Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar"

Transcriptie

1 1 Niet één grote verandering, maar meerdere soorten verandering naast elkaar Bestuurdersconferen4e Jeugdzorg 16 gemeenten in de stadsregio Amsterdam hans vermaak, 21 juni 2012 Pretentie en belofte Eerste indruk Ferme drive, zinnige analyses en principes over jeugdzorg Verhouden tot mul4- actor, mul4- factor: horizontaal & ver4caal Bereidheid tot communica4e onderling, alvast experimenteren In aanpak nu veel bestuurlijke- en structuurzaken Veranderkunde toont ook alarmbel & perspec4ef Variëteit niet alleen in werk, organisa4e en besturing. Ook verschillende soorten veranderopgaven zichtbaar & nodig Nu door elkaar gehusseld, scheef, soms plat. Winst NU te halen middels veranderkundige basisles die toch revolu4onair blijt! Ashby s law: only variety beats variety 2

2 2 Eén meervoudige kijk uitgepakt Primair Proces: de uitvoering van het werk zelf voor en met de buitenwereld. Waar je meerwaarde schept & waar je betekenis aan ontleent. De professionals & de gezinnen. Secundair proces: de ondersteuning van dat werk. Waar je condi4es schept en organiseert dat mensen aan het werk kunnen. Staffunc4es van personeel tot informa4e, van huisves4ng tot financiën. Ter4air proces: de besturing van de organisa4es. Waar je besluiten neemt in de match tussen buitenwereld en binnenwereld en kaders stelt. Dit in afstemming met betrokkenen. Wereld van bestuurders en managers. Ter4air & Secundair proces schept condi4es voor primair proces. Ze kunnen het breken, niet maken. 3 Lessons learned: succesvolle samenwerking komt in drie smaken Combina4on benefits & Management skills transfer Sharing resources Func4onal skills transfer Ter4air proces (Besturing) Sturing Strategie Structuur Systemen Secundair proces (Ondersteuning) Integra4e Blauwdruk Planma4g & smeerolie Beste compromis Primair proces (Verrich4ng) Communica4e Competen4es Cultuur Complexiteit meer waardetoevoeging & trager meer ingebed & minder copieerbaar meer weerstand & aereukrisico Naar: Haspeslagh & Jemison 4

3 3 Ook hier drie soorten veranderingen (1) Elk vraagt eigen insteek die we kunnen typeren Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Aannames Er verandert iets als je belangen bij elkaar brengt - van de sleutelfiguren - in een onderhandelings- en lobbyproces - om een consensus te vormen (win- win) Condi3es: - Achter gesloten deuren - Sense of urgency Mo6o: veranderen is een poli4ek spel 5 Ook hier drie soorten veranderingen (2) Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Aannames Er verandert iets als je analy3sch denkt en doet - onderzoek biedt objec4eve antwoorden - oplossingen worden ontworpen (stappenplan) - implementa4e gaat planma4g en transparant Condi3es: - Toereikend sponsorschap - Sense of control, objec4viteit Mo6o: veranderen is een ra4oneel proces 6

4 4 hans vermaak Ook hier drie soorten veranderingen (3) Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Aannames Er verandert iets als je mensen mo3veert - mensen straffen en belonen - mensen verleiden en een wij - gevoel scheppen - aandacht, steun en erkenning bieden Condi3es: - Respectvolle en zorgvuldige procedures - Mensen zoeken elkaar op Mo6o: veranderen is een sociaal gebeuren 7 Ook hier drie soorten veranderingen (4) Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Aannames Er verandert iets als je mensen laat leren - bewust & bekwaam maken - experimenten en explora4es - in een koerszoekend, collec4ef proces Condi3es: - Genoeg veiligheid, rust en respect - Streven naar professionaliteit Mo6o: veranderen is ontwikkelen 8

5 5 hans vermaak Ook hier drie soorten veranderingen (5) Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Aannames Er verandert iets als je de evolu3e een handje helpt - systemisch duiden van onderstromen - ruimte voor ondernemerschap en dynamiek - blokkades wegnemen en conflicten op4maliseren Condi3es: - Paradoxaal faciliteren - Sense of humor Mo6o: veranderen gaat over vitaliteit 9 Contrasterende spelregels Ter4air proces (Besturing) Secundair proces (Ondersteuning) Primair proces (Uitvoering) Actoren Bestuurders Staffunc4es Professionals & gezinnen Proces Onderhandelingsfuik Uitlegbaar ontwerp Lerende cocrea4e Succescriterium Consensus & kaders Efficien4e van organisa4e Reflec4ef handelen Loop4jd Snel (half jaar) Daadkracht (een jaar) Doorgaand & cyclisch Complexiteit Poli4eke begrenzing Versimpelen regels Complexiteit waarderen Energie Spannend Hygiëne Vitaal Communica4e Gesloten & legi4merend Informa4e & geruststelling Involverend & rijk 10

6 6 Uitglijders & deviezen 1. Ter4air en secundair verdringt primair. In loop4jd en in omvang. Dan krijg je veel gepraat en geregel over zorg, maar weinig verbetering van zorg. En een pendulumbeweging in de 4jd. Devies: Zorg dat de drie veranderingen gelijkwaardig plaatsvinden. Houd zorgeffect maatgevend, niet een deelra4onaliteit. 11 Uitglijders & deviezen 2. Door elkaar husselen en aanpaksverwarring. Zoals leren ontwikkelen of brede par4cipa4e bij ter4aire onderwerpen als instrumentarium of financieringsstromen of besluitvormingvoorbereiding. Of zoals grote nadruk op organisatorische afstemming, financiering en convenanten bij een primair onderwerp als mul4focale zorg. Devies: Zorg dat je de drie veranderingen onderscheidt en scheidt. Ze vinden plaats dwars door organisa4e- en afdelingsmuren. Ze doen dat naast elkaar en ze moeten sterk contrasteren. 12

7 7 Uitglijders & deviezen 3. Verwatering door competency traps. Lerend ontwikkelen rond het primair proces is het minst ingebed als rou4ne. Je ziet dan hybriden onstaan die slecht werken. ProeTuinen worden dan ingericht of lerende organisa4es gebouwd. Goed opvoeden wordt dan verplicht. Vraagsturing vervangt aanbodsturing. Of ruimte moet professionals krach4g doen handelen. Dat schept vervelende self- fulfilling prophesies. Devies: Verdiep de principes van elk van de drie veranderingen. Elk van de drie veranderingen heet zijn eigen opvaqngen, interven4es, kijkwijze & taal. Hoe meer je die recht doet, hoe beter het werkt. 13 Uitglijders & deviezen 4. Losgezongen arena s. Primair, secundair en ter4air kunnen gescheiden levens gaan leiden: dominan4e & isolement roepen elkaar daarin op. Dan krijg je subculturen die elkaar niet begrijpen, problemen aan de ander wijten en zelf ongrijpbaar worden. Devies: Drie arena s losjes koppelen. Gemeenschappelijke taal helpt elkaar (en jezelf) te begrijpen. Veranderaars houden elkaar vast en leren schakelen rond eindopgaaf. Ze arrangeren hoe de arena s elkaar voeden en versterken. 14

8 8 Meer lezen van de auteur Over meervoudigheid en kleurendenken: L. de Caluwé, H. Vermaak. Leren veranderen; een handboek voor de veranderkundige. Kluwer, 2006 H. Vermaak. Veranderkunde in zeven vragen. Holland Management Review, 2002 H. Vermaak. Strategieën voor veranderen. Luister- CD Verandermanagementbox. MainPress, 2008 H. Vermaak. Veranderen? (1) Kies de juiste strategie & Veranderen? (2) Valkuilen bij het situa4oneel kiezen van een aanpak! Management Execu4ve, 2008 L. de Caluwé, H. Vermaak. Learning to Change; A Guide for Organiza4on Change Agents. Sage, 2003 Veranderkunde voor gevorderden: H. Vermaak, Plezier beleven aan taaie vraagstukken. Werkingsmechanismen van vernieuwing en weerbars4gheid. Kluwer, 2009 H. Vermaak. Leren genieten van complexiteit. Complexe vraagstukken vragen om aanpakken met evenveel finesse. Synaps, 2011 H. Vermaak. Ruimte om te exploreren. In G. Smid & E. Rouweve (red.). Onderzoekende professionaliteit. Van Gorcum, 2009 H. Vermaak. Nobody has all the answers, but collec4vely we can find them. Using causal loop diagrams to deal with ambiguity. Paper Academy of Management, Boston, 2012 G. Schuiling, H. Vermaak, H. Tours. Leren in organisa4es. Als leren het antwoord is, wat is dan de vraag. Kluwer, 2010 Zie kennisbank voor deze en meer publica4es: 15 hans vermaak e hans@hansvermaak.com w Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presenta4e berusten bij de auteur. Niets uit deze presenta4e mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schritelijke toestemming. 16

Veranderkundige blik op de jeugdzorgtransitie

Veranderkundige blik op de jeugdzorgtransitie Veranderkundige blik op de jeugdzorgtransitie Najaarsconferen+e Jeugdzorg Provincie Utrecht hans vermaak, 22 november 2013 Aftrap Scanningsimpressie Herkenbare en zinnige drive, analyses en principes over

Nadere informatie

Taaie vraagstukken. Gevaarlijk mooi werk doen. Nieuwjaarslezing OOA 17 Januari 2011 Hans Vermaak

Taaie vraagstukken. Gevaarlijk mooi werk doen. Nieuwjaarslezing OOA 17 Januari 2011 Hans Vermaak Taaie vraagstukken Gevaarlijk mooi werk doen Nieuwjaarslezing OOA 17 Januari 2011 Hans Vermaak Taaie vraagstukken? Vaak al 10-20 jaar aanwezig Historie valt tegen & inzuigeffect Voor betrokkenen betekenisvol

Nadere informatie

Innoveren als avontuurlijke tocht

Innoveren als avontuurlijke tocht Innoveren als avontuurlijke tocht Innoveren als avontuurlijke tocht Oriëntatie op het gebied Omgaan met het onverwachte Het gebied doorgronden Zoeken naar doorwaadbare plekken Rust nemen en op kracht komen

Nadere informatie

Plezier beleven aan lastige vraagstukken

Plezier beleven aan lastige vraagstukken Plezier beleven aan lastige vraagstukken Flitsintroduc,e in het gedachtengoed hans vermaak @ trefdag VVSG 2014 Lastige veranderingen in gemeenteland Las,g is de stapeling van allerlei soorten veranderingen

Nadere informatie

Persoonlijke stijl van veranderen

Persoonlijke stijl van veranderen Persoonlijke stijl van veranderen In het kleurenprofiel kun je zien hoe je scoort op de vijf veranderkleuren. Je kunt je score vergelijken ten opzichte van de gemiddelde score in Nederland, gebaseerd op

Nadere informatie

Veranderen als avontuurlijke tocht

Veranderen als avontuurlijke tocht Wie op reis gaat, moet eerst gaan zitten Veranderen als avontuurlijke tocht Oriëntatie op het gebied Omgaan met het onverwachte Het gebied doorgronden Zoeken naar doorwaadbare plekken Rust nemen en op

Nadere informatie

Leiding geven aan overtuigingen

Leiding geven aan overtuigingen Leiding geven aan overtuigingen Volwassenen hechten meer waarde aan wat ze ervaren dan aan wat ze verteld wordt Marleen Wilschut Implementatie adviseur Nederlands Jeugdinstituut Implementatie Implementatie

Nadere informatie

Accountants veranderen

Accountants veranderen 1 Accountants veranderen NBA- LIO nieuwjaars- professionaliseringsbijeenkomst hans vermaak, 16 januari 2014 De middag Hoezo? Veranderen van accountantsafdelingen en/of accountants Accountancy als sturing

Nadere informatie

Veranderen als avontuurlijke tocht

Veranderen als avontuurlijke tocht Wie op reis gaat, moet eerst gaan zitten Veranderen als avontuurlijke tocht Oriëntatie op het gebied Omgaan met het onverwachte Het gebied doorgronden Zoeken naar doorwaadbare plekken Rust nemen en op

Nadere informatie

Innoveren en slimmer organiseren

Innoveren en slimmer organiseren Innoveren en slimmer organiseren SMZ Kennis en Innovatiebeurs 24 januari 2014 Prof. dr. Jaap Boonstra Inspiraties delen Verbeelding (en lef) Innovatiespots Samen innoveren Grenzeloos innoveren A 3 I =

Nadere informatie

basisstrategieën van implementeren (1) bron: Pendlebury

basisstrategieën van implementeren (1) bron: Pendlebury basisstrategieën van implementeren (1) bron: Pendlebury verandering heeft tijd verandering moet snel verandering is opgelegd verandering met consensus zorgen voor actieve participatie betrokkenheid handhaven

Nadere informatie

DATA IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG. Een kwestie van interpreteren. Het belang van de zachte kant van data. JIM 22 april 2015, Michiel Kooper

DATA IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG. Een kwestie van interpreteren. Het belang van de zachte kant van data. JIM 22 april 2015, Michiel Kooper DATA IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Een kwestie van interpreteren ofwel Het belang van de zachte kant van data JIM 22 april 2015, Michiel Kooper GGZ IS HET WALHALLA VOOR DE INFORMATIEMANAGER Niet vanwege

Nadere informatie

Help! Mijn opdrachtgever weet het ook niet

Help! Mijn opdrachtgever weet het ook niet Help! Mijn opdrachtgever weet het ook niet rondetafel Projectmanagement in de zorg Douwe Hatenboer Sophie van Leeuwen Amersfoort 7 maart 2019 Programma van de avond - Hapje eten en kennismaken - Introductie

Nadere informatie

Plezier beleven aan taaie vraagstukken

Plezier beleven aan taaie vraagstukken 1 Plezier beleven aan taaie vraagstukken Flitsintroductie in het gedachtengoed hans vermaak Aanvullend materiaal (presentaties, publicaties, toepassingen) www.hansvermaak.com/taaie-vragen Taaie vraagstukken

Nadere informatie

20-05-2014. Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus. ICT of WMO. Warming up

20-05-2014. Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus. ICT of WMO. Warming up Emmen Revisited van 1.0 naar 3.0! Perspectief Eigenaarschap Wie regisseert wie? ER 3.0 en 4.0? Simon Henk Luimstra s.luimstra@emmen.nl Warming up Filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9s3nzal hcc4 Casus

Nadere informatie

Veranderen als avontuurlijke tocht. PBLQ Jaap Boonstra 25 november 2013

Veranderen als avontuurlijke tocht. PBLQ Jaap Boonstra 25 november 2013 Veranderen als avontuurlijke tocht PBLQ Jaap Boonstra 25 november 2013 Opbouw Veranderen als avontuurlijke tocht Wat is er gaande in de wereld om ons heen Zijnswaarde en publieke waarde PBLQ Professionele

Nadere informatie

Interveniëren en veranderen

Interveniëren en veranderen 1 prof.dr. Léon de Caluwé Interventies : activiteiten voor verandering Interventie = één of serie geplande veranderingsactiviteiten die erop gericht zijn de effectiviteit van een organisatie te helpen

Nadere informatie

Denken over veranderen in kleuren

Denken over veranderen in kleuren Denken over veranderen in kleuren Keynote Slotevent Horizon 2020 hans vermaak, 2016 Meervoudigheid in veranderkunde Veranderopgaven komen in verschillende smaken, veranderbenaderingen gelukkig ook Na vele

Nadere informatie

PROces management. To manage is to work the process, to lead is to own the process. Obstacles are just nature s way of showing us what we can do.

PROces management. To manage is to work the process, to lead is to own the process. Obstacles are just nature s way of showing us what we can do. PROces management To manage is to work the process, to lead is to own the process. Obstacles are just nature s way of showing us what we can do. Proces management betre. het richten, inrichten en verrichten

Nadere informatie

DOOR DE OGEN VAN DE ANDER. Workshop Kwaliteit / Inspectie W. Dickhoff Phasis bv Bezinningsdag 6 jan 2014

DOOR DE OGEN VAN DE ANDER. Workshop Kwaliteit / Inspectie W. Dickhoff Phasis bv Bezinningsdag 6 jan 2014 DOOR DE OGEN VAN DE ANDER Workshop Kwaliteit / Inspectie W. Dickhoff Phasis bv Bezinningsdag 6 jan 2014 HOE KENT U HET HOORNBEECK COLLEGE? Audits op team-, locatie- en centraal niveau Instellingsaudit

Nadere informatie

DIGITAL MARKETING TRENDS 2014

DIGITAL MARKETING TRENDS 2014 DIGITAL MARKETING TRENDS 2014 1 2 MARKETING TRENDS Bron: Adobe 2013 3 WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE DIGITALE ACTIVITEITEN? Bron: Dave Chaffey 2013 4 SOCIAL MEDIA MEER EN MEER DEEL VAN ZAKELIJK LEVEN Hoe lang

Nadere informatie

Een pittig gesprek. Dr. Ronald Stevens Stevens Consultancy 30 november 2015

Een pittig gesprek. Dr. Ronald Stevens Stevens Consultancy 30 november 2015 Een pittig gesprek Dr. Ronald Stevens Stevens Consultancy 30 november 2015 Voorzitter auditcommissies Kwaliteitsnetwerk MBO Veranderkundige, onderzoeker en interim manager Postgraduate Public Auditing

Nadere informatie

Manager van nu... maar vooral van morgen

Manager van nu... maar vooral van morgen Manager van nu... maar vooral van morgen Leidinggeven met inhoud en in verbinding, met inspiratie, energie en plezier, en dat binnen je organisatie mogelijk maken Er kan zoveel meer Uitgaan van klanten,

Nadere informatie

Integratie. 60 procent managers onderschat IT-integratie. Giezeman

Integratie. 60 procent managers onderschat IT-integratie. Giezeman Integratie 60 procent managers onderschat IT-integratie Giezeman Eerste 100 dagen cruciaal 60 procent managers onderschat it-integratie Vijftig tot tachtig procent van de fusies en overnames creëert geen

Nadere informatie

Professionaliteit in wetenschap en zorg

Professionaliteit in wetenschap en zorg Professionaliteit in wetenschap en zorg Symposium: in balans Utrecht 27 november 2015 Dr. Hans van Dartel, ethicus, verpleegkundige (np) Voorzitter Commissie Ethiek V&VN Opzet Verkenning waarden van praktijken

Nadere informatie

Waarderend Veranderen Richting Diversiteit aan de Universiteit

Waarderend Veranderen Richting Diversiteit aan de Universiteit Waarderend Veranderen Richting Diversiteit aan de Universiteit VSNU Seminar Diversiteit Danielle Zandee 12 mei 2017 Leadership Entrepreneurship Stewardship Executive Education & Organizational Development

Nadere informatie

EEN VITALE, LERENDE COMMUNITY DIE ROND HET THEMA HANDHAVING LEEFOMEVING ZICHTBAAR VERSCHIL WIL MAKEN

EEN VITALE, LERENDE COMMUNITY DIE ROND HET THEMA HANDHAVING LEEFOMEVING ZICHTBAAR VERSCHIL WIL MAKEN FIND A GROUP OF PEOPLE WHO CHALLENGE AND INSPIRE YOU; SPEND A LOT OF TIME WITH THEM, AND IT WILL CHANGE YOUR LIFE A M Y P O E H L E R EEN VITALE, LERENDE COMMUNITY DIE ROND HET THEMA HANDHAVING LEEFOMEVING

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie

Map2Grow. Vergroot impact en rendement van uw investeringen in leren en ontwikkelen

Map2Grow. Vergroot impact en rendement van uw investeringen in leren en ontwikkelen Map2Grow Vergroot impact en rendement van uw investeringen in leren en ontwikkelen Waarom steeds opnieuw beginnen? Organisaties zijn continu in beweging. Nieuwe wensen en ambities zijn aan de orde van

Nadere informatie

Masterclass Veranderingscommunicatie. Van weerstand naar verbinding

Masterclass Veranderingscommunicatie. Van weerstand naar verbinding Masterclass Veranderingscommunicatie Van weerstand naar verbinding Inleider en moderator: Annick Vanhove 0479 23 26 96 I annick.vanhove@gmail.com www.chrisenannick.be 1 Veranderen is mensen in beweging

Nadere informatie

Leergang interveniëren. met passie en precisie

Leergang interveniëren. met passie en precisie Leergang interveniëren met passie en precisie Je bent een ervaren vakman of vakvrouw als het gaat om interveniëren. En je zou dat vak nog meer vanuit jezelf willen uitoefenen, nog authentieker, nog meer

Nadere informatie

Leervoorkeuren. Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede

Leervoorkeuren. Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede Leervoorkeuren Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede 31-01-2103 Programma Introductie Twynstra Gudde Ria Slingerland-Blom Language of Learning Invullen scan Leervoorkeuren

Nadere informatie

Het verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht!

Het verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht! Thales HR-dag 24 september 2015 Het verschíl maken vanuit Inzicht & Systemisch overzicht! De oplossing vind je nooit op het niveau van het probleem zelf Waar of Niet Waar? De kracht van systemische (organisatie)

Nadere informatie

Leergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen

Leergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen Leergang Regiegemeente worden: effectiever (be)sturen De gemeentelijke regierol Veel gemeenten ontwikkelen zich vandaag de dag tot regiegemeente. Dat betekent veelal dat ze meer taken uitbesteden, waarbij

Nadere informatie

Gedragswijzer Integriteit

Gedragswijzer Integriteit Gedragswijzer Integriteit juli 2014 1 Inleiding Wij zijn Velison Wonen, een woningcorporatie met ambities in Velsen. We willen waarborgen en versterken wat we al zijn: een maatschappelijk betrokken, daadkrachtige

Nadere informatie

Visie. 1

Visie.  1 De visie vertaald in de 8 i s van verandering De ideeënwerkplaats heeft haar visie vertaald in de 8 i s van verandering en is ontwikkeld om leerprocessen te stimuleren en te faciliteren. Het cyclische

Nadere informatie

De motor van de lerende organisatie

De motor van de lerende organisatie De motor van de lerende organisatie Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn

Nadere informatie

gedragswijzer Inleiding

gedragswijzer Inleiding Gedragswijzer Inleiding Wij zijn Lefier, een wooncorporatie met ambities in Noord-Nederland. We willen waarborgen en versterken wat we al zijn: een maatschappelijk betrokken, daadkrachtige organisatie

Nadere informatie

Een verandering van tijdperken: wat betekent dat voor de zorg?

Een verandering van tijdperken: wat betekent dat voor de zorg? Een verandering van tijdperken: wat betekent dat voor de zorg? Jan Rotmans Tilburg, 20 November 2013 www.twitter.com/janrotmans We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

move before you re ready

move before you re ready 38 move before you re ready 1 waarom wendbaar zijn onafwendbaar is HERSCHRIJVEN VAN DE ONGESCHREVEN REGELS intermezzo van hans vermaak Ik schrijf nooit iets over cultuurverandering. Ik geloof dat veel

Nadere informatie

Veranderdiagnose: recht doen aan de dynamiek en de historie van organisaties 53 Maurits Jan Vink

Veranderdiagnose: recht doen aan de dynamiek en de historie van organisaties 53 Maurits Jan Vink Voorwoord van de redactie 11 DEEL I Introductie HOOFDSTUK 1 Veranderen: balanceren tussen inhoud en proces 21 Marco de Witte en Jan Jonker Inleiding 23 1.1 Het vierballenmodel 24 1.2 Waarom? 26 1.3 Wat?

Nadere informatie

V&VN, 31 januari, Nunspeet Bij voorkeur leren. dr Manon C.P. Ruijters MLD

V&VN, 31 januari, Nunspeet Bij voorkeur leren. dr Manon C.P. Ruijters MLD V&VN, 31 januari, Nunspeet Bij voorkeur leren dr Manon C.P. Ruijters MLD Bij voorkeur leren: Nieuwsgierig naar het leren van anderen 2 Jeetje zijn daar echt zoveel woorden voor nodig? pff, hoe eigenwijs

Nadere informatie

BRAIN. Workshop samenwerken. Utrecht 29 oktober 2008 Wilfrid Opheij

BRAIN. Workshop samenwerken. Utrecht 29 oktober 2008 Wilfrid Opheij Workshop samenwerken Utrecht 29 oktober 2008 Wilfrid Opheij Waarom samenwerken? 2 Samenwerken is nodig maar niet vanzelfsprekend @(#,%*4%1063-+/($3&, A%(-(/6'%& 8%0%& =>,%+%&*.%%0* #6-/&/$3% 8/$%3&%& :3,%&*

Nadere informatie

Goede zorg bevorderen. gezien vanuit de presentietheorie

Goede zorg bevorderen. gezien vanuit de presentietheorie Kwaliteitsinstituut Diemen Goede zorg bevorderen gezien vanuit de presentietheorie Prof. dr Andries Baart 7 mei 2013 Opzet Ik wil u laten zien hoe je anders over goede zorg kunt denken: 1. Criteria concepten

Nadere informatie

samenwerken Workshop congres Cultuur in Beeld 2012 Amersfoort 3 december 2012 Robin Bremekamp Iljan van Hardevelt Wicher Schönau

samenwerken Workshop congres Cultuur in Beeld 2012 Amersfoort 3 december 2012 Robin Bremekamp Iljan van Hardevelt Wicher Schönau De vijf sleutelthema s lth van succesvol samenwerken Workshop congres Cultuur in Beeld 2012 Amersfoort 3 december 2012 Robin Bremekamp Iljan van Hardevelt Wicher Schönau Samenwerken wordt steeds belangrijker

Nadere informatie

Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Speelruimte Energie Trots

Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Speelruimte Energie Trots Hoe wij uw organisatie verjongen! Anders Denken Anders Doen. Over Vitalavie Waarom de reis. Verleden Heden Top Down Bottom up 60% deelname 100% deelname Deelnemer Eigenaar Bedenker Creator Mismatch Match

Nadere informatie

Opbouw. Emoties als bron voor diepgaande verandering. Prof. dr. Jaap Boonstra. Een vraag. Emoties op het werk. Onderstroom

Opbouw. Emoties als bron voor diepgaande verandering. Prof. dr. Jaap Boonstra. Een vraag. Emoties op het werk. Onderstroom Emoties als bron voor diepgaande verandering Prof. dr. Jaap Boonstra Opbouw Een vraag Emoties op het werk Onderstroom Interventies Individueel niveau Organisatie niveau Betekenisvol leiderschap 1 Een vraag

Nadere informatie

Maatschappelijk Aanbesteden

Maatschappelijk Aanbesteden Maatschappelijk Aanbesteden Wat is Maatschappelijk Aanbesteden? Manier van werken van de overheid Waarbij een beroep wordt gedaan op betrokkenheid, creativiteit, innovativiteit, tijd en capaciteit Van

Nadere informatie

Strategie in Beweging. Koersnotitie. versie 4

Strategie in Beweging. Koersnotitie. versie 4 Strategie in Beweging Koersnotitie versie 4 Onze Opdracht Het Waartoe zijn wij hier in Alphen aan den Rijn en omgeving? Voor welk vraagstuk zijn wij het antwoord? 1. Wij zijn een stichting voor primair

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS

COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS COMMUNICATIEPLAN PASSEND ONDERWIJS SWV VO/VSO 31.02 'Communicatie is het scheppen van gemeenschappelijke betekenis (Gisela Redeker, hoogleraar communicatie) Conceptversie 2 17-03-2014 Communicatieplan

Nadere informatie

Cer$ficering voor HR professionals

Cer$ficering voor HR professionals Cer$ficering voor HR professionals Is uw HRM al gecer$ficeerd? Sander Nieuwenhuizen 30 oktober 2014 Grote trends Steeds snellere verandering Komplexiteit Cultuur Business Model Exper;se Grote trends Steeds

Nadere informatie

Uw meest belangrijke ervaring met samenwerken. Met wie? Wat gebeurde er? Welke levensles trok u eruit?

Uw meest belangrijke ervaring met samenwerken. Met wie? Wat gebeurde er? Welke levensles trok u eruit? De vraag op het symposium: Wij begint met mij 19 juni 2013: Uw meest belangrijke ervaring met samenwerken. Met wie? Wat gebeurde er? Welke levensles trok u eruit? Ervaringen met samenwerken. 32 deelnemers

Nadere informatie

CHANGE THE SMELL OF THE PLACE

CHANGE THE SMELL OF THE PLACE CHANGE THE SMELL OF THE PLACE Praktijkcase gemeente Kraainem HRM in de overheid 4 februari 2016 Joëlle Eggermont Gemeentesecretaris Kraainem KRAAINEM 13.500 inwoners; faciliteitengemeente; 90 personeelsleden;

Nadere informatie

Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties

Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

De rol van HR diensten in de beweging naar meer eigenaarschap van onderwijsteam over onderwijskwaliteit

De rol van HR diensten in de beweging naar meer eigenaarschap van onderwijsteam over onderwijskwaliteit De rol van HR diensten in de beweging naar meer eigenaarschap van onderwijsteam over onderwijskwaliteit Reader ten behoeve van bestuurstafels Kwaliteitsnetwerk mbo op 15 en 16 maart 2017 Uitnodigingstekst

Nadere informatie

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS @ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen

Nadere informatie

Aan de slag (waarom gebeurt er niets, we hadden toch zo n goede kick-off?)

Aan de slag (waarom gebeurt er niets, we hadden toch zo n goede kick-off?) Aan de slag (waarom gebeurt er niets, we hadden toch zo n goede kick-off?) @jaappeters - #waardigheidentrots jaap.peters@delimes.nl Utrecht, 23 januari 2017 DeLimesDeLimes De ul@eme organisa@e (korte lijntjes)

Nadere informatie

interim-professionals voor Finance & Control

interim-professionals voor Finance & Control Veel omzet draaien, maar toch weinig verdienen? Niet beschikken over de juiste managementinformatie? Ineens geconfronteerd worden met liquiditeitsproblemen? Een ervaren interim-manager kan u bijstaan om

Nadere informatie

De VeranderVersneller. De C3-aanpak om u op weg te helpen en om tot resultaat te komen bij organisatieverandering

De VeranderVersneller. De C3-aanpak om u op weg te helpen en om tot resultaat te komen bij organisatieverandering De VeranderVersneller De C3-aanpak om u op weg te helpen en om tot resultaat te komen bij organisatieverandering Visie van C3 op veranderen en veranderaanpakken Er is geen één beste manier van veranderen.

Nadere informatie

Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie

Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie Wilt u organisatieveranderingen effectief vormgeven en besturen? Zorg dan dat projecten en programma s elkaar versterken in een gestructureerde

Nadere informatie

Weten wat er gaande is

Weten wat er gaande is Professional in het onderwijs Boeiende context van leren Internationalisering van onderwijs en studenten Samenwerking kennisinstellingen Kennisontwikkeling en kennisgroepen Geen monopolie op leren of kennis

Nadere informatie

Canvas Omgevingsmanagement

Canvas Omgevingsmanagement Canvas Omgevingsmanagement Samen goed voorbereid richting stakeholders Roelof Benthem Zeist 29 maart 2018 Omgevingsmanagement Wat is het? En een paar principes Twynstra Gudde Canvas Omgevingsmanagement

Nadere informatie

Leren verbeteren, verbeterd leren. 24 November 2009. annemarie@weggelaar.com; ; 06-29 01 02 83 michaelmilo@live.nl. live.nl

Leren verbeteren, verbeterd leren. 24 November 2009. annemarie@weggelaar.com; ; 06-29 01 02 83 michaelmilo@live.nl. live.nl Leren verbeteren, verbeterd leren 24 November 2009 Anne Marie Weggelaar Michael Milo annemarie@weggelaar.com; ; 06-29 01 02 83 michaelmilo@live.nl live.nl Agenda Aan het werk! Verander uw zelf? Diagnosticeren

Nadere informatie

Professionaliseren in Netwerken. Maarten de Laat

Professionaliseren in Netwerken. Maarten de Laat Professionaliseren in Netwerken Maarten de Laat maarten.delaat@ou.nl Het Nieuwe Leren Het Nieuwe Leren Het Nieuwe Leren Nadruk o.a. op Leren Leren Leren omgaan met verandering en onzekerheid There are

Nadere informatie

sturen om tot te komen Rijnconsult Business Review

sturen om tot te komen Rijnconsult Business Review Je moet behoorlijk sturen om tot zelfsturing te komen 56 Rijnconsult Business Review Het creëren van effectieve autonome teams is geen nieuw onderwerp voor veel organisaties. Maar de dynamiek waarin veel

Nadere informatie

Gewoon opvoeden in Groningen

Gewoon opvoeden in Groningen Gewoon opvoeden in Groningen Voorbeeld : gewoon opvoeden, alledaags opvoeden, alledaagse opvoedvragen Wat is dit? Start: Eigen voorbeeld geven. Voor iedereen verschillend, afhankelijk van de situatie van

Nadere informatie

CommTalks. 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen. Concept & samenstelling. Betteke van Ruler

CommTalks. 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen. Concept & samenstelling. Betteke van Ruler CommTalks 40 Thought leaders over het communicatievak van morgen Concept & samenstelling Betteke van Ruler Communicatieonderzoek jaagt vernieuwing aan Adwin Peeks 80 De wereld verandert snel en ingrijpend

Nadere informatie

Veranderen voor veiligheid Hoe doe je dat eigenlijk?

Veranderen voor veiligheid Hoe doe je dat eigenlijk? 0 Veranderen voor veiligheid Hoe doe je dat eigenlijk? Johan Gort Researchmanager Safe & Healthy Business 1 Opzet 1. Waarom veranderen? 2. Hoe organisaties veranderen? 3. Willen we wel veranderen? 4. Gedragsinterventies

Nadere informatie

Leren in integrale kindcentra

Leren in integrale kindcentra Leren in integrale kindcentra P.Robert-Jan Simons www.visieopleren.nl 6-11-2014 2 Winston Churchill: Ik ben altijd bereid om te leren maar zelden om onderwezen te worden Avans Hogeschool Wij zoeken een

Nadere informatie

Kleurendenken en verandering. Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen

Kleurendenken en verandering. Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen Kleurendenken en verandering Families van theorieën Mensen ageren vanuit belangen (socio-politieke overtuiging) Mensen ageren vanuit verstandelijke overtuigingen (rationeel empirische overtuiging) Mensen

Nadere informatie

De veranderende rol van de projectleider in een Agile-wereld: Het belang van Agile Leadership

De veranderende rol van de projectleider in een Agile-wereld: Het belang van Agile Leadership De veranderende rol van de projectleider in een Agile-wereld: Het belang van Agile Leadership 11.45: Ontwikkeling Agile bij ING en de veranderende rol van de projectleider bij ING Jan Gastkemper 12:15:

Nadere informatie

Unfold your potential

Unfold your potential Unfold your potential Nieuw Leiderschap Doorbraak of fictie? Hugo Der Kinderen Click to edit Master text styles Historiek van leiderschaps-paradigma s Scientific Human Lerende Human Relations Management

Nadere informatie

Veranderen in kleuren. Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé

Veranderen in kleuren. Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé Breukelen 15 december 2009 Léon de Caluwé Bij organisatieveranderingen zijn vijf manieren van denken te onderkennen Denkwijze Er verandert iets als je: Geeldruk De belangen van de belangrijkste spelers

Nadere informatie

WOONPROFIEL NIEUW HERMES HUIS

WOONPROFIEL NIEUW HERMES HUIS WOONPROFIEL NIEUW HERMES HUIS Contactgegevens Hermes Huis Baarnseweg 4 3735 MG Bosch en Duin www.hermeshuis.nl A.H.M. (Ton) Zegers, bestuurder M. +31 6 53 36 72 39 Algemeen Het Hermes Huis is een kleinschalige

Nadere informatie

Functioneren van de top

Functioneren van de top Hiemstra & De Vries info@hiemstraendevries.nl 030 2523 777 Functioneren van de top onze visie op het vormgeven en ontwikkelen van de topstructuur Recente ontwikkelingen stellen stevige eisen aan het functioneren

Nadere informatie

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Leraarschap en leiderschap Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Inhoud De opkomst van de leraar Beelden over leiderschap Shit & assholes Leiderschapskwaliteiten Structuur

Nadere informatie

Help ons te leren. HR en decentralisaties: VIER SPEERPUNTEN VOOR HR OP HET GEBIED VAN DECENTRALISATIES

Help ons te leren. HR en decentralisaties: VIER SPEERPUNTEN VOOR HR OP HET GEBIED VAN DECENTRALISATIES VIER SPEERPUNTEN VOOR HR OP HET GEBIED VAN DECENTRALISATIES HR en decentralisaties: Help ons te leren Door: Martine van Dijk, A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Op 10 oktober 2014 vond de

Nadere informatie

Verandermanagement met het Berenschot 7-krachtenmodel

Verandermanagement met het Berenschot 7-krachtenmodel Jaarseminar MSP-UG 2008 Programmamanagement (MSP)is niet alles! Verandermanagement met het Berenschot 7-krachtenmodel Marcel Riemersma Sr Projectmanager April 2007, Dialogues House ABN-AMRO, Amsterdam

Nadere informatie

Visie Missie. De missie van onze stichting is de volgende: wie je morgen bent creëer je vandaag met de som van gisteren

Visie Missie. De missie van onze stichting is de volgende: wie je morgen bent creëer je vandaag met de som van gisteren Visie Missie De Jan Ligthartscholen van de Jan Ligthartgroep Tilburg hebben een duidelijk doel voor ogen: het onderwijs dusdanig inrichten dat het de basis vormt van het levenslang leren dat een mens doet.

Nadere informatie

Na4onaal Onderwijsakkoord 2013

Na4onaal Onderwijsakkoord 2013 Naar gespreid leiderschap in een professionele ruimte Vragen: Professionele ruimte: autonomie en sturing - Wat mo4veert docenten om in the lead zijn? - Het Na4onaal- Onderwijsakkoord - De Lerarenagenda

Nadere informatie

Leerlandschappen. Amersfoort 26 oktober 2009 Manon Ruijters

Leerlandschappen. Amersfoort 26 oktober 2009 Manon Ruijters Amersfoort 26 oktober 2009 Manon Ruijters Er zijn veel verschillende vormen van leren. Leren gebeurd in alle organisaties! Maar hoe zorg je dat: kennis stroomt? dat wat er gemaakt wordt, ook toegepast

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

inhoud Voorwoord... 11 1 Introductie... 13 2 Waarom veranderen zo gecompliceerd is... 21 2.1 Over losjes gekoppelde systemen... 22

inhoud Voorwoord... 11 1 Introductie... 13 2 Waarom veranderen zo gecompliceerd is... 21 2.1 Over losjes gekoppelde systemen... 22 Voorwoord................................... 11 1 Introductie................................... 13 2 Waarom veranderen zo gecompliceerd is................ 21 2.1 Over losjes gekoppelde systemen.................

Nadere informatie

Interventies bij organisatieverandering Succesvol veranderen

Interventies bij organisatieverandering Succesvol veranderen Interventies bij organisatieverandering Succesvol veranderen Het succesvol doorvoeren van organisatieverandering vraagt nogal wat. De uitdaging is om de beoogde verandering werkbaar te maken en te borgen

Nadere informatie

Meer dan een Master. Professionele kwaliteit hbo-docent. Amersfoort 1 november 2012 Willem Eikelenboom

Meer dan een Master. Professionele kwaliteit hbo-docent. Amersfoort 1 november 2012 Willem Eikelenboom Professionele kwaliteit hbo-docent Amersfoort 1 november 2012 Willem Eikelenboom Reis en ritme Maatschappelijke ontwikkelingen t.a.v. professionalisering Waarom is professionalisering überhaupt een item

Nadere informatie

Wat houdt medewerker-engagement in? blz 7. Wie zet engagement op de agenda? blz 10. Concrete engagement tools ontbreken blz 14

Wat houdt medewerker-engagement in? blz 7. Wie zet engagement op de agenda? blz 10. Concrete engagement tools ontbreken blz 14 1 Wat houdt medewerker-engagement in? blz 7 2 Wie zet engagement op de agenda? blz 10 3 Concrete engagement tools ontbreken blz 14 4 Korte communicatielijnen via sociale media blz 19 5 Aan de slag: tips

Nadere informatie

Evenementen en conflicten in Enschede Voorlopige Bevindingen en oplossingsrichtingen

Evenementen en conflicten in Enschede Voorlopige Bevindingen en oplossingsrichtingen David Laws en Martien Kuitenbrouwer Public Mediation Programma UvA 10 december 2014 Evenementen en conflicten in Enschede Voorlopige Bevindingen en oplossingsrichtingen Aanleiding Conflict tussen horeca

Nadere informatie

7s Model van McKinsey

7s Model van McKinsey 7s Model van McKinsey Het 7S model is ontworpen door McKinsey-medewerkers Richard Pascale en Antohny Athos om aan de hand van zeven vaste factoren de prestaties van een onderneming te kunnen analyseren.

Nadere informatie

Interveniëren vanuit verbinding

Interveniëren vanuit verbinding Interveniëren vanuit verbinding Jaap Boonstra V oor mensen die zich bezighouden met organiseren, veranderen en adviseren is Léon de Caluwé een belangrijke inspiratiebron. Zijn gedachtegoed heeft veel adviseurs

Nadere informatie

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015 MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN Ruysdael onderzoek 2015 Succes maak je samen Ruysdael is gespecialiseerd in innovatie van mens en organisatie. Vanuit de overtuiging dat je samen duurzame meerwaarde creëert.

Nadere informatie

2.1 Puzzelen met drie redeneerlijnen en vijf vragen

2.1 Puzzelen met drie redeneerlijnen en vijf vragen 2.1 Puzzelen met drie redeneerlijnen en vijf WAARTOE? Doel Richting Toegevoegde waarde WAT? Veranderagenda Aanpassingen in de organisatie WAAROM? Aanleiding Noodzaak Kans INHOUD Figuur 2.1: Het redeneren

Nadere informatie

Organisatie principes

Organisatie principes Organisatie principes Een overzicht van organisatie principes die als richtsnoer dienen bij het vormgeven van flexibele, innovatieve organisaties. Deze principes zijn gebaseerd op de Moderne Sociotechniek.

Nadere informatie

Maakbare samenleving. LEAN Bouwen 2.0 10 oktober 2012 Balance & Result - Symbol

Maakbare samenleving. LEAN Bouwen 2.0 10 oktober 2012 Balance & Result - Symbol Organiseren in netwerken: co-creërend denken en handelen Prof. dr. André Wierdsma Nyenrode Business Universiteit CEIBS (China Europe International Business School) Organiseren: Eenheid van analyse FASE

Nadere informatie

Betere jeugdzorg begint bij de professional

Betere jeugdzorg begint bij de professional Betere jeugdzorg begint bij de professional De jeugdzorg effectiever maken is een breed gedeelde ambitie van iedereen die een bijdrage levert aan de veilige ontwikkeling van kinderen. Vaak worden interventies

Nadere informatie

Pas op van onderen!!! Organisatie- en talentontwikkeling bij de Gemeente Amersfoort

Pas op van onderen!!! Organisatie- en talentontwikkeling bij de Gemeente Amersfoort Pas op van onderen!!! Organisatie- en talentontwikkeling bij de Gemeente Amersfoort VNG CVA - eendaagse Arbeidszaken Waarom: Missie/visie De samenleving is volop in verandering, onze rol en ons takenpakket

Nadere informatie

Jeugdigen en hun naasten staan centraal en hebben de regie

Jeugdigen en hun naasten staan centraal en hebben de regie Jeugdigen en hun naasten staan centraal en hebben de regie Jeugdigen en hun naasten staan centraal en hebben de regie Het is voor ouders en professionals vanzelfsprekend dat ouders zelf de regie nemen

Nadere informatie

Onderwijsontwikkeling met ict in de bve

Onderwijsontwikkeling met ict in de bve Onderwijsontwikkeling met ict in de bve VOR themaconferentie 25-11-04 Marijke Kral, HAN Dana Uerz, ITS Nico van Kessel, ITS Forum: Ammir Farokhi, Friesland College Peter Hettema, ROC Landstede Jan-Pieter

Nadere informatie