Risicomanagement in de zorg. Jacques Van keirsbilck Risk and insurance coach Oktober 2015
|
|
- Stefanie van den Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Risicomanagement in de zorg Jacques Van keirsbilck Risk and insurance coach Oktober
2 Risicomanagement Iets nieuws? Een zoveelste hype? In elke onderneming of organisatie wordt aan risicomanagement gedaan. In veel gevallen gebeurt dit fragmentarisch en weinig of niet gestructureerd: Fragmentarisch: risicomanagement wordt beperkt tot bepaalde deelgebieden, meestal onder externe druk (regelgeving, verzekeraars, ); Weinig gestructureerd: ieder past zijn eigen methode toe. 2
3 Risicomanagement Het begrip risico Aan het begrip risico worden uiteenlopende definities gegeven. In het kader van een brede risicomanagement oefening kan het begrip risico best gedefinieerd worden als een ongewenste gebeurtenis, iets wat kan voorvallen maar waarvan men het liefst zouden hebben dat het niet voorvalt. 3
4 Risicomanagement Vier fundamentele vragen Het opzetten en onderhouden van een risicomanagement programma draait rond vier vanzelfsprekende vragen: Welke ongewenste gebeurtenissen kunnen zich voordoen? Waardoor kunnen deze gebeurtenissen zich voordoen (oorzaak)? Wat kunnen de gevolgen zijn als een bepaalde ongewenste gebeurtenis zich daadwerkelijk voordoet? Kunnen we daar iets tegen doen? Willen we daar iets tegen doen? En zo ja, wat kunnen we daartegen doen? 4
5 Risicomanagement Objectieven Bijdragen tot de continuïteit van de activiteiten van de organisatie en het bewaken van de kwaliteit ervan Zorgen voor de veiligheid van werknemers en van derden Voldoen aan de wettelijke of contractuele verplichtingen inzake het beheren en beheersen van risico s Optimaliseren van de kostprijs van het risico 5
6 Risicomanagement objectieven Hoe deze realiseren? Zorgen dat de organisatie zo weinig mogelijk door een ongewenste gebeurtenis wordt getroffen (preventie). Zorgen dat de (negatieve) gevolgen beperkt blijven indien er zich toch een ongewenste gebeurtenis voordoet (protectie). 6
7 Risicomanagement Gestructureerde aanpak Zeker in het kader van een zorginstelling is het noodzakelijk de risico s op een gestructureerde manier aan te pakken. Een zorginstelling en meteen de daarmee samenhangende risico s vertonen enkele specifieke kenmerken: Veelheid en diversiteit van de activiteiten Concentratie van personen waarvan een deel niet vertrouwd is met de omgeving Concentratie van activiteiten op één locatie met meestal een belangrijke oppervlakte en meerdere verdiepingen Complexe technische uitrusting 7
8 Risicomanagement Overzicht van het proces 8
9 Risicomanagement Overzicht van het proces Basisinformatie over de organisatie Risicoprofiel Identificatie van risico s Analyse van risico s Evaluatie van risico s Risico-behandeling Risicobeheersing Risico-overdracht en risicofinanciering Implementatie en opvolging van de maatregelen waartoe is beslist Bijsturen in functie van nieuwe of gewijzigde risico s 9
10 Risicomanagement proces Kenmerken Moet gevoerd worden als een dynamisch proces (PDCA benadering); Het proces moet zowel in de breedte als in de diepte gevoerd worden; Het RM proces moet geïntegreerd worden in de andere bedrijfsprocessen (risico-georiënteerd denken); Het gaat om een proces: logisch en gestructureerd tewerk gaan. 10
11 Basisinformatie over de organisatie Waarom? Om de juiste «risk management» maatregelen te kunnen treffen moet men weten : Welke ongewenste gebeurtenissen zich kunnen voordoen; Waardoor deze gebeurtenissen zich kunnen voordoen (oorzaak); Wat de gevolgen kunnen zijn indien het daadwerkelijk verkeerd loopt. Dit veronderstelt en vereist een grondige kennis van reilen en zeilen van de organisatie en een constante update hiervan. 11
12 Basisinformatie over de organisatie Te bekijken aspecten Activiteiten en daaraan verbonden processen Infrastructuur en bedrijfsmiddelen Voorraden (exclusief eindproducten) Betrokken personen 12
13 Basisinformatie over de organisatie Activiteiten Basisactiviteiten (medisch, paramedisch, verzorging); Belangrijke ondersteunende activiteiten (administratie, onderhoud en herstelling, wassen van linnen, catering, ); Interdependentie; Wie zijn bij deze diverse activiteiten betrokken (internen als externen)? 13
14 Basisinformatie over de organisatie Infrastructuur en werkingsmiddelen Inrichting en onderverdeling van het gebouw of de gebouwen Onderhoud en herstelling (door wie, frequentie, ) Standaard, semi-standaard of tailor made Kritiek karakter Back-ups 14
15 Basisinformatie over de organisatie Voorraden en leveringen Kenmerken (specifiek gevaarsrisico) Beheer van de voorraden Bevoorrading (single sourcing, multiple sourcing) Specifieke voorwaarden voor de stockage Periode gedekt door de voorraden Kwaliteitsvereisten en kwaliteitscontroles 15
16 Basisinformatie over de organisatie Betrokken personen Samenstelling van het personeel (diverse categorieën) Vereiste kwalificaties knelpuntberoepen? Opleiding Voor welke ondersteunende diensten wordt beroep gedaan op derden? Gebeurt de samenwerking met deze derden al dan niet op basis van een schriftelijk contract? 16
17 Risicomanagement proces Risicoprofiel De risico s waaraan de organisatie is blootgesteld en de gevolgen die daaruit kunnen voortvloeien op een gestructureerde manier in kaart brengen: vertrekkend van de informatie verzameld bij de basisinformatie door toepassing van diverse beschikbare methodes 17
18 Risicoprofiel Drie stadia Identificatie van de risico s Inventarisatie van de mogelijke ongewenste gebeurtenissen Identificatie van de risicosituaties/risico-objecten Analyse van de risico s Analyse naar de oorzaken toe Analyse naar de (mogelijke) gevolgen toe kwalitatieve analyse Evaluatie van de risico s Kwantitatieve analyse in termen van (1) kans/frequentie en (2) impact van de gevolgen 18
19 Risicomanagement proces Risico-identificatie Inventarisatie van mogelijke ongewenste gebeurtenissen Aan welke specifieke ongewenste gebeurtenissen is de organisatie blootgesteld of kan zij blootgesteld zijn? Identificatie van risico-situaties (risico-objecten) Welke specifieke omstandigheden (factoren) binnen of buiten de organisatie dragen in zich de kenmerken voor de mogelijke realisatie van één of meerdere van deze ongewenste gebeurtenissen? 19
20 Identificatie van de risico s Risicosituaties Risicosituaties kunnen afgeleid worden uit: De aard van de activiteiten van de organisatie De bedrijfsprocessen De bedrijfsmiddelen De producten die gebruikt worden De personen die bij de activiteiten betrokken zijn Omgevingsfactoren 20
21 Risicomanagement proces Risico-analyse Twee aspecten Analyse naar de oorzaken toe: Welke zijn de oorzaken die er, in samenhang met een specifieke risicosituatie, kunnen toe leiden dat een ongewenste gebeurtenis zich effectief voordoet? Analyse naar de gevolgen toe kwalitatieve analyse: Welke zijn de mogelijke uiteenlopende gevolgen wanneer de ongewenste gebeurtenis zich voordoet? 21
22 Risicoprofiel Analyse van de oorzaken SITUATIES gebeurtenis OORZAKEN 22
23 Risicoprofiel Analyse van de oorzaken Een ongewenste gebeurtenis is de resultante van het samentreffen van enerzijds een risicosituatie en anderzijds één of meerdere oorzaken die op deze situatie inwerken. Het identificeren en analyseren van de mogelijke oorzaken van ongewenste gebeurtenissen is essentieel voor het definiëren en uitwerken van efficiënte maatregelen op het vlak van risicopreventie. 23
24 Risicoprofiel Analyse van de mogelijke oorzaken Oorzaken kunnen op uiteenlopende wijze onderverdeeld worden. Bij de analyse van de oorzaken moet men er rekening mee houden dat vaak een samenloop van oorzaken aan de basis ligt van de realisatie van het risico: Horizontaal: meerdere oorzaken dragen bij tot het schadegeval. Verticaal: de directe oorzaak/aanleiding heeft op zijn beurt een achterliggende oorzaak (oorzakenboom). 24
25 Risicoprofiel Analyse van de mogelijke oorzaken Een methode om mogelijke oorzaken in kaart te brengen heet MUOPO, een methode die vaak wordt gebruikt in het domein van arbeidsongevallen maar evengoed in een aantal andere risicodomeinen kan toegepast worden. 25
26 Analyse van de risico s MUOPO MUOPO gaat ervan uit dat de oorzaken van ongewenste gebeurtenissen kunnen ondergebracht worden in één of meerdere van de volgende categorieën: De mens De uitrusting De organisatie De producten De omgeving 26
27 27
28 28
29 Risicoprofiel Inventarisatie van de mogelijke gevolgen Inventarisatie van alle mogelijke gevolgen die uit een ongewenste gebeurtenis kunnen voortvloeien. De mogelijke gevolgen van een ongewenste gebeurtenis kunnen beoordeeld worden vanuit diverse invalshoeken: Operationele invalshoek (discontinuïteit van de dienstverlening) Bedrijfseconomische invalshoek (financieel, reputatie, kwaliteit van de dienstverlening, ) Aansprakelijkheidsinvalshoek (contractueel, extracontractueel, beroepsaansprakelijkheid) Sociale invalshoek 29
30 Risicomanagement Ijsberg metafoor vrijstellingen premieverhoging, beperkende voorwaarden impact op de reputatie onomkeerbare milieuschade vertrek van medewerkers gemiste opportuniteiten vertraging in R&D bedrijfsonderbreking stress, extra werk slachtoffers Indemnity Uninsured loss Beter voorkomen dan genezen 30
31 Risicomanagement proces Risico-evaluatie Risico-evaluatie omvat twee aspecten: Inschatten van de kans dat de ongewenste gebeurtenis zich voordoet. Benaderende inschatting van de impact op aspecten zoals continuïteit, financiële opbrengsten, kwaliteit van de dienstverlening, reputatie,. Bedoeling is om uiteindelijk te komen tot één of andere vorm van cijfermatige waardering van de risico s waaraan de onderneming is blootgesteld. 31
32 Risico-evaluatie Impact op normale exploitatie (T) 5 > 12 weken weken weken weken weken 0 Geen 32
33 Risico-evaluatie Impact op kwaliteit (K) 5 Totaal onaanvaardbaar 4 Kritiek 3 Belangrijk 2 Gematigd 1 Te verwaarlozen 0 Geen impact 33
34 Risico-evaluatie Eindresultaat Het eindresultaat van de beoordeling wordt bekomen door toepassing van de volgende formule: (FxB) + (FxT) + (FxK) 34
35 Risicomanagement proces Risico-evaluatie 35
36 Risicomanagement proces Behandeling van de risico s 36
37 Risicomanagement proces Behandeling van de risico s Risicobeheersing Het geheel van de maatregelen dat ertoe strekt de impact van een risico te beperken zowel op het vlak van de kans/frequentie (preventie) als op het vlak van de ernst (protectie) Risico-overdracht Overdracht (meestal contractueel) van het risico en zijn gevolgen op een derde partij Risicofinanciering Het geheel van de maatregelen om de financiële impact van bepaalde (verzekerbare) ongewenste gebeurtenissen op te vangen 37
38 Behandeling van de risico s Beperking van de gevolgen Protectie Hoe de directe lichamelijke en/of materiële schade beperken? Noodplan Hoe reageren wanneer er zich effectief een ongewenste gebeurtenis voordoet? Crisis management Hoe handelen in een kritieke situatie om te vermijden dat deze ontspoort en de gevolgen nog erger maakt? 38
39 Behandeling van de risico s Beperking van de gevolgen Business continuity planning Hoe de activiteiten verder zetten teneinde te overleven na een schadegeval? Business recovery planning Hoe terugkeren naar een normale bedrijfsvoering? 39
40 En nu? Enkele (bescheiden) aanbevelingen Engagement van en continue ondersteuning door de directie Risicomanagement is een zaak van iedereen en niet alleen van de risicomanager PDCA benadering weet waar je naartoe wil en wat je daarvoor nodig hebt Hou het simpel Neem niet van meetaf aan teveel hooi op de vork concentreer u op wat echt belangrijk is Geef duidelijke informatie aan wie bij het proces betrokken wordt Test de gekozen methode uit in één afdeling en evalueer de resultaten Zorg ervoor dat de resultaten van de oefening snel en voor iedereen merkbaar zijn (hou de motivatie erin) 40
41 Vragen en documentatie Heeft u vragen of wenst u een kopie van de slides: Bezorg mij uw business card Mail mij via jacques.vankeirsbilck@telenet.be Of via linkedin Documentatie ISO norm Risicomanagement (P.F. Claes) ISBN Risicomanagement vanuit het Dynamisch Business Model (Lizanne Vroom) ISBN Preventie. Hoe doe je dat? (Klein handboek voor groots veiligheidsmanagement) (Myriam Van der Steen) ISBN
Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam
Risicomanagement en NARIS gemeente Amsterdam Robert t Hart / Geert Haisma 26 september 2013 r.hart@risicomanagement.nl / haisma@risicomanagement.nl 1www.risicomanagement.nl Visie risicomanagement Gemeenten
Nadere informatieKwaliteitsverbetering van een bedrijfsnoodorganisatie door middel van scenario s Danny A. Jolly, Regionale brandweerorganisatie
Kwaliteitsverbetering van een bedrijfsnoodorganisatie door middel van scenario s Danny A. Jolly, Regionale brandweerorganisatie Jolly@rbogv.nl Inleiding Om verschillende typen incidenten als gevolg van
Nadere informatieRISK MANAGEMENT. Hinrich Slobbe
RISK MANAGEMENT Hinrich Slobbe Info@wizfiz.nl 11-05-19 Wat is een risico? Wat is Risk Management? Case De Efteling Risico analyse model Risicobeheersing en - financiering Risk Management versus verzekeren
Nadere informatieHoezo dé nieuwe ISO-normen?
De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal
Nadere informatieBusiness Continuity Management
Business Continuity Management Aart Bitter - 14 januari 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Praktijk case Wij zijn als bierbrouwerij voorgedragen om onze producten te leveren aan het Holland House tijdens het
Nadere informatieDigital Independence. Plan Today to be ready for Tomorrow. Grip op uw continuïteit! Information Security and Continuity Services
Digital Independence Grip op uw continuïteit! Plan Today to be ready for Tomorrow Information Security and Continuity Services Digital Independence Grip op uw continuïteit! Weet u welke risico s uw bedrijf
Nadere informatieBUSINESS CONTINUITY MANAGEMENT Hoe kunt u uw onderneming beschermen voor gevaren.
BUSINESS CONTINUITY MANAGEMENT Hoe kunt u uw onderneming beschermen voor gevaren. Business Continuity Plan Handboek J.H. van den Berg M. Baas B U S I N E S S C O N T I N U I T Y M A N A G E M E N T Business
Nadere informatieDynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol
Dynamisch risicomanagement eenvoudig met behulp van GRCcontrol Mike de Bruijn roduct Owner Agenda Inleiding Over CompLions GRCcontrol management software Risicomanagement Uitdagingen Dynamisch risicomanagement
Nadere informatieOPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw
OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende
Nadere informatieFysieke beveiliging: Waarom voorkomen niet altijd beter is dan genezen. Over Thimo Keizer
Over Thimo Keizer Met een kritische, out of the box, analytische blik help ik organisaties met bedrijfskundige vraagstukken waaronder change management, integrale beveiliging en risico management. Af van
Nadere informatieKennismaking met Risico-analyses. HKZ 18 juni 2015
Kennismaking met Risico-analyses HKZ 18 juni 2015 kwaliteit en veiligheid zorg-en welzijnssector HKZ, ISO, ZKN 18 jaar ervaring Willy Limpens, adviseur en gekwalificeerd Lead Auditor, o.a. HKZ VMS Agenda
Nadere informatieNota Risicomanagement en Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen September 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 4 3. Nadere toelichting... 5 4. Doelstellingen en wettelijke kaders... 6 4.1. Doelstellingen...
Nadere informatieInspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016
Inspiratiedag Workshop 1: Risicogestuurde interne controle 15 september 2016 Programma Inleiding Risicomanagement Interne beheersing Relatie met de externe accountant Van interne controle naar beheersing
Nadere informatieBUSINESS CONTINUITEIT
BUSINESS CONTINUITEIT BUSINESS CONTINUITY MANAGEMENT Tine Bernaerts, Consultant risk management, Amelior Business Continuity Management volgens ISO 22301: Societal Security Business Continuity Management
Nadere informatieDe nieuwe ISO norm 2015 Wat nu?!
De nieuwe ISO norm 2015 Wat nu?! Stichting QualityMasters Nieuwland Parc 157 3351 LJ Papendrecht 078-3030060 info@qualitymasters.com www.qualitymasters.com 02-2015 Inhoud Inleiding pagina 3 Van Oud naar
Nadere informatieJ.H. van den Berg. Versie 1.0 Mei 2011
Versie 1.0 Mei 2011 J.H. van den Berg B U S I N E S S C O N T I N U I T Y M A N A G E M E N T Business Continuity Plan Handboek Vertrouw niet altijd op iemands blauwe ogen. Meiberg Consultancy Bronkhorsterweg
Nadere informatieFunctiebeschrijving: Deskundige (m/v)
Functiebeschrijving: Deskundige (m/v) Graad Deskundige (m/v) Functietitel Bedrijfseconomisch Deskundige (m/v) Doelstelling van de functie Als bedrijfseconomisch deskundige geeft u mee dagelijkse leiding
Nadere informatieDe controller met ICT competenties
De controller met ICT competenties Whitepaper door Rob Berkhof Aangeboden door NIVE Opleidingen De controller met ICT competenties De huidige samenleving is nauwelijks meer voor te stellen zonder informatisering.
Nadere informatieIn 10 stappen naar een managementsysteem
In 10 stappen naar een managementsysteem Luc Bortels Publisher HSE 9/2/2017 Luc Bortels Publisher Health, Safety & Environment bij Wolters Kluwer meer dan 25 jaar ervaring in het opzetten van systemen
Nadere informatieDoorstarten na een calamiteit. J.F.Lukkien/ Hanzehogeschool Groningen 6 november 2013
Doorstarten na een calamiteit J.F.Lukkien/ Hanzehogeschool Groningen 6 november 2013 Doorstarten na een calamiteit: Agenda Wat is een calamiteit Gevolgen calamiteit Voorbeelden BedrijfsContinuiteitsManagement
Nadere informatieNota risicomanagement 2014
Nota risicomanagement 2014 Opgesteld door: Afdeling concerncontrol D.d.: Februari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding... 5 2 Wettelijk kader en doelstellingen... 6 2.1 BBV... 6 2.2 Doelstellingen... 6 3 Risicomanagement...
Nadere informatieStrategisch Risicomanagement
Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement
Nadere informatieBSCAT en Managementsystemen
BSCAT en Managementsystemen Veiligheidsdag Apply 15 april 2015 1 SAFER, SMARTER, GREENER De praktijk 2 Risicomanagementproces De Deming SAFER, SMARTER, GREENER Risico s zijn ook kansen No Risk no business
Nadere informatieRisicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 42
INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op veiligheidsmanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing... 16 1.1.1.2. Het uitgangspunt
Nadere informatieRisicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 50
INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op kwaliteitsmanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing... 16 1.1.1.2. Het uitgangspunt van
Nadere informatieRJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag
RJ-Uiting 2014-3: ontwerp-richtlijn 400 Jaarverslag Ten geleide In de jaareditie 2013 van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving is hoofdstuk 400 Jaarverslag opgenomen met geringe aanpassingen in de
Nadere informatieGrip op fiscale risico s
Grip op fiscale risico s Wat is een Tax Control Framework? Een Tax Control Framework (TCF) is een instrument van interne beheersing, specifiek gericht op de fiscale functie binnen een organisatie. Een
Nadere informatieBedrijfscontinuïteitsmanagement en crisiscommunicatie Kadering
Bedrijfscontinuïteitsmanagement en crisiscommunicatie Kadering Carolina Stevens Departement Bestuurszaken Seminarie crisis- en reputatiemanagement Consciencegebouw 6 oktober 2009 Inhoud 1. Wat is bedrijfscontinuïteitsmanagement?
Nadere informatieDoen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd
Doen of laten? Een dag zonder risico s is een dag niet geleefd Wie, wat en hoe Eric Lopes Cardozo & Rik Jan van Hulst sturen naar succes Doel Delen van inzichten voor praktisch operationeel risico management
Nadere informatieEnterprise risicomanagement. Bart Bolwijn
Enterprise risicomanagement Bart Bolwijn Inhoud presentatie Enterprise risicomanagement (ERM); Implementatie ERM: voorbeeld Ziekenhuis; Randvoorwaarden Proces ERM ondersteund door irisk; Vragen. Definities
Nadere informatieTOETSTERMEN INHAAL-/PE-EXAMEN. Volmacht Overig. Bijlage E10 ----------------------
TOETSTERMEN INHAAL-/PE-EXAMEN Volmacht Overig Bijlage E10 ---------------------- College Deskundigheid Financiële Dienstverlening Juni 2013, Den Haag 1 ALGEMENE KENNIS EN VAARDIGHEDEN KENNIS Eindterm 1a
Nadere informatieprocess mapping, waarom?
process mapping 1 process mapping, waarom? systeem van bedrijfsprocessen, mensen, middelen, wetgeving centraal stellen samenhang tussen alle aspecten processen wetgeving systemen informatie documentatie
Nadere informatieRisicomanagement en Weerstandsvermogen
Risicomanagement en Weerstandsvermogen Boxmeer, 28 september 2010 tbo . Inhoudsopgave Risicomanagement en weerstandsvermogen 1. Inleiding...3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Doelstelling en reikwijdte... 3 1.3.
Nadere informatieIntroductie OHSAS 18001
Introductie OHSAS 18001 OHSAS 18001 -in het kort OHSAS 18001 is een norm voor een managementsysteem die de veiligheid en gezondheid in en rondom de organisatie waarborgt. OHSAS staat voor Occupational
Nadere informatieWie doet wat? 30-5-2013. Gebruik en beheer van applicaties. Een kader VHIC VHIC. Pagina 1. Pagina 2
Gebruik en beheer van applicaties Wie doet wat? Pagina 1 Een kader Pagina 2 Bron: daanrijsenbrij, Elementaire bedrijfsinformatica 1 Functioneel beheer Applicaties worden gebruikt door de gebruikersorganisatie.
Nadere informatieHOOFDSTUK 2 RISICOMANAGEMENT
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het managen van risico s in algemene zin en de verschillende invalshoeken van risicomana - gement. Daarbij wordt tevens een definitie van het begrip risicomanagement,
Nadere informatieBedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS
Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s
Nadere informatieBeleids- en BeheersCyclus. Cursus beleidsplanning, -monitoring en evaluatie: Inleidend hoofdstuk
Beleids- en BeheersCyclus Cursus beleidsplanning, -monitoring en evaluatie: Inleidend hoofdstuk Inhoud cursus Rode draad 1.2 Inleiding 1.3 Definities 1.4 Model strategisch 1.5 Belang strategisch 1.6 Belang
Nadere informatieSESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD
SESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD Voorbereiden van chemische bedrijven tegen natuurgeweld en domino-effecten 21 juni 2018, Dag van de chemische veiligheid 21-6-2018 BCM Specialist - Alex Hoogteijling 1
Nadere informatieVisie op risicomanagement bij waterschap Hunze en Aa s
Visie op risicomanagement bij waterschap Hunze en Aa s Wettelijk kader In het Waterschapsbesluit (2009) is vastgelegd wat de voorschriften zijn voor de paragraaf weerstandsvermogen in de meerjarenraming,
Nadere informatieISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...
Nadere informatieBusiness Continuity Planning Consultants
Productnaam: Business Continuity Planning Consultants als het om continuïteit gaat Business Continuity Business Continuity Planning Consultants hanteert voor het opstellen van een calamiteiten- of continuïteitsplan
Nadere informatieACTIES. OndernemingScan. Een objectieve kijk. voor groei. vanuit de Ervaringsgerichte Groei Methode. de methode om toegevoegde waarde te genereren
OndernemingScan Een objectieve kijk vanuit de Ervaringsgerichte Groei Methode de methode om toegevoegde waarde te genereren ACTIES voor groei 1 De OndernemingScan, onderdeel van de Ervaringsgerichte Groei
Nadere informatieVDZ Verzekeringen. Beloningsbeleid
VDZ Verzekeringen Beloningsbeleid 2014 INHOUD 1. Inleiding... 3 Toezicht... 3 Inwerkingtreding... 3 2. Definities en begrippen... 3 De categorieën van medewerkers... 3 Beloning... 4 Vaste beloning... 4
Nadere informatie[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer]
[Cursus Risicomanagement in onderhoud en beheer] Bestemd voor: Managers die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud, het (installatie)beheer of de bedrijfsvoering van technische systemen. Technici die
Nadere informatieHOOFDSTUK 1. INLEIDING Introductie Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement...
Inhoud INHOUD VOORWOORD... 13 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 15 1.1. Introductie... 15 1.1.1. Naar een visie op kwaliteits-, veiligheids- en milieumanagement... 15 1.1.1.1. Het uitgangspunt van beheersing...
Nadere informatieoáëáåçã~å~öéãéåí= `ÉåíêìãîÉêåáÉìïáåÖ=bããÉå=sÉêëáÉ=MPJMPJOMNQ=
oáëáåçã~å~öéãéåí= `ÉåíêìãîÉêåáÉìïáåÖ=bããÉå=sÉêëáÉ=MPJMPJOMNQ= Vastgesteld door b&w dd 11-03-2014 Risicomanagement Centrumvernieuwing Emmen Inhoud: 1. Inleiding 2. Invulling risicomanagement binnen CvE
Nadere informatieNotitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland
Notitie Weerstandsvermogen Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland 2017-2020 Inhoud 1. Aanleiding en Context... 3 2. Doel... 3 3. Methode... 3 3.1 Inventariseren en beoordelen risico s... 3 3.2 Vaststellen
Nadere informatieNota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018
Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen BghU 2018 *** Onbekende risico s zijn een bedreiging, bekende risico s een management issue *** Samenvatting en besluit Risicomanagement is een groeiproces waarbij
Nadere informatieInhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144
Inhoudsopgave 5 Voorwoord 7 Ten geleide 9 1 Inleiding 11 2 De risicoanalyse 25 3 Uitvoeren van de risicoanalyse 65 4 Risicomanagement 77 5 Uitvoeren van risicomanagement 85 6 Implementatie van risicomanagement
Nadere informatieVeiligheid in gezondheidszorg.nl
Kwaliteit Veiligheid Risico ii Gidano B.V. Lead Auditors kundigen ICT deskundigen d Diensten Gidano Risico Kwaliteits Patiëntveiligheid Lead Auditting Incidentonderzoek coördinatie ICT Analyse Inhoud Inzicht
Nadere informatieRisicogebaseerd denken De PDCA-cyclus De procesbenadering... 34
Inhoud INHOUD NAAR EEN MILIEUMANAGEMENTSYSTEEM GEBASEERD OP HET DRIELAGEN- EN VIERFASENMODEL. BESPRE- KING VAN MILIEUMANAGEMENTSYSTEMEN VOLGENS ISO 14001:2015... 11 HOOFDSTUK 1. INLEIDING... 13 1.1. Naar
Nadere informatieModule Risicomanagement. Module XX / verkorte versie & ref. ISO 31000
Module Risicomanagement Module XX / verkorte versie & ref. ISO 31000 Wat is risico? Gevaar voor schade of verlies (van Dale) Potentiële ongewenste gebeurtenis Effect van onzekerheid op het behalen van
Nadere informatieISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt
ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016
Nadere informatieISO 9001: Business in Control 2.0
ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM
Nadere informatieAan de raad van de gemeente Lingewaard
6 Aan de raad van de gemeente Lingewaard *14RDS00194* 14RDS00194 Onderwerp Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2014-2017 1 Samenvatting In deze nieuwe Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen
Nadere informatieHet belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?
Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn? 7 september 2017 Erik Breijer 1 Waarom Risicomanagement? Wat is aanleiding om met risicomanagement te starten:
Nadere informatieActieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek. Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012
Actieplan naar aanleiding van BDO-onderzoek Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. Woensdag 13 juni 2012 Inhoudsopgave - Actieplan GVB Raad van Commissarissen GVB Holding N.V. n.a.v. BDO-rapportage 13
Nadere informatieBijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen
Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2012-2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding a. Aanleiding en kader b. Proces 2. Risicomanagement a. Risico's en risicomanagement b. Invoering van risicomanagement
Nadere informatieBenefits Management. Continue verbetering van bedrijfsprestaties
Benefits Management Continue verbetering van bedrijfsprestaties Agenda Logica 2010. All rights reserved No. 2 Mind mapping Logica 2010. All rights reserved No. 3 Opdracht Maak een Mindmap voor Kennis Management
Nadere informatieALGEMENE VERGADERING. Voorstel Instemmen met de nota Risicobeleid. Samenvatting
VERGA DERDAT UM SE CTO R/A FDEL ING 25 augustus 2009 SMO/Financiën ST UKDATUM NAAM ST ELLER 10 juni 2009 mw. S. Ploeger ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT Voorstel Instemmen met de nota Risicobeleid. ONDERWERP
Nadere informatieIN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM
IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder
Nadere informatieKwaliteitszorg met behulp van het INK-model.
Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven
Nadere informatieWhitepaper. Inzetten op integrale veiligheid
Whitepaper Inzetten op integrale veiligheid Inzetten op integrale veiligheid Verliezen lijden? Door fraude, diefstal of schade? Of letsel? Daar zit u niet op te wachten. Sterker nog, u heeft zich ertegen
Nadere informatiePROVIKMO DYNAMISCH RISICOBEHEERSINGSMODEL: HANDLEIDING
PROVIKMO DYNAMISCH RISICOBEHEERSINGSMODEL: HANDLEIDING 1. Inleiding In de reglementering inzake welzijn op het werk staat de beheersing van risico s centraal. Zo dient elke werkgever op een systematische
Nadere informatieElektriekers en verzekeringen
Wel Elektriekers en verzekeringen Federale Verzekering enkele belangrijke cijfers (2012) - Balanstotaal (geconsolideerd) 2,57 miljard - Technische reserves 2,19 miljard - Totale incasso 368,47 miljoen
Nadere informatieUitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen
RAPPORT ACHMEA PENSIOEN- & LEVENSVERZEKERINGEN N.V. Laan van Malkenschoten 20 Postbus 9150 7300 HZ Apeldoorn www.achmea.nl Uitvoering van rechtstreeks verzekerde regelingen Rapportage Intern toezicht in
Nadere informatieWelzijnsbeleid - Risicoanalyse
Welzijnsbeleid - Risicoanalyse Infodocument Welzijnsbeleid - Risicoanalyse 1 Wettelijke aspecten Elke werkgever moet zorgdragen voor het uitschakelen van gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Hij dient de
Nadere informatieDe effectieve directie
Studiedag - Journée d études De interne audit en het auditcomité Walgraeve M. Hoofd interne audit NVSM 17.10.2008 Verslag over: De effectieve directie - Financiële, operationele en strategische risico
Nadere informatieIT Beleid Bijlage R bij ABTN
IT Beleid Dit document heeft 8 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 Bestuur 18 december 2018 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Scope van het IT Beleid 1 3. IT risico s
Nadere informatieFunctiebeschrijving: Projectportfoliobeheerder
Functiebeschrijving: Projectportfoliobeheerder Functiefamilie organisatie ondersteunende functies Voor akkoord Naam leidinggevende Dries Van Den Broucke Datum + handtekening Naam functiehouder Datum +
Nadere informatieBeheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein
Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Beheersing beheerst Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein Hoe draagt interne controle bij aan het efficiënt
Nadere informatieDe ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000
De ISO High Level Structure (HLS) en de nieuwe ISO 22000 26 september 2018 Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl Welke onderwerpen kunt u
Nadere informatieEffectief Risicomanagement. Peter Heijmans, senior adviseur
Effectief Risicomanagement Peter Heijmans, senior adviseur De uitdaging De gezondheidszorg wordt steeds complexer. Uitdagingen worden groter. KERTEZA biedt oplossingen in de zorgsector. Onze missie De
Nadere informatieDOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK?
WHITEPAPER DOORSTAAT UW RISICOMANAGEMENT DE APK? DOOR M. HOOGERWERF, SENIOR BUSINESS CONS ULTANT Risicomanagement is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van uw bedrijfsvoering. Dagelijks wordt er aandacht
Nadere informatieKWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI
KWALITEIT MANAGEMENT PLAN CO2 EMISSIE INVENTARIS SOGETI Auteur René Speelman Versie V1.0 Plaats Vianen Kenmerk Versie informatie VERSIE INFORMATIE Versie Datum Bijzonderheden Auteur V 1.0 09-03-2015 Aangepast
Nadere informatieSTAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE
BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER
Nadere informatieAangenaam kennis te delen Wij brengen de risico s voor u in kaart. www.zichtadviseurs.nl
Aangenaam kennis te delen Wij brengen de risico s voor u in kaart www.zichtadviseurs.nl Het uitstippelen van een effectief risicoplan begint met elkaar leren kennen Ondernemen is risico lopen. Als ondernemer
Nadere informatieNOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG
NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020
Nadere informatieICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010
ICAAP Alex Poel 18 mei 2010 Inhoud 1. ICAAP algemeen 2. De uitgangspunten (vertaald) 3. Het ICAAP uitvoeren 4. De risico s 5. Enkele voorbeelden 6. Wat kan ICAAP voor u betekenen 1. ICAAP algemeen (1)
Nadere informatieStop met het gebruik van de methode van Kinney als kwantitatieve risicoevaluatiemethode
Stop met het gebruik van de methode van Kinney als kwantitatieve risicoevaluatiemethode : De methode van Kinney is geen kwantitatieve doch een kwalitatieve risicoevaluatiemethode Hierbij wil ik aantonen
Nadere informatieBeleidsplan Kwaliteit en veiligheid 2018
Beleidsplan Kwaliteit en veiligheid 2018 Inhoud Beleidsplan Kwaliteit en veiligheid 2018 2021 1 1.... Huidige stand van zaken 3 2.... Methodologie en analyse 3 3.... Planning 2018 4 1. Huidige stand van
Nadere informatieAlgemeen. C. Een bestuurder van de vennootschap dient deze vragenlijst en elke andere bijlage te ondertekenen en te dateren.
Algemeen Belangrijke informatie. A. Gelieve alle vragen te beantwoorden. Deze informatie is benodigd voor de onderschrijvings- en premieanalyse. Uw antwoorden worden als wettelijk materiaal beschouwd voor
Nadere informatieProjectmatig 2 - werken voor lokale overheden
STUDIEDAG Projectmatig werken in lokale overheden LEUVEN 27 oktober 2011 Projectmatig werken in de lokale sector Katlijn Perneel, Partner, ParFinis Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden 1 Inhoud
Nadere informatieGenerieke systeemeisen
Bijlage Generieke Systeem in kader van LAT-RB, versie 27 maart 2012 Generieke systeem NTA 8620 BRZO (VBS elementen) Arbowet Bevb / NTA 8000 OHSAS 18001 ISO 14001 Compliance competence checklist 1. Algemene
Nadere informatieDe essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij
De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er
Nadere informatieWERKEN AAN VERKEERSVEILIGHEID LOONT. Werner De Dobbeleer, VSV Basisopleiding Mobiliteitscoördinatoren Antwerpen, 6 oktober 2015
WERKEN AAN VERKEERSVEILIGHEID LOONT Werner De Dobbeleer, VSV Basisopleiding Mobiliteitscoördinatoren Antwerpen, 6 oktober 2015 INHOUD 1. Verkeersonveiligheid, een probleem voor uw bedrijf? 2. Oplossingen
Nadere informatieWat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact?
Educatiesessie 19 september 2018 Wat zijn de risicomanagement eisen uit IORP II en wat is de bestuurlijke impact? N A T H A L I E H O U W A A R T Programma 1. Wat zegt IORP over risicomanagement? 2. Hoe
Nadere informatieISO Informatiebeveiliging
ISO 27001 Informatiebeveiliging 1. Welkom bij KAM Consultants 2. Werkwijze 3. ISO 27001 4. Advies diensten 5. Trainingen 6. Quick Scan 7. Coaching 8. Intensieve begeleiding 9. Onderhoud 10. Contactgegevens
Nadere informatieGrip op uw bedrijfscontinuïteit
Grip op uw bedrijfscontinuïteit Hoe omgaan met risico s 1 Grip op uw bedrijfsdoelstellingen: risicomanagement Ondernemen is risico s nemen. Maar bedrijfsrisico s mogen ondernemen niet in de weg staan.
Nadere informatieWie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth
Wie bewaakt mijn geld? Financiële controle en risicobeheersing binnen de gemeente Nuth De taak van de raad onder het dualisme Kaders stellen (WMO, Jeugdwet, handhaving) Budgetteren (begroting) Lokale wetgeving
Nadere informatieVERANTWOORDELIJKHEDEN BIJ UITVOERING VAN WELZIJNSWET EN IN HET BIJZONDER VAN DE HIERARCHISCHE LIJN
VERANTWOORDELIJKHEDEN BIJ UITVOERING VAN WELZIJNSWET EN IN HET BIJZONDER VAN DE HIERARCHISCHE LIJN Werk brengt risico s met zich mee. Het productieproces, het transport, de werkorganisatie, de omgeving
Nadere informatieNiveau Beschikbare Tools Beschrijving Voorbeeld bijbehorende klantvraag
1. Organisational scan 1. Scan met betrekking tot de aansluiting van organisatorische en juridische structuur op missie en ondernemingsdoelstellingen 1. Past de huidige organisatiestructuur en juridische
Nadere informatieinformatieveiligheidsbeleid (Doc. Ref. : isms.004.hierar. ; Doc. Ref.(BCSS) : V2004.305.hierarch.v5.ivn)
Dit document is eigendom van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. De publicatie ervan doet geen enkele afbreuk aan de rechten die de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid ten opzichte van dit document
Nadere informatieIndien uw project geselecteerd wordt, krijgt u ongeveer 6 sessies coaching verspreid over de periode januari 2016 december 2016.
VERZOEK COACHING IN MANAGEMENT UW PROJECTVOORSTEL MAN-378 Elke groep die de ondersteuning van een coach wenst te genieten voor zijn project dient in het gedetailleerde beschrijving van het project op te
Nadere informatiemanaging people meeting aspirations Natuurlijke groei
managing people meeting aspirations Natuurlijke groei geloof Wij hebben een gemeenschappelijke visie pagina - managing people, meeting aspirations Vandaag verhoogt CPM de prestaties op elk niveau van uw
Nadere informatieStart animatie. Volgende slide
Start animatie Volgende slide Welkom Zin en onzin van de risicobeoordeling? De stappen en de methodologische problemen Jan Dillen Technisch Adviseur Federale Verzekering Preventie-adviseur Inleiding: wat/doel
Nadere informatieVergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015
ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International
Nadere informatieRisicoanalyse brandpreventie Aanpak Mensura EDPB. Stijn Tielemans Preventieadviseur niveau I stijn.tielemans@mensura.be
Risicoanalyse brandpreventie Aanpak Mensura EDPB Stijn Tielemans Preventieadviseur niveau I stijn.tielemans@mensura.be Mensura 1 groep, 3 activiteiten 2 3/06/15 Mensura Preventie & Bescherming In cijfers
Nadere informatie