OP ZAK.be JE RECHTEN EN PLICHTEN ALS SCHOOLVERLATER, WERKZOEKENDE EN WERKNEMER / 2013

Transcriptie

1 OP ZAK.be JE RECHTEN EN PLICHTEN ALS SCHOOLVERLATER, WERKZOEKENDE EN WERKNEMER / 2013

2 ADRESSEN MAGIK? Aalst...Houtmarkt Antwerpen...Ommeganckstraat Brugge...Zilverstraat Brussel...Zwedenstraat Dendermonde...Dijkstraat Gent...Vrijdagmarkt Hasselt...Gouverneur Roppesingel Kortrijk...Rijselsestraat Leuven...Maria Theresiastraat Mechelen...Zakstraat Oostende...J. Peurquaetstraat 27 * * in 2013 Nieuwpoortsesteenweg Roeselare...Zuidstraat 22 / Ronse...Stationsstraat Sint-Niklaas...Vermorgenstraat Turnhout...Grote Markt WEBSITE: MAIL: info@magik.be De informatie in deze brochure is vrij algemeen en werd bijgewerkt tot februari Wijzigingen in de wetgeving zijn echter steeds mogelijk, zeker nu in de periode dat ons land volop in verandering is. Je kan altijd nog even kijken op voor de laatste nieuwtjes en je kan ook altijd terecht op bovenstaande adressen. Dit is een uitgave van Magik? vzw / februari D/2013/7525/3 VU: Caroline Copers, Magik? vzw, Watteeustraat 10, 1000 Brussel Eindredactie: Agata Osicka, Mike De Herdt Vormgeving: / Cartoons: Aaargh Druk: New Goff DEEL 1 p. 5 p. 6 p. 6 p. 7 DEEL 2 p. 8 p. 8 p. 9 p. 14 p. 15 p. 16 p. 18 DEEL 3 p. 20 p. 20 p. 22 p. 25 OP ZAK INHOUD AFGESTUDEERD OF VROEGTIJDIG VAN SCHOOL? A) VROEGTIJDIG VAN SCHOOL OF AFSTUDEREN? Inschrijven als werkzoekende Wie en waarom? Wanneer? Hoe? Waar schrijf je je in? DE BEROEPSINSCHAKELINGSTIJD EN INSCHAKELINGSUITKERING A) DE BEROEPSINSCHAKELINGSTIJD (VROEGER WACHTTIJD ) Hoe lang? Werken tijdens beroepsinschakelingstijd Belangrijke verplichtingen B) DE INSCHAKELINGSUITKERING (VROEGER WACHTUITKERING ) Recht op een inschakelingsuitkering Hoeveel krijg je? Goed om weten / tips Het ABVV betaalt je inschakelingsuitkering uit! WERK EN/OF BEGELEIDING ZOEKEN A) Werk zoeken De zoektocht naar een job Kanalen naar een toffe job Solliciteren Het sollicitatiegesprek p. 25 p. 26 p. 27 B) Begeleiding / speciale maatregelen Sluitende aanpak Startbaanovereenkomst Jeugdwerkplan, andere opleidingsmaatregelen en schoolverlaters met een handicap

3 DEEL 4 p. 29 p. 29 p. 31 p. 35 p. 35 p. 37 p. 38 p. 39 p. 40 p. 40 DEEL 5 p. 43 p. 44 p. 44 p. 45 p. 45 p. 46 p. 47 p. 48 p. 50 p. 51 p. 51 p. 52 p. 52 p. 55 p. 56 WELKOM OP DE WERKVLOER A) Starten op de werkvloer Je eerste werkdag / onthaal Soorten arbeidsovereenkomsten Bon Gratis Magik?-Lid De proefperiode B) Rechten op de werkvloer Jaarlijkse vakantie - Jeugdvakantie Ziek of een ongeval Zwangerschapsrust Tijdskrediet Bijscholen en beroepsopleiding Ontslag / terug werkloos HET ABVV IS ER VOOR JOU! A) Een vakbond voor iedereen Een vakbond Ik ga werken Ik ben werkloos Het ABVV: samen sterk De werking van het ABVV De doelgroepenwerking B) Werking van de vakbond op het bedrijf Algemeen Vakbondsafvaardiging Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) Ondernemingsraad (OR) C) Lid worden Ben je student? Geen student meer De beroepscentrales van het ABVV Magik? / gratis lid worden D) Kantoren van het ABVV DEEL 6 ONS STANDPUNT LET OP! jaren waarin de wetgeving rond arbeid en sociale zekerheid in een sneltempo verandert Wat we vandaag schrijven, is morgen misschien veranderd. De allerbeste raad die we kunnen geven : deze gids is slechts een leidraad in materie die constant wijzigt : informeer je zeker op het moment zelf grondig bij het ABVV! DEEL 1 AFGESTUDEERD OF VROEGTIJDIG VAN SCHOOL? A) VROEGTIJDIG VAN SCHOOL OF AFSTUDEREN? Inschrijven als werkzoekende WIE & WAAROM? Je inschrijving als werkzoekende is en blijft van groot belang. Die verhoogt immers sterk je kansen om een (passende) job te vinden. Maar het is ook een voorwaarde opdat je beroepsinschakelingstijd (vroeger wachttijd ) zou lopen. Hoe sneller je officieel bent ingeschreven, hoe sneller je in aanmerking komt voor allerlei tewerkstellingsmaatregelen of hoe sneller je later recht krijgt op een inschakelingsuitkering als je geen werk gevonden hebt. Belangrijk dus, zowel voor wie zijn schooljaar afmaakt, als voor wie het in de loop van een schooljaar voor bekeken houdt. Door je inschrijving word je officieel werkzoekende en beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Dit geeft je een aantal rechten én een aantal plichten. Vergeet zeker niet alle wijzigingen (adres, adres, telefoonnummer, ) onmiddellijk door te geven. Je inschrijving (en dus je beroepsinschakelingstijd) telt alleen als ze je kunnen bereiken! Heb je gewerkt en ben je daarna terug werkloos, vergeet dan niet je inschrijving te hernieuwen. Het kan dat je twijfelt of het echt wel nodig is. Simpel, ook dan schrijf je je in! Een keertje teveel je inschrijving bevestigen kan geen kwaad, een keertje te weinig kan je echter zuur opbreken. meer info: 5

4 Samengevat: bevestig tijdig, regelmatig en actief je inschrijving als werkzoekende! Als je een passend werkaanbod weigert, of als je een job verknalt, dan is de kans groot dat de periode dat je reeds ingeschreven was, niet meer meetelt. En dan is het ook niet meer zo zeker dat je later uitkeringen als schoolverlater zou kunnen krijgen. Dezelfde redenering telt voor het verknallen van of niet actief meewerken aan de verplichte begeleidingsessies. WANNEER? Wanneer je je studies hebt beëindigd op 30 juni, dan kan je beroepsinschakelingstijd ten vroegste beginnen vanaf 1 augustus, en dit ongeacht je leeftijd. Wanneer je je studies hebt beëindigd vóór 30 juni dan kan hij beginnen vanaf je inschrijving als werkzoekende, maar steeds ten vroegste de dag na het echte einde van je studies. Ben je afgestudeerd in juni? Schrijf je in ten laatste in de eerste week van augustus, dan begint je beroepsinschakelingstijd te lopen vanaf 1 augustus. Schrijf je je in na 9 augustus, dan begint hij op de dag dat je je inschrijft. Stop je midden het schooljaar of studeer je pas in september (of later) af? Schrijf je zo snel mogelijk in. Je beroepsinschakelingstijd begint immers pas te lopen op de dag van je inschrijving. Vroeger inschrijven mag, het kan je enkel helpen sneller een job te vinden. Bij een tweede zit begint je beroepsinschakelingstijd vanaf de dag van inschrijving, maar ten vroegste nà je tweede zit. Schrijf je dus zo snel mogelijk nà je tweede zit in. Is het niet erg duidelijk wanneer je tweede zit stopt? Geen probleem, ga in dit geval zo vroeg mogelijk: beter te vroeg dan te laat! Wanneer je een opleiding met leertijd volgt, bv. een syntra-leercontract, kan je je onmiddellijk na die leertijd inschrijven. Heb je echter een werknemersleerovereenkomst (de vroegere industriële leerovereenkomst) beëindigd, dan ben je vrijgesteld van de beroepsinschakelingstijd. Je later inschrijven verspeelt misschien je kans op een job, maar kan ook financieel nadelig zijn. Jezelf een week later inschrijven, betekent bijvoorbeeld dat je recht op werkloosheidsuitkering ook pas een week later begint. De correcte inschrijving als werkzoekende is trouwens ook een voorwaarde voor je recht op kinderbijslag gedurende je beroepsinschakelingstijd. HOE? Je hebt zeker je identiteitskaart en je sis-kaart nodig. Je krijgt een attest van inschrijving als werkzoekende. Dat attest is een zeer belangrijk document. Bewaar het zorgvuldig: je hebt het nodig zowel wanneer je werk vindt als wanneer je na je beroepsinschakelingstijd uitkeringen aanvraagt. Om later uitkeringen te krijgen omdat je geen werk vindt, moet je aan heel wat voorwaarden voldoen. Je mag geen studies met volledige leerplan meer volgen en je mag niet meer leerplichtig zijn (je bent leerplichtig tot en met 30 juni van het kalenderjaar dat je 18 wordt). Je dient ook nog bepaalde leerjaren volledig gevolgd te hebben (maar je hoeft niet noodzakelijk geslaagd te zijn): het 6de jaar van het algemeen secundair onderwijs; of het 3de jaar van het technisch, kunst- of beroepssecundair onderwijs; of een Syntra- of industrieel leercontract hebben beëindigd; of voor het buitengewoon onderwijs zijn er voorwaarden naargelang de onderwijsvorm; of bepaalde jaren van deeltijds onderwijs. Om correct te laten berekenen wanneer je beroepsinschakelingstijd afloopt (en je dus uitkeringen kunt aanvragen) spring je best tijdens je beroepsinschakelingstijd eens binnen op de Dienst voor Werkloosheid van het lokaal ABVV-kantoor (zie adressen achteraan). WAAR SCHRIJF JE JE IN? Woon je in het Vlaams gewest, dan schrijf je je in bij VDAB. Dat is de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Dit kan op verschillende manieren : Online via en doorklikken naar schrijf je in als werkzoekende. De eerste keer moet je je registreren als werkzoekende, en daarna moet je je toestand verduidelijken via de dossiermanager. Als je alles goed hebt gedaan krijg je een elektronisch attest van inschrijving dat je zelf kunt uitprinten. Telefonisch via het gratis nummer Je attest van inschrijving krijg je per of per post. Lukt het je beter met persoonlijk contact? Dat kan in de Werkwinkel in je buurt. Adressen vind je op of via Woon je in het Brusselse Gewest, dan schrijf je je in bij ACTIRIS. Dat is de Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling. Dat kan online via telefonisch via of in een plaatselijk agentschap van ACTIRIS in het Brusselse. Woon je in het Waalse gewest, dan moet je je inschrijven bij de FOREM. Dat is de Waalse versie van de VDAB en ACTIRIS. De werkwijze is gelijkaardig 6 laat je niets wijsmaken meer info: 7

5 A) DE BEROEPSINSCHAKELINGSTIJD (DE WACHTTIJD) Je hebt je ingeschreven als werkzoekende, je beroepsinschakelingstijd begint te lopen. In deze periode krijg je nog geen uitkering. Die krijg je pas na de beroepsinschakelingstijd. Onder bepaalde voorwaarden behoud je je recht op kinderbijslag. Hoe lang? DEEL 2 DE BEROEPSINSCHAKELINGSTIJD EN INSCHAKELINGSUITKERING De beroepsinschakelingstijd duurt 360 kalender ongeacht je leeftijd. Werken tijdens beroepsinschakelingstijd Begin je voltijds te werken vanaf augustus dan loopt je beroepsinschakelingstijd gewoon door. Met andere woorden blijft deze periode gewoon neutraal voor de beroepsinschakelingstijd. Begin je deeltijds te werken, dan moet je zeker ook melden dat je ingeschreven wil blijven als werkzoekende voor een voltijdse job! Ook dit is zeer belangrijk, want anders telt je beroepsinschakelingstijd maar deeltijds! Nog anders is het wanneer je (onbezoldigde) stage loopt of vrijwilligerswerk verricht in het buitenland. Als die langer dan vier weken duurt, ben je niet langer beschikbaar voor de arbeidsmarkt, zoals dat heet, en kan je beroepsinschakelingstijd opgeschort worden. Als je kan aantonen dat je buitenlandse avontuur je latere kansen op werk écht vergroot, is het mogelijk dat je wachttijd toch gewoon blijft doorlopen. Reken er echter niet te veel op. Belangrijke verplichtingen! 1. Je moet toch nog terug naar school. Het formulier C109/36-attest dat je gekregen hebt, moet je laten invullen door de directie van je school in het secundair onderwijs (ASO,TSO,BSO,KSO,BuSO), of je leersecretaris. Vóór het einde van je beroepsinschakelingstijd moet je dus toch nog eens langs die school. Werk je als jobstudent? Als schoolverlater kan je nog tijdens je laatste vakantie, na het beëindigen van de studies als jobstudent werken. Werk je in juli als jobstudent, dan telt deze periode niet voor je beroepsinschakelingstijd. Gewerkte dagen verlengen of verkorten je beroepsinschakelingstijd niet, in tegenstelling tot vroeger. Werk je in augustus of september als jobstudent? Dan loopt je beroepsinschakelingstijd gewoon door. Met andere woorden blijft deze periode gewoon neutraal voor de beroepsinschakelingstijd. Beter nog : werk je in augustus maar schrijf je je als werkzoekende in september? Dan tellen deze dagen al mee als beroepsinschakelingstijd. Werk je ná je studies als gewone werknemer? Begin je in juli voltijds te werken dan tellen de gewerkte dagen al mee voor je beroepsinschakelingstijd. 8 laat je niets wijsmaken meer info: 9

6 2. Kinderbijslag blijven krijgen? De VDAB of ACTIRIS geeft automatisch door aan je kinderbijslagfonds dat je in je beroepsinschakelingstijd bent. Zolang die niet verlopen is en je nog geen 25 jaar jong bent, blijf je kinderbijslag krijgen. Anders is het als je werk vindt. Je kinderbijslag wordt automatisch opgeschort als je meer dan 520,08 bruto verdient. Er komt nu immers een ander en beter inkomen in de plaats, je kan op eigen benen staan en bent niet langer ten laste van je ouders (financieel dan toch). Wanneer je terug stopt met werken, moet je je opnieuw aanmelden bij de VDAB of ACTIRIS (met C4). Zo kunnen zij er dan ook terug voor zorgen dat je opnieuw kinderbijslag krijgt. Wanneer je kinderbijslagfonds toch nog om je inschrijvingsbewijs als werkzoekende in de beroepsinschakelingstijd vraagt, stuur je ze best een kopie van je inschrijvingskaart op. Krijg ik kinderbijslag tijdens de vakantie? Ja, als je max. 240 uren werkt tijdens de maanden juli, augustus en september. Heb je wel meer dan 240 uren gewerkt? In dit geval heb je geen recht meer op kinderbijslag als student. Indien je echter ingeschreven bent als werkzoekende, kan jij wel nog kinderbijslag krijgen als je maandelijkse inkomen niet hoger ligt dan 520,08 bruto. Na deze maanden geldt enkel de inkomensgrens van 520,08 om kinderbijslag te blijven krijgen. TIP: REAGEER ALTIJD ALS DE VDAB OF ACTIRIS JE CONTACTEERT. 3.Blijf beschikbaar. Of wees paraat, zouden ze bij de scouts zeggen. Dat wil zeggen dat je in geen geval een dienstbetrekking, een startbaanovereenkomst of een beroepsopleiding zomaar klakkeloos kan weigeren. Men gaat er immers vanuit dat je beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt en dat je elk passend aanbod zal aannemen. Indien de VDAB of ACTIRIS je uitnodigt, ben je verplicht daar steeds op in te gaan. Zij kunnen je ook naar een werkgever sturen. Het is écht wel nodig deze verplichtingen na te komen. Doe je dat niet, dan bestaat de kans dat de dagen voor de weigering of aan de niet-aanbieding niet in aanmerking zullen genomen worden. Bovendien moet je zelf actief werk zoeken en meewerken aan het individuele inschakelingstraject dat je wordt aangeboden door de VDAB of ACTIRIS. Je wordt pas toegelaten tot het recht op inschakelingsuitkering als het individuele inschakelingsproject positief wordt beoordeeld. Dit is een van de domeinen die volop in verandering zijn. De zoveelste staatshervorming, weet je wel. De verhouding tussen federaal (RVA, uitkeringen en C ) en regionaal (VDAB, arbeidsmarktbeleid en dgl.). Ontmoet je hindernissen op dit deel van je pad, informeer dan zeker bij het ABVV naar de meest recente info! Doe dus geen domme dingen, en reageer op alles wat men je aanbiedt, ook al interesseert het je op het eerste zicht niet. 4.Inschrijven bij het ziekenfonds. De ziekte en invaliditeitsverzekering Zolang je studeert of nog in je beroepsinschakelingstijd (de vroegere wachttijd) zit, ben je tot maximum je 25ste verjaardag verzekerd door de ziekte- en invaliditeitsverzekering van je ouders. Met andere woorden: je bent ingeschreven als persoon ten laste bij één van je ouders. Zodra je begint te werken, een werkloosheidsvergoeding ontvangt of de leeftijd van 25 jaar bereikt hebt, moet je zelf verplicht aansluiten bij een ziekenfonds. Vanaf dan beschik je over een eigen lidboekje en betaal je zelf (via je loon of werkloosheidsuitkering) sociale bijdragen. Onze Belgische ziekteverzekering is gestoeld op 2 pijlers: de terugbetaling van gezondheidszorgen en het zorgen voor een vervangingsinkomen bij arbeidsongeschiktheid. De pijler gezondheidszorgen komt tussen bij kosten voor geneeskundige verzorging (de dokter, tandarts, kinesist, logopedist, verpleegkundige, apotheker, enz ). De pijler uitkeringen zorgt ervoor dat je een vervangingsinkomen krijgt wanneer je ziek wordt (zie verder pagina 34). 10 laat je niets wijsmaken meer info: 11

7 Hoe sluit je aan? Je kan aansluiten bij één van de 5 regionale socialistische ziekenfondsen in Vlaanderen: Bond Moyson West-Vlaanderen President Kennedypark Kortrijk tel 056/ bond.moyson.wvl@socmut.be Bond Moyson Oost-Vlaanderen Tramstraat Zwijnaarde tel 09/ vragen@bondmoyson.be De VoorZorg provincie Antwerpen Sint-Bernardsesteenweg Antwerpen tel 03/ info.304@devoorzorg.be De Voorzorg Limburg Capucienenstraat Hasselt tel 011/ info@devoorzorg.be Socialistische Mutualiteiten van Brabant Zuidstraat Brussel tel 02/ mail@fsmb.be Je kan op verschillende manieren bij één van bovenstaande ziekenfondsen aansluiten. Via de website van het ziekenfonds van jouw provincie kan dit heel eenvoudig. Surf op de homepagina naar de rubriek lid worden en volg de aanwijzingen. Op de website kan je ook de nodige formulieren downloaden die je door je werkgever of je werkloosheidsinstelling moet laten invullen. Dit ingevulde formulier is noodzakelijk om je te kunnen inschrijven. Je kan ook inschrijven in één van de vele plaatselijke kantoren van de Socialistische Mutualiteiten. Adressen en openingsuren vind je op de website van elk ziekenfonds. Je neemt best een kleefbriefje van je huidig ziekenfonds en je SIS-kaart mee. Voordelen en diensten Naast het recht op terugbetalingen uit de verplichte ziekteverzekering, geregeld via de sociale bijdrage, bieden de Socialistische Mutualiteiten hun leden aanvullend ook heel wat andere voordelen en diensten. Om van deze voordelen en diensten gebruik te kunnen maken, betaal je jaarlijks een kleine mutualiteitsbijdrage. Enkele voorbeelden van tussenkosten op jouw maat: De Socialistische Mutualiteiten bieden een tegemoetkoming bij de aankoop van brillen of contactlenzen. Hou je van avontuurlijk reizen? Om geen tropische ziektes op te lopen moet je je laten vaccineren. Deze vaccins zijn meestal niet goedkoop. De Socialistische Mutualiteiten betalen tot 25 euro per jaar aan vaccinatiekosten terug. Vrouwen en meisjes krijgen jaarlijks 15 euro voor anticonceptiemiddelen terugbetaald. Dit kan gaan om de pil, de vaginale ring, de prikpil of de pleister. Wil je meer weten over wat de Socialistische Mutualiteiten jou allemaal te bieden hebben? Neem dan snel contact met ons ziekenfonds (zie contactgegevens op vorige pagina). Hospitalisatieverzekering KliniPlan Hoe goed ons systeem van sociale zekerheid ook is, een ziekenhuisopname kost altijd geld, en dikwijls zelfs veel geld. De opleg voor het verblijf, de 12 laat je niets wijsmaken meer info: 13

8 geneesmiddelen, de erelonen van de artsen het zijn stuk voor stuk kosten die hoog kunnen oplopen. Als dat gebeurt, is een hospitalisatieverzekering allesbehalve een overbodige luxe. Met KliniPlan en KliniPlanPlus bieden de Socialistische Mutualiteiten twee hospitalisatieverzekeringen aan waarmee je je kunt indekken tegen hoge ziekenhuiskosten. Je kiest zelf de formule die het best aanleunt bij jouw behoefte. Met KliniPlan ben je zeker van een hoge terugbetaling voor een betaalbare prijs (er is wel een franchise van 186 EUR bij keuze voor een éénpersoonskamer). KliniPlanPlus biedt je een hogere financiële dekking zonder franchisebedrag, maar is wel duurder. Zowel KliniPlan als KliniPlanPlus bieden jou en je eventuele gezinsleden daarbovenop nog heel wat extra comfort. En dit zowel voor, tijdens als na je ziekenhuisopname. Neem contact met ons ziekenfonds voor meer informatie (zie contactgegevens op vorige pagina s). B) DE INSCHAKELINGSUITKERING Je beroepsinschakelingstijd is voorbij. Eindelijk heb je ook recht op een (inschakelings-)uitkering. Dit is al positief, maar deze inschakelingsuitkeringen liggen veel lager dan de échte werkloosheidsuitkeringen. Voor deze laatste moet je immers een geruime periode gewerkt hebben. Daarom is en blijft het belangrijk om je zoektocht naar een job verder te zetten. Ook via het ABVV zijn er verschillende mogelijkheden om je kansen op een job te vergroten. Het ABVV is er voor jou en helpt je graag bij al je vragen en opmerkingen. Hierna verneem je er veel meer over! Recht op een inschakelingsuitkering Onmiddellijk na je beroepsinschakelingstijd kom je persoonlijk naar het ABVV om een uitkeringsaanvraag in te dienen. Je hebt hiervoor een week de tijd na het einde van je beroepsinschakelingstijd. Bij de werkloosheidsdienst zal men je dossier openen, alle informatie geven en ook een controlekaart bezorgen. (Zie ook verder: het ABVV betaalt je inschakelingsuitkering uit). Om een uitkeringsaanvraag in te dienen heb je nodig: het formulier C109/36-aanvraag. Jezelf vult deel I en deel II laat jij invullen door VDAB of ACTIRIS of je voegt een attest dat je hebt gekregen van deze dienst. het formulier C109/36-attest ingevuld door de directie van je school in het secundair onderwijs (ASO, TSO, BSO, BuSO), of je leersecretaris. heb je hoger onderwijs beëindigd? Dan voeg je een kopie van jouw diploma toe. Je aanvraag is ingediend, je hebt een controlekaart gekregen. Deze moet je altijd bij je houden en invullen volgens de uitleg die je gekregen hebt. Op het einde van de maand moet je die kaart opnieuw bezorgen bij het ABVV. Nu meld je je opnieuw bij VDAB of ACTIRIS om uw inschrijving te bevestigen, en om je eerste stempel te krijgen : de inschrijvingstempel. Als werkzoekende schoolverlater heb je nu recht op inschakelingsuitkering. Sinds 2005 is de maandelijkse stempelcontrole afgeschaft (de dagelijks werd al veel langer afgeschaft). LET WEL OP! De stempelkaarten zelf blijven bestaan en moeten door de werkzoekende zorgvuldig worden bijgehouden en ingevuld, en pas na het einde van de maand ingediend worden bij het ABVV. Je moet ook ingeschreven zijn als werkzoekende bij de VDAB; beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt; in België verblijven, tenzij men hiervoor is vrijgesteld. De controle gebeurt sinds 2006 via de computer. De gegevens worden geregistreerd door de kruispuntbank voor sociale zekerheid. Als je ziek bent, dan moet je de ziekteperiode op je controlekaart aanduiden. Raadpleeg hierover steeds eerst de werklozendienst van het ABVV! Verwittig ook je ziekenfonds binnen de 48u. Indien de werkloosheidsperiode gedurende 28 opeenvolgende dagen onderbroken werd (bv. ziekte, vakantie, arbeid), dan wordt het pas echt een mallemolen: je moet jezelf daarna opnieuw inschrijven als werkzoekende bij de VDAB en bij het ABVV een nieuwe aanvraag tot uitkeringen indienen... Niet leuk dus, maar het is wel heel belangrijk! Hoeveel krijg je? Je bent waarschijnlijk benieuwd naar het bedrag van de uitkering waar je recht op hebt. Bij de berekening houdt men met de gezinstoestand en de leeftijd van de werkloze rekening. Er bestaan dus verschillende categorieën. Het is dus belangrijk dat je bij je inschrijving als werkzoekende een correcte omschrijving 14 laat je niets wijsmaken meer info: 15

9 van je gezinstoestand geeft. Elk detail kan van invloed zijn op de berekening van je uitkering. Wijzigingen in je gezinstoestand moet je daarom ook steeds onmiddellijk doorgeven. Samenwonende met gezinslast 1 084,20 Alleenwonend vanaf 21 jaar 801,84 tussen 18 en 20 jaar 484,12 jonger dan 18 jaar 308,10 Samenwonend 18 jaar en ouder 417,30 jonger dan 18 jaar 261,30 Per maand (bedragen sinds ) Samenwonend (met iemand die enkel een vervangingsuitkering heeft) 18 jaar en ouder 444,60 jonger dan 18 jaar 276,90 Een belangrijke wijziging in de regelgeving is dat de inschakelingsuitkering beperkt is tot 3 jaar. En in bepaalde gevallen verlengbaar met bijkomende 6 maanden. En er zijn nu eveneens beperkingen voor wie ouder dan 30 jaar is. GOED OM WETEN / TIPS Wanneer woon je eigenlijk samen? Sommige studenten of schoolverlaters wonen in een gemeenschapshuis of delen een appartement. Anderen blijven liever nog even op kot en sommigen gaan onmiddellijk samenhokken met de man of vrouw van hun dromen. Voor de RVA woon je samen als twee of meerdere personen samen onder hetzelfde dak wonen en gemeenschappelijk de belangrijkste huishoudelijke aangelegenheden regelen. De RVA schorst Met de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) kom je niet rechtstreeks in contact. Behalve als zij twijfelen over jouw verklaringen, of bij problemen treden zij op. De RVA waarschuwt ook altijd het ABVV als er iets misloopt. Terwijl de VDAB eerder aan begeleiding en arbeidsbemiddeling doet, werkt de RVA vooral controlerend. Wanneer je een VDAB-begeleiding, een passende job of een opleiding naar een passende job weigert, dan zal de VDAB deze weigering doorgeven aan de RVA. Zo een weigering kan door de RVA als werkonwilligheid gezien worden. Nadat je door de RVA gehoord werd, kan dit tot een schorsing van je uitkeringen leiden. Je krijgt dan een tijdje geen uitkering meer. De VDAB communiceert zoveel mogelijk via mail met werkzoekenden. Het is dus van een groot belang dat je jouw mailadres correct hebt doorgegeven. Kan je je mailbox niet regelmatig controleren? Schrap dan je mailadres in de gegevens die de VDAB heeft. Activering zoekgedrag Tot voor kort bestond er een berucht artikel in de werkloosheidsreglementering waarbij langdurig werkzoekenden geschorst werden. Dit werd vervangen door het systeem van activering van het zoekgedrag bij werkzoekenden. In geval van vragen, opmerkingen of problemen met de RVA ben je best lid van het ABVV. De werkloosheidsdiensten van het ABVV maken je dossier op, verzorgen de communicatie hierover met de RVA en staan je bij in geval van problemen. Zeker nu er een procedure loopt rond begeleiding en controle van jonge werklozen. Voor meer info hierover kan je steeds bij ons terecht! Werkloos en vakantie? Als werkloze beschouwt men je als iemand die een fulltime job heeft: namelijk werk zoeken. Maar verwacht men ook wel dat je hiervoor nu en dan even officieel weg wil zijn van de sleur. Je moet dus op vakantie! Het klinkt wat raar, maar als werkloze geef je best gespreid ook voldoende vakantiedagen op je controlekaartkaart op. Doe je dit niet, dan geven ze je op het einde van het jaar al je vakantie (of je dat nu wil of niet), waardoor je dus net op dat cruciale moment voor Kerstmis, Nieuwjaar,... (veel) minder uitkering dreigt te krijgen. Let erop, want velen kennen het fenomeen met alle miserie erbij natuurlijk. De kleine lettertjes Lees toch vooral ook die kleine lettertjes op je controlekaart goed! Ze zijn zéér belangrijk. 16 laat je niets wijsmaken meer info: 17

10 Handtekening Controlekaart netjes en correct ingevuld? Nog even snel die kaart bij je uitbetalingsinstelling (het ABVV) afleveren? WACHT! En controleer vooral of je je handtekening er wel hebt opgezet. Anders kan je eeuwig op je uitkering wachten. Wanneer breng je je controlekaart binnen? Je levert ze pas binnen bij je uitbetalingsinstelling net na het einde van de maand. Men moet je immers tot op de laatste dag van de maand kunnen controleren, en je weet nooit of je net die dag nog een job voor je voeten krijgt geworpen. HET ABVV BETAALT JE INSCHAKELINGSUITKERING UIT! Voor of na je bezoek aan de Vlaamse Dienst Voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) stap je naar het ABVV. Als je nog geen lid bent van het ABVV, dan schrijf je jezelf in als lid. Het ABVV is (net als andere vakbonden en de Hulpkas voor werklozen) een uitbetalingsinstelling van werkloosheidsuitkeringen (en dus ook van inschakelingsuitkeringen ). Wat moet je meenemen? je identiteitskaart; je inschrijvingsformulier van de VDAB; het rekeningnummer waarop je uitkering moet gestort worden; je formulier C109/36-attest dat je tijdens de beroepsinschakelingstijd door de directie van je secundaire school (of leersecretaris) hebt laten invullen; het formulier C109/36-aanvraag. Ingevuld door jou en de VDAB het formulier dat je gekregen hebt van de mutualiteit (als je dat nog niet hebt laten invullen); migranten nemen hun verblijfsvergunning en arbeidskaart mee. Waarom naar het ABVV? Eigenlijk kan je kiezen wie je uitkering uitbetaalt. De Hulpkas voor Werklozen of een vakbond. De Hulpkas is een overheidsinstelling, heeft minder filialen of kantoren, en heeft geen leden. Een vakbond heeft dit alles wél, en dat is nu net jouw voordeel! Een vakbond heeft vele kantoren. Ze bevinden zich dicht bij jou in de buurt (zie achteraan voor de adressen). Op zich is dit al een voordeel. En geloof het of niet: de wachtrijen zijn kleiner! Een vakbond heeft leden. Elk lid betaalt een bijdrage (behalve studenten en 18 laat je niets wijsmaken scholieren) en krijgt hiervoor een broodnodig pakket om te overleven in de administratie en de wereld van de werkloosheid, want het ABVV komt mee op voor jouw rechten als werkzoekende! De Hulpkas neemt je uitkeringsaanvraag (controlekaartkaart) aan, en stuurt die dan naar de RVA, waar ze kijken of je recht hebt op een uitkering. Dit kan tot 1, 2 en zelfs tot 3 maanden duren. Een vakbond zoals het ABVV bestudeert je aanvraag, en als ze in orde is (waar we je ook mee helpen) betaalt die je uitkering direct uit. Het ABVV bezorgt je je uitkering dus sneller! De werkloosheidsdiensten van het ABVV geven je raad en staan je bij in geval van problemen. Zij maken je dossier op en verzorgen alle administratie die te maken heeft met je situatie als werkzoekende. Zij verzorgen ook de communicatie m.b.t. je dossier naar de diensten van de RVA en houden je hierover op de hoogte. Het ABVV begeleidt je bovendien in je situatie als werkzoekende en bepaalde diensten leiden je zelfs toe naar de arbeidsmarkt. Het ABVV verdedigt je. Iedere gewestelijke afdeling van het ABVV heeft ook een Dienst Sociaal Recht. Daar kan ieder lid gratis terecht voor hulp van sociaal assistenten, deskundigen, juristen. De Dienst Sociaal Recht verdedigt ook de werknemers voor de arbeidsrechtbank of werklozen in geval van problemen met de RVA. Lidgeld Als lid van het ABVV, betaal je iedere maand lidgeld, maar daar staat dus heel wat tegenover. Het grote voordeel van je aansluiting bij het ABVV is dat je meteen kan gebruik maken van een heel pakket aan gratis dienstverlening op jouw maat. Niet alleen als werkzoekende zoals we hierboven beschreven, maar ook als werkende. Zolang je scholier, student of jongere bent in je beroepsinschakelingstijd betaal je niets: een fatsoenlijk, maandelijks inkomen heb je immers niet. Wanneer je werkt, is je lidgeld sterk afhankelijk van de sector waarin je werkt. Voor informatie hierover contacteer je best de bevoegde centrale (zie verder). Wanneer je een inschakelingsuitkering krijgt via het ABVV betaal je hiervoor maandelijks 7 lidgeld, waarmee je dan ook recht hebt op alle andere diensten van het ABVV. Ik ga werken en blijf lid van het ABVV Ook als je geen uitkering meer nodig hebt, en dus werk gevonden hebt, blijf je best lid van het ABVV. Vergeet wel niet door te geven in welke sector je werkt, zodat de juiste beroepscentrale je kan verder helpen. meer info: 19

11 DEEL 3 WERK EN/OF BEGELEIDING ZOEKEN DE ZOEKTOCHT NAAR EEN JOB A) WERK ZOEKEN Hoe vind ik een job? Dé vraag die jongeren en schoolverlaters zich stellen. Maar niet alleen zij: iederéén solliciteert vandaag de dag. Ook wie een job heeft, blijft zoeken naar een betere. Bedrijven worden overspoeld met brieven en daarin opvallen is niet gemakkelijk. Solliciteren is meer dan ooit een fulltime job. De selectietesten worden moeilijker. Met allerlei gesofisticeerde technieken peilt men naar je persoonlijkheid. In elke goede bib vind je wel stapels boeken om je sollicitatie-iq op te krikken en je daar goed op voor te bereiden. Het meeste leer je natuurlijk in de praktijk. Het gaat er hard aan toe op de arbeidsmarkt. Hoe dan ook: je zal moeten beginnen met een telefoontje, een brief, een fax of een , maak je eigen website! Verzorg dit eerste contact maximaal want de eerste indruk is vaak doorslaggevend en een tweede kans krijg je niet. Het ABVV helpt je bij je zoektocht door de jungle van de arbeidsmarkt naar een job. Via je lidmaatschap van het ABVV kan je in het kader van je zoektocht naar werk beroep doen op o.a. de diensten van de vzw Kopa van het ABVV. Zij zorgen voor toeleiding naar de arbeidsmarkt door onder andere sollicitatietrainingen te organiseren, door doorverwijzing, door te bemiddelen,... (zie verder in deze brochure, deel 5, doelgroepenwerking) KANALEN NAAR EEN TOFFE JOB 1. Oude media : Personeelsadvertenties van de weekendkranten zijn een must: bijvoorbeeld Job@ en Vacature. Pluis de kranten uit en vergeet de streekkranten niet. Ook op de radio, op televisie en op teletekst kan je wel eens de geschikte job vinden. 2.In de praktijk is de familie- en kennissenkring één van dé belangrijkste kanalen om een job te vinden. Spreek erover met je vrienden, ouders, ooms en tantes en alle andere mogelijke relaties die je hebt. Zij zullen mee zoeken naar een geschikte job (en denk positief: dit is geen ellebogenwerk, dit is networking, of het doelbewust uitbouwen van contacten ). 3.De VDAB is de overheidsinstelling die alle vacante jobs verzamelt en doorspeelt aan wie werk zoekt (voor wie in Brussel woont, is dat de ACTIRIS). Op de jobcomputers (vroeger WIS-computer) van de VDAB kun je als werkzoekende zelf zoeken waar er vacatures zijn. De jobcomputers vind je in elk plaatselijk kantoor van de VDAB, in bibliotheken en stations. Je kan er ook op via internet: 4.Werken in Europa? Er bestaat een dienst met info over jobs in Europa: Eures. Ze werken via Euroconsulenten waar je terecht kan voor info over alles wat te maken heeft met tewerkstelling, vacatures in het buitenland, erkenning van diploma s, sociale zekerheids- en arbeidswetgeving, loon, beroepsopleiding en meer algemeen de werk- en leefomstandigheden in de diverse landen van de Europese gemeenschap: 5.Interim- en selectiebureaus. Consulteer zeker de interimbureaus: in de diverse telefoonboeken of op het internet vind je ze gemakkelijk. De inschrijving bij een interimbureau is gratis en je kan je bij meerdere bureaus inschrijven. Vergeet ook het interim-kantoor van de VDAB niet: T-interim en denk eraan dat heel wat interimkantoren ook een website hebben. Let wel op: interimbureaus zijn er niet voor jouw vrijheid. Het zijn en blijven commerciële ondernemingen mét een winstoogmerk. Info over je rechten vind je op Selectiebureaus gaan ook op zoek naar geschikte kandidaten. Meer info: federatie werving en selectiebureaus, Havenlaan 86C, 1000 Brussel. 6.Solliciteren bij de overheid. Vacatures bij de Europese overheid vind je in het Publicatieblad van de Europese Unie, eu. Schoolverlaters kunnen zich inschrijven voor examens van de Federale overheid via Selor, tel: 0800/ of Ook als je solliciteert voor een welbepaalde functie dien je je eerst door een aantal tests te murwen. De Vlaamse overheid heeft een eigen instelling voor personeelsselectie opgericht. Check Enkele overheidsinstellingen organiseren 20 laat je niets wijsmaken meer info: 21

12 mogelijks hun eigen examens: be, OCMW s, gemeenten en provincies schrijven mogelijks ook zelf examens uit, je vindt ze in je telefoonboek en op het internet. 7.Cybersollicitatie. Je kan via een zoekmachine altijd nagaan of het bedrijf dat je interesseert een website heeft. Zoja, er zal vrijwel altijd een luik met vacatures aan verbonden zijn. Surf ook eens naar deze interessante sites: (met veel tips over hoe solliciteren), enz... 8.Jobbeurzen. Vergeet niet dat er in zowat alle grotere steden er jobbeurzen worden georganiseerd die bedrijven voorzien van nieuw personeel. Daarnaast verschijnen er regelmatig aankondigingen in winkels, bedrijven, horecazaken, Hou dus alles in het oog! SOLLICITEREN Je krijgt die droomjob natuurlijk niet in je schoot geworpen. Samen met een paar 1000 andere schoolverlaters ga je jezelf voorstellen aan eventuele werkgevers. Je gelooft het misschien zelf nog niet, maar je gáát solliciteren. Zoals een handelaar een product aanprijst, zo moet je ook jezelf verkopen. De concurrentie is enorm. Je moet je dus goed voorbereiden.als je een jobaanbieding vindt die jou iets zegt, dan zal je meestal schriftelijk moeten solliciteren. Een sollicitatie bestaat doorgaans uit een brief met CV, een soort examen of tests en een gesprek. Sommige werkgevers zijn minder veeleisend en hebben genoeg aan een persoonlijke aanmelding met desnoods een kleine proef. Een schriftelijke sollicitatie bestaat uit 2 delen: een begeleidende brief en een curriculum vitae. Er bestaat geen ideale CV en begeleidende brief, belangrijk is dat je die goed afstemt op de job waarvoor je solliciteert. Dus opleidingen, vaardigheden die van belang kunnen zijn voor die job, moet je zeker vermelden! Zowel je CV als je sollicitatiebrief zijn van groot belang. Zorg er dus dat ze volledig in orde zijn. Wees bondig, origineel en gebruik korte zinnen zonder schrijffouten. 1.Begeleidende brief. Besteed hier voldoende aandacht aan. Met deze brief wil je immers de werkgever overtuigen dat je de geschikte persoon voor deze job bent. Een beste motivatiebrief is een korte brief die bondig vertelt waarom je CV juist bij deze vacature aansluit (opleiding, motivatie, ervaring). Met deze brief moet je een werkgever nieuwsgierig maken naar jezelf. Er is immers veel concurrentie op de arbeidsmarkt. Enkele zaken mag je zeker niet vergeten: zoals vermelden voor welke job je solliciteert, waar je de werkaanbieding hebt gevonden. Vraag naar een persoonlijk afspraak of gesprek! Tatjana Janssens Brugge Steenstraat BRUGGE Tel: tatjana.janssens@skynet.be Mevrouw Sylvia Maes Firma De Block nv Groenestraat BRUGGE Vacature in de Morgen van 14 februari 2013 Geachte mevrouw Maes, Hierbij wil ik me kandidaat stellen voor de vacature van bediende in de boekhouding. Deze functie lijkt me enorm interessant en uiteraard beantwoordt ze aan mijn competenties. Ik heb een diploma hso, specialisatie boekhouding. Mijn vaardigheden, persoonlijkheid en opleiding probeer ik te schetsen in bijlage. Nog meer informatie krijgt u desgewenst van het Afdelingshoofd van de dienst waar ik als jobstudent gewerkt heb. Hopend op een positief gevolg. Met vriendelijke groeten, Tatjana Janssens Bijlage: 1 cv. 2.Curriculum vitae. Dit is een getypte levensbeschrijving met een opsomming van een aantal persoonlijke gegevens. Bekijk het voorbeeld eens, zo weet je wat je zeker niet mag vergeten te vermelden. 22 laat je niets wijsmaken meer info: 23

13 CURRICULUM VITAE Persoonlijke gegevens Voornaam Tatjana Achternaam Janssens Adres Steenstraat BRUGGE Tel Nationaliteit Belg Burgerlijke staat Ongehuwd Geboren In Brugge op 15 december 1993 Studies Hoger secundair onderwijs: richting economie voltooid in 2012 Bijkomende opleidingen Dactylografie 2012 SNT te Brugge Talenkennis Heel goede kennis van het Nederlands en het Frans Goede kennis van het Engels en het Duits Werkervaring Vakantiejob bij Di Set Jem Sjekle NV 26/07/12 24/09/12 Brugge Functie: bediende in de boekhouding Typering Kan zowel zelfstandig als in teamverband werken Heel goede kennis van MS-office Interesse Lectuur Mens en maatschappij Referentie(s) Patrick de Grote, Hoofdboekhouder Indiensttreding Onmiddellijk HET SOLLICITATIEGESPREK Je hebt een paar aanbiedingen gevonden, je CV en sollicitatiebrief verstuurd en nu mag je op sollicitatiegesprek... Dat is heel goed nieuws, want zo krijg je de gelegenheid om jezelf en je vaardigheden persoonlijk voor te stellen. Gebruik deze kans goed! Bereid dit gesprek goed voor. Zoek minstens wat informatie over de onderneming waar je solliciteert: de meest gestelde vraag is immers wat weet je van ons bedrijf?. Wie beweert de geschikte nieuwe medewerker te zijn, moet minstens weten waarvoor. Je zorgt uiteraard voor gepaste kleding. Geen stijve hark noch een party-outfit, maar wel netjes, en zeker iets waar je je goed in voelt. De beste tips spreken voor zich: Kom op tijd, beter een klein beetje te vroeg dan te laat. En bij het binnenkomen, geef liever een kalme, stevige handdruk dan een vochtig slap handje. Tijdens het gesprek: blijf vooral jezelf. Doe je niet voor zoals je niet bent, anders val je toch door de mand. Spreek over je sterke kanten, blijf positief over je zwakke. Wees ontspannen. Zit niet te wiebelen van de zenuwen. Probeer oogcontact te houden met je gesprekspartner(s), maar ook niet teveel. Geef antwoord in korte, bondige, duidelijke zinnen, zonder veel eu s en oo s en kweet dat niet. Sommige vragen mogen de werkgevers niet stellen Ze mogen je niet naar je politieke overtuiging vragen. Ook niet of je lid bent van een vakbond. Ze mogen ook niet vragen of je van plan bent om kinderen te krijgen. TIP: Wil je meer informatie en handige tips rond solliciteren? Die vind je in de brochure Solliciteren, hoe doe ik dat. Te bestellen via de website B) BEGELEIDING / SPECIALE MAATREGELEN SLUITENDE AANPAK / ACTIVERING VAN HET ZOEKGEDRAG JE ZOEKTOCHT BEWIJZEN Schoolverlaters die geen werk vinden, hebben na een beroepsinschakelingstijd recht op een inschakelingsuitkering (zie vorig hoofdstuk). Om deze uitkering te krijgen, én te houden, mag je geen passende opleiding of job weigeren. Wanneer je weigert, signaleert de VDAB of Actiris dit bij de RVA. Je moet beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt, actief meewerken aan begeleiding of opleiding voorgesteld door de VDAB of Actiris en je moet zelf actief naar werk zoeken Het is belangrijk dat je dit kan bewijzen. Er is immers een intensief systeem op poten gezet om de inspanningen om werk te vinden te controleren. De VDAB of Actiris begeleiden 24 laat je niets wijsmaken meer info: 25

14 steeds grondiger en de RVA controleert steeds grondiger. De RVA wil je zoekgedrag om de 6 maanden controleren, schriftelijk of in een gesprek. Op dat moment zullen (schriftelijke) bewijzen van je zoektocht op tafel moeten komen. In het slechtste geval wordt het recht op uitkeringen geschorst voor door de RVA, voor (minstens) 6 maanden, en heb je dus geen uitkering meer. TIPS: Zoek grondig en doorlopend actief naar werk. Reageer altijd op de uitnodigingen van VDAB, Actiris of RVA. Hou alle bewijsstukken van de pogingen om werk te vinden netjes bij. Vergeet niet elke verandering van adres, adres, gsm-nummer enz. te melden. Stel je CV online ter beschikking op de gespecialiseerde websites. Eventueel kan je je bij de evaluatie op de RVA laten bijstaan door je vakbond. STARTBAANOVEREENKOMST Om jongeren op de arbeidsmarkt een duwtje in de rug te geven werden, organiseert de overheid verschillende tewerkstellingsmaatregelen. De belangrijke is het stelsel van de startbaanovereenkomst (SBO). Dit stelsel verplicht grote werkgevers ertoe jongeren aan te werven. Een SBO is voor de jongere niet nadelig: het loon, de vergoedingen en/of de voorwaarden zijn dezelfde die voor andere werknemers zouden tellen. Het is dus een gewone tewerkstelling of opleiding, waar echter bepaalde uitzonderingsregeltjes tellen. Sollicitatieverlof: tijdens je SBO mag je gedurende de eerste 12 maanden de nodige tijd afwezig blijven om in te gaan op een andere job, terwijl je loon of vergoeding gewoon blijft doorlopen. Je moet dan wel een attest kunnen voorleggen van de bezochte werkgever met daarop de plaats, de dag en het uur waarop je je hebt aangeboden om te solliciteren. Veranderen van job: als je dan bij de gelukkigen behoort die een (andere en betere) baan gevonden hebben, kan je een einde maken aan de SBO door een opzegging te geven van slechts zeven dagen. Deze opzegging begint onmiddellijk de dag nadat je ze betekent hebt. Informeer vooraf bij het ABVV hoe je dit moet doen!! Let op, deze regel telt niet om van opleiding te switchen, maar enkel bij tewerkstelling! Alle jongeren van minder dan 26 jaar komen automatisch in aanmerking voor een SBO. Het doet er niet toe of je geschoold bent of niet, al werkte of niet (al dan niet reeds met een SBO). Vroeger had je een startbaankaart nodig om zo te werken. Nu niet meer: De kaart werd afgeschaft sinds 1 april Wie tot een bepaalde doelgroep (fysische of sociale handicap) behoort, en zich aldus op wat meer faciliteiten kan beroepen, moet een werkkaart Start (van de RVA) hebben. Wil je meer informatie, dan kan je altijd terecht op volgende website: (onder Startbaanovereenkomst) JEUGDWERKPLAN Vanaf 1 januari 2008 is er een veel intensievere opvolging van jonge werklozen < 25 jaar. Via SMS-berichtjes of s krijg je dagelijks jobaanbiedingen van de VDAB. Op die manier wil men meer jongeren sneller aan een job helpen. Negeer deze oproepen nooit en reageer altijd! Er zit immers ook een addertje onder het gras: reageer je niet, dan loop je de kans geschorst te worden! IBO EN INSTAPSTAGES Schoolverlaters die niet snel werk vinden, worden na 5 maanden door de VDAB gecontacteerd voor intensievere begeleiding. De VDAB heeft hier verschillende mogelijkheden voor. De individuele beroepsopleiding (IBO) is een formule die voor àlle jongeren gebruikt wordt. Je werkt en krijgt op de werkvloer een opleiding (dat zou toch moeten). De werkgever moet je achteraf een contract van onbepaalde duur aanbieden. Voor specifieke doelgroepen bestaat er ook IBO voor interimwerk. In Brussel mag de werkgever na een IBO ook een contract van bepaalde duur geven (voor minstens even lang als de opleiding duurde). Voor wie geen diploma secundair onderwijs heeft, is er een specifieke aanpak. Zij komen in aanmerking voor de nieuwe instapstage. Deze stages zijn mogelijk van de 7de tot de 12de maand van je beroepsinschakelingstijd en je krijgt, ook al zit je nog in beroepsinschakelingstijd, toch een uitkering van 26,82 euro per dag en ook de baas betaalt 200 euro (voor een voltijdse job, per maand) daarbovenop. Je kan maximaal 6 maand met instapstages werken en maximaal 3 maand per werkgever. De werkgever moet je daarna niet aannemen maar kan je eventueel wel een IBO aanbieden. Voor Brusselaars is de regeling anders, informeer je hierover bij onze Brusselse jongerenmedewerker of Actiris. In sommige Vlaamse (centrum)steden lopen er voor dezelfde jongeren ook Werkinlevingsprojecten: intensieve begeleidingen inclusief verplichte korte, niet betaalde stages en opleidingen. Ook de nieuwe instapstages kunnen in deze projecten gebruikt worden. SCHOOLVERLATERS MET EEN HANDICAP Wanneer je een handicap hebt en je wil je kansen op de arbeidsmarkt verhogen, bestaan er enkele mogelijkheden zoals het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) en tegemoetkomingen aan personen met een handicap via de Federale Overheidsdienst voor Sociale Zaken. Je vindt er alles over op 26 laat je niets wijsmaken meer info: 27

15 DEEL 4 WELKOM OP DE WERKVLOER JE EERSTE WERKDAG / ONTHAAL A) STARTEN OP DE WERKVLOER Vergeet vooral niet dat je op je eerste werkdag je contract getekend moet hebben, en dat je het Arbeidsreglement gekregen moet hebben. Je contract en het arbeidsreglement zullen je al veel wijzer maken over je nieuwe job, maar toch... Daar sta je dan... Alles is nieuw, je kent de weg niet, je bent zenuwachtig. Maar wees gerust, je werkgever mag je niet aan je lot overlaten. Een Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO 22) regelt het onthaal van de werknemers in de onderneming. Belangrijk is te weten dat elk bedrijf zich hieraan dient te houden. Wel is er een onderscheid gemaakt tussen bedrijven met minder en met meer dan twintig werknemers. Onthaal bij bedrijven met minder dan 20 werknemers moet sowieso tijdens de eerste werkdag. Je moet het arbeidsreglement ontvangen en alle inlichtingen krijgen i.v.m. je taken, bezoldiging, arbeidsduur, arbeidsveiligheid en paritair comité.op bedrijven met meer dan 20 werknemers moet je vanaf de eerste werkdag onthaald worden (kan tot een maand duren). Je moet het arbeidsreglement ontvangen en alle inlichtingen i.v.m. de arbeidsvoorwaarden, bezoldiging, arbeidsduur, paritair comité en arbeidsveiligheid krijgen. Een bezoek aan je arbeidspost en een kennismaking met collega s en syndicale delegees (vakbondsafgevaardigden) en ook met de Ondernemingsraad en het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk, hoort erbij. En een geleid bedrijfsbezoek inzake de activiteiten en de structuur van de onderneming moet je sowieso ook krijgen. SOORTEN ARBEIDSOVEREENKOMSTEN Er bestaan verschillende soorten overeenkomsten. De meest gekende arbeidsovereenkomsten zijn die voor arbeiders en bedienden. Arbeiders verrichten in hoofdzaak handenarbeid. Bedienden verrichten meer info: 29

16 hoofdzakelijk hoofdarbeid. Vroeger was het verschil duidelijk. Vandaag is het onderscheid veel moeilijker te maken. 1.Voltijds of deeltijds Je kan voltijds gaan werken of deeltijds. Er kunnen twee oorzaken zijn waarom iemand deeltijds werkt: ofwel vind je geen voltijds werk, en moet je tevreden zijn met wat je maar vindt. Ofwel kies je ervoor om geen voltijdse job uit te oefenen, en om dus 1/2, 3/4 of 4/5 van de normale arbeidstijd te gaan werken (dit zijn de meest gangbare formules). Zo wil men meer tijd vrijmaken voor het gezin, de opvoeding van de kinderen, het huishouden, enzovoort Je deeltijdse arbeidsregeling en je uurrooster dienen vast te liggen in je arbeidsovereenkomst. Dat uurrooster kan bovendien vast (elke week hetzelfde) of variabel zijn. 2.Van bepaalde of van onbepaalde duur Het spreekt voor zich, een overeenkomst van onbepaalde duur houdt geen beperkingen in naar tijd. Als je geen schriftelijke maar een mondelinge overeenkomst hebt, is deze in principe ook van onbepaalde duur. In een arbeidsovereenkomst van bepaalde duur wordt de begin- en einddatum van je tewerkstelling duidelijk vastgelegd. Deze overeenkomst moet dus sowieso schriftelijk vastgelegd worden. Het kan ook zijn dat men je heeft aangenomen voor een bepaald werk. Dit werk dient duidelijk omschreven te zijn, en bij voltooiing ervan loopt de overeenkomst af. Is de overeenkomst afgelopen en wil men toch nog dat je blijft? Dan beland je automatisch in een contract voor onbepaalde duur. Let wel, hierop bestaan 1000 Brussel DA ABVV-Jongeren een aantal uitzonderingen! Contacteer ons hiervoor! ONNODIG TE FRANKEREN 3.Een vervangingsovereenkomst Bij langdurige ziekte, zwangerschap of loopbaanonderbreking van een werknemer kan men iemand in diens plaats aanwerven. De (eventueel) aangepaste proefperiode en opzeggingstermijn en de naam van de vervangen werknemer moeten vermeld worden in de arbeidsovereenkomst. 4.Uitzendarbeid Het is niet makkelijk onmiddellijk je droomjob te vinden. Je zoekt de arbeidsmarkt af, snuffelt naar de mogelijkheden en tast diep in je eigen talentenbuidel. Maar wat doe je ondertussen? Veel jonge schoolverlaters nemen daarom hun toevlucht tot interimwerk, het is tijdelijk en je bent snel weer weg. Een ideale SCHOLIEREN EN STUDENTEN WORDEN GRATIS LID Via onze website of met deze bon 30 laat je niets wijsmaken

17 STUDENTEN EN SCHOLIEREN WORDEN GRATIS MAGIK?-LID VANAF 15 JAAR. De beste informatie over jobstudenten, schoolverlaters, stages, studietoelagen, deeltijds leren en werken en elke drie maanden ons campagne- en ledenblad Magik? in je brievenbus! WORD SNEL LID VIA ONZE WEBSITES OF OF VUL DEZE BON IN. Je kan de bon gratis terugsturen maar vergeet hem zeker niet dicht te kleven (met plakband) zodat je persoonlijke gegevens beschermd blijven Aalst Antwerpen Brugge Brussel Dendermonde Gent Hasselt Kortrijk CONTACTEER ONS TELEFONISCH Leuven Mechelen Oostende Roeselare Ronse Sint-Niklaas Turnhout OF VIA MAIL: JA IK WIL GRATIS LID WORDEN Naam: Voornaam: Straat + Nr: Postcode: Woonplaats: Tel: Leeftijd: Rijksregisternummer: (Dit nummer staat op je SIS-kaart en begint met je geboortedatum achterstevoren) Nationaliteit: IK BEN 0 Scholier - school: 0 Student universiteit/hogeschool: 0 Net van school (schoolverlater) 0 Afgestudeerd en aan het werk (Lid worden is niet gratis voor wie afstudeerde en werkt, maar je krijgt de informatie toegestuurd) 0 Arbeider bediende openbare dienst (schrappen wat niet past) Naam bedrijf: Gemeente bedrijf: Paritair comité: (dit nummer staat op je contract of je loonbrief, bv. PC.121)

18 1000 Brussel DA ABVV-Jongeren ONNODIG TE FRANKEREN formule misschien, maar in sommige gevallen is het toch oppassen geblazen. Bij uitzendarbeid zijn steeds drie partijen gemoeid: jij, het interimkantoor en het bedrijf dat werk aanbiedt. Het bedrijf en het interimkantoor hebben onderling een overeenkomst en jij hebt een overeenkomst met het interimkantoor. Zij zijn dus de werkgever en moeten ervoor zorgen dat je loon (op tijd) betaald wordt. OPGELET: Zwartwerk is altijd nadelig!!! Of je nu helemaal of slechts voor een deeltje in het zwart werkt, het is steeds nadelig. Waarom? Je bent niet beschermd. Het ABVV kan je bijvoorbeeld niet helpen bij problemen met je werkgever want officieel werk je niet voor hem; Je bent niet zeker van je loon. Er staat tenslotte nergens dat je iets verdient; Je betaalt geen belastingen of RSZ-bijdragen. Leuk, zou je denken. Maar als je ziek, zwanger, werkloos wordt of op pensioen gaat,... en dan zonder inkomen moet leven, zal je het waarschijnlijk een stuk minder leuk vinden. DE PROEFPERIODE De werkgever kan een proefperiode inlassen. Dit is een periode waarin zowel de werkgever als de werknemer zonder al te veel formaliteiten een einde aan de overeenkomst kunnen maken. De juiste termijn moet in het contract bepaald worden. Arbeider min. 7 dagen Bediende max. 14 dagen min. 1 maand max. 6 maanden max. 12 maanden indien het loon meer dan Bruto is ( ) Het is interessant te weten dat bij arbeiders beëindiging niet mogelijk is tijdens de eerste 7 dagen en bij bedienden tijdens de eerste maand. (behalve bij dringende reden) SCHOLIEREN B) RECHTEN OP WERKVLOER EN STUDENTEN JAARLIJKSE VAKANTIE - JEUGDVAKANTIE WORDEN GRATIS LID Als werknemer heb je recht op een aantal vakantiedagen en op vakantiegeld. Normaal worden Via die onze berekend website op basis van je tewerkstelling in of het met jaar voordien. deze bon Werk je bv. in 2013 gans het jaar, dan krijg je in 2014 een volledig aantal vakantiedagen meer info: 35

19 en het volledige vakantiegeld. Volgens dit systeem zouden schoolverlaters voor het volgende jaar slechts recht hebben op een beperkt aantal vakantiedagen en dito vakantiegeld. Je studeerde immers tot eind juni en kon in het beste geval pas in juli aan de slag... Om dit probleem op te lossen kan je als schoolverlater recht hebben op Jeugdvakantie : indien je aan enkele voorwaarden voldoet, dan heb je recht op bijkomende jeugdvakantiedagen en op de jeugdvakantie-uitkering die daarbij hoort. Wie? Je bent nog geen 25 jaar op 31/12/2013; Je hebt je studies beëindigd of stopgezet in de loop van 2013; Je hebt in de loop van 2013, na de beëindiging van je studies, in de privé-sector gewerkt (tellen niet mee: tewerkstellingen als jobstudent met solidariteitsbijdrage, in openbare sector en industriële leertijd). Je was in totaal ten minste één maand onder contract (bij één of meerdere werkgevers), en werkte minstens 13 arbeidsdagen. Wat? Je hebt natuurlijk recht op het gewone vakantiegeld en de gewone vakantiedagen, berekend op het aantal gewerkte dagen in het vorige jaar. Daarnaast heb je recht op een aantal bijkomende jeugdvakantiedagen samen met een jeugdvakantieuitkering, betaald door de RVA. Je hebt alles samen recht op maximum 4 weken (24 dagen in een 6-dagenweek en 20 dagen in een 5-dagenweek). De uitkering bedraagt 65% van het gemiddelde dagloon dat je verdient juist voor je eerste opgenomen jeugdvakantiedag. Dit bedrag krijg je dan ook voor alle andere jeugdvakantiedagen die je nog opneemt. Maar let op, er bestaat ook een loongrens! Er wordt geen rekening gehouden met het loon dat je verdient boven de vastgelegde loongrens van 2.080,15 (bruto) per maand sinds (*). Van deze vergoeding gaat een fiscale voorheffing af van 10,09%. (*) In sommige sectoren bestaat er een extra financiële tussenkomst door het fonds voor bestaanszekerheid, overeengekomen in de CAO (collectieve arbeidsovereenkomst). Informeer hiervoor zeker je bij je ABVV-delegee of bij je beroepscentrale! Wanneer? Je kan je jeugdvakantiedagen opnemen het jaar nadat je bent afgestudeerd, maar enkel als je al je gewone vakantiedagen hebt opgenomen. Daarnaast moet je tewerkgesteld zijn in de privé-sector en je mag geen andere inkomsten hebben tijdens je jeugdvakantiedag. 36 laat je niets wijsmaken Hoe aanvragen? Je vraagt bij het ABVV (werkloosheidsdienst) de juiste formulieren; Je werkgever moet een stuk invullen; Ook jijzelf moet invullen; zo nodig laat je het ABVV hierbij helpen; Na je vakantie bezorg je het formulier aan het ABVV dat voor de uitbetaling zorgt; Telkens je jeugdvakantiedagen opneemt(*), moet je een nieuw formulier aanvragen en invullen. (*) De jeugdvakantie is een recht, de werkgever kan ze niet verbieden. Je bent niet verplicht om ze (allemaal) op te nemen. De data worden in onderling overleg gekozen. Zo nodig helpt het ABVV je om dit recht te laten gelden. En in je allereerste werkjaar? Er bestaat ook een systeem om in het jaar waarin je op de arbeidsmarkt komt al wat vakantiedagen op te nemen. Dit noemt het Europees Verlof. Informeer je hiervoor bij het ABVV! ZIEK OF EEN ONGEVAL! Wat te doen? Wanneer je ziek bent of een ongeval krijgt, moet je je werkgever onmiddellijk verwittigen. Het doktersattest zend je binnen de twee werkdagen naar je werkgever. In een CAO of arbeidsreglement kan een andere termijn bepaald zijn. Je moet je ziekte of ongeval ook bij je ziekenfonds aangeven. Ook dit doe je best binnen de twee dagen. Een brochure over de uitkeringen bij langdurige ziekte of ongeval en alle nodige papieren kan je bekomen aan de loketten van je ziekenfonds of of via onze website (zie contactgegevens op pagina 12). Ik krijg m n loon toch nog? Uiteraard! Ook als je ziek bent, is het leven duur, nog duurder misschien We spreken dan ook van een gewaarborgd loon. De regeling verschilt naargelang je arbeider bent of bediende. Ook bestaat er een anciënniteitsvoorwaarde waaraan je moet voldoen. Ben je minder dan 14 dagen afwezig dan heb je als arbeider recht op je loon dat je volledig van je werkgever krijgt (tenminste als je meer dan een maand voor de onderneming werkt). De eerste dag van deze periode ontvang je echter geen loon (dit noemen ze de carensdag). In sommige sectoren krijg je wel iets, informeer er zeker naar. Wanneer je langer dan 14 meer info: 37

20 dagen afwezig bent, ontvang je vanaf de eerste dag jouw gewaarborgd loon van de werkgever. Na 14 dagen betaalt het ziekenfonds voortaan 60% van je brutoloon. Deze uitkering is wel beperkt tot een maximum en wordt berekend in een zesdagenweek. Bedienden hebben recht op hun normale nettoloon de eerste 30 kalenderdagen van hun ziekte. Vanaf dan ontvangen ook zij een vergoeding van de mutualiteit van 60% van het brutoloon (beperkt tot een maximum en berekend in een zesdagenweek). Voor bedienden met een tijdelijk contract (of bedienden die zich in hun proeftijd bevinden) geldt hetzelfde systeem als bij arbeiders. Een arbeidsongeval. Een arbeidsongeval is een ongeval dat je tijdens en door de uitvoering van je arbeidsovereenkomst overkomt. Ongevallen op de weg van en naar het werk, en ongevallen tijdens rust- en eetpauzes worden gelijkgesteld met een arbeidsongeval. Indien er zich een arbeidsongeval voordoet, moet de werkgever de eerste hulpmiddelen aanreiken. Geneeskundige, farmaceutische en verplegingskosten worden terugbetaald en het loon wordt gegarandeerd. Iedere werkgever moet tegen arbeidsongevallen verzekerd zijn. De aangifte van een ongeval gebeurt door de werkgever via een formulier dat hij binnen de acht kalenderdagen naar zijn verzekeringsmaatschappij verstuurt. De verzekeringsmaatschappij stuurt de aangifte op haar beurt door naar het ziekenfonds. (Informeer best even bij je ziekenfonds voor een stand van zaken). Ook nu is je loon tenminste 30 dagen gewaarborgd. ZWANGERSCHAPSRUST Je verwacht een baby! Het is uiteraard erg vermoeiend om te gaan werken dan. Je hebt daarom recht op 15 weken rust in totaal. De week voor de geplande bevallingsdatum en de eerste 9 weken na de bevalling zijn verplichte rustperiodes. Voor de overige 5 weken kan je zelf kiezen of je die voor of na de verplichte bevallingsrust opneemt. Het is heel belangrijk dat je je werkgever officieel en snel op de hoogte brengt van je zwangerschap. Stuur daarom ten laatste zeven weken vóór de vermoedelijke bevallingsdatum je aanvraag tot zwangerschap op samen met een briefje van je gynaecoloog met daarop de vermoedelijke bevallingsdatum én de dag vanaf wanneer je zwangerschapsrust neemt. Als je dat hebt gedaan, mag je niet ontslaan worden omdat je zwanger bent. Zonder inkomen kan je natuurlijk niet verder. Daarom betaalt de ziekteverzekering je een uitkering tijdens de periode van zwangerschapsrust. Ook hiervoor moet je een doktersattest met de vermoedelijke bevallingsdag en de begindatum van je rust aan je ziekenfonds bezorgen. Vergeet na de bevalling niet om een geboorteattest aan het ziekenfonds te geven. Ook belangrijk is dat je tijdig het kraamgeld aanvraagt. Dat doe je bij het kinderbijslagfonds van de werkgever van de rechthebbende (meestal de vader). Geboorte- en adoptieverlof Bij de geboorte heeft de papa of de meemoeder recht op 10 dagen welverdiende rust. Adopteer je een kind, dan kunnen de beide ouders een periode thuisblijven om de opvang van het kindje te voorzien (6 weken voor een kindje jonger dan 3 jaar, 4 weken voor een kind tussen 3 en 8 jaar). Je dient onder contract te staan bij een werkgever om de dagen geboorte- of adoptieverlof te kunnen opnemen. De eerste 3 dagen worden vergoed door je werkgever, de resterende dagen door je ziekenfonds. TIJDSKREDIET Het is misschien nog niet direct aan de orde, maar onder bepaalde voorwaarden kan je wanneer je reeds enkele jaren gewerkt hebt, tijdskrediet of zorgkrediet aanvragen. Dit is de vroegere loopbaanonderbreking waarbij je het even iets rustiger aan wil doen. Je kan dan voor een poosje minder gaan werken zonder echt veel loonsverlies te hebben (o.a. met aanvullende premies). Alle informatie hierover kan je bekomen bij de vakbondsafgevaardigden op je bedrijf. Het ABVV heeft hiervoor ook aparte publicaties die je wegwijs maken in de reglementering. 38 laat je niets wijsmaken meer info: 39