VOORSTEL TOT JEUGDWERKGELEGENHEIDSPLAN 2013 STAD ANTWERPEN
|
|
- Emmanuel Jacobs
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VOORSTEL TOT JEUGDWERKGELEGENHEIDSPLAN 2013 STAD ANTWERPEN Door gemeenteraadslid Güler Turan (sp.a) Eén lente per jaar, en in het leven slechts één jeugd. - Simone de Beauvoir 1
2 Inhoud 1. Inleiding Omgevingsanalyse... 3 a. Jeugdwerkloosheid in Vlaanderen en Antwerpen... 3 b. Ongekwalificeerde uitstroom... 4 Oorzaken... 4 Plan van aanpak Bestuursakkoord toont te weinig ambitie Bereik en verrijk de jongeren: inzet op 8 pijlers... 7 a. Kwalificatieplicht voor iedere jongere... 7 b. Trajecten op maat voor kansarme jeugd in Jongeren Competentie Centra (JCC)... 8 c. Zichtbaarheid en coördinatie dankzij jeugdwerkgelegenheids-ambassadeur... 9 d. Platform om samenwerken te bevorderen e. Een vindplaats- en toeleidingsgerichte aanpak f. Creëren en opvolgen van stageplaatsen g. Jong ondernemerschap stimuleren Ondernemen voor iedereen Student-ondernemers h. Informatie op school bevordert doorstromen Nawoord Bronnen
3 1. Inleiding In Europa zijn zowat 5,7 miljoen jongeren op zoek naar werk 1. Niet enkel in Europa trouwens. Wereldwijd gaat het om 73,4 miljoen jongeren: 12,6 procent van de totale jonge 2 wereldbevolking heeft geen job. In steden ligt dat percentage doorgaans nog hoger 3. Dat is ook het geval voor Antwerpen. Vandaar de noodzaak om dit probleem dringend aan te pakken. 2. Omgevingsanalyse a. Jeugdwerkloosheid in Vlaanderen en Antwerpen In Vlaanderen tellen we niet-werkende werkzoekende jongeren op een totaal van niet-werkende werkzoekenden bij de Vlaamse bevolking op arbeidsleeftijd 4. Dat betekent dat 24% van alle werkzoekenden in Vlaanderen jongeren zijn. Antwerpen telt niet-werkende werkzoekende jongeren in de actieve stedelijke bevolking 5. Dat wil zeggen dat 27% van alle werkzoekenden ( mensen in totaal) in Antwerpen jong is. Bij de jonge mensen op zoek naar werk zijn laaggeschoolde jongeren - zonder diploma secundair onderwijs - het meest kwetsbaar 6. Van alle werkzoekende jongeren in Vlaanderen (zie supra: ) zijn er laaggeschoold. Dat is bijna de helft. Uiteraard ondervinden ook hooggeschoolden (11.052) en zogeheten middengeschoolden (21.913) de gevolgen van de crisis, maar in mindere mate dan hun laaggeschoolde leeftijdsgenoten 7. 1 EUROPESE COMMISSIE (2013) EU Measures To Tackle Youth Unemployment. 2 Als we naar jongeren verwijzen in dit beleidsplan refereren we steeds naar de doelgroep 18 tot -25 jarigen. 3 RIPHAHN R. T. (2003) Residential location and youth unemployment: The economic geography of school-towork transitions in Family, Household and Work Population Economics pp Arvastat, juli De beroepsbevolking of actieve bevolking verwijst naar dat deel van de totale bevolking tussen 15 en 65 jaar, dat een baan heeft of als werkloos is ingeschreven. Het is dus de som van het aantal werkenden en werklozen. 6 De achterstelling van kansengroepen (laaggeschoolden, allochtonen en personen met een handicap) vormt één van de grote structurele tekortkomingen op de Vlaamse arbeidsmarkt. 7 Bij de totale bevolking (18-64 jarigen) geldt dezelfde logica. Daar zijn er laaggeschoolde nietwerkende werkzoekenden op een totaal van Dat is veruit de grootste groep. De middengeschoolde niet-werkende werkzoekenden zijn met , de hooggeschoolden met
4 In de recente schoolverlatersstudie 8 (april 2013) van de VDAB wordt een nog genuanceerder beeld van de situatie geschetst. Laaggeschoolde schoolverlaters hebben volgens dat rapport bijna één kans op drie om na een jaar nog altijd werkzoekend te zijn. Middengeschoolden - met een diploma middelbaar onderwijs - hebben één kans op negen om na een jaar nog steeds naar werk te zoeken. En hooggeschoolden (bachelors, masters) vinden binnen het jaar quasi allemaal werk. Jongeren toeleiden naar werk valt dus grotendeels samen met ervoor zorgen dat jongeren een kwalificatie behalen. b. Ongekwalificeerde uitstroom Oorzaken Vraag is waarom deze jongeren uit de boot vallen en vooral: waarom verlaten zij voortijdig de school? Hierbij spelen afstotings- en aantrekkingsfactoren ( push- en pull ). Afstotingsfactoren Vaak voorkomende afstotingsmechanismen zijn onder meer schoolmoeheid, een tegenvallende studiekeuze of moeilijke persoonlijke en familiale omstandigheden. Aantrekkingsfactoren De aantrekkingskracht van de arbeidsmarkt is ten gevolge van de economische crisis relatief beperkt, zeker voor laaggeschoolde jongeren. Uiteraard heeft dat ook te maken met het feit dat veel jongeren de school voortijdig verlaten. Dat verlaagt de kansen op werk of leidt tot een eerste baan van mindere kwaliteit en vervolgens tot minder kansen gedurende de rest van de loopbaan. Plan van aanpak Uiteraard hebben jongeren zonder kwalificatie een toekomst. Maar er zullen wel inspanningen voor geleverd moeten worden. Daarbij is het cruciaal dat de ongekwalificeerde uitstroom wordt ingeperkt. Dat kan door preventie en door compensatie. Preventie betekent dat het aantal voortijdige schoolverlaters in de toekomst 8 VDAB (2013) Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen: geef je opleiding een STEM, 26ste studie , VDAB-studiedienst: Brussel, 64pp. 4
5 wordt teruggedrongen. Compensatie wil zeggen dat diegenen die de arbeidsmarkt al zonder kwalificatie hebben betreden, met doelgerichte acties worden ondersteund. Het moet de bedoeling zijn de doelstelling van Pact het halveren van het percentage voortijdige schoolverlaters - te halen. We willen ook alle jongeren de kans bieden om het secundair onderwijs succesvol af te ronden, waarna ze eventueel ook nog voortgezette studies kunnen aanvatten. In 2012 telden we in Vlaanderen nog 8,7% voortijdige schoolverlaters. In 2009 toen het Pact 2020 werd besloten was dat nog 11,1% 10. Een kleine verbetering dus, toch, we hebben nog een hele weg te gaan willen we deze halveren en naar de vijf procent brengen. Antwerpen is de slechtste leerling van de klas: 28 procent van de jonge scholieren haakt voortijdig af 11. Hoewel ten gevolge van de crisis ook jongeren met een opleiding kwetsbaarder voor werkloosheid zijn geworden, zijn het toch in de eerste plaats de ongekwalificeerde of laaggeschoolde jongeren die het grootste risico lopen om werkzoekend te worden. Bovendien dreigen zij langer in de werkloosheid te blijven zitten, en als ze dan toch werk vinden, belanden ze veeleer in precaire jobs. Daardoor kunnen ze sneller in armoede terecht komen, en die armoede legt een hypotheek op de toekomst van de jongere, maar ook op die van zijn/haar kinderen. Dat is de spiraal van generatiearmoede 12. Daarom vinden we het erg belangrijk dat jongeren de school niet voortijdig verlaten. Voor zij die toch dreigen geen diploma te behalen, moet in voldoende mechanismen worden voorzien om de situatie tijdig om te buigen. Langdurige werkloosheid kenmerkt zich niet alleen door een hoge individuele psychische kost maar eveneens door een hoge maatschappelijke kost 13. Ook daarom moet een aantal instrumenten gecombineerd worden ingezet. Cruciaal in dit verhaal is de rol van het OCMW en de VDAB. Zij hebben een belangrijk aandeel in het emanciperend activeren van deze jongeren. Onder meer door het maken van concrete en heldere afspraken moeten zij het door de jongere te volgen traject uitstippelen. Een voorbeeld van een goed instrument in dat verband is het vindplaatsgericht zoeken 14, waarbij vindplaatswerkers jongeren in vaak kansarme wijken (pleintjes, vzw s, 9 De gezamenlijke langetermijnvisie, -strategie en -acties van de Vlaamse Regering en de sociale partners 10 FOD ECONOMIE (2013) Statistics Belgium geraadpleegd via 11 VAN LANDEGHEM, G., DE FRAINE, B., GIELEN, S., & VAN DAMME, J. (2013) Vroege schoolverlaters in Vlaanderen in Indeling volgens locatie, opleidingsniveau van de moeder en moedertaal. Leuven: Steunpunt SSL, rapport nr. SSL/ /1.2.0., Generatiearmoede is armoede die van generatie op generatie doorgegeven wordt. Kinderen die in armoede geboren worden, hebben in verhouding meer kans om later ook in armoede te leven. Of, anders gezegd, voor hen is het nog moeilijker om uit de armoede te geraken (NETWERK TEGEN ARMOEDE, 2013). 13 ELCHARDUS, M. & DE GROOF, S. (2013) Early School Leaving & Youth Unemployment. Amsterdam: University Press, Tielt: Lannoo, 280 pp. 14 Het vindplaatsgericht werken kan gerekend worden tot het outreachend werken. De Nederlandse Thesaurus Zorg en Welzijn definieert outreachend en vindplaatsgericht werken als volgt: 'als 5
6 cafés ) gaan opzoeken en begeleiden. Met een daadwerkelijk bereik van de jongere als doelstelling 15. Daarnaast is er behoefte aan een voorbereiding op maat die rekening houdt met de specifieke levensomstandigheden, het profiel, de talenten, de interesses van deze jongeren en met de grote afstand tussen die jongeren en de arbeidsmarkt. Ook met instapstages 16 - waarbij de jongere een eerste werkervaring opdoet in een bedrijf en daarvoor ook een stagevergoeding ontvangt - kunnen jongeren kennis en ervaring opdoen op de werkvloer. Daarnaast moeten WerkInleving voor Jongeren! (WIJ!) 17 ertoe leiden dat de jongere werk vindt of alleszins beter technisch/praktisch gekwalificeerd is om kans op de arbeidsmarkt te maken. De competentieversterkende trajecten van WIJ! worden in de 13 centrumsteden georganiseerd. Daar is de nood ook het hoogst. Stad Antwerpen moet ervoor zorgen dat alle voorziene stageplaatsen vanuit Vlaanderen en de federale overheid 100% worden benuttigd. 3. Bestuursakkoord toont te weinig ambitie sp.a pleit voor een geïntegreerd plan van aanpak voor de jeugdwerkloosheid in Antwerpen. Punt 198 en 199 van het bestuursakkoord ( ) 198. Stageplaatsen zijn onmisbaar om leerlingen en werkzoekenden werkervaring te laten opdoen. De stad en het OCMW zoeken samen met de bedrijven naar de meest optimale manier van samenwerken De bestrijding van jeugdwerkloosheid wordt verdergezet door jongeren te stimuleren om verder te leren en een opleiding af te ronden. Het streefdoel moet zijn dat alle jongeren onder de 25 jaar een opleiding, een baan of een leer/werkplek vinden. De in het bestuursakkoord geformuleerde doelstellingen zijn voor sp.a onvoldoende ambitieus. sp.a is voorstander van een effectief bereik binnen vier maanden zoals beroepsbeoefenaar actief naar buiten treden om contact te leggen met potentiële cliënten (VAN DOOREN, G; STRUYVEN, L. 2011, pg. 9). 15 Waarover later meer in pijler 2 en pijler Een instapstage is een betaalde stage van drie maanden voor -25-jarigen die geen diploma middelbaar onderwijs hebben en al zes maanden van hun beroepsinschakelingstijd achter de rug hebben. De werkgever betaalt daarbij 200 euro voor een voltijdse stage. De RVA voorziet in een stagevergoeding van 26,82 euro per gewerkte dag. 17 Concreet betekent dit dat de VDAB deze ongekwalificeerde jongere intensiever begeleidt. Er wordt een individueel traject voor hem/haar opgesteld en dan kan de werkinleving van start gaan. Na het voltooien van de werkinleving krijgt de jongere bovendien de kans om wat hij/zij geleerd heeft te laten valideren in een attest, de zogenaamde attestering van competenties. 6
7 onderschreven door de VDAB en naar analogie met de Europese Youth Guarantee 18. Daarbij moet op acht pijlers worden ingezet. 4. Bereik en verrijk de jongeren: inzet op 8 pijlers a. Kwalificatieplicht voor iedere jongere We wensen het probleem van voortijdige schoolverlaters in Antwerpen op een structurele manier aan te pakken door een kwalificatie aan iedere Antwerpse jongere te garanderen. Iedere jongere zou toegang moeten hebben tot mogelijkheden die leiden tot zelfontplooiing opdat hun zelfvertrouwen en zelfredzaamheid toeneemt. Om dit te bewerkstelligen vragen we een gecoördineerd optreden van schoolbesturen, VDAB en andere relevante partners. Zo stellen we onder andere voor om schoolbesturen te vragen de voortijdige schoolverlaters en diegenen de school dreigen te verlaten nauwlettend op te volgen. Monitoren mag daarbij geen doel op zich vormen. Deze moet deel uitmaken van een geïntegreerd beleid waarin duidelijk bepaald wordt wie over welke cijfers kan beschikken en waarvoor die worden gebruikt. Veelvuldig spijbelen is vaak een belangrijke voorspeller van voortijdig schoolverlaten. Het geconcentreerd opvolgen van regelmatig spijbelende leerlingen is daarom van groot belang. In Antwerpen gebeurt dat al via de spijbelambtenaar. We stellen voor om het monitoren te organiseren op schoolniveau en deze resultaten te vergelijken met een voorafgaande nulmeting. Die werkwijze zou scholen inzicht kunnen verschaffen in de effectiviteit van hun acties. Het lijkt logisch dat ook de Lokale Overlegplatformen (LOP) toegang tot deze cijfers krijgen. Preventie voorkomen dat jongeren de school zonder kwalificatie verlaten - levert nog steeds de beste resultaten op. Het wegwerken van mogelijke obstakels in de onderwijsloopbaan van leerlingen verlaagt de kans op voortijdig schoolverlaten. Maar we moeten ook bekijken wat compenserend vanuit de arbeidsmarkt kan worden gedaan voor diegenen die toch door de mazen van het net glippen. Het is bijgevolg interessant nader te onderzoeken of de in een schoolse context ingezette arbeidsmarktinstrumenten kunnen 18 Via de Youth Guarantee hebben de Europese lidstaten zich geëngageerd om jongeren binnen de vier maanden nadat ze de schoolbanken verlaten hebben het recht te geven op een kwaliteitsvolle job, stage of opleiding. 7
8 worden uitgebreid. Uiteraard in onderling overleg tussen onderwijs en arbeidsmarkt en in een systeem waarbij de school de eindverantwoordelijkheid behoudt. sp.a pleit voor vroegtijdig ingrijpen. Zo kan de VDAB bijvoorbeeld trajecten bieden aan jongeren die dreigen de school voortijdig te verlaten opdat ze een realistischer beeld van zichzelf, hun competenties en de mogelijkheden op de arbeidsmarkt verwerven. De trajecten kunnen al worden opgezet terwijl de jongere nog op school zit. Dat moet een vlotte(re) transitie naar de arbeidsmarkt mogelijk maken. Voor de meest kwetsbaren in de doelgroep zou door het jeugd- en vindplaatswerk in een aangepaste voorbereiding kunnen worden voorzien (zie verder). Door dergelijke trajecten op te starten krijgt de VDAB mogelijkheden om in te grijpen in de schoolcarrière van een jongere die voortijdig dreigt uit te stromen. Dat kan uiteraard alleen succesvol zijn als schoolteam, CLB en VDAB goed samenwerken. Veel voortijdige schoolverlaters behalen nadien alsnog een diploma of getuigschrift (onderwijskwalificerende trajecten (OKOT) of erkenning van verworven competenties (EVC)). Toch pleit sp.a voor het opstellen van een draaiboek, een afsprakenkader tussen de school, het CLB, de VDAB, het stadsbestuur en mogelijk nog andere actoren, zoals de LOP. Met zo n afsprakenkader wordt duidelijk gemaakt wie welke taak op zich moet nemen wanneer een jongere de school voortijdig verlaat of dreigt te verlaten. Om de garantie dat iedere jongere met een kwalificatie de arbeidsmarkt betreedt effectief te maken vragen we aan het stadsbestuur om nader te onderzoeken hoe de voorgestelde aanpak verankerd kan worden opdat het behalen van een kwalificatie door iedere jongere wordt gerealiseerd. b. Trajecten op maat voor kansarme jeugd in Jongeren Competentie Centra (JCC) De stad Antwerpen telt drie jongerencompetentiecentra (JCC): in Deurne-Noord, Borgerhout en op het Kiel. Deze centra worden ondersteund door arbeidscompetentiebegeleiders (ACB ers). ACB ers zijn vindplaatswerkers die kansarme jongeren opzoeken en hen vervolgens naar reguliere jeugdwerking begeleiden - in dit geval JCC. In JCC worden de jongeren gecoacht en gestimuleerd. Daarvoor is er geen wettelijke verankering. De betreffende jongere heeft dus de vrije keuze om dergelijke centra op te zoeken. Inspirerende voorbeelden tonen echter aan dat de aanpak van inleving en begeleiding werkt. 8
9 De inlevingsmethodiek - in eerste instantie toegepast door de vindwerker, in tweede instantie door de jeugdconsulent in de JCC - resulteert in het beter begrijpen van de doelgroep en een relatief accurate kennis van hun leefwereld. Zoals gezegd reikt deze manier van werken verder dan theoretische saturatie 19, het ontspruit integendeel uit het leven zoals het is. Voorbeelden uit de praktijk tonen dat de JCC zich ontplooien tot een soort tweede thuis. Daardoor is de participatiegraad van de jongeren er relatief stabiel. Getuigen spreken over zich thuis voelen en met vrienden leuke ervaringen beleven en veel bijleren. De resultaten van een proefproject voor begeleiding van voortijdige schoolverlaters (2011) waren alvast positief; o 45 procent van deze jongeren vond na afloop effectief werk; o 10 procent startte of voltooide nadien een opleiding; o 27 procent van de voortijdige schoolverlaters keerde terug naar school. De Branderij in Borgerhout wordt beschouwd als een schoolvoorbeeld van een JCC. Jeugdwerkers bouwden er o.a. een muziek- en montagestudio uit. Die studio s zijn erg populair onder de jongeren. Op de begane grond werd een cafetaria geopend. Hier worden geregeld workshops of gespreksavonden georganiseerd. Die activiteiten worden begeleid door gediplomeerde jeugdwerkers. Jeugdconsulenten hanteren bewustwordingsmethodes om de jongeren te wijzen op het belang van een kwalificatie - zij het in de vorm van een diploma, zij het doorheen andere mogelijkheden die o.a. door de VDAB worden aangereikt - om werk te bekomen. Jongeren die niet te reactiveren zijn voor het onderwijs dienen zich aan te melden en worden naar een Werkwinkel doorverwezen 20. Om werking van de JCC te blijven garanderen en hun resultaten nog te verbeteren, vraagt sp.a het schepencollege te onderzoeken in hoeveel extra centra, middelen en mensen kunnen worden voorzien. Er dient ook prioriteit uit te gaan naar een JCC in Antwerpen-Dam. c. Zichtbaarheid en coördinatie dankzij jeugdwerkgelegenheidsambassadeur Het loopbaanbeleid voor jongeren kan worden versterkt door het ontwikkelen van een geïntegreerd beleid dat nauw aansluit bij de leefwereld van de Antwerpse jeugd en van de organisaties die bezig zijn met activering en begeleiding van deze jongeren. De jeugdwerkloosheid moet beter in kaart worden gebracht en er moet nog meer werk 19 Theoretische saturatie treedt op wanneer verdere dataverzameling en -analyse geen substantiële verandering meer aanbrengt in de beleidstheorie (Glaser en Strauss, 1967). 20 In een Werkwinkel vindt men een VDAB-consulent, een PWA-beambte en een andere actor, zoals het OCMW. 9
10 gemaakt worden van een gecoördineerde afstemming tussen de verschillende spelers op het terrein. Daarom pleit sp.a ervoor om, naar analogie met de spijbelambtenaar, een jeugdwerkgelegenheidsambassadeur aan te stellen. Die ambassadeur vraagt permanente aandacht voor het menselijke probleem en de maatschappelijke kost van de hoge jeugdwerkloosheid in Antwerpen. Hoe de ambassadeur daarbij te werk gaat (school- en projectbezoeken, website ) is in de eerste plaats afhankelijk van de ter beschikking gestelde middelen en mogelijkheden. Vandaar de vraag of het schepencollege nader wil onderzoeken met welke methode, planning en instrumenten het de jeugdwerkloosheid wil aanpakken. Het schetsen van een geschikt profiel van een jeugdwerkgelegenheidsambassadeur maakt daarvan onderdeel uit. In Nederland ging deze lente (2013) een jeugdwerkgelegenheidsambassadeur voor het rijk aan de slag. In onze visie vervult de ambassadeur een dubbele functie. Hij wordt het gezicht van het beleid ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid en neemt de coördinatie van die bestrijding op zich. Hij is het stedelijk aanspreekpunt voor de verschillende actoren (VDAB, individuele werkgevers, OCMW, Regionaal Economisch en Sociaal Overlegcomité, jeugdverenigingen, vindplaatsgerichte werkers en toeleiders, de Vlaamse overheid ) en brengt die partijen ook geregeld samen. d. Platform om samenwerken te bevorderen Navraag bij het middenveld leert dat er vooral vraag is naar een goede coördinatie van de werking van de betrokken beleidsactoren. Er is behoefte aan een samenwerkingsplatform waar de betrokken partijen met elkaar in dialoog kunnen treden, informatie kunnen uitwisselen en samenwerkingsprotocollen kunnen afsluiten. Vandaar ook het voorstel om een jeugdwerkgelegenheidsambassadeur aan te stellen om dergelijk platfom te leiden. We denken hierbij aan werkervarings- en aanwervingsprotocollen. Nu al bestaan er samenwerkingsprotocollen tussen het stadsbestuur en het maatschappelijk middenveld met het oog op een soepelere overgang tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Het maatschappelijk middenveld krijgt daarbij middelen van de stad om werkzoekende jongeren op te sporen en in contact te brengen met de VDAB in een poging de kloof tussen vraag en aanbod te overbruggen (veel vacatures blijven open staan terwijl het aantal werkzoekenden hoog is). In het overlegplatform is er plaats voor onder meer vertegenwoordigers van het stadsbestuur, de VDAB, het OCMW, jeugdverenigingen, vindplaats- en toeleidingsgerichte organisaties, werknemers en werkgevers via RESOC, de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), de onderwijssector. Ook andere experts kunnen zich kandidaat stellen voor het platform. Bedoeling is de kloof tussen privé- en overheidssector te dichten. Maatschappelijke investeringen leveren ook rendement op voor bedrijven. Concreet vertaalt zich dat in het creëren van extra stageplaatsen in bedrijven (zie pijler zes Creëren en opvolgen stageplaatsen ). 10
11 e. Een vindplaats- en toeleidingsgerichte aanpak 21 In Antwerpen wordt de methode van het vindplaatsgericht werken al toegepast (zie boven). Daarnaast wordt er werk gemaakt van toeleiden: de jonge werkzoekenden in contact brengen met de diensten van VDAB met het oog op gerichte coaching. Die gerichte coaching van de VDAB is erg belangrijk. De doelgroep van jonge werkzoekenden is immers niet homogeen. De VDAB heeft een uitgebreid pakket maatregelen uitgewerkt om iedere jongere naar best vermogen individueel en op maat te behandelen (instapstages, Individuele Beroepsopleidingen in de Ondernemingen (IBO), op maat gerichte aanpak van WIJ! in de centrumsteden..). De belangrijkste opdracht van de stad is de jongeren in contact te brengen met VDAB. Ook daarvoor zijn er in het verleden al verschillende initiatieven genomen. f. Creëren en opvolgen van stageplaatsen Het creëren van stageplaatsen is belangrijk voor de jonge werkzoekenden, maar ook voor de ondernemingen. Om werkgevers daarvan te overtuigen, is het nodig hen bij het samenwerkingsplatform (pijler 4) te betrekken. Bovenop de bestaande instrumenten (WIJ!, instapstages van de federale regering ) kan het aanbod op het gebied van stages en vorming zeker worden uitgebreid. Het is ook van belang dat de bestaande VDAB-initiatieven op het gebied van eerste werkervaringen voor ongekwalificeerde uitstromers ook systematisch worden opgevolgd. Het succes van deze instapstages en vormen van werkinleving staat of valt uiteraard met de effectieve invulling van de voorziene plaatsen. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid van de privésector maar ook van de overheid. Ook de diensten van de stad en haar dochters zouden moeten bekijken op welke wijze in extra stageplaatsen kan worden voorzien. Daarbij kunnen goede voorbeelden zoals Werkhaven inspirerend werken. Ook een gecentraliseerde stage-stock met een reserve van stageplaatsen kan worden overwogen. Uiteraard dient de kwaliteit van de stages te worden bewaakt. Begeleiding voor, tijdens en na de stage zijn in deze belangrijk. De Europese Commissie werkt momenteel aan een voorstel voor een uniform kwaliteitskader 22. Het is zinvol te onderzoeken of zo n kader ook van toepassing kan zijn in Antwerpen. In elk geval kan het uitwisselen van goede praktijkvoorbeelden helpen om het beleid waar nodig te verfijnen. 21 We verwijzen voor een overzicht naar de HIVA-studie Anders toeleiden naar werk: de effectiviteit van vindplaatsgericht werken bij de activering van moeilijk bereikbare werkzoekenden in Antwerpen (2011) 22 EUROPESE COMMISSIE (2013) EU Measures To Tackle Youth Unemployment. 11
12 g. Jong ondernemerschap stimuleren Ondernemen voor iedereen Ondernemende jongeren in de stad moeten kansen krijgen. Sommigen zijn zelfredzaam genoeg en vinden vanzelf hun weg. Andere talentvolle jongeren moeten iets meer begeleid worden bij het opstarten van een eigen onderneming. Vraag is hoe we deze jonge starters in de eerste plaats een betaalbare werkplek kunnen aanbieden en hen kunnen begeleiden bij bij het opstarten van een zaak en de daaraan verbonden administratieve verplichtingen. Student-ondernemers Jonge ondernemers zijn belangrijk voor onze economie. Dat bleek niet alleen uit de bevindingen van hoogleraar Koen De Bosschere (UGent) 23, maar ook uit recent onderzoek naar het profiel van de startende ondernemer van de Hogeschool Utrecht 24. Volgens dat onderzoek zijn mensen het creatiefst voor hun 35 ste levensjaar. Hoe ouder starters zijn, hoe lager hun omzetgroei. In Gent is voor ondernemende studenten een bijzonder statuut uitgewerkt met Durf Ondernemen, een project dat de universiteit Gent heeft opgezet om het ondernemerschap bij haar studenten te stimuleren. Dat is ook de doelstelling van Student Ghentrepreneur, een consortium van de Universiteit Gent, de Hogeschool Gent, de Arteveldehogeschool, iminds (het vroegere IBBT) en de stad Gent. Om het statuut te krijgen, moeten de studenten minstens in het tweede jaar zitten. Ze moeten een gefundeerd zakenidee kunnen voorleggen en al een bedrijf hebben opgericht, of dat binnen de twaalf maanden doen. Het college dient te onderzoeken of het mogelijk is om een gelijkaardig project op te starten en dergelijk statuut in te voeren aan de Antwerpse hogescholen en universiteiten. h. Informatie op school bevordert doorstromen Het is belangrijk dat scholieren van de laatste graad van het secundair onderwijs weten wat hen na hun schooltijd te wachten staat. Met het oog daarop organiseert de VDAB nu al schoolbezoeken en andere informatiemomenten (regionale infodagen, toelichting van 23 DE BOSSCHERE, K. (2013) Durf ondernemen: het student-ondernemerschapsproject van de Universiteit Gent. 24 VAN TEEFFELEN, L. (2012) Het profiel van overnemers: onbekend maakt onbemind. 12
13 schoolverlatersstudie, map Start van een loopbaan ). Die schoolbezoeken vinden doelgroepgericht plaats en in bepaalde wijken. sp.a vraagt dat het stadsbestuur onderzoekt hoe scholen kunnen worden gesensibiliseerd opdat ze allemaal intekenen op dit informatieaanbod van de VDAB. Geen enkele school mag achter blijven. Elke leerling van een middelbare school in Antwerpen moet deze informatie ontvangen. Op die manier krijgen schoolverlaters een realistisch beeld van de impact van een mogelijke studiekeuze bij het verder studeren en een kijk op de arbeidsmarkt en de stageplaatsen en opleidingen. De VDAB kan (zie pijler 1) een rol spelen via de vroegtijdige opvolging van de jongere. Jongeren die het moeilijk krijgen op school en dreigen af te haken kunnen op deze manier tijdig geholpen worden. Dat dient in overleg met de spijbelambtenaar te gebeuren. Zo kan een jongere met ernstige problemen tijdelijk warm worden overgedragen aan de VDABdiensten. 5. Nawoord De maatregelen die de Vlaamse overheid voorziet voor zijn centrumsteden zouden op maat moeten worden uitgetekend. Iedere stad kent immers specifieke problemen en werkt bijgevolg ook eigen beleid uit. sp.a hoopt dat het stadsbestuur een concreet plan van aanpak op maat van de Antwerpse jongere opstelt en daarbij in het bijzonder oog heeft voor de noodzaak van een kwalificatie. 13
14 6. Bronnen ANTWERK (2007) Antwerps plan om de jeugdwerkloosheid aan te pakken Stad Antwerpen met partners VDAB, OCMW, Vlaamse overheid, federale overheid, Europese Commissie. ANTWERPEN BUURTMONITOR (2013) Stad Antwerpen in cijfers geraadpleegd op ARVASTAT (2013) Statistieken Tool VDAB via BARBER, R. B. (2013) If Mayors Ruled The World: Dysfunctional Nations, Rising Cities, Yale University Press. BESTUURSZAKEN ANTWERPEN (2013) Interpellatie met motie aan schepen van Werk Marc Van Peel over het opsporen en begeleiden van de NEET-jongeren (Neither in Employment, Education nor Training) door raadslid Turan. DE BOSSCHERE, K. (2013) Durf ondernemen: het student-ondernemerschapsproject van de Universiteit Gent DEPARTEMENT ONDERWIJS (2013) Waar kan ik wat studeren via DE STANDAARD (2013) Wereldwijd 202 miljoen werklozen in 2012 [Ma. 30 Apr. 2012, Pagina 36] en ELCHARDUS, M. & DE GROOF, S. (2013) Early School Leaving & Youth Unemployment. Amsterdam: University Press, Tielt: Lannoo, 280 pp. EUROPESE COMMISSIE (2012) Employment and Social Developments in Europe (ESDE) Brussels: Publications Office of the European Union, 476 pp. EUROPESE COMMISSIE (2013) EU Measures To Tackle Youth Unemployment. EUROPESE COMMISSIE (2013) Working together for Europe s young people: a call to action on youth unemployment, 21 pp. EUROPESE RAAD (2013) Council Recommendation of 22 April 2013 on establishing a Youth Guarantee in The Official Journal of the European Union. FOD ECONOMIE (2013) Statistics Belgium geraadpleegd via GAZET VAN ANTWERPEN (2013) De NEET-jongeren [Do. 2 Mei 2013, Pagina 41]. 14
15 GLASER, B.G.; STRAUSS, A.C. (1967) The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research New Yersey: A Division of Transaction Publishers,271 pp. INTERNATIONAL LABOUR ORGANIZATION (2013) World of Work Report 2013: Repairing the economic and social fabric, Geneva: International Institute for Labour Studies, 133 pp. NETWERK TEGEN ARMOEDE (2013) Wat is generatie-armoede? geraadpleegd via OECD (2012) Settling In: OECD Indicators of Immigrant Integration 2012, OECD Publishing. RIPHAHN R. T. (2003) Residential location and youth unemployment: The economic geography of school-to-work transitions in Family, Household and Work Population Economics pp STAD ANTWERPEN (2007) Actieplan Lokale Diensteneconomie door Werk en Economie, Steunpunt Gesubsidieerde Diensteneconomie. STAD ANTWERPEN (2008) Lokaal Sociaal Beleidsplan , Stad Antwerpen en OCMW Antwerpen. STAD ANTWERPEN (2011) Jaarverslag Werk en Economie, digitaal geraadpleegd via rslag_economie_2011.pdf. STAD ANTWERPEN (2013) Bestuursakkoord Stad Antwerpen VAN DOOREN, G., STRUYVEN, L. en VAN PARYS, L. (2011) Anders toeleiden naar werk: de effectiviteit van het vindplaatsgericht werken bij de activering van moeilijk bereikbare werkzoekenden in Antwerpen, 119 pp. VAN LANDEGHEM, G., DE FRAINE, B., GIELEN, S., & VAN DAMME, J. (2013) Vroege schoolverlaters in Vlaanderen in Indeling volgens locatie, opleidingsniveau van de moeder en moedertaal. Leuven: Steunpunt SSL, rapport nr. SSL/ / VAN TEEFFELEN, L. (2012) Het profiel van overnemers: onbekend maakt onbemind. VDAB (2011) Draaiboek Tender Jeugdwerkplan, 47 pp. VDAB (2012) Allochtonen op de Vlaamse arbeidsmarkt, VDAB-studiedienst: Brussel, 33pp. VDAB (2013) Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen: geef je opleiding een stem, 26ste studie , VDAB studiedienst: Brussel, 64pp. VLAAMS PARLEMENT (2012) Beleidsbrief Werk: beleidsprioriteiten ingediend door de heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening en Sport, 67 pp. 15
16 VLAAMS PARLEMENT (2012) Competentieversterkende trajecten voor jongeren - stand van zaken, vraag nr. 176 van 10 december 2012 door Vlaams Volksvertegenwoordiger Güler Turan. VLAAMS PARLEMENT (2012) Handelingen Commissie Werk 12/12/ Vraag om uitleg van mevrouw Güler Turan tot de heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, over de stijgende jeugdwerkloosheid en het recente OESO-rapport over de arbeidsmarktpositie van migranten. VLAAMS PARLEMENT (2013) Handelingen Commissie Werk 21/03/ Vraag om uitleg van mevrouw Güler Turan tot de heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, over het Youth Employment Package. VLAAMS PARLEMENT (2013) Individuele Beroepsopleiding - Stand Van Zaken, vraag nr. 633 van 3 april 2013 door Vlaams Volksvertegenwoordiger Güler Turan. VLAAMS PARLEMENT (2013) Jeugdwerkloosheid - Aanpak, vraag nr. 634 van 3 april 2013 door Vlaams Volksvertegenwoordiger Güler Turan. VLAAMS PARLEMENT (2013) Handelingen Commissie Economie 30/05/ Vraag om uitleg van mevrouw Güler Turan tot de heer Kris Peeters, Minister-president en Vlaams minister van Economie over student-ondernemers. 16
COLLOQUIUM GENT, 23 OKTOBER 2014
COLLOQUIUM GENT, 23 OKTOBER 2014 1. Cijfers en jongerengarantie 2 September 2014: enkele cijfers Cijfers en jongerengarantie 3 57.374 NWWZ jonger dan 25 jaar op een totaal van 242.084 (23,7%) Cijfers en
Nadere informatieNieuw loopbaanakkoord zet de stap naar maatwerk
PERSBERICHT VLAAMS MINISTER-PRESIDENT KRIS PEETERS VLAAMS VICE-MINISTER-PRESIDENT INGRID LIETEN VLAAMS MINISTER VAN WERK PHILIPPE MUYTERS SERV-voorzitter KAREL VAN EETVELT SERV-ondervoorzitter ANN VERMORGEN
Nadere informatie3. Wat is de specifieke aanpak voor het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 177 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 11 december 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT NEET-jongeren - Initiatieven NEET-jongeren (not
Nadere informatie2. Op welke manier verloopt de samenwerking tussen VDAB en school in de gezamenlijke aanpak van NEET-jongeren/vroegtijdige schoolverlaters?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 312 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 3 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT NEET-jongeren - Actieplan samen tegen schooluitval Het
Nadere informatie6/10/14. De arbeidsmarkt 3.0 FONS LEROY GEDELEGEERD BESTUURDER VDAB
De arbeidsmarkt 3.0 FONS LEROY GEDELEGEERD BESTUURDER VDAB 2 1 3 Werk in een veranderende wereld 4 VUCA Volatile Uncertain Complex Ambiguous Uitdagingen op de Arbeidsmarkt 2 EU doelstellingen voor 2020!
Nadere informatieVroegtijdig schoolverlaten in Vlaams onderwijs
Vroegtijdig schoolverlaten in Vlaams onderwijs Inhoudstafel Wat is vroegtijdig schoolverlaten? Voorgeschiedenis - Europa - Vlaanderen Vroegtijdig schoolverlaten Monitoring in Vlaanderen Cijferrapport VSV
Nadere informatieFOCUS OP TALENT BAROMETER. Kansengroepen in cijfers 2016
FOCUS OP TALENT BAROMETER Kansengroepen in cijfers 2016 Inleiding In de conceptnota Focus op talent en competenties als sleutel naar een hogere werkzaamheidsgraad in het kader van Evenredige Arbeidsdeelname,
Nadere informatieHET BRUSSELS GEWEST ONDERTEKENT DE EERSTE INSCHAKELINGSCONTRACTEN!
PERSDOSSIER PRIMEUR: EEN JOB VOOR 12 MAANDEN VOOR DE MEEST KWETSBARE BRUSSELSE JONGEREN HET BRUSSELS GEWEST ONDERTEKENT DE EERSTE INSCHAKELINGSCONTRACTEN! KABINET VAN MINISTER GOSUIN 13/07/2016 Inhoud
Nadere informatieDiversiteit op de werkvloer 30 APRIL
Diversiteit op de werkvloer 30 APRIL EU doelstellingen voor 2020 Werkgelegenheid voor 75 % van de bevolking tussen 20 en 64 jaar Daling van het percentage inzake vroegtijdige schoolverlating tot minder
Nadere informatieconceptnota Samen tegen Schooluitval
conceptnota Samen tegen Schooluitval Vlaams viceminister-president en Vlaams minister van Onderwijs, Hilde Crevits Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport, Philippe Muyters Vlaams minister
Nadere informatienr. 357 van LYDIA PEETERS datum: 15 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Jeugdwerkloosheid - Stand van zaken trajecten
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 357 van LYDIA PEETERS datum: 15 februari 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Jeugdwerkloosheid - Stand van zaken trajecten Op pagina
Nadere informatieFOCUS OP TALENT BAROMETER. Kansengroepen in cijfers
FOCUS OP TALENT BAROMETER Kansengroepen in cijfers Inleiding In de conceptnota Focus op talent en competenties als sleutel naar een hogere werkzaamheidsgraad in het kader van Evenredige Arbeidsdeelname,
Nadere informatieSteunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting
Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Feiten en cijfers Hebben laaggeschoolden een hoger risico om in armoede te belanden? Ja. Laagopgeleiden hebben het vaak
Nadere informatieHoe beïnvloedt het Europese beleid de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid in Vlaanderen?
Hoe beïnvloedt het Europese beleid de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid in Vlaanderen? Cascade van beleidsniveaus en beleidsteksten Beleid EU Strategie Europa 2020 Europees werkgelegenheidsbeleid Richtsnoeren
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT VOORSTEL VAN DECREET. van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen
Stuk 1025 (1997-1998) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 1997-1998 29 april 1998 VOORSTEL VAN DECREET van de heer Marc Olivier c.s. houdende invoering van een recht op opleiding voor structureel werklozen
Nadere informatieJeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets
Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2 Werkloosheidsgraad
Nadere informatieSport en tewerkstelling van jongeren. Marc Theeboom / Joris Philips
Sport en tewerkstelling van jongeren Marc Theeboom / Joris Philips studie Kan sport bijdragen tot competentie-ontwikkeling voor kortgeschoolde jongeren, waardoor hun tewerkstellingskansen toenemen? initiatieven
Nadere informatie1. Hoe evalueert de minister deze doorstroomcijfers uit het meeste recente schoolverlatersrapport voor buso-jongeren OV3?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 767 van GRETE REMEN datum: 22 augustus 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Arbeidsmarkt - Instroom leerlingen met een buso OV3-opleiding
Nadere informatieOnderwijs en vorming. 1 73.609 leerlingen. Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Onderwijs en vorming Samenvatting 73.609 leerlingen (2012) 16.981 kleuters 26.537 kinderen in het lager
Nadere informatienr. 136 van GRETE REMEN datum: 20 november 2015 aan PHILIPPE MUYTERS BuSO-leerlingen - Doorstroming naar reguliere arbeidsmarkt
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 136 van GRETE REMEN datum: 20 november 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT BuSO-leerlingen - Doorstroming naar reguliere arbeidsmarkt
Nadere informatieKinderopvang = instrument in strijd tegen kinderarmoede
Kinderopvang = instrument in strijd tegen kinderarmoede Kinderopvang heeft verschillende functies: een economische functie, een pedagogische en een sociale functie. Kwalitatieve kinderopvang weet deze
Nadere informatieMaatschappelijke uitdagingen voor brede scholen
Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Inspiratiedag Brede School - 29 april 2014 - BRONKS Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners in
Nadere informatieInspiratiemoment NEET jongeren
Inspiratiemoment NEET jongeren Schooluitval terugdringen = NEET aanpakken! 30 oktober 15 Samenwerking Stad Antwerpen VDAB OCWM Antwerpen Wat doen we al? Er zijn een heel wat acties/projecten die bijdragen
Nadere informatieVacatures VDAB - Gevolgen van een mogelijke schrapping van het theoretisch rijexamen via de middelbare school
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 694 van EMMILY TALPE datum: 3 juli 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Vacatures VDAB - Gevolgen van een mogelijke schrapping van het
Nadere informatieLaaggeschoolde vrouwen met een migratie-achtergrond. Toelichting advies Commissie Diversiteit
Laaggeschoolde vrouwen met een migratie-achtergrond Toelichting advies Commissie Diversiteit Doelgroep Positie op arbeidsmarkt Aanbevelingen Doelgroep Positie op arbeidsmarkt Aanbevelingen Jonge bevolking
Nadere informatieNOVEMBER 2014 BAROMETER
NOVEMBER 2014 BAROMETER In deze nieuwe editie van de barometer staan we stil bij de Census 2011 die afgelopen maand werd gepubliceerd door Statistics Belgium, onderdeel van de FOD Economie. We vertalen
Nadere informatieI B O. Een werknemer op maat gemaakt. 1. IBO = training-on-the-job. IBO = 'werkplekleren' IBO = 'een werknemer op maat'
I B O Een werknemer op maat gemaakt Eén van de kernopdrachten van de VDAB bestaat uit het verstrekken van opleiding. Het tekort aan specifiek geschoold personeel en de versnelde veranderingen in de werkomgeving
Nadere informatieOnderwijs en OCMW: pleidooi voor meer samenwerking! Lege brooddozen op school symposium 14 oktober 2014
Onderwijs en OCMW: pleidooi voor meer samenwerking! Lege brooddozen op school symposium 14 oktober 2014 Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners
Nadere informatieIk verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag nr. 177 van 13 december 2016 betreffende de werkgelegenheidsgraad van 55-plussers.
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 500 van PETER VAN ROMPUY datum: 10 april 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Werkgelegenheidsgraad 55-plussers - Evolutie (2) Ik verwijs
Nadere informatieActielijst arbeidsbeperking Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren
Actielijst arbeidsbeperking 2020 Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren Evenredige arbeidsdeelname kansengroepen Diversiteit Gelijke behandeling Actielijst arbeidsbeperking 2020-2 december
Nadere informatieWelkom! Je stopt met school en je hebt nog geen werk. Wat Nu? 24-4-2014. Transitietraject. Wie zijn wij? Verloop info
Welkom! Wie zijn wij? Verloop info Afgestudeerd, en nu? Info over onze dienst GTB Info over de ondersteuningsmaatregelen vanuit de VDAB Vragen? Heb je goed nagedacht over je beslissing? Je stopt met school
Nadere informatieGeef een jongere een kans met een instapstage, omdat instappen werkt, 1
Geef een jongere een kans met een instapstage, omdat instappen werkt, 1 infodocument werkgever 2015 Wil je een schoolverlater zonder diploma secundair onderwijs kansen bieden om onze sector te leren kennen
Nadere informatieVoka: Minder doelgroepen voor meer jobs
Koningsstraat 154-158 1000 Brussel tel. 02 229 81 11 www.voka.be Persbericht Datum 10 oktober 2013 aantal pagina s 1/6 meer informatie bij Frederik Meulewaeter woordvoerder tel. 02 229 81 22 gsm 0477 39
Nadere informatieTEWERKSTELLING EN PARTICIPATIE VAN PERSONEN UIT DE KANSENGROEPEN Editie 2018 (data 2017)
TEWERKSTELLING EN PARTICIPATIE VAN PERSONEN UIT DE KANSENGROEPEN Editie 2018 (data 2017) Tewerkstelling en participatie van kansengroepen Hoe en waar worden personen uit de kansengroepen (her)ingeschakeld
Nadere informatienr. 183 van EMMILY TALPE datum: 22 december 2015 aan PHILIPPE MUYTERS WIJ!-trajecten - Resultaten eerste oproep
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 183 van EMMILY TALPE datum: 22 december 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT WIJ!-trajecten - Resultaten eerste oproep De werkinlevingsovereenkomsten
Nadere informatieThe Story of the Untapped Diamonds. Federaal Ministerie van Werk 21/01/2014
+ The Story of the Untapped Diamonds Federaal Ministerie van Werk 21/01/2014 + Activeren Jeugdwerklozen 2 Pilootproject Cocom 1. Context en problematiek 2. Huidige initiatieven 3. Wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatieFactcheck: Minister Muyters slaat wild om zich heen, maar treft enkel zichzelf
Factcheck: Minister Muyters slaat wild om zich heen, maar treft enkel zichzelf Yasmine KHERBACHE Vlaams volksvertegenwoordiger sp.a Minister Muyters publiceerde een zogenaamde factcheck op zijn website
Nadere informatieReflecties op: Duaal leren Een volwaardige kwalificerende leerweg
Reflecties op: Duaal leren Een volwaardige kwalificerende leerweg Prof. Dr. Leuven Economics of Education Research KU Leuven Top Institute for Evidence Based Education Research Maastricht University Vlaams
Nadere informatieLeren. Werkervaring & Werkplekleren. 27 november 2012 29-5-2013. Wat is werkplekleren?
Werkervaring & Werkplekleren 27 november 2012 Wat is werkplekleren? Leren Op de werkplek (productieomgeving) Gestructureerd en systematisch (met opleidingsplan) Situatiegebonden maar leidt naar overdraagbare
Nadere informatieNOTA JEUGDWERKLOOSHEID (bijlage persbericht Vandenbroucke en Van Brempt 14/10/05)
NOTA JEUGDWERKLOOSHEID (bijlage persbericht Vandenbroucke en Van Brempt 14/10/05) Steden en gemeenten De weerhouden steden en gemeenten hebben een gemiddelde jeugdwerkloosheidsgraad (periode 2002-2004)
Nadere informatieLeerloopbaanadviseurs.
Leerloopbaanadviseurs www.onderwijsnetwerkantwerpen.be Leerloopbaanadviseurs De leerloopbaanadviseurs maken deel uit van Onderwijsnetwerk Antwerpen. In Antwerpen stroomt ruim één op vijf jongeren uit zonder
Nadere informatieVR DOC.1207/1
VR 2016 1011 DOC.1207/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in april 2016
De arbeidsmarkt in april 2016 Datum: 10 mei 2016 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche april 2016 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1. Antwerpen
Nadere informatieSchoolverlaters bevraagd
sessie 3 De wereld op de stoep: Schoolverlaters bevraagd Lieven Tusschans Stad Gent Werk en Economie Dienst Werk Schoolverlaters bevraagd Europa 2020 (schoolverlaters, kwalificaties, werkloosheid) Dienst
Nadere informatieVoor het jaar 2014 is in de opstart van individuele beroepsopleidingen (IBO) voorzien.
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 64 van MARTINE TAELMAN datum: 17 oktober 2014 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Tewerkstellingsmaatregelen voor jongeren - Stand van zaken
Nadere informatieDEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Kerncijfers Vergrijzing en Werkzaamheid Versie 20 juni 2013
DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Kerncijfers Vergrijzing en Werkzaamheid Versie 20 juni 2013 1 De arbeidsmarkt wordt krapper: alle talent is nodig Evolutie van de vervangingsgraad (verhouding 15-24-jarigen
Nadere informatieArbeidsmarkt vijftigplussers
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt vijftigplussers Samenvatting 2012) 50.216 werkende 50+ ers (2011) aantal werkende vijftigplussers
Nadere informatieArbeidsmarkt personen met een arbeidshandicap
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt personen met een arbeidshandicap Samenvatting De ene persoon met een arbeidshandicap is
Nadere informatieTijdelijke Werkervaring (TWE)
Tijdelijke Werkervaring (TWE) 31-10-2017 Even kort kaderen HOE IS TWE TOT STAND GEKOMEN? 6 e Staatshervorming: uitbreiding bevoegdheden Gewesten. Alles start met het Vlaams Regeerakkoord van 23 juli 2014
Nadere informatieMet een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt
Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt Ingrid Beckers en Tanja Traag Van alle jongeren die in 24 niet meer op school zaten, had 6 procent een startkwalificatie, wat inhoudt dat ze minimaal
Nadere informatieSamen met UNIZO en Syntra AB (Antwerpen en Vlaams-Brabant) organiseert VDAB voor het tweede jaar op rij het project Jongeren en Ondernemerschap.
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 543 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 30 mei 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT VDAB - Project Jongeren en Ondernemerschap Samen met UNIZO
Nadere informatieDraaiboek ter opbouw van een lokaal afsprakenkader tussen scholen en hun actoren
Draaiboek ter opbouw van een lokaal afsprakenkader tussen scholen en hun actoren Via een draaiboek willen we een lokaal afsprakenkader tussen scholen-clb's-vdab en andere actoren zoals bijvoorbeeld de
Nadere informatieAdvies. Werkbaar werk voor personen met een arbeidshandicap. Brussel, 26 oktober 2015
Advies Werkbaar werk voor personen met een arbeidshandicap Brussel, 26 oktober 2015 COMD_DIV_20151026_Werkbaarwerk_pmah_ADV Commissie Diversiteit Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 info@serv.be
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in mei 2016
De arbeidsmarkt in mei 2016 Datum: 17 juni 2016 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche mei 2016 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1. Antwerpen
Nadere informatieSocial Impact Bond.
Social Impact Bond Social Impact Bond - Nieuwe PPS met maatschappelijke impact - Pre-financiering vanuit privé investeerders Risico-outsourcing. Only pay for succes Innovatieve en risicovolle projecten
Nadere informatieM-decreet. BuBaO type1/8 > basisaanbod BUSO OV3 type 1 > basisaanbod Evaluatie om de 2 jaar (BuBaO), na de opleidingsfase (BUSO)
M-decreet BuBaO type1/8 > basisaanbod BUSO OV3 type 1 > basisaanbod Evaluatie om de 2 jaar (BuBaO), na de opleidingsfase (BUSO) M-decreet Type 7 ook voor kinderen met spraak- of taalstoornis Creatie van
Nadere informatiec) Wie was of waren de uitvoerder(s), met aanduiding of het gaat om een profit- of non-profitorganisatie?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 13 van EMMILY TALPE datum: 2 oktober 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT WIJ-trajecten - Tendering De werkinlevingsovereenkomsten voor
Nadere informatieFederaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012
Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030
Nadere informatieBreek taboe omtrent kansarme
ITINERA INSTITUTE FLASH Breek taboe omtrent kansarme versus kansrijke diploma s 03 07 2013 MENSEN WELVAART BESCHERMING De Europese leiders hebben een actieplan tegen jeugdwerkloosheid aangekondigd. Uiteraard
Nadere informatieUitdagingen voor jongeren en EU beleid
Uitdagingen voor jongeren en EU beleid Floor van Houdt Plv afdelingsleider voor Europese Commissie Date: in 12 pts Europa 2020 Strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei Aandacht voor jongeren
Nadere informatieVDAB PROGRAMMA INTEGRATIE DOOR WERK
VDAB PROGRAMMA INTEGRATIE DOOR WERK INTEGRATIE DOOR WERK Het VDAB-programma gericht op anderstalige werkzoekenden met een migratieachtergrond. Een programma gebaseerd op: - het advies van de Commissie
Nadere informatieFOCUS OP TALENT BAROMETER. Kansengroepen in cijfers
FOCUS OP TALENT BAROMETER Kansengroepen in cijfers 217-218 Inhoudsopgave 1. Verklarende woordenlijst... 2. Samenvatting... 4. PERSONEN MET EEN ARBEIDSHANDICAP... 7 4. PERSONEN GEBOREN BUITEN EU28... 12
Nadere informatie1. Hoeveel 55-plussers zijn bij VDAB ingeschreven als werkzoekend (nominaal + percentage beroepsbevolking + verloop over laatste tien jaar)?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 177 van PETER VAN ROMPUY datum: 13 december 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Werkgelegenheidsgraad 55-plussers - Evolutie Door de
Nadere informatieLEERRECHT Overlegplatform Leerrecht & een actieplan voor Mechelen. Commissie Samenleving
LEERRECHT Overlegplatform Leerrecht & een actieplan voor Mechelen Commissie Samenleving 13/09/2016 1. Inleiding/aanleiding 2. Opstart Overlegplatform Leerrecht 2.1. Actieplan 2.2. Overlegplatform Leerrecht
Nadere informatieMonitoring Report. Jongerenwerkloosheid Gent 15-05-2013. Struys & Van Brabant BVBA www.s-vb.be + 32 2 460 08 20
Monitoring Report Jongerenwerkloosheid Gent 15-05-2013 Struys & Van Brabant BVBA www.s-vb.be + 32 2 460 08 20 Auxipress 22704 Belga 15.05.2013 Page: 195 Circulation: 0 675c4f 105 Intensief trajectplan
Nadere informatienr. 631 van DANIËLLE VANWESENBEECK datum: 6 juni 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Springplank naar zelfstandige - Resultaten
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 631 van DANIËLLE VANWESENBEECK datum: 6 juni 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Springplank naar zelfstandige - Resultaten Sinds 1
Nadere informatieVOORUITBLIK
VOORUITBLIK 2016-2019 VISIE ELANCE ACADEMY ELANCE Academy is sinds 2010 expert in het bevorderen van het emancipatieproces van meiden en jonge vrouwen in Amsterdam. ELANCE Academy gelooft in een wereld
Nadere informatie2.2.1 Aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
2.2 Uitdagingen op het vlak van werkgelegenheid 2.2.1 Aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt Het wordt steeds belangrijker om met voldoende kwalificaties naar de arbeidsmarkt te kunnen gaan. In Europees
Nadere informatie3. Hoeveel bedroeg de provinciale spreiding in absolute cijfers en het aantal unieke klanten ten aanzien van de beroepsactieve bevolking in 2015?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 279 van EMMILY TALPE datum: 29 januari 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Loopbaanbegeleiding - Stand van zaken Op 1 juli 2013 werd
Nadere informatieHet nieuwe Vlaamse doelgroepenbeleid vanaf 1 juli 2016
Het nieuwe Vlaamse doelgroepenbeleid vanaf 1 juli 2016 In het kader van de zesde staatshervorming heeft het Vlaamse Gewest een nieuw doelgroepenbeleid uitgewerkt, dat zich vanaf 1 juli 2016 focust op drie
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in maart 2016
De arbeidsmarkt in maart 2016 Datum: 11 april 2016 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche maart 2016 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1.
Nadere informatieDit was VDAB in Bemiddelen is de kern van onze dienstverlening.
Dit was VDAB in 2017 Bemiddelen is de kern van onze dienstverlening. Bemiddelen In essentie doen we aan matchmaking tussen werkgevers en werkzoekenden. Vertrekkend vanuit de vraag en de behoeften van de
Nadere informatieBULLETIN VAN MONDELINGE VRAGEN EN ANTWOORDEN VRAGENUURTJE VAN /032 Informatie gevraagd over tweedekansonderwijs bij OCMWcliënten 12/2015
BULLETIN 12 VAN MONDELINGE VRAGEN EN ANTWOORDEN VRAGENUURTJE VAN 2015 2015/032 Informatie gevraagd over tweedekansonderwijs bij OCMWcliënten 12/2015 2015/032 Informatie gevraagd over tweedekansonderwijs
Nadere informatieAFKORTINGEN EN BEGRIPPENKADER Ervaringsbewijs begeleider buitenschoolse kinderopvang
AFKORTINGEN EN BEGRIPPENKADER Ervaringsbewijs begeleider buitenschoolse kinderopvang BKO BSO CVO CVS ERSV ESF EVC EVK IBO K&G PLOT POP RESOC SERR SERV VBJK VCOK VDAB VDKO VLOR VSPW VZW Buitenschoolse Kinderopvang
Nadere informatieonline! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. Iedereen
Iedereen online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. 96 Telenet Jaarverslag 2012 Duurzaamheid Telenet Foundation Telenet Foundation
Nadere informatieDE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE en SPORT NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 5 juni
Nadere informatieBeleid rond vroegtijdig schoolverlaten is de investering waard
Beleid rond vroegtijdig schoolverlaten is de investering waard Leuven Economics of Education Research, KU Leuven feb.kuleuven.be/leer Top Institute for Evidence Based Education Research, Maastricht University
Nadere informatieVraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN Resolutie kinderarmoede Onderwijs en
Nadere informatieLokale bestrijding. kinderarmoede. Groeiactieplan. kinderarmoede
Lokale bestrijding kinderarmoede Groeiactieplan kinderarmoede Overzicht 1. Algemeen kader 2. Greep uit de acties in Gent 3. Succesfactoren/knelpunten à Debat Psychologische Dienst - OCMW Gent 2 1. Algemeen
Nadere informatieThema 4: Competentiemanagement
Thema 4: Competentiemanagement Competentiemanagement (of management van vaardigheden) is de praktijk van het begrijpen, ontwikkelen en inzetten van mensen en hun competenties. Hoewel competentiemanagement
Nadere informatieDienstverleningsmodel 2020: naar een futureproof Serr inn VDAB
Dienstverleningsmodel 2020: naar een futureproof Serr inn VDAB 30 11 2018 DVL2020, onze ambities... 1 meer klanten bereiken: van 240.000 werkzoekenden naar 4 miljoen Vlamingen. Ons klantenbereik wordt
Nadere informatieGraag stel ik de volgende vragen over de individuele beroepsopleiding in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest:
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 10 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 1 oktober 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT dividuele beroeps (IBO) - Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Nadere informatieKorte schets van de problematiek
Korte schets van de problematiek 1 Hoofdstuk Titel Enkele cijfers WERKZAAMHEIDSGRAAD NAAR LEEFTIJD EN PER OPLEIDINGSNIVEAU (2007-2012) Bron: VDAB (Bewerking Departement WSE/Steunpunt WSE) 2 Hoofdstuk Titel
Nadere informatieDE VLAAMSE SOCIALE ECONOMIE IN 2014
DE VLAAMSE SOCIALE ECONOMIE IN 2014 Inleiding De situatie op de Vlaamse arbeidsmarkt in 2014 lijkt te zijn gestabiliseerd ten opzichte van het jaar voordien: de werkzaamheidsgraad is licht gestegen, maar
Nadere informatieActies om de tewerkstellingskansen van jongeren te verhogen
Acties om de tewerkstellingskansen van jongeren te verhogen Jongerenwerkloosheid Stedelijk vraagstuk 24% jeugdwerkloosheidsgraad in Gent gem. 2017: 2.800-tal werkzoekende jongeren Risicofactoren : geen
Nadere informatieEen diploma geeft je vleugels!
Onderwijs Een diploma geeft je vleugels! VDAB (2004). Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen. 19de longitudinale studie 2002-2003. Brussel. In deze jaarlijkse studie van de VDAB staat de arbeidsmarktsituatie
Nadere informatieEnkele cijfers Vaststellingen en antwoorden. Focus op. Jobkanaal Diversiteitsplannen Jobcoaching IBO Financiële tewerkstellingsmaatregelen
Kunnen kansengroepen de krapte doen vergeten? Steve Vanhorebeek. Enkele cijfers Vaststellingen en antwoorden Jobkanaal Diversiteitsplannen Jobcoaching IBO Financiële tewerkstellingsmaatregelen Focus op
Nadere informatienr. 703 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 12 september 2016 aan PHILIPPE MUYTERS Activering 50-plussers - Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 703 van MIRANDA VAN EETVELDE datum: 12 september 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Activering 50-plussers - Stand van zaken Het inschakelen
Nadere informatieTelkens graag opgesplitst naar werkzoekenden die een infosessie volgden bij de vakbonden respectievelijk bij VDAB.
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 462 van EMMILY TALPE datum: 15 april 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Oudere werkzoekenden - Activering door VDAB en vakbonden In
Nadere informatievergadering 38 zittingsjaar Handelingen Plenaire Vergadering
vergadering 38 zittingsjaar 2010-2011 Handelingen Plenaire Vergadering van 25 mei 2011 Plenaire vergadering nr. 38 (2010-2011) 25 mei 2011 23 ACTUELE VRAAG van de heer Robrecht Bothuyne tot de heer Philippe
Nadere informatieBAROMETER JUNI Kansengroepen blijven een structureel knelpunt 1
JUNI 2015 BAROMETER Kansengroepen blijven een structureel knelpunt 1 Uit een nieuwe arbeidsmarktanalyse van het Steunpunt WSE blijkt dat Vlaanderen slechts matig scoort in vergelijking met de EU-regio
Nadere informatieWerkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen 2015. Kiezen voor TSO, it makes Se-n-Se Provincie Antwerpen
Kiezen voor TSO, it makes Se-n-Se Provincie Antwerpen Onderzoek naar de aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt Alle schoolverlaters van 2013 worden 1 jaar lang gevolgd (tot en met juni 2014) Succes wordt
Nadere informatieAdvies. Vrijstelling van beschikbaarheid. Brussel, 14 november 2016
Advies Vrijstelling van beschikbaarheid Brussel, 14 november 2016 SERV_20161114_Vrijstelling van beschikbaarheid_adv.docx Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209
Nadere informatieDe arbeidsmarkt in juni 2016
De arbeidsmarkt in juni 2016 Datum: 8 juli 2016 Van: Stad Antwerpen Ondernemen en Stadsmarketing Business en innovatie Betreft: Arbeidsmarktfiche juni 2016 In deze arbeidsmarktfiche zien we dat 1. Antwerpen
Nadere informatieTewerkstellingssteun in het Brussels Gewest: Vanaf 1 oktober belangrijke wijzigingen voor tienduizenden werkzoekenden!
Tewerkstellingssteun in het Brussels Gewest: Vanaf 1 oktober belangrijke wijzigingen voor tienduizenden werkzoekenden! A. INLEIDING Met de zesde staatshervorming heeft het Brussels Gewest nieuwe bevoegdheden
Nadere informatieVlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179-
Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.8 - Mei 2008-179- VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS
Nadere informatienr. 290 van KRIS VAN DIJCK datum: 23 februari 2015 aan HILDE CREVITS
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 290 van KRIS VAN DIJCK datum: 23 februari 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Nederlandstalig Brussel Lerarentekort
Nadere informatieSuccescriteria bij de activering van anderstalige nieuwkomers
Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Succescriteria bij de activering van anderstalige nieuwkomers Dr. Hanne Vandermeerschen Peter De Cuyper Gent, 13 juni 2018 Potentiële beroepsbevolking in
Nadere informatienr. 508 van GRETE REMEN datum: 13 april 2017 aan PHILIPPE MUYTERS Project Maak werk van je zaak - Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 508 van GRETE REMEN datum: 13 april 2017 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Project Maak werk van je zaak - Stand van zaken Syntra, VDAB
Nadere informatieToekomst schoolverlaters en oudere werknemers op de arbeidsmarkt:onderwijs, opleiding & begeleiding
Perspresentatie 14/10/2014 Toekomst schoolverlaters en oudere werknemers op de arbeidsmarkt:onderwijs, opleiding & begeleiding 1 2 Onderzoek voor Tempo-Team door Insites Consulting Representatieve steekproef
Nadere informatie