Activiteiten speciaal voor jongeren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Activiteiten speciaal voor jongeren"

Transcriptie

1 en speciaal voor jongeren 3.7 Zorgadviesteams Consultatie van het zorgadviesteam (ZAT) aan ROC s en instellingen voor voortgezet onderwijs. De zorgadviesteams werken op ROC s en het voortgezet onderwijs en bieden hulp aan leerlingen die, op welk gebied dan ook, problemen hebben. Daarom is een multidisciplinair overleg (zie netwerkpartners) in het leven geroepen, zodat de leerlingen op elk vlak professionele ondersteuning geboden kan worden. Het gaat om een structureel samenwerkingsverband met instellingen op het gebied van jeugdgezondheidszorg, welzijn, jeugdzorg, leerplicht en veiligheid. GGZ NHN biedt ondersteuning aan deze zorgadviesteams. Deze ondersteuning waarborgt een goede taxatie van al dan niet aanwezige psychosociale, psychische en/of psychiatrische problematiek bij de casuïstieken die zich aandienen. Het multidisciplinaire casusoverleg vormt het vaste hoofdbestanddeel van het ZAT. De meest voorkomende functies van het ZAT zijn: advisering en consultatie van schoolfunctionarissen; probleemverkenning door gesprekken, screening en aanvullende diagnostiek; verwijzing en toeleiding van leerlingen naar externe instellingen; ambulante begeleiding en hulpverlening aan leerlingen en/of het gezin. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: advies, ondersteuning en signalering. Prestatievelden Wmo: 2 en 3. Wanneer een docent of mentor van de school zich zorgen maakt over een leerling, verwijst hij/zij de leerling naar het zorgadviesteam. Hier wordt vervolgens de situatie van de leerling besproken. Er wordt besloten hoe en door welke instantie de leerling het beste geholpen kan worden. Indien sprake is van psychische problematiek zal een deskundige van GGZ NHN het hulpverleningstraject in gang zetten en het eerste gesprek met de leerling voeren. De leerlingen van ROC s en scholieren in het voortgezet onderwijs. Doel en resultaat Het doel is om leerlingen die vastlopen op enig gebied advies te geven om tot een zorgkader of oplossing te komen. Ze worden sneller geholpen en adequaat doorverwezen bij psychische problematiek. Hiermee wordt gezondheidswinst geboekt en schooluitval voorkomen. 29

2 Samenhang en afstemming met netwerkpartners Het zorgadviesteam bestaat uit medewerkers van de school, schoolmaatschappelijk werk, Bureau Jeugdzorg, een jeugdarts, Parlan, MEE, politie, schuldhulpverlening gemeente en GGZ NHN. gebeurt gezamenlijk en ligt bij de (DIA van) school en de deelnemende instanties. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 30

3 3.8 Keukentafelgesprekken Keukentafelgesprekken. Uit onderzoek en uit de praktijk blijkt dat jongeren met name in plattelandsgemeenten niet altijd beschikken over een veilige omgeving om problemen te ventileren. Vriendschappen worden in beginsel niet aangegaan op basis van raakvlakken als gelijkwaardigheid, intelligentie, interesses, emotie en respect. Ze vinden hun bestaansrecht in de vanzelfsprekendheid van jaren. Er vindt dus geen vanzelfsprekende, kritische selectie plaats. De vriendschappen worden veelal groepsgewijs beleefd. De vriendengroepen zijn groot, actief en loyaal. Ondanks dat voldoende activiteiten worden ondernomen, gebeurd dit doorgaans in de beslotenheid van de groep. Er wordt weinig ruimte gecreëerd om de wereld verder te exploreren. Problemen worden wel aangehoord, maar men stimuleert elkaar niet om problemen, vraagstukken of gevoelens te uiten. Integendeel, de nadruk van het samenzijn ligt op gewoon gezellig doen. Tevens wordt veel alcohol gedronken door de jeugd. De beslotenheid van de groep, het vele alcoholgebruik en de cultuurgebonden Westfriese nuchterheid vormen tezamen een vergroot risico op een oppervlakkige vriendschapsbeleving en een negatief toekomstbeeld. Uit onderzoek blijkt dat dergelijke sociale structuren een risicofactor vormen op het ontwikkelen van psychische problematiek en zelfs suïcidaal gedrag. Ook uit onderzoek van de GGD blijkt dat in West-Friesland 1 op de 6 jongeren rondloopt met gedachten aan zelfdoding. De keukentafelgesprekken kennen hun oorsprong in de rouwverwerking van de zelfdodingen onder jongeren in de regio én de (gerede) angst op herhaling in de vriendengroepen. Bij de keukentafelgesprekken worden vriendengroepen in hun eigen omgeving empowered om de bestaande sociale structuur positief in te zetten. Jongeren met psychische problemen ervaren deze methodiek als een drempelverlagend middel om de stap naar professionele hulpverlening te maken. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: sociale participatie, informatie en advies, services en signalering. Prestatievelden Wmo: 1, 2, 3 en 8. Het keukentafelgesprek heeft een tweedelig karakter. Enerzijds wordt het reactief ingezet bij traumatische gebeurtenissen zoals bijvoorbeeld zelfdoding. Anderzijds heeft het een grote preventieve waarde als de gesprekken proactief worden aangeboden aan jongeren. De gesprekken worden geleid door een hulpverlener, maar bestaan niet uit therapie. De aanwezigheid van een hulpverlener met kennis van systeembenadering en empowerment draagt bij aan het verdiepen van het groepsgesprek. De gesprekken vinden plaats op een locatie die wordt uitgekozen door de vriendengroep. Doorgaans vinden één tot twee gesprekken van twee uur plaats met de groep. Vriendengroepen van jongeren tussen de 12 en 25 jaar oud. 31

4 Doel en resultaat Het voornaamste doel is de onderlinge communicatie stimuleren. Zoals eerder geschetst is het niet vanzelfsprekend dat problemen - maar ook dromen en ambities - gedeeld worden. Het oppotten van problemen draagt negatief bij aan het psychisch welbevinden en kan uiteindelijk ziekmakend zijn. Een ander doel is het signaleren van jongeren met psychische problemen. De jongeren die hebben deelgenomen aan de keukentafelgesprekken rapporteren dat zij het makkelijker vinden om moeilijke vragen te stellen binnen de vriendengroep of om zorgen of twijfels te delen met één of meerdere vrienden. Het resultaat is dat jongeren assertiever worden en sociaal sterker. Beiden dragen bij aan het voorkomen van psychische problematiek. Samenhang en afstemming met netwerkpartners Er wordt anoniem gerapporteerd aan de opdrachtgever. Dit zal meestal de gemeente zijn. Van elk gesprek wordt een verslag gemaakt waarin opgenomen wordt hoeveel jongeren aanwezig waren. De jongeren evalueren het gesprek schriftelijk na vier maanden. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 32

5 3.9 Training Leren signaleren Training Leren signaleren. Landelijk onderzoek heeft aangetoond dat de Westfriese jeugd significant meer, vaker en vroeger overmatig alcohol drinkt dan hun leeftijdsgenoten in andere delen van Nederland. Ook wijst regionaal onderzoek uit dat 1 op de 6 jongeren tussen 12 en 19 jaar gedachten aan zelfdoding heeft. Regio West-Friesland kent reeds decennia lang relatief veel suïcides en suïcidaal gedrag. Ook onder jongeren. Een relatie bestaat tussen psychische problematiek en overmatig alcohol- en drugsgebruik. Suïcide en suïcidepogingen worden niet zelden gepleegd onder invloed van alcohol en/of drugs. Er is geen directe verklaring voor de hoge incidentie in West- Friesland te vinden, maar een daadkrachtige regionale aanpak is noodzakelijk. De alcohol- en suïcideproblemen zullen in omvang en ernst toenemen als geen actie wordt ondernomen. Eén van de methoden die hiervoor gebruikt wordt is de Leren Signaleren-methode. Uitgangspunt bij deze methode is dat afhankelijkheid van een middel of daadwerkelijk suïcidaal gedrag niet zomaar ontstaat. Veelal gaat hier een langere periode van problemen én signalen aan vooraf. Juist die voorafgaande periode moet gebruikt worden om in te grijpen en/of hulp te bieden. Leren signaleren geeft handvatten om de problemen en signalen eerder op te merken en hierop actie te ondernemen. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: informatie en advies, signalering en toeleiding. Prestatievelden Wmo: 2, 3 en 8. Om de training regiobreed aan te kunnen bieden zijn acht hulpverleners opgeleid. Zij hebben zich de methode Leren Signaleren eigen gemaakt en hebben ruime ervaring met het geven van trainingen. De methode richt zich op de volgende vier punten: Het herkennen van risicofactoren die kunnen leiden tot psychische en/of middelenafhankelijke problematiek; Het leren signaleren van psychische en/of middelenafhankelijke problematiek bij de Westfriese jeugd tussen de 10 en 21 jaar oud; Het leren signaleren van de ontwikkeling van psychische en/of middelenafhankelijke problematiek; Hoe te handelen als een vermoeden bestaat van voorgenoemde problematiek. De training valt grofweg in te delen in drie blokken, waarin deze vier punten worden behandeld: WETEN: Intermediairen kennen de feiten en cijfers rondom middelengebruik en psychische problematiek in de regio en zijn zich bewust van hun rol van betekenis; LEREN: Signalen van psychische problematiek en/of middelengebruik herkennen en deze bespreekbaar maken; HANDELEN: Bruikbare en eenvoudige gesprekstechniek aanreiken voor exploratie van problematiek. Wat te doen bij gerede zorg of twijfel. 33

6 De methode Leren signaleren is dynamisch en voortdurend uit op verbetering. In samenwerking met de Vrije Universiteit wordt onderzoek gedaan naar het suïcidale gedrag onder jongeren middels de psychologische autopsiemethode. Tevens wordt onderzoek gedaan naar de invloed van de sociale structuur. Beide onderzoeken leveren aangrijpingspunten voor preventie en worden opgenomen in de methode Leren Signaleren. De duur en presentatie van de trainingen wordt zoveel mogelijk aangepast aan de wisselende doelgroep. Doorgaans zal de training aangeboden worden aan groepen van ongeveer twaalf personen. De training wordt begeleid door twee trainers. Een training duurt minimaal twee uur en maximaal 4,5 uur. De training is zowel theoretisch als interactief en is in principe éénmalig. Dit vanwege de blijvende service in de vorm van een meld- en servicepunt dat is verbonden aan de training. De trainingen worden op locatie aangeboden, maar kunnen desgewenst ook plaatsvinden bij GGZ NHN. Iedereen die beroepsmatig óf vrijwillig met jeugd tussen de 10 en 23 jaar oud te maken heeft, komt in aanmerking voor de training Leren signaleren (geen enkele disciplines worden uitgesloten). Doel en resultaat Trainen van professionals en vrijwilligers in Leren signaleren. Creëren van een (fijnmazig) netwerk rond jeugd. Het uiteindelijke doel is dat hierdoor alcohol- en suïcideproblemen onder jongeren eerder worden onderkend, zodat meer en ernstigere problemen worden voorkomen. Samenhang en afstemming met netwerkpartners Er bestaat een nauwe samenwerking met de GGD, Brijder Verslavingszorg en Bureau Jeugdzorg. Het voornoemde meld- en servicepunt is gehuisvest bij de GGD. Daar vindt een eerste screening plaats waarna eventueel wordt doorverwezen naar hulpverlenende organisaties. Over deze samenwerking zijn principe-afspraken gemaakt met gemeenten en participerende organisaties. Het meld- en servicepunt is een voorloper van het CJG. Het aantal trainingen en het aantal getrainde mensen wordt geregistreerd, alsmede de aanmeldingen van jeugd als gevolg van de trainingen. De GGD onderzoekt middels de jongerenenquête E-MOVO of deze gezondheidsbevorderende interventie invloed heeft op het regionale welbevinden. Jaarlijks wordt verantwoording afgelegd aan gemeenten en provincie. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 34

7 3.10 Cursus KOPP/KVO KOPP/KVO-groepen voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen en/of kinderen van verslaafde ouders. 1,6 miljoen kinderen onder de 22 jaar hebben ouders waarbij een psychische stoornis is gediagnosticeerd (persoonlijkheidsstoornissen niet meegerekend). Van deze kinderen groeit ongeveer een derde gezond op, een derde deel van de kinderen krijgt later milde psychische problemen en een derde deel krijgt later zelf ernstige psychische problemen. Ernstige psychische problemen zijn bijvoorbeeld angststoornissen en stemmingsstoornissen. Door middel van KOPP/KVO-groepen wordt preventief gewerkt aan het verminderen van de risicofactoren en het verhogen van de beschermende factoren die invloed hebben op de ontwikkeling van de kinderen. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: informatie, advies en ondersteuning. Prestatievelden Wmo: 2. Eerst vindt een kennismakingsgesprek plaats, soms in het bijzijn van de ouders. Daarna volgen acht groepsbijeenkomsten van anderhalf uur. In de bijeenkomsten krijgen de kinderen/jongeren informatie over psychische stoornissen en wordt ingegaan op de oorzaken van psychische ziekten. Veel kinderen kampen namelijk met schuldgevoelens. Daarnaast wordt geoefend met sociale vaardigheden zoals steun vragen en grenzen stellen. Tevens worden twee ouderbijeenkomsten van twee uur georganiseerd. Na afloop is nog een terugkombijeenkomst voor de deelnemers en hun ouders. De activiteit is gebaseerd op good practice en acht tot tien mensen kunnen deelnemen. Er wordt gewerkt met een landelijk gebruikt draaiboek, samengesteld door het Trimbos Instituut. Momenteel vindt landelijk onderzoek plaats om het effect van de training te meten. Kinderen, pubers en jongeren van 8 tot 18 jaar (verdeeld in drie leeftijdsgroepen) waarvan bij één of beide ouders een psychiatrische ziekte, persoonlijkheidsproblematiek en/of verslavingsproblematiek is geconstateerd. Doel en resultaat Het voorkomen van ernstige psychische problemen bij kinderen en jongeren als gevolg van psychische of verslavingsproblemen van één of beide ouder(s). Subdoelen zijn het doorbreken van het isolement, het bevorderen van een reële kijk op zichzelf en op de ouder(s) en het verhogen van de competenties. Het resultaat is dat de kinderen en jongeren makkelijker hun problemen kunnen uitten binnen hun eigen netwerk. Samenhang en afstemming met netwerkpartners De KOPP/KVO-groepen worden vaak in samenwerking met een medewerker van Triversum (regio Kop van Noord-Holland) gegeven. Naar de KOPP/KVO-groepen 35

8 wordt verwezen door hulpverleners van GGZ NHN, scholen, cliënten van GGZ NHN (zij horen over de groepen voor hun kinderen) en de huisarts. Het aantal deelnemers wordt bijgehouden en tevens wordt geregistreerd uit welke gemeente zij afkomstig zijn. Tijdens de terugkombijeenkomst wordt mondeling geëvalueerd met de kinderen en hun ouders. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 36

9 3.11 Check Chat Check Chat Check Chat is ooit opgezet door Triversum. Hiermee is gestopt toen de financiering vanuit de AWBZ werd beëindigd. Sindsdien valt het onder collectieve ggz preventie, een taak van gemeenten. GGZ NHN en de Praktijk, beide instellingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie, zijn hier opnieuw mee gestart. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: informatie en advies, ondersteuning en signalering. Prestatievelden Wmo: 1 en 3. De chat is een laagdrempelige, anonieme vorm van hulpverlening die aansluit bij de huidige wijze van communiceren van de jeugd. Het is bedoeld voor jongeren van 12 jaar tot ongeveer 18 jaar, die problemen hebben zoals: somberheid, schoolproblemen, problemen thuis, gepest worden, zich eenzaam voelen. Maar ook eetproblemen, automutilatie, middelen misbruik en suicidaliteit kunnen aan de orde komen. Onder begeleiding van 2 professionals (1 vanuit SDP en 1 vanuit de GGZ) kunnen jongeren vragen stellen en hun verhaal vertellen aan hulpverleners en elkaar. De meerwaarde van het chatten in een groep is het feit dat jongeren onderling tips en ervaringen uitwisselen die helpend zijn; lotgenootschap is een belangrijke meerwaarde. Het kan zijn dat de chat een ondersteuning is bij de huidige hulpverlening/therapie. Het chatten zelf kan al verlichting geven en de draagkracht vergroten. Daarnaast kunnen hulpverleners tijdens de chat gerichte informatie geven over het aanbod in de kinder- en jeugd-ggz in de regio van GGZ NHN. Vanuit de hulpverleners wordt oplossingsgericht gewerkt, worden afspraken gemaakt en doelen gesteld. Ook kan sprake zijn van laagdrempelige toeleiding naar professionele hulpverlening. De chat is geopend op elke dinsdag, met uitzondering van de schoolvakantie, van uur tot uur. Jongeren die niet lekker in hun vel zitten. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan jongeren die neerslachtig zijn, moeilijk vrienden maken, erg beïnvloedbaar en/of angstig zijn of jongeren die regelmatig met de gedachte spelen dood te willen gaan. Dit initiatief is gericht op jongeren in het werkgebied van GGZ NHN. Doel en resultaat Het bieden van ondersteuning en coaching bij klachten; Psycho-educatie: bijvoorbeeld uitleg over gevoelens van somberheid en schuldgevoelens; Laagdrempelig: tijdens het chatten zijn de jongeren anoniem, waardoor zij het minder eng vinden om over gevoelens te praten; Lotgenotencontact: de gedachte dat je niet de enige bent die problemen heeft is vaak opzich al helpend; 37

10 Eerste stap naar de hulpverlening: jongeren met ernstige problemen die normaal niet zo snel hulp zoeken, kunnen hierin gemotiveerd worden door de medewerkers van de chat. Samenhang en afstemming met netwerkpartners De Praktijk en GGZ NHN werken samen. De activiteit is bekend bij netwerkpartners en wordt steeds weer bekend gemaakt. De hoeveelheid jongeren die deelnemen aan de chat en de thema s die aan de orde komen, worden geregistreerd. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 38

11 3.12 Agressie Regulatie Agressie Regulatie. Agressie Regulatie is bedoeld voor jongens en meisjes in de leeftijd van jaar met forse agressieproblematiek. De jongeren hebben (intensieve) behandeling nodig voor het leren reguleren van hun agressieve gevoelens en gedrag. De jongeren hebben in ieder geval last van reactieve agressie, maar kunnen daarnaast ook proactieve agressie vertonen. De jongeren kunnen de controle over hun agressieve gevoelens verliezen als zij provocatie ervaren en reageren dan gewelddadig. Het agressieve gedrag is veelal een reactie op narcistische krenkingen en/of het idee hebben respectloos te worden behandeld. De agressie is vaak onderdeel van psychosociale en/of psychiatrische problematiek. Het agressieve gedrag is gerelateerd aan een geringe impulscontrole, weinig beheersingsvaardigheden, weinig zelfcontrole, zich snel aangesproken en bedreigd voelen, beperkte vaardigheden voor het adequaat hanteren van conflicten, een tekort aan probleemoplossende vaardigheden en rigide en negatieve cognities. Cluster en prestatieveld Cluster: hulpverlening en begeleiding, ondersteuning en signalering. Prestatievelden: 1 en 3. Agressie Regulatie bestaat uit een groepstraining. De interventie maakt gebruik van een cognitieve gedragsmatige aanpak met dramatherapeutische technieken, waarbij continu aandacht is voor het motiveren en vergroten van het geloof in eigen kunnen om zo de leerbaarheid te vergroten. Er wordt gewerkt aan het verminderen van stress en agressieve gevoelens, beheersingsvaardigheden, impulscontrole, het vergroten van het zelfinzicht, inzicht in triggers en het veranderen van disfunctionele cognities. Ook is de interventie gericht op het verbeteren van de zelfcontrole, de wijze van informatieverwerking, het richten van de aandacht en het verminderen van negatieve interactiecirkels tussen de jongere en ouder(s)/verzorger(s). Het oplossen van problemen en gedragsalternatieven wordt geoefend aan de hand van fictieve en zelfingebrachte probleemsituaties. Nieuw gedrag wordt aangeleerd via rollenspelen, imitatie, modelling en positieve bekrachtiging. De groepstraining wordt om de week aangeboden en heeft de duur van anderhalf uur. Gemiddeld vinden 13 bijeenkomsten plaats, met vooraf een intake van 45 minuten per deelnemer. Agressie Regulatie is bedoeld voor jongens en meisjes in de leeftijd van jaar met forse agressieproblematiek. De jongeren hebben (intensieve) behandeling nodig voor het leren reguleren van hun agressieve gevoelens en gedrag. Doel en resultaat De interventie heeft primair als doel zelfregulatie van een jongere met forse agres- 39

12 sieproblematiek te verbeteren om zo de kans op recidive te verkleinen. Dit door het verminderen van dynamische individuele risicofactoren gerelateerd aan de agressieregulatie problematiek. Samenhang en afstemming met netwerkpartners Op veel plekken kan problematiek gesignaleerd worden en kunnen jongeren bij GGZ NHN aangemeld worden voor training. Zo ook kunnen de zorgadviesteams van scholen verwijzen naar GGZ NHN. Terugkoppeling vindt plaats aan contactpersoon van verwijzende instantie. De aanwezigheid van deelnemers tijdens de bijeenkomsten wordt geregistreerd. Tevens wordt bijgehouden uit welke gemeente de deelnemers afkomstig zijn en aan het eind van de training wordt geëvalueerd. Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 40

13 3.13 Cursus 'Grip op je dip' Cursus 'Grip op je dip'. Iedereen voelt zich wel eens somber, bijvoorbeeld als iets onplezierigs gebeurt. Soms blijft die somberheid langer bestaan. Alles lijkt kleurloos geworden en plezier in het leven ontbreekt. Vaak doen zich dan ook allerlei klachten voor, zoals piekeren, het hebben van schuldgevoelens, moeheid, slaapproblemen, problemen met eten of hoofdpijn. Sommige mensen weten zelf waar die somberheid vandaan komt en voor anderen is de oorzaak niet duidelijk. De cursus is bestemd voor mensen die actief willen leren hoe ze met hun klachten kunnen omgaan. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: informatie en advies en hulpverlening. Prestatievelden Wmo: 3 en 5. In de cursus wordt uitgegaan van de huidige situatie. Vaardigheden worden aangeleerd die kunnen helpen bij het overwinnen van sombere gevoelens. De volgende onderwerpen worden behandeld: somberheid, spanning en ontspanning, plezierige activiteiten, assertiviteit en anders leren denken. Zelfwerkzaamheid is belangrijk in de cursus. De cursus bestaat uit een kennismakingsgesprek, tien tot twaalf wekelijkse bijeenkomsten van twee uur en een terugkombijeenkomst. Per cursusgroep kunnen maximaal tien mensen deelnemen. De grip of je dip cursus wordt aangeboden voor jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar. Eenzelfde cursus wordt aangeboden voor overige doelgroepen. Deze cursus heet In de put, uit de put zie hiervoor 3.1. Men komt in aanmerking bij klachten zoals somberheid, bij lichte tot matige depressieve klachten of wanneer iemand langer dan twee weken nergens meer zin in heeft. Doel en resultaat Het doel is het aanleren van vaardigheden om sombere gevoelens te helpen overwinnen. Na afloop van de cursus zijn de deelnemers in staat beter met deze gevoelens om te gaan. Samenhang en afstemming met netwerkpartners De cursus kan in samenwerking met het AMW of bijvoorbeeld het Horizoncollege (jongvolwassenen) georganiseerd en gegeven worden. Een spv (GGZ NHN) en een maatschappelijk werker (AMW) of een medewerker van het Horizoncollege begeleiden de cursus. De aanwezigheid van de deelnemers tijdens de bijeenkomsten en uit welke gemeenten zij afkomstig zijn worden geregistreerd. Aan het einde van de cursus vindt een evaluatie plaats. 41

14 Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. 42

15 3.14 Het gesprek voor jeugdigen en hun netwerk Het gesprek, utgevoerd door GGZ NHN, is bedoeld voor het maken van een snelle inschatting voor scholen e.a. Preventie, consultatie en taxatie in drie gesprekken waarbij toeleiding naar zorg niet het doel, maar wel mogelijkheid is; een aanbod van 3 gesprekken op korte termijn in geval van zorgkinderen/leerlingen/zorgjongeren. Het is van belang om kinderen/jongeren met psychische problemen snel op te sporen en hen, samen met hun systeem (gezin, intermediairs en/of hulpverleners), adequaat te helpen hier oplossingen voor te vinden. Cluster en prestatieveld Cluster: informatie en advies, signalering en toe leiden naar hulpverlening indien nodig. Prestatieveld WMO: 2. Bij kinderen op de basisschool kunnen zowel agressie, hyperactiviteit, opstandig gedrag als ongehoorzaam zijn voorkomen. Ook zwakke prosociale vaardigheden, latere gedragsproblemen en moeite met sociale aanpassing bij zowel jongens als meisjes zijn te voorspellen. Externaliserend probleemgedrag kan onderverdeeld worden in agressief gedrag, zoals vechten en pesten en regel overschrijdend gedrag als stelen, een vuurtje stoken en spijbelen. Doel van de gesprekken is de kans op het ontwikkelen van een gedragsstoornis verkleinen Alle jongeren zijn gevoelig voor stemmingsproblemen ten gevolge van de ontwikkeling die zij doormaken van jongere naar volwassene. Deze problemen kunnen zich in verschillende gradaties voordoen. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 6 jongeren in de leeftijd van jaar een sombere stemming heeft gepaard gaand met gedachten aan zelfdoding. We weten dat experimenteren met middelen bij deze leeftijdsfase hoort, maar het is niet verstandig om middelen te gebruiken als het niet goed met je gaat. Kenmerkend voor jongeren is dat zij weinig steun ervaren van hun leeftijdgenoten, uitgaan, drinken en feestvieren wordt veel gedaan, maar zorgen worden vaak niet met elkaar besproken. Als de stemmingsproblemen te groot worden heeft dat effect op alle leefgebieden: thuis, op school, bij sociale contacten en hobby s. Zowel jongeren als ouders hebben hier vragen over evenals intermediairs zoals schoolbegeleiders en jeugdhulpverleners. Tijdens de preventieve gesprekken kunnen deze partijen bij GGZ NHN, centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie terecht met vragen over de klacht/het probleem van een kind of jongere en vooral hoe deze samen met het systeem de oplossingsvaardigheden kunnen vergroten. De werkwijze is oplossingsgericht en het doel (psychische) gezondheidsbevordering bij kinderen/jongeren. Frequentie: per casus maximaal 3 gesprekken. Kinderen en jongeren van 0-23 jaar samen met hun systeem. 43

16 Doel en resultaat Psychische gezondheidsbevordering bij kinderen en jongeren. Wat is het bereik? De activiteit is gericht op kinderen en jongeren in West-Friesland. De scholen voor Voortgezet onderwijs zullen de grootste verwijzer zijn, nadat een jongere in een Zorgen Adviesteam (ZAT) is besproken. Het Jongerenwerk in de regio s kunnen ook een beroep doen op deze dienst, evenals een CJG CJG, basisscholen en kinderdagverblijven. Wat is het resultaat? De jongeren hebben na deze gesprekken beter zicht op hun situatie en zijn in staat om daadwerkelijk aan de slag te gaan met het vergroten van hun oplossingsvaardigheden en het versterken van hun weerbaarheid. Zij beschikken over informatie waar zij terecht kunnen voor raad en advies. De ouders hebben na deze gesprekken handvatten gekregen om de relatie met hun kind te optimaliseren. Zij weten dat de verbinding tussen ouders en jongere belangrijk is, waarbij ouders uitgelegd wordt dat jongeren zich losmaken, maar dat het noodzakelijk is dat de verbinding tussen ouders en jongere intact blijft. De intermediairs hebben na de gesprekken handvatten om in te grijpen in het proces van vroegtijdig signaleren, begeleiden of het laten behandelen van jongeren met ernstige psychiatrische problematiek. In maximaal drie gesprekken per casus bij GGZ NHN (of elders op locatie) komen diverse thema s en vragen aan de orde. Door het geven van voorlichting en door begeleiding en consultatie wordt de situatie in beeld gebracht en besproken. Samenhang en afstemming met netwerkpartners Vindplaatsen van jongeren Scholen voortgezet onderwijs via ZAT Basisscholen Samenwerkingsverband basisscholen Jongerenwerk in alle gemeenten CJG in alle gemeenten Het is belangrijk dat de mogelijkheid tot verwijzing laagdrempelig is. Bijvoorbeeld dat de ZAT voorzitter een medewerker van GGZ NHN kan bellen om te overleggen, de jongere zelf een afspraak kan maken en/of dat de ouders een afspraak kunnen maken. Er zal zoveel mogelijk naar bevinding van zaken moeten worden gehandeld. Het aantal gesprekken, de n.a.w. gegevens en de leeftijden worden geregistreerd. Financiën Per casus worden er gemiddeld drie gesprekken gevoerd door een sociaal psychiatrisch verpleegkundige (voor 1 casus 6 uur). Kostprijzen worden op basis van CAOlonen vastgesteld. Meer informatie over deze activiteit Contactpersoon: Marijke Vellekoop m.vellekoop@ggz-nhn.nl Telefoon:

17 3.15 Cursus Met lef, leren omgaan met (faal)angst Cursus: Met lef, leren omgaan met angstklachten. Elke dag komt men in contact met andere mensen; op het werk, in de supermarkt of op een verjaardag. Dit kunnen familieleden of bekenden zijn, of totale vreemden. Sommige mensen zijn vaak angstig, gespannen en onzeker in deze contacten met anderen. Het voeren van een gesprek of het geven van een mening kan dan heel lastig zijn. In een studie moet men presteren. Sommige mensen zijn bang om te falen, dicht te klappen, waardoor men helemaal blokkeert. Deze klachten kunnen het succesvol volgen van een studie in de weg staan. De cursus Met lef is bestemd voor mensen die actief willen leren hoe ze met deze klachten kunnen omgaan. Cluster en prestatievelden Wmo Cluster: informatie en advies en hulpverlening. Prestatievelden Wmo: 3 en 5. Het doel van de cursus Met lef is het leren omgaan met de angst en onzekerheid, zodat iemand met meer plezier het contact met anderen kan aangaan, of dat men niet blokkeert bij het moeten presteren bij toetsen en examens. Stap voor stap worden deelnemers zich bewust van welke angstige gedachten ze meestal hebben. Daarnaast wordt er gewerkt aan meer zelfvertrouwen. Er worden oefeningen en vaardigheden aangeboden die kunnen helpen in contacten met anderen en andere angstige situaties. Tevens kunnen deelnemers in de cursus ervaringen uitwisselen. Door actief bezig te zijn met de opdrachten, leren deelnemers hun angst en onzekerheid aan te pakken. Voorafgaand aan de cursus vindt een kennismakingsgesprek plaats. In dit gesprek wordt informatie gegeven en gekeken of de cursus aansluit bij de verwachtingen. De cursus bestaat uit acht bijeenkomsten, na enkele maanden nog een terugkombijeenkomst en wordt door twee hulpverleners gegeven. De groepsgrootte is deelnemers. De cursus is bedoeld voor mensen die zich angstig en gespannen voelen in het contact met anderen en/of last hebben van faalangst en willen leren om deze klachten te verminderen. Doel en resultaat Het doel is het aanleren van vaardigheden om angstige gevoelens te helpen overwinnen. Na afloop van de cursus zijn de deelnemers in staat beter met deze gevoelens om te gaan. Samenhang en afstemming met netwerkpartners De cursus kan gegeven worden binnen de setting van een opleiding, bijvoorbeeld IN HOLLAND of het Horizoncollege. De aanwezigheid van de deelnemers tijdens de bijeenkomsten en uit welke gemeenten zij afkomstig zijn worden geregistreerd. Aan het einde van de cursus vindt een evaluatie plaats. 45 Financiën Kostprijzen worden vastgesteld op basis van CAO-lonen. In een gesprek kunnen prijzen nader worden toegelicht. Studenten betalen een eigen bijdrage voor de cursus die wordt verrekend met de kostprijs.

SOVA /AR op Maat Presentatie

SOVA /AR op Maat Presentatie SOVA /AR op Maat Presentatie Doelgroep Sociale Vaardigheden op Maat Jongens en meisjes in de leeftijd van 15-21 jaar Jongeren met probleemgedrag dat o.a. voortkomt uit onvermogen tot zelfstandig en adequaat

Nadere informatie

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Kinderen 5-12 jaar KOPP/KVO Doe-praatgroep (8-12 jaar). Een vader of moeder met problemen Als je vader of moeder een psychisch of verslavingsprobleem heeft

Nadere informatie

Collectief aanbod Jeugd Houten

Collectief aanbod Jeugd Houten Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD. Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid

DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD. Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid DESKUNDIG AAN HET WERK MET JEUGD Vergroten van kennis over psychiatrie en psychische gezondheid 2 INHOUDSOPGAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij jongeren nodig?! 4 Praktische informatie 5 Het

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

Inleiding Agenda van vandaag

Inleiding Agenda van vandaag Inleiding Agenda van vandaag Werkgebied GGD Deelname aan het ZAT Afname KIVPA vragenlijst Jongerenspreekuur op aanvraag (per mail aangevraagd) overleg mentoren, zorg coördinator en vertrouwenspersoon Preventief

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

LVB en Verslaving. Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013

LVB en Verslaving. Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013 Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013 Binnenplein Casus Methodieken 2 Binnenplein Onderdeel van Aveleijn (VG) Gericht op verstandelijke beperking en verslaving Ambulant

Nadere informatie

PREVENTIE VOOR POH-GGZ

PREVENTIE VOOR POH-GGZ PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT

Nadere informatie

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij

preventie mentale ondersteuning direct en dichtbij preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen

Nadere informatie

Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum

Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum Periode van oktober - november Aan wie Wat Wie Wanneer Aantal Executieve vaardigheden (vooral planning) Jan Menger (en collega) Maandag en/of donderdag 6 de uur 6

Nadere informatie

Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen

Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen FL 015-mei 2010 Blijf er niet mee rondlopen Bart (7) wordt regelmatig zomaar erg boos in de klas. Frida (9) trekt zich terug in haar eigen wereldje.

Nadere informatie

Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar

Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar Onderzoek, behandeling en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar De specialisten van De Jeugdpraktijk geven kinderen en jongeren de persoonlijke en professionele aandacht die vereist is. De

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND

DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Een no-nonsense benadering vormgegeven door gedreven en erkende professionals DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Hoofdlocatie: Oostwaarts 5 E,2711 BA Zoetermeer Telefoonnummer:

Nadere informatie

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school.

Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Voor kinderen die vastlopen in hun ontwikkeling, thuis en op school. Waarom RIOzorg? Complete zorg: onderzoek en behandeling Wetenschappelijk effectief bewezen behandelmethodes Een zo kort mogelijke wachtlijst

Nadere informatie

Het adviseren bij mogelijke leerplichtontheffingen van jeugdigen van 5 tot 18 jaar met (langdurig) schoolverzuim. Aantal jeugdigen. Jeugdarts.

Het adviseren bij mogelijke leerplichtontheffingen van jeugdigen van 5 tot 18 jaar met (langdurig) schoolverzuim. Aantal jeugdigen. Jeugdarts. 4.4. Aanbod jongeren Dit aanbod is gericht op jongeren op het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) tot 23 jaar. De doelgroep van het eerste product, Advisering leerplichtontheffing,

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod

Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod U bent niet de enige Een op de tien Nederlanders heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis of heeft trekken hiervan. De Riagg Maastricht is gespecialiseerd

Nadere informatie

ABC - Ambulant Behandelcentrum

ABC - Ambulant Behandelcentrum ABC - Ambulant Behandelcentrum Als het thuis en/of op school dreigt vast te lopen Informatie voor verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Vergroten van sociale competenties. Vergroten zelfbeeld/zelfvertrouwen.

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie?

Denk jij dat je. vastloopt tijdens. je studie? Denk jij dat je vastloopt tijdens je studie? Soms loopt het leven niet zoals jij zou willen. Misschien ben je somber, twijfel je erover wie je bent, loopt het niet zo met contacten of worstel je met je

Nadere informatie

Programma Ouders van Tegendraadse Jeugd Informatie voor verwijzers

Programma Ouders van Tegendraadse Jeugd Informatie voor verwijzers Programma Ouders van Tegendraadse Jeugd Informatie voor verwijzers Ouders en verzorgers spelen vanzelfsprekend een zeer belangrijke rol in de ontwikkeling van het gedrag van hun kind. Uit onderzoek blijkt

Nadere informatie

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland

Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland Kortdurende hulpverleningstrajecten Maasland 1. Individuele sociale vaardigheidstraining 2. Sociale vaardigheidstraining groep 12-/12+ 3. Gezinsbegeleiding (6+) 4. Gezinsbegeleiding (0-6 jaar) 5. Individuele

Nadere informatie

Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie

Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie Agressiebehandeling in de forensische kinder- en jeugdpsychiatrie Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen GGzE centrum kinder- en jeugd psychiatrie Universiteit van Tilburg, Tranzo http://www.youtube.com/watch?list=pl9efc

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Zorgprogramma. Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie. Amares

Zorgprogramma. Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie. Amares Zorgprogramma Amares Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie Deze folder is bedoeld voor kinderen en jongeren die behandeling krijgen bij Amares. De folder is ook bedoeld voor ouder(s)/verzorger(s) die binnenkort

Nadere informatie

ondersteuning in het onderwijs

ondersteuning in het onderwijs ondersteuning in het onderwijs School is een centraal onderdeel van het leven van kinderen en jongeren. Ervaringen op school zijn vormend en het wel of niet afmaken van school is bepalend voor hun toekomst.

Nadere informatie

Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld

Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen 23 juni 2014 1 Inhoud INLEIDING... 3 MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD... 3 CRITERIA

Nadere informatie

strong teens & resilient minds STORM mbo onderzoekt hoe we depressie bij jongeren kunnen voorkomen

strong teens & resilient minds STORM mbo onderzoekt hoe we depressie bij jongeren kunnen voorkomen Veerkrachtige mbo ers, die lekker in hun vel zitten strong teens & resilient minds STORM mbo onderzoekt hoe we depressie bij jongeren kunnen voorkomen Iedereen verdient het om zich goed te voelen In de

Nadere informatie

Nieuwsbrief Indigo Preventie Mei 2018

Nieuwsbrief Indigo Preventie Mei 2018 Nieuwsbrief Indigo Preventie Mei 2018 Beste lezer, #Je suis depri #TrueSelfie #depressiekennistest In april en mei geven jongeren en volwassenen zich bloot in tal van NPO 3-programma s, op npo3.nl en via

Nadere informatie

Toepassen van Sociale Marketing op ontwikkeling van alcoholmatigingsinterventies

Toepassen van Sociale Marketing op ontwikkeling van alcoholmatigingsinterventies Toepassen van Sociale Marketing op ontwikkeling van alcoholmatigingsinterventies A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 30276683 T 030 274 91 11

Nadere informatie

Denkt u. dat u mentaal. vastloopt?

Denkt u. dat u mentaal. vastloopt? Denkt u dat u mentaal vastloopt? Wat is Denk? Het leven kan veel van u vragen. Soms misschien teveel. Zeker als u langdurig onder druk staat of een tegenslag te verwerken krijgt. U heeft bijvoorbeeld al

Nadere informatie

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals Opgroeien met ziekte en zorg Training voor professionals Wat is jouw kracht? Aanleiding 2BeCool wil jonge mantelzorgers in beeld brengen en passende ondersteuning bieden. Jonge mantelzorgers vallen nauwelijks

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding... 5. Behandeling in de verzekerde zorg...7. (Neuro)psychologisch onderzoek...7. Psychiatrisch consult...7. Coaching...

Inhoudsopgave. Inleiding... 5. Behandeling in de verzekerde zorg...7. (Neuro)psychologisch onderzoek...7. Psychiatrisch consult...7. Coaching... Aanbod ViA 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Behandeling in de verzekerde zorg...7 (Neuro)psychologisch onderzoek...7 Psychiatrisch consult...7 Coaching...8 Re-integratie begeleiding...8 Mediation...8

Nadere informatie

Grip op je Depressie. Cursus voor mensen met depressieve klachten

Grip op je Depressie. Cursus voor mensen met depressieve klachten Grip op je Depressie Cursus voor mensen met depressieve klachten In deze folder vindt u informatie over de cursus Grip op je Depressie, die verzorgd wordt door de afdeling Medische Psychologie van het

Nadere informatie

Psychologische zorg voor kinderen en jongeren. De Golfbreker Preventie en psychologische zorg voor kinderen en jongeren. Samen werken aan jezelf

Psychologische zorg voor kinderen en jongeren. De Golfbreker Preventie en psychologische zorg voor kinderen en jongeren. Samen werken aan jezelf Psychologische zorg voor kinderen en jongeren De Golfbreker Preventie en psychologische zorg voor kinderen en jongeren Samen werken aan jezelf Inhoud Belang psychologische zorg voor jeugd Psychologische

Nadere informatie

De rol van school en samenwerking met hulpverlening. Anne-Freda Brouwer Gz-psycholoog / Systeemtherapeut Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie

De rol van school en samenwerking met hulpverlening. Anne-Freda Brouwer Gz-psycholoog / Systeemtherapeut Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie De rol van school en samenwerking met hulpverlening Anne-Freda Brouwer Gz-psycholoog / Systeemtherapeut Karakter, kinder- en jeugdpsychiatrie Casus Milan 13 jaar woont als enig kind bij zijn ouders Hij

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz

Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz Handleiding bouwstenen zorgpaden basis ggz 3. Zorgpad Signaleren en Screenen Handleiding bouwstenen zorgpaden 2012-12 27 Signaleren en screenen van psychische klachten Inleiding 29 1. Signaleren en screenen

Nadere informatie

Advanced Therapy. Jeugd- en opvoedhulp. Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop

Advanced Therapy. Jeugd- en opvoedhulp. Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop Advanced Therapy Jeugd- en opvoedhulp Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoud Jeugd en Opvoedhulp... 2 A. Hulp aan kinderen en jeugdigen... 2 B. Hulp aan

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij autisme

Cognitieve gedragstherapie bij autisme Cognitieve gedragstherapie bij autisme Caroline Schuurman, gz-psycholoog Centrum Autisme Rivierduinen Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van autisme bij volwassenen Utrecht, 14 juni 2011 CGT bij autisme

Nadere informatie

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Lucie Nijskens Wim Rasker - coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Wat is doorstart? Preventief programma gericht op opvoedings- en gezinsondersteuning voor gezinnen met schoolgaande

Nadere informatie

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden LIEVERWIJS kindercoaching & training kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling Een rups kan altijd nog een vlinder worden Kindercoaching Van Rups naar Vlinder Voor kinderen in de

Nadere informatie

Suicidaal gedrag bij jongeren

Suicidaal gedrag bij jongeren Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002

Nadere informatie

Aanpak: Bemoeizorg. Beschrijving

Aanpak: Bemoeizorg. Beschrijving Aanpak: Bemoeizorg De gemeente heeft de vragenlijst betreffende deze aanpak ingevuld en relevante documentatie toegestuurd. Een beperktere vragenlijst over deze aanpak is ingevuld door: GGD West-Brabant

Nadere informatie

KomPas Samen sterker op basisscholen

KomPas Samen sterker op basisscholen KomPas Samen sterker op basisscholen Informatie voor scholen en ouder(s)/verzorger(s) Samen sterker op basisscholen voor kinderen met gedragsproblemen door integrale samenwerking tussen onderwijs, toegangsteams

Nadere informatie

In de put, uit de put

In de put, uit de put In de put, uit de put Ouderen In de put, uit de put Introductie Wachten tot het beter gaat? Wachten in de hoop dat het gepieker en verdriet vanzelf overgaat? In de put, uit de put 1 Veel piekeren, weinig

Nadere informatie

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:

Nadere informatie

JAARVERSLAG School Maatschappelijk Werk De Brug 2011

JAARVERSLAG School Maatschappelijk Werk De Brug 2011 JAARVERSLAG School Maatschappelijk Werk De Brug 2011 Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland Rien van der Loeff en Willy van Mil Februari 2012 INHOUDSOPGAVE Algemene inleiding: 3 Doelstelling,

Nadere informatie

GGZ aanpak huiselijk geweld

GGZ aanpak huiselijk geweld GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Als een kind een probleem heeft, is het Dit doen wij belangrijk dat er snel en adequaat hulp wordt geboden. MET ggz ondersteunt

Als een kind een probleem heeft, is het Dit doen wij belangrijk dat er snel en adequaat hulp wordt geboden. MET ggz ondersteunt KINDEREN EN JEUGD Als een kind een probleem heeft, is het belangrijk dat er snel en adequaat hulp wordt geboden. MET ggz ondersteunt kinderen en jongeren van 0 jaar tot en met de adolescentie bij psychische

Nadere informatie

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Maak kennis. met GGZ Friesland

Maak kennis. met GGZ Friesland Maak kennis met GGZ Friesland Psychische klachten hebben veel invloed op het dagelijks leven. Elke dag is een uitdaging en het is moeilijk om een normaal leven te leiden, contacten te onder houden, naar

Nadere informatie

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien

Nadere informatie

Herkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen

Herkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen Herkennen gevolgen en signalen voor jeugdigen u Eventuele psychische en/of verslavingsproblemen bij de ouders kunnen van invloed zijn op de opvoeding, ontwikkeling en (toekomstige) psychische gezondheid

Nadere informatie

Aanbod van Paardkrachtig

Aanbod van Paardkrachtig Aanbod van Paardkrachtig Paardkrachtig richt zich op kinderen, jongeren en jong volwassenen tussen de 8 en 25 jaar, die niet lekker in hun vel zitten en bijvoorbeeld last hebben van de volgende klachten:

Nadere informatie

Psychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers

Psychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden

Nadere informatie

Richtlijn Angst (2016)

Richtlijn Angst (2016) Richtlijn Angst (2016) Onderbouwing Uitgangsvragen Hoe kunnen rollen en taken optimaal worden verdeeld tussen betrokken zorgverleners bij jeugdigen (0-18 jaar) met angst, ter voorkoming van dubbelingen,

Nadere informatie

Wij zijn er. voor mensen die grensoverschrijdend. of strafbaar gedrag vertonen en. daardoor met justitie in aanraking. (dreigen) te komen.

Wij zijn er. voor mensen die grensoverschrijdend. of strafbaar gedrag vertonen en. daardoor met justitie in aanraking. (dreigen) te komen. Forensisch FACT Wij zijn er voor mensen die grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen en daardoor met justitie in aanraking (dreigen) te komen. 2 Forensisch FACT Forensisch FACT (ForFACT) is er

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie en voorlichting Verslavingszorg Preventie en voorlichting Verslavingszorg Mondriaan voor geestelijke gezondheid Verslavingszorg Preventie en voorlichting Doordacht dynamisch! Colofon Tekst Afdeling

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie Preventie en voorlichting Introductie De afdeling preventie geeft voorlichting en advies over genotmiddelen aan jongeren, ouders en professionals. Verslavingszorg verleent hulp aan volwassenen

Nadere informatie

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar

Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar Bijlage 17: Informatie voor de individuele behandelaar N.b.: stuur deze informatie (inclusief de drie bijlagen) naar de individuele behandelaar vóórdat de training van start gaat Emotieregulatietraining

Nadere informatie

J O N G E R E N O N D E R Z O E K : J A A R

J O N G E R E N O N D E R Z O E K : J A A R PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID 3 J O N G E R E N O N D E R Z O E K : 12-18 J A A R Jongerenonderzoek 2010 Om inzicht te krijgen in de gezondheid van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland

Nadere informatie

PIEP zei de muis. Martha de Jonge (Trimbos-instituut) Yteke Braaksma (Stichting Welzijn Amersfoort) Petra Havinga (Trimbos-instituut) KOPP-KVO Quizzz

PIEP zei de muis. Martha de Jonge (Trimbos-instituut) Yteke Braaksma (Stichting Welzijn Amersfoort) Petra Havinga (Trimbos-instituut) KOPP-KVO Quizzz PIEP zei de muis Martha de Jonge (Trimbos-instituut) Yteke Braaksma (Stichting Welzijn Amersfoort) Petra Havinga (Trimbos-instituut) KOPP-KVO Quizzz Vraag 1: Waar staat KOPP voor? Antwoord 1 : Kids Of

Nadere informatie

Vind je balans. Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige

Vind je balans. Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige Rob Scheurink-Trainer/docent/ consultatief psychiatrische verpleegkundige Inleiding algemeen. Doordat er in Nederland en andere West-Europese landen steeds meer parttime gewerkt wordt door zowel man als

Nadere informatie

Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders. Wat kan Altra bieden?

Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders. Wat kan Altra bieden? Hulp voor vluchtelingenkinderen en hun ouders Wat kan Altra bieden? Problemen & Risico s Beschermende factoren Bouwstenen jeugdhulp van Altra Verlies familie en verlatingsangst Veilige basis, vertrouwen

Nadere informatie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Overzicht Groepsaanbod Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Waarom een groep of cursus? Waarom in een groep? Het kan zijn dat je het zelf prettiger vindt

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

deeltijdbehandeling Amares

deeltijdbehandeling Amares Amares deeltijdbehandeling Deze folder is bedoeld voor kinderen en jongeren die een deeltijdbehandeling gaan krijgen bij Amares. De folder is ook bedoeld voor de ouder(s)/ verzorger(s) die binnenkort met

Nadere informatie

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..

Nadere informatie

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon

Nadere informatie

Grip op je Depressie. Cursus voor mensen met depressieve klachten

Grip op je Depressie. Cursus voor mensen met depressieve klachten Grip op je Depressie Cursus voor mensen met depressieve klachten In deze folder vindt u informatie over de cursus Grip op je Depressie, die verzorgd wordt door de afdeling medische psychologie van het

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik

Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling

Nadere informatie

Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen

Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen Informatie voor cliënten Inleiding Als iemand zich onveilig heeft gevoeld tijdens de jeugd of later in een intieme relatie, kan dat in zijn of haar verdere leven klachten

Nadere informatie

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk:

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk: De bedrijfsmaatschappelijk werker helpt bij het tot stand laten komen van gezondere arbeidsverhoudingen en meer welzijn binnen het bedrijf of de instelling. Op die manier ontstaat bij werknemers een grotere

Nadere informatie

voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken

voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken voor al uw vragen over opgroeien en opvoeden en voor gezondheidsonderzoeken Het Centrum voor Jeugd en Gezin is er voor iedereen Kinderen zijn voortdurend in ontwikkeling. Zowel lichamelijk, geestelijk

Nadere informatie

Uitgebreide informatie over uw antwoorden op de vragenlijst

Uitgebreide informatie over uw antwoorden op de vragenlijst Uitgebreide informatie over uw antwoorden op de vragenlijst Uw uitkomst is E: Mogelijk depressieve klachten. Uitleg over klachten Uw antwoorden op de vragenlijst geven aan dat u mogelijk depressieve klachten

Nadere informatie

MET CARDEA KUN JE VERDER

MET CARDEA KUN JE VERDER MET CARDEA KUN JE VERDER 2 met cardea kun je verder 3 met cardea kun je verder weerslag hebben op het gedrag van een kind. Een team van specialisten met een brede deskundigheid helpt bij het oplossen van

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld?

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Workshop 10: Het gezin in GGZ en Verslavingszorg

Workshop 10: Het gezin in GGZ en Verslavingszorg Workshop 10: Het gezin in GGZ en Verslavingszorg Door: - Rianne van der Zanden (Trimbos-instituut) - Froukje Kamstra en Pieter Brunner (De Gelderse Roos) - Peter de Vet (Regionaal Centrum Kinder en Jeugd

Nadere informatie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie

Doelgroep. Programma onderdelen. Duur/frequentie Onderwijs-Zorg Arrangementen 8 Doelgroep Jongeren vanaf 12-18 jaar en hun gezinnen, die al langere tijd ernstig zijn vastgelopen op school en waar sprake is van uitval uit het reguliere onderwijs of waar

Nadere informatie

oudertraining contact & communicatie

oudertraining contact & communicatie oudertraining contact & communicatie gebaseerd op de Pivotal Respons Treatment (PRT) methode een aanbod van de Polikliniek in Doorwerth en de Polikliniek in Amsterdam februari 2013 centrum voor autisme

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ

INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ INDIGO HET ANTWOORD OP DE BASIS GGZ Inhoudsopgave Indigo Brabant 2 Wat is de Basis GGZ? 2 Wat kan Indigo mij bieden? 4 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Specialistische GGZ 7 Heeft u vragen? 7 Contact

Nadere informatie

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse

Nadere informatie

probleem en stoornis Inhoud van deze presentatie Het NJi Risicofactoren en zo Het Probleem Wat te doen? Erik Jan de Wilde

probleem en stoornis Inhoud van deze presentatie Het NJi Risicofactoren en zo Het Probleem Wat te doen? Erik Jan de Wilde probleem en stoornis Erik Jan de Wilde Inhoud van deze presentatie Het NJi Risicofactoren en zo Het Probleem Wat te doen? 2 1 Wat is/doet het NJi? Voor professionals in de jeugdsector Kenniscentrum, 3

Nadere informatie

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang

af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang Grensoverschrijdend gedrag Klik Kinderopvang wijst alle vormen van grensoverschrijdend gedrag af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang grensoverschrijdend gedrag voorkomen

Nadere informatie

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf Gedragsinterventies als leerstraf Erkende gedragsinterventies als leerstraf Naam Inhoud Frequentie* Uren Respect limits Regulier 10 bijeenkomsten / 1 ouderbijeenkomst Respect limits Regulier Plus 10 bijeenkomsten

Nadere informatie

Mentale Weerbaarheid activiteiten voor het voortgezet onderwijs

Mentale Weerbaarheid activiteiten voor het voortgezet onderwijs Mentale Weerbaarheid activiteiten voor het voortgezet onderwijs De school is voor jongeren een belangrijke plek voor het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden. Jongeren die sociaal en emotioneel

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS

CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS 2018 / 2019 CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS Dit is een document over het cursusaanbod van het Sociaal Pedagogisch Werk van Partners in Welzijn. Het is opgedeeld in cursussen voor kinderen,

Nadere informatie

[MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING]

[MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING] 2019 [MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING] Vanaf 1 juli 2013 is het, voor beroepskrachten in een aantal sectoren waaronder onderwijs, verplicht om een Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

Anke van den Beuken Straat Postcode Mail. De heer Jansen Kapittelweg EN Nijmegen. Horst,

Anke van den Beuken Straat Postcode Mail. De heer Jansen Kapittelweg EN Nijmegen. Horst, Anke van den Beuken Straat Postcode Mail De heer Jansen Kapittelweg 33 6525 EN Nijmegen Horst, 13-1-2017 Betreft: terugkoppeling behandeling meneer D*****, 12-**-1988 Geachte Meneer Jansen, Met toestemming

Nadere informatie