WEGWIJZER INHOUDSTAFEL. Voorwoord EEN GEMEENTELIJK ECONOMISCH BELEID UITBOUWEN. I.1 Een ondernemingsvriendelijk beleid uitbouwen

Transcriptie

1 WEGWIJZER INHOUDSTAFEL Voorwoord I EEN GEMEENTELIJK ECONOMISCH BELEID UITBOUWEN I.1 Een ondernemingsvriendelijk beleid uitbouwen 1 Ambities van het gemeentelijk economisch beleid Ambities vertellen wat het gemeentelijk economisch beleid wil bereiken Waarom ambities formuleren? Ambities geven richting aan de beleidscyclus Ambities zorgen voor het overstijgen van de feitelijke situatie Ambities zorgen voor een integrale aanpak Wat zijn kenmerken van een goede ambitie? Sectorale ambities 4 2 Doelstellingen van gemeentelijk economisch beleid Meer werkgelegenheid Versterken van de centrumfunctie Verhogen van de algemene leefbaarheid Beperken van de negatieve effecten Aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen 6 3 Rollen van het gemeentelijke economische beleid De gemeente als regisseur De gemeente als facilitator De gemeente als initiator De gemeente in de sturende rol Synthese 12 4 Impact van de nieuwe Europese regelgeving Europese dienstenrichtlijn (EDRL) Situering Toepassingsgebied Overzicht van de regelgeving Screening van reglementen en vergunningenstelsels Aanvullende doorlichting gemeentelijke reglementen Notificatieprocedure Wederzijdse beoordeling screeningsresultaten Sancties en andere gevolgen bij niet tijdig en/of correct omzetten van de dienstenrichtlijn Eén-loket Rol van de Kruispuntbank van ondernemingen 30

2 I.2 Bestuurlijke context* I.3 Strategisch management en beleidsplanning 1 Een beleidsplan maken Beleidsplanning als uitdaging De methodiek strategische planning in de volledige beleidscyclus De methodiek van strategische planning in schema Gericht meten is weten: een objectiverende situatieschets Opmaken van een sociaaleconomisch profiel Ruimtelijk-ecologische situatieschets Het bevragen van de bevolking en doelgroepen Analyse van de sterkten, zwakten, opportuniteiten en bedreigingen (SWOT) een eerste tussenresultaat De belanghebbenden bij het economisch beleid Wat houdt de analyse van de belanghebbenden precies in? Wat is het belang van deze stakeholderanalyse bij de beleidsbepaling? Formulering van een strategisch beleids- en actieplan: tweede tussenresultaat Beleids- en actieplanning door participatie Het participatorische proces Het gemeentelijk economisch beleids- en actieplan De mogelijke rol en taken van de externe consultant De rol en taken van de begeleidende stuurgroep Slotopmerkingen Bronnen en inspiratie Bronnen relevant bij het schetsen van het sociaaleconomisch profiel Bronnen inzake bevolkings- en doelgroepenenquête Voorbeeld van een economische SWOT-analyse Checklist Algemeen beleidsplan Inleiding 3 3 Citybranding Inleiding Citybranding of citymarketing? Doelstellingen Aanpak Succesfactoren Rol van de communicatiedienst Strategisch commercieel plan voor de detailhandel Algemeen Aanleiding en opzet van strategisch commercieel plan Visie op de opgave Uitgangspunten Centrummanagement Visie op centrummanagement Doelstellingen Veel vormen, altijd maatwerk Kritische succesfactoren Aanpak Organisatiestructuur De centrummanager Financiering Praktijkvoorbeelden van centrummanagement Stad en horeca vinden elkaar 13

3 5.1 Pionierswerk in Gent Wat voorafging Naar een horecabeleidsplan Inhoud van het plan Enkele realisaties Horeca moet Genk meer leven inblazen Wat voorafging Het onderzoek van de markt De inhoud van het horecabeleidsplan Werkgroepen en stuurgroep De eerste realisaties Praktijkvoorbeeld: Horecabeleidsplan stad Genk Inleiding Deel 1: De kern van de opdracht Deel 2: Welke doelstellingen hebben we en welke acties gaan we uitvoeren om deze doelstellingen te bereiken? 25 6 Strategisch plan voor bedrijven Waarom een strategisch plan voor bedrijven? Een strategisch plan voor de bestaande bedrijven Een strategisch plan voor het ontwikkelen van nieuwe economische bedrijvigheid Welke algemene elementen maken deel uit van een strategisch plan? Praktijkvoorbeelden: Feed Food Health Tienen Inleiding Bi-pool Leuven-Tienen Functionele voeding: de motor van Feed Food Health Campus Feed Food Health Het wetenschapspark Het incubatiecentrum Zone voor innovatieve bedrijven 53 I.4 Bestuurlijke organisatie van de gemeente 1 De mandataris lokale economie Inleiding Het profiel van een schepen van economie Bevoegdheidspakket schepen van economie 3 2 De ambtenaar lokale economie als spilfiguur Inleiding Van niets naar iets Profiel ambtenaar economie Mogelijke functies Centrummanager De winkelstraatmanager De KMO-ambtenaar Takenpakket ambtenaar/dienst economie De dienst economie Taken en opdracht gemeentelijke dienst economie 8 3 De organisatie van het economisch beleid binnen de gemeente Uitbouw gemeentelijke dienst economie In kaart brengen van taken en verantwoordelijkheden Integrale werking Aanbod gemeentelijke dienst economie Succesfactoren van de gemeentelijke dienst economie Toegankelijkheid en bereikbaarheid Transparantie en betrouwbaarheid Deskundigheid Administratieve vereenvoudiging 12 7

4 3.2.5 Ondernemersgerichtheid Processen en management Externe positionering Tuner Gemeentelijke Dienstverlening voor Ondernemers Organisatie economisch beleid in samenwerking met andere actoren Impact Europese dienstenrichtlijn op dienstverlening Recht op informatie Eén-loket Algemeen Belgische aanpak 18 5 Samenwerkingsverbanden* 29 I.5 Communiceren met de ondernemingen 1. Adviesraden lokale economie Werking Soorten Adviesraden Middenstandsraden (bv. Lokeren, Dendermonde, Vilvoorde, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Geel) Economische adviesraden (bv. Mol, Wevelgem, Wetteren, Izegem, Geel) Adviesraden voor economische beleidsvoering Statuten adviesraden en bepaling gemeentedecreet Bepaling gemeentedecreet Courante bestanddelen statuten adviesraden economie Interessante aanvullingen adviesraden Statuten Raad Lokale Economie Wetteren Statuten Stedelijke Middenstandsraad Vilvoorde 6 2. Producten- en dienstencatalogus* 9 3 Netwerking De gemeentelijke Voka-ambassadeurs De Limburgse ondernemersclubs 12 II DETAILHANDEL II.1 Vergunning voor handelsvestigingen 1 Situering 1 2 Sociaal-economische vergunningen en de Europese dienstenrichtlijn 3 3 Wettelijke basis Wet van 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen (B.S., 5 oktober 2004) 5 3.1bis. Wet van 27 december 2005 houdende diverse bepalingen Middenstand Wijzigingen van de wet van 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen (art ) (B.S. 30 december 2005) ter.Wet van 22 december 2009 tot aanpassing van sommige wetgevingen aan de Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende diensten op de interne markt (Hoofdstuk 12, Art. 18) (B.S., 29 december 2009) Koninklijk Besluit van 13 januari 2010 tot wijziging van het Koninklijk Besluit van 22 februari 2005 tot verduidelijking van de criteria waarmee men rekening moet houden bij het

5 onderzoek van ontwerpen van handelsvestiging en de samenstelling van het sociaal-economisch dossier (B.S., 22 januari 2010) Koninklijk Besluit van 1 maart 2005 over de voorafgaande verklaring bedoeld in artikel 10 1 van de wet van 13 augustus 2004, over de vergunning van de handelsvestigingen (B.S., 1 maart 2005) Koninklijk Besluit van 1 maart 2005 tot vaststelling van de nadere regels voor bekendmaking van de vergunning van de handelsvestiging door aanplakking bedoeld bij artikel 12 van de wet van 13 augustus 2004 over de vergunning van handelsvestiging (B.S., 1 maart 2005) Koninklijk Besluit van 23 februari 2005 over de organisatie en werking van het Nationaal Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie (B.S., 28 februari 2005) Koninklijk Besluit van 22 februari 2005 over de wijze van voordracht en aanstelling van de leden van het Nationaal Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie (B.S., 28 februari 2005) Koninklijk Besluit van 12 april 2005 tot vaststelling van de organisatie, werking, vergoeding en incompabiliteitsregels van het Interministerieel Comité voor de Distributie bedoeld bij artikel 11, 1 van de wet van 13 augustus 2004 betreffende de vergunning van handelsvestigingen (B.S., 15 april 2005) Ministerieel Besluit van 26 april 2005 tot aanduiding van de secretaris van het Interministerieel Comité voor de Distributie (B.S., 17 mei 2005) Ministerieel Besluit van 2 februari 2006 tot aanduiding van de secretaris van het Nationaal Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie (B.S., 17 februari 2006) 26 4 Wat zijn handelsvestigingen? 27 5 Stroomschema voor dossierbehandeling Aanvraag Beroep 33 6 Procedure Aanvragen voor netto handelsoppervlakten tussen 400 m2 en 1000 m Aanvragen voor netto handelsoppervlakten groter dan 1000 m2 en kleiner dan 2000 m Aanvragen voor netto handelsoppervlakten van meer dan 2000 m Vereenvoudigde procedure Overleg en advies 51 7 Toetsing van de criteria Documenten en bronnen die gemeenten kunnen hanteren om tot een grondig onderbouwde beslissing te komen Het aanvraagdossier Beleidskaders Andere bronnen 58 8 Geldigheidsduur van de gemeentelijke beslissingen Collegebeslissingen Wat? Hoe? Beslissing t.a.v. de aanvrager Wat? Hoe? Beslissingen doorsturen naar het Nationaal Sociaal-Economisch Comité voor de Distributie 76

6 8.3.1 Wat? Hoe? 76 9 Beroepsprocedure Toezicht en strafbepalingen Overgangsbepalingen Nuttige adressen Bijlagen Modeldocumenten Checklist voor ondernemers (M1) Wanneer moet u een aanvraag tot vergunning indienen voor een ontwerp van handelsvestiging? Welke documenten moeten aangeleverd worden aan de gemeente? Invuldocument voor vergunningsaanvraag (M2): SE.1- en SE.2-formulier Sociaal-economisch dossier (M3) Invuldocument vereenvoudigde procedure (M4) Ontvangstbewijzen Gewone attestatie van ontvangst dossier (= indieningsbewijs indien oppervlakte minder is dan m2 en het dossier nadien volledig verklaard wordt) (M5.0) Bij volledigheid Bij onvolledigheid Attest bij gewone ontvangst van dossier voor vergunning ontwerp handelsvestiging van meer dan 1000 m2 netto verkoopsoppervlakte (M5.3) Begeleidend schrijven kennisgeving dossier aan Nationaal Sociaal Economisch Comité voor de Distributie (M6) Begeleidend schrijven adviesvraag aan de betrokkenen in dit dossier (M7) Kennisgeving dossier aangrenzende gemeenten (M8) Model Collegebeslissing Vergunning handelsvestiging (M9) Begeleidend schrijven beslissing Nationaal Sociaal Economisch Comité voor de Distributie (M10) Kennisgeving beslissing aan de onderneming (M11) Kennisgeving aan de onderneming bij beslissing (M11.1) Mededeling bij ontstentenis van beslissing (M11.2) 181 II.2 Wettelijke en regelgevende minder-hindermaatregelen voor handelaars 1 Inleiding 1 2 Inkomenscompensatievergoeding voor zelfstandigen Toepassingsgebied van de wet Rol van de gemeente Informatieplicht van de gemeente Procedure om een inkomenscompensatie te krijgen Financiering Participatiefonds overgangsregeling 9 3 Derde Waarborgbesluit Doel van de waarborgregeling Waarborgregeling bij hinder 14

7 4 Rentetoelage ondernemingen bij hinder openbare werken 15 5 Modeldocumenten Wet inkomenscompensatievergoeding Aanvraagformulier tot het verkrijgen van een attest van de gemeente dat, desgevallend, het bestaan van hinder ten gevolge van werken van algemeen nut bevestigt Gemeentelijk hinderattest Aanvraagformulier tot het verkrijgen van de inkomenscompensatievergoeding Model van formulier informatieplicht wet inkomenscompensatie zelfstandigen Derde waarborgbesluit en rentetoelage Modelverklaring onder de verstoorde bereikbaarheid van een onderneming Checklist Minder Hinder 28 II.3 Openingsuren en wekelijkse rustdag 1 Situering 1 2 Wettelijke basis Wet van 10 november 2006 betreffende de openingsuren in handel, ambacht en dienstverlening Wet van 22 december 2009 tot aanpassing van sommige wetgevingen aan de Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende diensten op de interne markt (B.S., 29 december 2009) 10 II.4 Nachtwinkels 1 Situering 1 2 Cijfermateriaal Hoeveel nachtwinkels zijn er? Maatregelen Overtredingen 6 3 Maatregelen Reglement in het kader van de Wet Openingsuren Stedenbouwkundige verordening voor functiewijzigingen Belastingsreglement voor nachtwinkels Beperkingen alcoholverkoop 17 4 Modeldocumenten en praktijkvoorbeelden Modeldocumenten VVSG Modelreglement politieverordening Model van aanvraagformulier vestigingsvergunning Voorbeeld reglement in kader van wet openingsuren: Heusden-Zolder Voorbeeld stedenbouwkundige verordening functiewijzigingen: stad Hasselt Voorbeeld van belastingsreglement nachtwinkels: gemeente Aalter Voorbeelden van beperking alcoholverkoop: gemeente Wevelgem, stad Leuven en stad Brugge Wevelgem Extract uit het gecoördineerd politiereglement van Leuven Stad Brugge: Preventie politieverordening m.b.t. de nachtelijke verkoop van alcoholhoudende dranken in de periode mei-september 45

8 II.5 Stedelijke distributie 1 Inleiding 1 2 Waarom een beleid rond stedelijke distributie? 3 3 Meer dan het reguleren van de winkelbevoorrading 5 4 Is er wel een probleem? 7 5 Betrokken partijen Bewoners en consumenten Bedrijfsleven Overheid 12 II.6 Alcoholverkoop 1 Inleiding 1 2 Wat zijn alcoholhoudende dranken? 3 3 Specifieke regelgeving met betrekking tot alcoholverkoop Min-zestien- en min-achttienjarigen en alcoholhoudende dranken Vroegere bepalingen Huidige bepalingen (vanaf januari 2010) Sancties Alcoholverkoop via drankautomaten Vroegere bepalingen Gemeentelijke reglementering Huidige bepalingen (vanaf januari 2010) Sancties Alcoholverkoop en nachtwinkels 11 II.7 Kansspelen 1 Inleiding 1 2 Toepasselijke wettelijke bepalingen 3 3 Enkele definities 5 4 Vergunningen Algemene voorwaarden Het verkrijgen van een vergunning Het behouden van een vergunning Personeel Onoverdraagbaarheid van de vergunning Cumul van vergunningen 14 5 Kansspelinrichtingen Kansspelinrichtingen klasse I of casino s Kansspelinrichtingen klasse II of speelautomatenhallen Kansspelinrichtingen klasse III of drankgelegenheden Weddenschappen en kansspelinrichtingen klasse IV Inrichten van weddenschappen op grond van een vergunning F Aannemen van weddenschappen Aanvullende vergunningen of kansspelen aangeboden via informatiemaatschappij-instrumenten 29 6 Maatregelen ter bescherming van de spelers en de

9 gokkers 31 7 De bevoegdheden van de Kansspelcommissie 35 8 Strafbepalingen 37 9 Bijlagen Wetgeving Formulieren 40 II.8 Leegstaande handelspanden 1 Inleiding 1 2 Maatregelen Wettelijk kader Opmaak van een leegstandsregister Schrapping leegstandsregister Gemeentelijke heffing op leegstaande gebouwen en woningen Uitzonderlijke gewestelijke leegstandsheffing Meer info Steunmaatregelen De vestigingssubsidie De gevelrenovatiepremie Wonen boven winkels Het handelspandenfonds De starterstoelage De Immodatabank 10 3 Modeldocumenten Reglement Gevelrenovatie en Renovatie van leegstaande handelspanden Context Legende Meer informatie Besluit van de gemeenteraad van../../ betreffende het gemeentelijk reglement gevelrenovatie en de renovatie van leegstaande handelspanden Begrippenkader Algemeen Toepassingsgebied Gevelrenovatie Renovatie leegstaande handelspanden Subsidie Aanvraag van de subsidie Beoordeling van de aanvraag Aanvang van de werken Uitbetaling van de subsidies Sancties Slotbepalingen Toelichting bij het modelreglement Titel Aanhef Begrippenkader Algemeen Toepassingsgebied Gevelrenovatie Renovatie leegstaande handelspanden Subsidie Aanvraag van de subsidie Beoordeling van de aanvraag Aanvang van de werken Uitbetaling van de subsidies 36

10 Sancties Slotbepalingen 38 III AMBULANTE HANDEL III.1 Situering 1 Doelstellingen 1 2 Kaderwet 2 III.2 Wettelijke basis 1 Wet van 4 juli 2005 tot wijziging van de wet van 25 juni 1993 betreffende de uitoefening en de organisatie van openbare markten Uitoefening van ambulante en kermisactiviteiten Controle- en strafbepalingen en waarschuwingsprocedure 5 2 Wet van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen, artikelen 172 t.e.m. 174 (B.S., 28 juli 2006) 7 3 Koninklijk Besluit van 24 september 2006 betreffende de uitoefening en de organisatie van ambulante activiteiten (B.S., 29 september 2006) Toepassingsgebied Uitoefening van ambulante activiteiten Machtigingen Identificatieplicht Organisatie van ambulante activiteiten Controle- en strafbepalingen Overgangsmaatregelen 19 4 Koninklijk Besluit van 24 september 2006 betreffende de uitoefening en de organisatie van kermisactiviteiten en ambulante activiteiten in kermisgastronomie (B.S., 29 september 2006) Uitoefening van kermisactiviteiten en ambulante activiteiten in kermisgastronomie Organisatie van kermisactiviteiten Controle- en strafbepalingen Overgangsmaatregelen 25 5 Wet van 22 december 2009 tot aanpassing van sommige wetgevingen aan de Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende diensten op de interne markt (B.S., 29 december 2009) 27 III.3 Verdere informatie en modeldocumenten 1 Meer informatie en adressen 1 2 Modeldocumenten Aanvraagformulier occasionele verkopen met niet-commercieel karakter Toelating occasionele verkopen met niet-commercieel karakter 4

11 2.3 Vacature en kandidatuur standplaats per abonnement Modelreglement m.bt. ambulante activiteiten op de openbare markten en op het openbaar domein Modelreglement m.b.t. kermisactiviteiten Model vacature voor een standplaats op de kermis Model abonnement voor een standplaats op de kermis 33 IV ONDERNEMINGEN IV.1 Situering* IV.2 Wettelijke context* IV.3 Bedrijventerreinen en bedrijfshuisvesting 1 Algemene inleiding Bedrijventerreinen en structuurplannen Typologie bedrijventerreinen Ondersteuning vanuit het Agentschap Ondernemen 5 2 De rol van de lokale besturen in bedrijfshuisvestingsbeleid en bedrijventerreinmanagement Inleiding De rol van de lokale besturen bij de activering van het bestemd aanbod bedrijventerreinen De rol van de lokale besturen bij de herinrichting van verouderde terreinen en brownfields De rol van de lokale besturen in bedrijventerreinmanagementprojecten Subsidies Subsidiëring van de ontwikkeling van bedrijventerreinen en het beheer ervan De rol van de lokale besturen op het vlak van bedrijvencentra en doorgangsgebouwen 14 4 Intercommunales* 15 5 POM* 17 6 Praktijkvoorbeelden* 19 V HET ECONOMISCHE LANDSCHAP 1. Inleiding 2. Actoren 2.1 Streekontwikkelingsintercommunales RESOC Provincie Provinciale ontwikkelingsmaatschappij (POM) Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) Instituut voor Innovatie door Wetenschap en

12 Technologie (IWT) Agentschap Ondernemen Flanders Investment and Trade (FIT) Subsidieagentschap Werk en Sociale Economie (WSE) Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) Agentschap Infrastructuur Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend erfgoed. Afdeling Ruimtelijke planning Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen FOD Economie, Middenstand en Energie Universiteiten en hogescholen Ondernemingsloketten Adviesraden lokale economie 28 BIJLAGEN Bijlage 1. Overzicht inhoud cd-rom 1 Een beleidsplan economie 1 2 Vergunningen voor handelsvestigingen Wet- en regelgeving Modellen en formulieren Schema s en stroomdiagrammen 3 3 Dienstenrichtlijn Wet- en regelgeving Modellen en formulieren 3 4 Minder hindermaatregelen Wet Inkomenscompensatievergoeding voor zelfstandigen Derde Waarborgbesluit Rentetoelage voor hinder bij openbare werken 5 5 Ambulante handel Wet- en regelgeving Modellen en formulieren 5 6 Nachtwinkels Wet- en regelgeving Modellen en formulieren 6 7 Alcoholverkoop 6 8 Leegstaande handelspanden Wet- en regelgeving Modellen en formulieren 6 9 Kansspelen Wet- en regelgeving Modellen en formulieren 8 10 Leidraad dienst economie 8 De onderdelen aangeduid met een * zullen worden toegevoegd in een aanvulling op deze publicatie.