ook dan zullen de gewrichten langer goed blijven functioneren. 29. Het advies om te blijven bewegen is correct. 30. In dit geval is statische belasting beter dan een dynamische activiteit. 31. Het advies de gewrichten te belasten op geleide van de pijn en de zwelling is correct.

8 Werkblad 1 Op het spreekuur van de huisarts komt een zeer moeilijk lopende mevrouw Klaver, 45 jaar. Ze voelt zich al een paar dagen beroerd en heeft pijn in de rechterknie. Gisteravond was haar temperatuur 39,5 graden Celsius. Bij onderzoek: rode, warm aanvoelende, gezwollen knie. Er is een lichte flexie- en extensiebeperking en een hydrops. De huisarts besluit met spoed te verwijzen Dit beleid is conform de richtlijnen in de NHG-Standaard. Bij mevrouw Bocoum, 56 jaar, is reumatoïde artritis vastgesteld. De ziekte heeft de afgelopen jaren veel gewrichtsschade aangericht, zich bijvoorbeeld uitend in een ulnaire deviatie van de pols. Ze vertelt dat ze sinds een paar dagen de plas niet kan ophouden. Verder heeft zij tintelingen in de benen. De huisarts besluit de reumatoloog te bellen of zij deze patiënte met spoed kan zien. 33. Deze handelwijze is correct.

9 Werkblad 2 9 KENNISTOETS ARTRITIS Antwoordsleutel 1. Onjuist 2. Juist 3. Juist 4. Onjuist 5. Juist 6. Onjuist 7. Juist 8. Juist 9. Juist 10. Juist 11. Onjuist 12. Juist 13. Onjuist 14. Onjuist 15. Juist 16. Onjuist 17. Juist 18. Onjuist 19. Juist 20. Juist 21. Juist 22. Juist 23. Juist 24. Juist 25. Onjuist 26. Onjuist 27. Onjuist 28. Juist 29. Juist 30. Onjuist 31. Juist 32. Juist 33. Juist

10 Docentmateriaal 1 KENNISTOETS Toelichting op de antwoorden 1. Onjuist Zoals blijkt uit onderstaande tabel, is de bijdrage van reumatoïde artritis aan het totale aantal nieuwe, niet-traumatische gewrichtsaandoeningen voor alle leeftijdsgroepen vijf procent of minder, behalve bij vrouwen jonger dan 45 jaar. Bij hen veroorzaakt reumatoïde artritis acht procent van alle niet-traumatische gewrichtsaandoeningen. Nieuwe diagnosen bij niet-traumatische gewrichtsaandoeningen naar leeftijd en geslacht (in procenten) 0-44 jaar jaar 65+ man vrouw man vrouw man vrouw Jicht Reuma Overige artritis Cox/artrose, gonartrose Overig artrose Bron: CMR De prevalentie van reumatoïde artritis neemt wel toe met het stijgen van de leeftijd (zie onderstaande tabel). Patiënten uit een fictieve normpraktijk die op ooit één of meerdere artritis-episoden doormaakten in de twintig jaar daarvoor. Getallen gebaseerd op de CMR-huisartspopulatie. Absolute aantallen (percentage per leeftijdsgroep respectievelijk per totaal). De absolute getallen zijn afrondingen, afgeleid van de percentages. Normpraktijk Jichtartritis Reumatoïde artritis totaal man vrouw totaal man vrouw totaal man vrouw N % N % N % N % N % N % 0-24 jaar ,0 0 0,0 0 0, jaar ,6 3 0,6 1 0,3 2 0,3 1 0,2 1 0, jaar ,7 15 2,7 3 0,9 3 0,5 1 0,3 2 0,7 >65 jaar ,1 11 8,3 7 4,3 6 1,8 2 1,7 3 1,6 totaal ,7 29 2,5 12 1,0 11 0,5 4 0,4 6 0,5 Bron: CMR: Juist Op basis van bevolkingsonderzoek wordt wel gesteld dat de prevalentie van reumatoïde artritis in Nederland ongeveer 10 per 1000 bedraagt. Bij registratie in de huisartsenpraktijk komt de prevalentie van reumatoïde artritis echter niet hoger dan 2 per 1000 voor mannen en 5 per 1000 voor vrouwen. Bij de gemiddelde huisarts is bij ongeveer 10 patiënten reumatoïde artritis vastgesteld. Per jaar komen daar 1 tot 2 nieuwe patiënten bij.

11 Docentmateriaal 1 3. Juist Het beloop van reumatoïde artritis is wisselend. De verschijnselen kunnen in de loop van de tijd helemaal tot rust komen en zelfs verdwijnen. Van de mensen in de open populatie die aan de criteria voor reumatoïde artritis voldoen, voldoet na 3 tot 5 jaar 70 procent niet meer aan die criteria. 4. Onjuist Erfelijke factoren spelen een rol bij het ontstaan van reumatoïde artritis, maar voor een individu is de kans klein dat hij ook reumatoïde artritis krijgt als het in de familie voorkomt. De kans op reumatoïde artritis voor het zestigste levensjaar is naar schatting ongeveer 1,5 procent voor vrouwen en 0,7 procent voor mannen. Voor eerstegraads verwanten (broers, zussen, ouders en kinderen) is deze kans ongeveer 5 procent voor vrouwen en 3 procent voor mannen. Over het hele leven genomen is de extra kans dus waarschijnlijk maar enkele procenten. Mogelijk geldt hierop een uitzondering voor eeneiige tweelingen. 5. Juist Ontstoken gewrichten zijn ook in rust pijnlijk. 6. Onjuist 7. Juist U vindt de antwoorden in onderstaande tabel. Verschijnselen bij het lichamelijk onderzoek die wijzen op een artritis van de knie Inspectie Palpatie Algemeen let op roodheid, let op warmte, zwelling, atrofie, zwelling, pijn standafwijkingen Knie zwelling boven en naast de patella door verdikking van synovia en hydrops 8. Juist 9. Juist 11 a. pijnlijke gewrichtsspleet juist boven het tibiaplateau en naast het ligamentum patellae b. ballottement patella c. warmte (vergelijk huidtemperatuur met de temperatuur boven de quadriceps) Bewegingsonderzoek in het algemeen flexie meer beperkt dan extensie a. flexie meer beperkt dan extensie, maar opvallend: éérst (geringe) flexiecontractuur b. bij geringe artritis alleen pijn in de uiterste standen

12 Docentmateriaal 1 10 Juist U vindt de antwoorden in onderstaande tabel. Verschijnselen bij het lichamelijk onderzoek die wijzen op een artritis van de MCP s Inspectie Palpatie Algemeen let op roodheid, zwelling, let op warmte, zwelwijkingen atrofie, standafling, pijn MCP ruimte tussen de knokkels opgevuld, later ulnaire deviatie 11. Onjuist 12. Juist 13. Onjuist De NHG-standaard adviseert om de diagnose reumatoïde artritis te overwegen, als er sprake is van: - een symmetrische artritis (vaak zonder roodheid) in drie of meer gewrichten/ gewrichtsgroepen, waarbij vooral de MCP-, PIP-, pols- en MTP-gewrichten aangedaan zijn; - tangentiële drukpijn in MCP s of MTP s; - ochtendstijfheid van een half uur of meer; - artritissymptomen die vier weken of langer aanhouden; - reumaknobbels (vaste subcutane knobbels aan de strekzijde van onderarmen of elleboog). De eerste vier criteria zijn de belangrijkste; zij gaan over ochtendstijfheid, aantal, lokalisatie en symmetrie van de aangedane gewrichten en de duur van de klachten. De subcutane reumanoduli kunnen de diagnose bevestigen, maar zijn vaak niet aanwezig. 14. Onjuist Bij elke vorm van artritis kan de BSE verhoogd zijn, vooral bij ontstekingen van grote gewrichten. Een verhoogde BSE onderscheidt echter niet naar oorzaak en een normale BSE sluit een bacteriële artritis niet uit. 15. Juist Bij een vermoeden van een jichtartritis maakt een verhoogd urinezuur de diagnose waarschijnlijker. Er is geen bewijs dat met het bepalen van urinezuur tot vier weken na de aanval gewacht moet worden, zoals in de eerdere NHG-standaard Jicht werd aanbevolen. 12 a. moeilijk te palperen gewrichtsspleet distaal van de knokkel bij geringe flexie b. pijn bij handen geven : tangentiële drukpijn Bewegingsonderzoek in het algemeen flexie meer beperkt dan extensie verminderde knijpkracht, niet volledig kunnen sluiten van de vuist, flexie meer beperkt dan extensie

13 Docentmateriaal Onjuist. In dit geval adviseert de standaard om pas voor een ander middel te kiezen als er na drie tot vijf dagen geen verbetering is. Nog 2 dagen voortzetten van de ibuprofen in een hoge dosering ( 3 dd 600 mg) is het correcte advies. 17. Juist Prednisolon één maal daags mg gedurende 5-10 dagen of een NSAID in een hoge dosering zijn beide eerste keus bij een jichtaanval. In dit geval heeft het bij mevrouw de Zeeuw de voorkeur om geen NSAID voor te schrijven vanwege haar hartfalen en haar leeftijd. Het is daarom correct om voor prednisolon te kiezen. 18. Onjuist Volgens de NHG-standaard is er geen bewijs voor een directe relatie tussen diureticagebruik en het krijgen van jichtaanvallen. Jicht is alleen rechtstreeks geassocieerd met hypertensie en hart- en vaatziekten, aandoeningen waarbij wel regelmatig diuretica worden voorgeschreven. Er is dan ook geen reden om met de hydrochloorthiazide te stoppen. 19. Juist Urinezuurverlagende therapie is aan de orde als de patiënt de aanvalsfrequentie niet acceptabel vindt. Meer dan drie keer per jaar wordt wel als norm genoemd. Allopurinol is dan het middel van de eerste keus. 20. Juist De reacties op NSAID s verschillen per patiënt. Als het ene NSAID niet genoeg invloed heeft, kan de patiënt na enkele weken een ander NSAID proberen. Diclofenac, een arylazijnzuurderivaat, heeft een andere chemische basisstructuur dan naproxen en ibuprofen (beide arylpropionzuurderivaten). Een overstap naar diclofenac ligt daarom het meest voor de hand. Geadviseerd wordt om niet meer dan twee NSAID s te proberen. 21. Juist Bij artritis van polsen, MCP s en enkels, die langer dan vier weken duurt, moet reumatoide artritis als diagnose overwogen worden. De standaard adviseert patiënten met een sterke verdenking op reumatoide artritis zo snel mogelijk naar de reumatoloog te verwijzen, omdat de prognose van reumatoide artritis aanzienlijk verbetert, als patiënten zo vroeg mogelijk worden behandeld met disease-modifying antirheumatic drugs. 22. Juist De NHG-Standaard adviseert om bij tussentijdse exacerbaties de medicatie alleen na overleg met de reumatoloog aan te passen. 23. Juist 24. Juist De belangrijkste bijwerkingen van DMARD s zijn immunosuppressie en maagdarmklachten. Een infectie kan zich door immunosuppressie atypisch uiten en zich anders ontwikkelen dan bij iemand met een gezonde afweer. Hoewel een virale infectie bij de heer Jaspers het meest voor de hand ligt, is het goed 13

14 Docentmateriaal 1 om u te realiseren dat DMARD s een bijzondere groep geneesmiddelen vormen met belangrijke bijwerkingen en interacties met andere medicatie. In het Farmacothera peutisch Kompas vindt u hierover meer informatie. 25. Onjuist Volgens de NHG-Standaard Urineweginfecties uit 2005 heeft mevrouw Biemans per definitie een gecompliceerde urineweginfectie vanwege het gebruik van immunosuppressiva. Het eerste keus middel hiervoor, amoxicilline-clavulaanzuur, kan niet worden voorgeschreven vanwege haar penicilline-allergie. Tweede keus zijn co-trimoxazol of chinolonen. Het probleem hier is echter dat mevrouw Biemans methotrexaat gebruikt. In combinatie met methotrexaat mag u geen trimethoprim of trimethoprim bevattend preparaat (zoals cotrimoxazol) voorschrijven vanwege de sterk vergrote kans op leukopenie. Praktische tip: hoewel u het methotrexaatrecept waarschijnlijk niet verlengt, kunt u, afhankelijk van uw HIS, de interactie gemakkelijk opsporen door methotrexaat op te nemen in de medicatielijst. Raadpleeg hiervoor (een deskundige over) uw HIS. 26. Onjuist Tijdens het gebruik van leflunomide en tot twee jaar na het staken daarvan mag een vrouw niet zwanger worden en een man geen kind verwekken, tenzij een strenge wash-out met cholestyramine wordt toegepast. Voor methotrexaat en azathioprine worden zwangerschap en het verwekken van nageslacht tot en met drie maanden na beëindiging van het gebruik afgeraden. 27. Onjuist 28. Juist Volgens de standaard moet de diagnose reactie artritis overwogen worden bij: - een mono- of oligo-artritis, meestal van de onderste extremiteiten. - een artritis, die één tot drie weken na een infectie elders in het lichaam is ontstaan - jongere patiënten 29. Juist Als een patiënt de gewrichten niet gebruikt, krijgt hij last van spieratrofie, kraakbeendegeneratie en subchondrale botontkalking. Het niet-gebruiken van gewrichten geeft instabiliteit en functie- en/of coördinatieverlies van de gewrichten, naast algemeen conditieverlies. Natuurlijk is het niet de bedoeling om door overbelasting een artritis te provoceren; men zal een individueel evenwicht moeten vinden. 30. Onjuist Dynamische activiteit geeft betere resultaten dan statische activiteit. Gewichtheffen heeft bovendien als nadeel dat het gewicht grotendeels de belasting bepaalt, en niet de waarneming wat de patiënt op dat moment aankan. Natuurlijk is het verstandig dat ze iets doet wat ze leuk vindt; dat maakt het makkelijker om ook op langere termijn te blijven bewegen. 14

15 Docentmateriaal Juist Gedoseerd belasten en op tijd rust nemen op geleide van de pijn en zwelling van de gewrichten zijn belangrijke gewrichtsbeschermende maatregelen. Patiënten moeten langdurig staan en lopen vermijden bij pijnlijke knieën, enkels of voeten, en bijvoorbeeld geen flessen of potten openen of schroeven draaien als de vingergewrichten pijnlijk zijn. Bij pijn in de ellebogen kan men bijvoorbeeld beter niet in de tuin spitten, timmeren of zware voorwerpen dragen. Zo mogelijk kan men de belasting ook verminderen met goed gereedschap, zoals een elektrische blikopener. De ergotherapeut kan hierover instrueren. Verder is het verstandig om grote in plaats van kleine gewrichten te gebruiken (bijvoorbeeld de tas over de schouder of onder de arm dragen, en niet aan de vingers) en de kracht te verdelen over meerdere gewrichten (bijvoorbeeld met twee handen werken in plaats van met één hand). 32. Juist Artritis van één, meestal groot, gewricht gepaard met koorts, wijst op bacteriële artritis. Vaak heeft de patiënt koude rillingen en is de huid plaatselijk rood. Een patiënt bij wie u een bacteriële artritis vermoedt, verwijst u met spoed. U puncteert bij voorkeur niet zelf omdat vertraging in de behandeling van een septische artritis extra gewrichtsschade veroorzaakt. Bovendien zijn er in de tweede lijn betere mogelijkheden om het aspiraat te beoordelen (grampreparaat, kristalonderzoek) en op kweek te zetten. Bacteriële artritis komt weinig voor. Echter, patiënten met een chronisch inflammatoire gewrichtsziekte zoals reumatoïde artritis, en patiënten met immunosuppressieve therapie (DMARD s) hebben een grotere kans op een bacteriële artritis. 33. Juist Dit beeld rechtvaardigt een spoedverwijzing. Differentieel-diagnostisch is er een vermoeden van instabiliteit van de cervicale wervelkolom met (sub)luxatie van de eerste of de tweede cervicale wervel en myelumcompressie. Dit kan zich onder andere uiten in incontinentie en tintelende, eventueel opspringende benen. Vaak zijn gespecialiseerde heelkundige ingrepen noodzakelijk. Andere redenen voor spoedverwijzingen zijn bijvoorbeeld zenuwuitval en peesruptuur als complicatie van reumatoïde artritis. 15

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004.

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 van november 2004. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit de NHG-Standaard Bemoeilijkte

Nadere informatie

REUMATOLOGIE CASUSSCHETSEN

REUMATOLOGIE CASUSSCHETSEN REUMATOLOGIE April 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Man, 35 jaar. Sinds 4 weken pijnlijke PIP s re hand. Zijn ring past niet meer. Rechter pols is ook gevoelig, niet warm of rood, wel iets gezwollen. Eindstanden

Nadere informatie

slaap kennistoets Slaap Kennistoets 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie

slaap kennistoets Slaap Kennistoets 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Met behulp van de kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen over de richtlijnen uit de NHG-Standaard Slapeloosheid

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M42 Mictieklachten bij mannen van maart 2013. Met deze kennistoets kunnen de deelnemers hun kennis toetsen aan de richtlijnen uit

Nadere informatie

Kennistoets acute keelpijn

Kennistoets acute keelpijn Acute keelpijn: kennistoets Aanvullende diagnostiek 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M11 van feb 2007 (tweede herziening) Het hoofdstuk Keelpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd

Nadere informatie

REUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

REUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN REUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN April 2004 Inleiding De werkafspraak Reumatologie is in 2004 gepubliceerd, aansluitend op de bestaande NHG standaard en

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M04 van augustus 2012. Een acuut trauma van de enkel is het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat. Bij het naar binnen

Nadere informatie

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid?

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Met behulp van de Kennistoets kunnen de praktijkassistentes nagaan hoe hun kennis over hun handelen bij slapeloosheid en slaapmedicatie

Nadere informatie

REUMATOLOGIE casusschetsen

REUMATOLOGIE casusschetsen REUMATOLOGIE casusschetsen 1 REUMATOLOGIE April 2004 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Man, 35 jaar. Sinds 4 weken pijnlijke PIP s re hand. Zijn ring past niet meer. Rechter pols is ook gevoelig, niet warm of

Nadere informatie

Informatie voor patiënten met. jicht

Informatie voor patiënten met. jicht Informatie voor patiënten met jicht > De geboden informatie in deze brochure hoeft niet voor u te gelden. Raadpleeg uw arts voor advies betreffende uw specifieke situatie. Informatie voor patiënten met

Nadere informatie

Compagnonscursus 2012

Compagnonscursus 2012 Compagnonscursus 2012 Artritis: Aankomen of afblijven? Marcel Posthumus Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Groningen Inhoud Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Mono-artritis

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Vaardigheid schouderonderzoek. Schoudersklachten: Vaardigheid schouderonderzoek. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur

Verdiepingsmodule. Vaardigheid schouderonderzoek. Schoudersklachten: Vaardigheid schouderonderzoek. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur Schoudersklachten: 1. Toelichting Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG Standaard van oktober 2008 (tweede herziening). De anatomie van de schouder is globaal wel bekend bij de huisarts. Veelal

Nadere informatie

REUMATOLOGIE achtergronden casusschetsen

REUMATOLOGIE achtergronden casusschetsen REUMATOLOGIE achtergronden casusschetsen 1 Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd. REUMATOLOGIE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN

Nadere informatie

Azathioprine. (Imuran)

Azathioprine. (Imuran) Azathioprine (Imuran) Bij reumatische aandoeningen In overleg met uw reumatoloog heeft u besloten om azathioprine (Imuran) te gaan gebruiken of u overweegt dit te gaan doen. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

Methotrexaat. Poli Reumatologie

Methotrexaat. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog vragen dan kunt

Nadere informatie

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN 1137 Inleiding Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het

Nadere informatie

Tumor Necrosis Factor (TNF)

Tumor Necrosis Factor (TNF) Reumatologie Tumor Necrosis Factor (TNF) alfa blokkerende behandeling TNF-alfa blokkerende behandeling Toedieningsvorm: Infliximab: intraveneus, via een infuus in de bloedvaten. Dit gebeurt op de afdeling

Nadere informatie

jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie

jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie jicht Birgit Kraft, Mirella Bes, Marjonne Creemers Namens de vakgroep reumatologie inhoud 1. Casus 2. Jicht; pathofysiologie, epidemiologie en kliniek, epidemiologie 3. Richtlijn jicht 4. Zorgpad jicht

Nadere informatie

Knieproblemen: samenwerking met de fysiotherapeut

Knieproblemen: samenwerking met de fysiotherapeut Knieproblemen: Samenwerking met de fysiotherapeut 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG Standaard Niet-traumatische knieproblemen bij kinderen en adolescenten van juni 2009 en op NHG Standaard

Nadere informatie

Reumatische aandoeningen

Reumatische aandoeningen 400035 Reumatische aandoeningen_400035 Reumatische aandoeningen 24-04-12 1 Reumatische aandoeningen WAT IS REUMA MEDICIJNEN BIJ REUMA WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN

Nadere informatie

Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn

Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn 15 2 Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn Koos van Nugteren Samenvatting De knie-endoprothese wordt vrijwel altijd geïmplanteerd bij personen met ernstige

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen Traumatische knieproblemen: 1. Toelichting op de module 1 Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van maart 2010. In de NHG-Standaard Traumatische knieproblemen worden aanbevelingen gedaan over het

Nadere informatie

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden?

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden? METHOTREXAAT 1173 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de werking en bijwerkingen van Methotrexaat. De folder is bedoeld voor psoriasispatiënten die behandeld worden met Methotrexaat. Wat is

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Voorlichting bij gonartrose. Voorlichting bij gonartrose. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.

Verdiepingsmodule. Voorlichting bij gonartrose. Voorlichting bij gonartrose. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3. 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op NHG-Standaard van mei 2008. Gonartrose is de meest voorkomende chronische gewrichtsaandoening. De prevalentie neemt toe met de leeftijd en het beloop is wisselend.

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran ) bij reumatische aandoeningen

Azathioprine (Imuran ) bij reumatische aandoeningen Azathioprine (Imuran ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel azathioprine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Prednison. Reumatologie. alle aandacht

Prednison. Reumatologie. alle aandacht Prednison Reumatologie alle aandacht Prednison (Corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken,

Nadere informatie

Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden)

Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden) Patiënteninformatie Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden) rkz.nl Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de NHG-Standaard van juni 2013. In een deel van de Nederlandse huisartsenpraktijken handelt een praktijkassistente een urineweginfectie bij gezonde, niet-zwangere

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog

Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog Prednison (corticosteroïden) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0907 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u prednison gaat gebruiken. In deze folder

Nadere informatie

Onderwijsprogramma Het Patient Partners onderwijsprogramma is vooral gericht op het leren herkennen van reumatoïde artritis in een vroeg stadium.

Onderwijsprogramma Het Patient Partners onderwijsprogramma is vooral gericht op het leren herkennen van reumatoïde artritis in een vroeg stadium. De patiënt-docenten van de Stichting Onderwijsprogramma Patient Partners zetten zich in voor een vroege herkenning en behandeling van reumatoïde artritis (RA). Hierdoor kan onherstelbare gewrichtsschade

Nadere informatie

Reumatologie. Patiënteninformatie. NSAID's. Ontstekingsremmende pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis

Reumatologie. Patiënteninformatie. NSAID's. Ontstekingsremmende pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis Reumatologie NSAID's i Patiënteninformatie Ontstekingsremmende pijnstillers Slingeland Ziekenhuis Algemeen NSAID's (Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drug) zijn ontstekingsremmende pijnstillers. Deze medicijnen

Nadere informatie

INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER INFLIXIMAB (REMICADE ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een anti-tnf middel voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te

Nadere informatie

INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER RITUXIMAB (MABTHERA ) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een Biological (rituximab) voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie

Maag-, Darm- en Leverziekten. Methotrexaat.

Maag-, Darm- en Leverziekten. Methotrexaat. Maag-, Darm- en Leverziekten Methotrexaat www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Algemeen... 3 Werking... 3 Gebruik... 4 Mogelijke bijwerkingen... 4 Aanvullende informatie... 6 Het effect op vruchtbaarheid,

Nadere informatie

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0906 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u methotrexaat (MTX) gaat gebruiken. In deze folder leest

Nadere informatie

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Leflunomide. (Arava) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen

Leflunomide. (Arava) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen Leflunomide (Arava) Bij reumatische aandoeningen In overleg met uw reumatoloog heeft u besloten dat u Leflunomide gaat gebruiken voor behandeling van uw reumatische aandoening of u overweegt dit te doen.

Nadere informatie

Behandeling met Methotrexaat

Behandeling met Methotrexaat Behandeling met Methotrexaat Informatie voor patiënten F0865-3129 juli 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

REUMATOLOGIE. Prednison. (corticosteroïden) BEHANDELING

REUMATOLOGIE. Prednison. (corticosteroïden) BEHANDELING REUMATOLOGIE Prednison (corticosteroïden) BEHANDELING Prednison (corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. 1.

Verdiepingsmodule. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel. 1. Medische besliskunde 1: De patiënt met een dikke enkel 1. Toelichting Hoe groot is de kans dat een patiënt met enkelletsel een fractuur heeft? In deze module maken de deelnemers rekensommen met fictieve

Nadere informatie

Enbrel. Behandeling met. Poli Reumatologie

Enbrel. Behandeling met. Poli Reumatologie 00 Enbrel Behandeling met Poli Reumatologie Om Enbrel goed te gebruiken, is het belangrijk dat u een aantal dingen weet. Lees daarom deze folder goed door. Heeft u na het lezen nog vragen, stel ze aan

Nadere informatie

Sulfasalazine. (Salazopyrine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen

Sulfasalazine. (Salazopyrine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen Sulfasalazine (Salazopyrine) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten sulfasalazine gaat gebruiken of u overweegt dit te

Nadere informatie

Bewegingsapparaat bij het ouder worden

Bewegingsapparaat bij het ouder worden Meer leren over lichaam en gezondheid Bewegingsapparaat bij het ouder worden Sandrine Bours Reumatoloog MUMC+ Agenda Inleiding Osteoporose Artrose Artritis Reumatoïde artritis Jicht Inleiding Skelet nodig

Nadere informatie

Inleiding. Reumatische ziekten

Inleiding. Reumatische ziekten De reumatoloog Inleiding Ieder jaar bezoekt een groot aantal mensen de huisarts met klachten van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en botten). Vaak is de huisarts in staat de diagnose

Nadere informatie

Wat is methotrexaat? Hoe werkt MTX? Hoe goed werkt MTX?

Wat is methotrexaat? Hoe werkt MTX? Hoe goed werkt MTX? Methotrexaat Uw dermatoloog heeft met u gesproken over methotrexaat. Methotrexaat wordt ook wel MTX genoemd. In deze folder vindt u informatie over dit geneesmiddel. Hebt u na het lezen van de folder nog

Nadere informatie

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog

Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u het medicijn methotrexaat gaat gebruiken.

Nadere informatie

Ongedifferentieerde spondylartritis

Ongedifferentieerde spondylartritis Ongedifferentieerde spondylartritis Wat is ongedifferentieerde spondylartritis? Spondylartritiden is een groep van chronische ziekten die bij elkaar horen omdat patiënten vaak dezelfde klachten hebben.

Nadere informatie

Inleiding Wat is jicht Hoe ontstaat jicht

Inleiding Wat is jicht Hoe ontstaat jicht JICHT 614 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u jicht heeft. Deze brochure is bedoeld om u informatie te geven over het ziektebeeld, de behandeling en wat u zelf kunt doen. Wat is jicht Jicht

Nadere informatie

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Methotrexaat bij reumatische aandoeningen Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding U heeft van uw behandelend arts het medicijn methotrexaat voorgeschreven gekregen. Om dit medicijn

Nadere informatie

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van november 2006 (tweede herziening)

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van november 2006 (tweede herziening) voor praktijkassistentes 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van november 2006 (tweede herziening) Het hoofdstuk Oorpijn in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd op de NHG- Standaard

Nadere informatie

Prednison/ prednisolon

Prednison/ prednisolon Patiënteninformatie Prednison/ prednisolon Informatie over dit medicijn bij reumatische aandoeningen 1234567890-terTER_ Prednison/ prednisolon Informatie over dit medicijn bij reumatische aandoeningen.

Nadere informatie

Colchicine. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Colchicine. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Colchicine U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u colchicine gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van juli 2005 Een patiënt met een urineweginfectie krijgt vaak alleen een recept mee, ziet soms

Nadere informatie

Prednison Voorgeschreven door de reumatoloog

Prednison Voorgeschreven door de reumatoloog Prednison Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u prednison gaat gebruiken. In deze folder

Nadere informatie

Prednisolon en Prednison

Prednisolon en Prednison Reumatologie Prednisolon en Prednison i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw reumatoloog heeft u het gebruik van Prednisolon/Prednison voorgesteld. De werking van Prednison is gelijk aan

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Artritis

Kennislacunes NHG-Standaard Artritis Kennislacunes Kennislacunes* (Etiologie jichtartritis, reactieve artritis, reumatoïde artritis (hoofdtekst)) (Betrouwbare cijfers over het voorkomen van artritiden in de huisartspraktijk (met uitzondering

Nadere informatie

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Adalimumab (Humira) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Adalimumab (Humira).

Nadere informatie

161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:

161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on: Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen

Nadere informatie

POLYMYALGIA RHEUMATICA (PMR) FRANCISCUS GASTHUIS

POLYMYALGIA RHEUMATICA (PMR) FRANCISCUS GASTHUIS POLYMYALGIA RHEUMATICA (PMR) FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding U heeft van uw reumatoloog te horen gekregen dat u Polymyalgia Rheumatica (PMR) heeft. In deze folder vindt u algemene informatie over PMR. Mogelijk

Nadere informatie

Behandeling van psoriasis met methotrexaat

Behandeling van psoriasis met methotrexaat Behandeling van psoriasis met methotrexaat In overleg met uw dermatoloog heeft u besloten om voor de behandeling van uw psoriasis methotrexaat te gaan gebruiken. In deze folder leest u hoe dit middel werkt

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHGStandaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling

Nadere informatie

Wat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties...

Wat is artrose? Hoe ontstaat artrose? Klachten Diagnostiek Behandeling Adviezen Medicijnen Operaties... Artrose van de knie Inhoudsopgave Wat is artrose?... 1 Hoe ontstaat artrose?... 1 Klachten... 2 Diagnostiek... 2 Behandeling... 2 Adviezen... 2 Medicijnen... 3 Operaties... 3 Comfortabel leven met artrose

Nadere informatie

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis Reumatologie Leflunomide i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder kunt u lezen over het medicijn Leflunomide en waar u op moet letten wanneer u het

Nadere informatie

6-Mercaptopurine (Purinethol) bij Inflammatoire Darmziekten (Ziekte van Crohn / colitis ulcerosa )

6-Mercaptopurine (Purinethol) bij Inflammatoire Darmziekten (Ziekte van Crohn / colitis ulcerosa ) 6-Mercaptopurine (Purinethol) bij Inflammatoire Darmziekten (Ziekte van Crohn / colitis ulcerosa ) Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar 2 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het

Nadere informatie

Azathioprine bij IBD. Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Azathioprine bij IBD. Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar Azathioprine bij IBD Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met azathioprine. In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Azathioprine (Imuran). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog

Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog Leflunomide Voorgeschreven door de reumatoloog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u leflunomide gaat gebruiken. In deze

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog

Patiënteninformatie. Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Patiënteninformatie Infliximab Voorgeschreven door de reumatoloog Inhoud Inleiding... 3 Werking van infliximab... 3 Wanneer wordt infliximab voorgeschreven?... 3 Voorbereiding... 3 Het gebruik van infliximab...

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog

Patiënteninformatie. Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog Patiënteninformatie Methotrexaat Voorgeschreven door de reumatoloog 2 Inhoud Inleiding... 4 Werking van MTX... 4 Het gebruik van MTX... 5 Tabletten... 5 Injecties... 5 Bijwerkingen... 5 Controle... 6 Wat

Nadere informatie

Inleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose

Inleiding Wat is artrose De oorzaken van artrose Artrose 1237 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artrose heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening zelf en over de behandeling. Maar misschien

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie

Methotrexaat (MTX) Medicatie. Poli Reumatologie 00 Methotrexaat (MTX) Medicatie Poli Reumatologie 1 U heeft in overleg met uw arts besloten Methotrexaat te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen nog

Nadere informatie

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)?

WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? WAT IS ORENCIA (ABATACEPT)? Wat is ORENCIA? Wat is ORENCIA? 3 Waarom heb ik ORENCIA voorgeschreven gekregen? 4 Wat kan ik verwachten van de behandeling met ORENCIA? 4 Hoe werkt ORENCIA? 4 Hoe neem ik ORENCIA?

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis

St. Antonius Ziekenhuis REUMATOLOGIE Behandeling met methotrexaat BEHANDELING Behandeling met methotrexaat Uw reumatoloog heeft u methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie

Benzbromaron (Desuric)

Benzbromaron (Desuric) Benzbromaron (Desuric) U heeft in overleg met uw reumatoloog besloten dat u benzbromaron gaat gebruiken of u overweegt dit te doen. Deze folder geeft u informatie over dit geneesmiddel. Neem altijd uw

Nadere informatie

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten (en hun naasten) die door de behandelend arts methotrexaat voorgeschreven hebben gekregen.

Nadere informatie

Toetsstation. Schouderklachten

Toetsstation. Schouderklachten Toetsstation Schouderklachten Algemene gegevens Classificatiecode(s) L08, L92 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is de gegevens te verzamelen die nodig zijn voor de diagnostiek bij een patiënt

Nadere informatie

Prednison, prednisolon (corticosteroïden)

Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Uw behandelend arts heeft u prednison voorgeschreven. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa informatiefolder NNIC folder AZA uitgave maart 2011 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen binnen het

Nadere informatie

Kennistoets kinderen met koorts

Kennistoets kinderen met koorts 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M29 van mei 2008. Het hoofdstuk Koorts kind in de NHG-Telefoonwijzer is gebaseerd op de NHG-Standaard over het onderwerp en geeft

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa formatiefolder Polikliniek Maag-Darm-Leverziekten 2 Uw behandelend arts en/of IBD verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting Dit programma is gebaseerd op de bijlage prostaatcarcinoom van de NHG- Standaard Mictieklachten bij mannen van oktober 2014. De huisarts krijgt met enige regelmaat een verzoek van gezonde

Nadere informatie

Bursitis Trochanterica Injectie

Bursitis Trochanterica Injectie Bursitis Trochanterica Injectie Therapeutische injectie uitleg Hier onder volgt de uitleg van uw kwaal, een afbeelding van de aangedane structuur, een beschrijving van de techniek waarmee de ingreep is

Nadere informatie

Azathioprine Imuran, Azafalk

Azathioprine Imuran, Azafalk Azathioprine Imuran, Azafalk Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: azathioprine. Hoe werkt azathioprine?

Nadere informatie

Salazopyrine begint pas 6 tot 12 weken na de eerste inname te werken en is werkzaam op lange termijn mits langdurige toediening.

Salazopyrine begint pas 6 tot 12 weken na de eerste inname te werken en is werkzaam op lange termijn mits langdurige toediening. Salazopyrine Salazopyrine (sulfasalazine) Salazopyrine vermindert gewrichtsklachten (pijn, stijfheid en zwelling van gewrichten) en voorkomt gewrichtsschade. Het wordt onder andere gebruikt bij de behandeling

Nadere informatie

REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS

REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u reumatoïde artritis (RA) heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening

Nadere informatie

Sarcoïdose. & het gewricht. Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen.

Sarcoïdose.  & het gewricht. Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen. Sarcoïdose & het gewricht Gewrichtsklachten komen bij sarcoïdose veelvuldig voor. Hierbij ontstaan pijn en problemen met bewegen. www.sarcoidose.nl Wat is een gewricht? Een gewricht is een verbinding tussen

Nadere informatie

NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib

NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib Ontstekingsremmende pijnstillers NSAID s = Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs: Diclofenac Indometacine Meloxicam Piroxicam Ibuprofen Naproxen Fenylbutazon Celecoxib Etoricoxib Inhoud Hoe werkt NSAID?

Nadere informatie

De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten

De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten De invloed van ontstekingsreuma en -behandeling op hart- en vaatziekten In Nederland hebben ongeveer 400.000 mensen last van ontstekingsreuma. Deze vorm van reuma kenmerkt zich door langdurige gewrichtsontstekingen.

Nadere informatie

Fase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen.

Fase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen. Stroomdiagram Liespijn Onderstaand stroomdiagram kan worden gebruikt voor het diagnostisch proces, bij patiënten met liespijn. Hierbij wordt de nadruk gelegd op artrogene problematiek. Niet atrogene aandoeningen

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran)

Azathioprine (Imuran) Azathioprine Azathioprine (Imuran) Uw reumatoloog heeft u Azathioprine voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het belangrijk dat

Nadere informatie

De reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei

De reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei De reumatoloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Reumatische ziekten 3 Artritis 3 Bindweefselziekten of systeemziekten 3 Artrose 3 Weke delen-reuma 3 Pijnsyndromen 4 De reumatoloog 4 Onderzoek

Nadere informatie

PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE

PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE PATIËNTENFOLDER ORTHOPEDIE Artrose van de knie Algemeen Er is bij u artrose in uw knie vastgesteld. Aan de hand van deze folder krijgt u informatie over de knie, de diagnose artrose, de gevolgen en behandeling

Nadere informatie

Methotrexaat REUMATOLOGIE. Gebruik van methotrexaat

Methotrexaat REUMATOLOGIE. Gebruik van methotrexaat REUMATOLOGIE Methotrexaat Gebruik van methotrexaat Deze folder is een gezamenlijke uitgave van de poli reumatologie van het Laurentius Ziekenhuis Roermond en het Sint Jans Gasthuis te Weert. Inleiding

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen

Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen Azathioprine (Imuran ) bij dermatologische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel azathioprine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Plaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen

Plaquenil. (Hydroxychloroquine) Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Bij reumatische aandoeningen Plaquenil (Hydroxychloroquine) Bij reumatische aandoeningen U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Plaquenil gaat gebruiken of u overweegt dit te

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen 1. Toelichting op het onderwijsmateriaal 1 Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Buikpijn is een veelvoorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. Het is ook een moeilijke

Nadere informatie

Ingeklemde zenuw in de pols. Carpal tunnel syndroom

Ingeklemde zenuw in de pols. Carpal tunnel syndroom Ingeklemde zenuw in de pols Carpal tunnel syndroom Inhoudsopgave Wat is het carpal tunnel syndroom... 1 Waardoor wordt het veroorzaakt... 2 Klachten... 2 Diagnose... 3 Behandeling... 3 Tot slot... 5 Wat

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran )

Azathioprine (Imuran ) Azathioprine (Imuran ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder AZA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL

Nadere informatie

Knie Artrose. Saskia Wiersma- Tuinstra. Orthopedisch chirurg. www.rijnlandorthopedie.nl

Knie Artrose. Saskia Wiersma- Tuinstra. Orthopedisch chirurg. www.rijnlandorthopedie.nl Knie Artrose Saskia Wiersma- Tuinstra Orthopedisch chirurg 1 Inleiding q Artrose meest voorkomende gewrichtsaandoening in Nederland q Gonartrose meest voorkomende beroepsziekte aan de onderste extremiteit

Nadere informatie

INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie