contact Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen

Transcriptie

1 Tandemaanbod sprekersaanbod In het sprekersaanbod vind je het Tandemaanbod aan info- en werksessies over onderwerpen zoals kleinschalige waterzuivering, groendaken, ecologisch tuinieren, biologische voeding, bio-landbouw, energiebesparing, de energiemarkt, duurzaam watergebruik, bio-ecologisch (ver)bouwen en FSC, om er maar een paar te noemen. Daarnaast zijn ook de personen en informatie over inhoud, duur en (eventuele) kostprijs vermeld. Als je de kriebels voelt om zelf een informatieve avond te organiseren, aarzel dan niet om op te nemen. Zeker ook in combinatie met andere activiteiten kan dit aanleiding geven tot leuke en leerrijke ervaringen! Het aanbod is bovendien gratis voor open milieuraden en alle lokale verenigingen, zolang de voorraad strekt... aanbod van Bond Beter Leefmilieu Energie vandaag In onderlinge afspraak kunnen verschillende aspecten binnen het thema energie aan bod komen. Onderwerpen zijn onder andere: vrijmaking van de energiemarkt, hernieuwbare energie, windmolens, prijs: ,30/km tijdsduur: 1u Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen dirk.knapen@bblv.be aanbod van CVN Actueel natuur en milieubeleid Deze spreekbeurt geeft een overzicht van de bestaande natuur- en milieuregelgeving in Vlaanderen en de Europese unie en schetst de impact die ze heeft op de situatie in Vlaanderen en de lokale situatie. Centraal staat echter de rol die is weggelegd voor steden en gemeenten binnen het lokale natuur- en milieubeleid. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie Ruimtelijke ordening Deze spreekbeurt biedt een overzicht van de stand van zaken van het beleid in verband met ruimtelijke ordening + overzicht van geldende wetgeving: structuurplanning, RUP, stedenbouwkundige verordening, stedenbouwkundige vergunning, zonevreemde woning, verjaring van bouwmisdrijven, enz. Naast een theoretische uiteenzetting wordt het accent gelegd op het verhogen van de zelfredzaamheid van de deelnemers en het aldus zelfstandig aan de slag gaan met de correcte bepalingen. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie

2 Introductie Vlarem Deze spreekbeurt biedt een overzicht van de VLAREM-regelgeving. Bovendien wordt deze wetgeving kort gekaderd binnen het milieurecht en het milieubeleid. Voor een diepgaande notie van de VLAREM-wetgeving dient deze spreekbeurt echter uitgebreid tot twee lesavonden. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie CVN Ellen Vandenplas ellen.vandenplas@c-v-n.be aanbod van Dialoog Wat is duurzaam Bouwen? Duurzaam bouwen is geen optelsom van verschillende maatregelen, maar een totaalvisie. In deze infosessie maak je in 10 stappen kennis met de principes van duurzaam bouwen. Isoleren van hellende en platte daken Warme lucht stijgt. Een woning verliest dan ook het meest warmte langs het dak. Daarom is zowel bij nieuwbouw als bij bestaande woningen een goede dakisolatie een absolute must. In deze infosessie leggen we u uit dat een dik isolatiepakket alleen niet voldoende is, maar dat een goede plaatsing even belangrijk is. Vervolgens gaan we na wat de verschillende mogelijkheden zijn: isolatie van het hellend dak met inrichting van de zolder, zoldervloerisolatie als alternatief en isolatie van platte daken. We bespreken ook kort het belang van ventileren en de mogelijke premies. Na-isolatie van bestaande woningen Een bestaande woning na-isoleren vereist een andere aanpak dan de isolatie van een nieuwbouw. In deze sessie bekijken we wat de prioriteiten zijn en gaan we na wat de mogelijkheden en specifieke aandachtspunten zijn bij het isoleren van bestaande woningen. De sessie is opgebouwd uit twee delen. In een eerste deel worden de principes van isoleren uitgelegd: het realiseren van een voldoende dik isolatiepakket, met aandacht voor een koudebrugvrije en lucht- en winddichte plaatsing. In het tweede deel worden deze principes toegepast op de verschillende bouwdelen. Achtereenvolgens komt isolatie van daken, schrijnwerk, vloeren en wanden aan bod. Energiezuinig verwarmen Door een goede isolatie en gecontrolleerde ventilatie, beperk je de warmtebehoefte in een woning. De volgende stap is een energiezuinig verwarmingssysteem. In de sessie Energiezuinige verwarming gaan we eerst na welke energiebronnen in aanmerking komen voor woningverwarming. Vervolgens belichten we het belang van een correcte bepaling van de warmtebehoefte. Daarna worden zowel centrale als decentrale verwarming (hout-, speksteen- en tegel-, pellet- en gasgevelkachels) toegelicht, en wordt gekeken welke systemen geschikt zijn voor nieuwe en bestaande woningen.

3 Ventilatie In de sessie ventilatie wordt bekeken hoe je een gezond binnenklimaat kan bekomen door energiezuinig ventilatie. Waarom moeten we ventileren, wat is het streefdoel en hoe kunnen we kunnen we een optimale ventilatie realiseren, zowel overdag als s nachts. Energiebesparende technieken en verlichting Hoeveel energie verbruikt een gemiddeld huishouden per jaar? Wat zijn de grootste verbruiksposten? Hoeveel geld besteedt een huishouden jaarlijks aan energie? Wat zijn de mogelijkheden voor de consument om zuiniger om te gaan met energie en toch het comfort te behouden of zelfs te verhogen? Alle praktische tips op vlak van verlichting, koelen en vriezen, was en afwas, warm water, stand-by-verbruiken. Wat zijn de mogelijkheden van zonne-energie? Hoeveel geld kunnen we jaarlijks besparen? Een compleet overzicht van rationeel omgaan met energie, gericht op het gewone huishouden (niet zozeer op bouwers & verbouwers). Rationeel watergebruik (rwg) Tijdens deze sessie bekijken we hoe je efficiënt het verbruik van leidingwater kan beperken en hoe we hemelwater kunnen gebruiken. Wat zijn goede spaardouchekoppen, duurzame (af)wasmachines en écht zuinige toiletspoelsystemen? Wat is er allemaal nodig voor een hemelwaterinstallatie en waarvoor is dit water geschikt? Indien gewenst komen ook Infiltratie en groendaken aan bod. Toepassingen van zonne-energie Met de stijgende energieprijzen vestigen velen alle hoop op zonne-energie. In hoeverre de zon je verwachtingen kan inlossen en waarom je hernieuwbare energie en zonne-energie in het bijzonder zou moeten toepassen, komt in deze infosessie aan bod. Je komt te weten welk aandeel van je energieverbruik kan ingevuld worden door zonne-energie en welke toepassingen er bestaan. De verschillende systemen worden toegelicht, evenals wat ze opleveren op het vlak van energiewinst en financiële besparingen. prijs: kilometervergoeding tijdsduur: 1-2 u Programma van de Bouwheer De cursus Programma van de Bouwheer is in tegenstelling tot de BouwTeam-cursus geen al te technische cursus. Het accent in Programma van de Bouwheer ligt op de grote principes, op sfeerscheppingen en samenwerkingsverbanden met partners, op verzekeringen en kostprijs. Fouten die absoluut niet gemaakt mogen worden, staan in de kijker. We behandelen wat er op het bouwterrein mogelijk is: wat zijn de belangrijkste keuzes inzake oriëntatie, waterhuishouding en de aanleg van het terrein. Uiteraard komt ook (de binnenkant van) de woning aan bod: wat zijn de mogelijkheden

4 en waar besteed je best aandacht aan. Zo komen bijvoorbeeld ook energiezuinigheid en akoestiek kort aan bod. In een diavoorstelling worden een aantal sfeerbeelden van realisaties getoond. Immers, 27 % van de Belgen wil van zijn woning liefst een origineel of persoonlijk project maken! We geven een overzicht zonder uitspraken te doen over de esthetiek; het duurzame aspect echter wordt wel besproken. Een ander deel van de cursus wordt gewijd aan de kostprijs van woningen en hoe je eventueel besparende maatregelen kan inbouwen of je project kan faseren in de tijd om het betaalbaar te maken. Op het einde van de cursus krijg je een checklist mee die je kan gebruiken in de communicatie met je architect. Doelgroep: alle bouwers en verbouwers, geen voorkennis vereist. Programma: 1 dag (9.00 uur m uur) of 2 avondsessies Kost voor de organiserende partner: 600. Deelnameprijs: 45 per deelnemer Dialoog Inge Pauwels info@dialoog.be

5 aanbod van Ecolife Ecologische voetafdruk Na een korte inleiding over de ecologische voetafdruk (concept, zwaktes/sterktes, ) wordt de eigen voetafdruk gemeten via een milieuscan met een tiental vragen. Aan de hand van een actiebundel worden op een interactieve manier zo n 40-tal concrete acties overlopen waarmee mensen in hun eigen huishouden aan de slag kunnen.de thema s waarbinnen de acties zich situeren: verwarming, elektriciteit, water, afval, papier, voeding, mobiliteit. prijs: vervoersonkosten tijdsduur: 2.5u type: infosessie Energiebesparende tips rond elektriciteit In deze sessie maak je op een ludieke en laagdrempelige manier kennis met tips om elektriciteit te besparen. Dit gebeurt aan de hand van een bordspel Speel je rijk. De bedoeling is om geld te verdienen door tips correct in te schatten. De tips geven de besparingen weer in euro. Je kan er thuis onmiddellijk mee aan de slag. Een demokoffer zorgt voor visuele ondersteuning. Prijs:150 + vervoersonkosten Tijdsduur: 2 uur Type: interactieve infosessie voor mensen in kansarmoede Energiebesparende tips rond verwarming Dit spel is gebaseerd op raad-je-plaatje, waarbij je op zoek moeten gaan naar de tip met bijhorende afbeelding en besparing in euro. Op het einde van het spel weet je wat je bespaart op verwarming als je je gedrag aanpast of als je kleine investeringen uitvoert zoals bijvoorbeeld het installeren van tochtstrips of radiatorfolie. Een demokoffer zorgt voor visuele ondersteuning. Prijs: vervoersonkosten Tijdsduur: 2 uur Type: interactieve infosessie voor mensen in kansarmoede De energiemarkt en sociale maatregelen Welke rol speelt de keuze van je energieleverancier? Wat als je je energiefactuur niet meer kan betalen? Welke zijn je rechten en plichten? Welke sociale maatregelen bestaan er? Deze sessie biedt een antwoord op dergelijke vragen en wil meer inzicht verschaffen in de huidige energiemarkt. En dit alles gebeurt aan de hand van een actieve quiz. Prijs: vervoersonkosten Tijdsduur: 2 uur Type: interactieve infosessie voor mensen in kansarmoede Van zonnestraal tot stop Deze sessie handelt via een bordspel over de oorsprong van elektriciteit en de weg die deze aflegt voor hij uit ons stop komt. Hoe en waar wordt onze elektriciteit opgewekt? Wat betekent groene en grijze stroom? Kan ik een steentje bijdragen m.b.t. de keuze van groene of grijze stroom? Na deze sessie ben je je sterker bewust van de milieu-impact die gepaard gaat met de opwekking van elektriciteit. Prijs: vervoersonkosten Tijdsduur: 2 uur

6 Type: interactieve infosessie voor mensen in kansarmoede De energiefactuur Je energiefactuur begrijpen is niet altijd eenvoudig. Wat betekenen al die gegevens precies? En waarop moet ik letten als klant? In deze sessie formuleren we antwoorden op vragen en bekommernissen. Deze sessie sluit goed aan bij de sessie de energiemarkt en sociale maatregelen. Prijs: vervoersonkosten Tijdsduur: 1 uur Type: infosessie Afvalbesparing Sta je ook verbaasd te kijken hoeveel afvalzakken je elke week buiten zet? Van waar komen al deze lege verpakkingen? Kunnen we niet meer afval voorkomen? Of kunnen we sommige zaken een tweede leven geven? Hoe je afval kan voorkomen en hoe je op een zinvolle manier kan sorteren, weet je na dit spel waarbij het erop aankomt om zo snel mogelijk je vuilnisemmer leeg te krijgen. Prijs: vervoersonkosten Tijdsduur: 2 uur Type: interactieve infosessie voor mensen in kansarmoede Kraak je energiekosten Deze interactieve workshop geeft de deelnemers inzicht in de klimaatverandering en haar gevolgen. De focus ligt op de kleine inspanningen die ieder op zich kan ondernemen om het energieverbruik aardig terug te schroeven. Op het einde denken we samen na over mogelijke acties die de gemeente kan ondernemen. prijs: vervoersonkosten tijdsduur: 2uur type: interactieve infosessie voor een breed publiek Contact Ecolife Isabel Rainchon isabel.rainchon@ecolife.be aanbod van Velt Biobabbel: een avondje proeven en praten Biologische producten vind je steeds meer: op de markt, bij de boer, in de supermarkt maar er blijven vele vragen: Hoe herken je zo n product en waarom zou je het kopen? Biologische producten zijn vaak duurder, maar wel gezonder. Hoe kan dat? Hoe zit het met de controle en waarom mogen bedrijven niet zomaar het woord bio gebruiken? We kijken met een powerpresentatie achter de schermen bij de bioboer en op het veld. Via De boodschappentas met biologische producten maken we kennis met verschillende producten. Een deel daarvan is om te proeven. prijs: 125 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + bijdrage voor proevertjes + 0,25 / km tijdsduur: 2.5u

7 Ecologische kookles Genieten van een ecologische maaltijd, staat borg voor gezond en milieuvriendelijk eten. Je kiest voor veel verse groenten en fruit van het seizoen en liefst van biologische teelt. Als je al eens exotische producten koopt, dan zijn die van eerlijke handel. Hoe je een ecologische maaltijd bereidt met eenvoudige ingrediënten, leer je van een deskundige Velt-kok. Die geeft je informatie over de principes van ecologische voeding naast heel wat praktische tips. In overleg met de lesgever kan een keuze gemaakt worden uit verschillende gerechten: maaltijdsoepen, ovenschotels, broodbeleg, desserten, enz... prijs: 125 voor verenigingen, 150 voor gemeenten+bijdrage voor ingrediënten 0,25 /km tijdsduur: 3u type: werksessie De juiste plant op de juiste plaats Een tweedelige interactieve workshop. Elke tuin is verschillend en in elke tuin zijn er veel verschillende plekjes. Voor elk plekje zijn er geschikte planten. Als planten zich goed voelen op hun plekje worden ze minder vlug ziek en vragen ze minder zorg: je moet weinig of niet bemesten, geen bestrijdingsmiddelen gebruiken, niet extra begieten. Maar hoe kies je de juiste planten? We helpen je de situatie juist in te schatten door de bodemsoort van je tuin te leren kennen. Aan de hand daarvan en met aangepaste plantenlijsten en plantencombinaties helpen we je op weg om aan de slag te gaan. prijs: 2x 85= 170 voor verenigingen, 2x 150 voor gemeenten+ 0,25 /km tijdsduur: 2.5u Een tuin zonder gif Al eeuwenlang bestrijdt de mens ongewenste planten en dieren. Dit is vandaag de dag uitgegroeid tot een gigantische scheikundige industrie die de natuur in al zijn vormen bedreigt. In de ecologische benadering geldt: beter voorkomen dan genezen. Enkele uitgangspunten en vooral wat kennis over de werking van de natuur helpen ons ale een heel eind op weg. Deze voordracht geeft vooral info over en tips voor het gifvrij houden van de siertuin. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u Moestuinieren voor beginners Zelf groenten telen op een ecologische manier: hoe begin je eraan. Deze voordracht laat je kennismaken met de basisprincipes van het ecologisch moestuinieren (bodemzorg, vruchtwisseling, bescherming van groenten tegen plagen en belagers). Ze richt zich tot beginnende tuiniers en vertrekt daarbij van de gemakkelijkere teelten. Keuze tussen een theoretische uiteenzetting of een meer praktische les, gegeven in een ecologische moestuin. prijs: 85 voor verenigingen ( 150 met tuinbezoek), 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u of werksessie

8 Theorie en praktijk van het composteren Composteren: hoe begin je eraan? Welke problemen kunnen er opduiken? Wat met gazonmaaisel, enz. Deze voordracht belicht het waarom en hoe van composteren. Keuze tussen één theoretische uiteenzetting van twee uur met ruimte voor inbreng en vragen van deelnemers of een meer praktische les met demonstratie in compostpark. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u type: info- of werksessie De minimoestuin: zelf potverse groenten kweken Weinig tijd of ruimte maar wel interesse voor het kweken van groenten. Deze sessie biedt je een antwoord. Je leert er alles over het kweken van groenten in potten en bakken, over het maken van potgrond, de invloed van het microklimaat op het terras, en weke groenten en kruiden het goed zullen doen. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u of werksessie (van) kippen houden kan iedereen Kippen in de tuin zorgen voor verwerken van afval, bezorgen ons lekkere eitjes. Ze verwachten niet veel maar om gezonde kippen te houden zijn er toch een aantal voorwaarden: een goed hok, de juiste bijvoeding. Ook veel voorkomende kwaaltjes leer je herkennen en genezen. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u type: info- of werksessie Groen in de stad Een Velt-lesgever geeft info over de beperkingen én mogelijkheden in een kleine (stads-)tuin: wat met zeer langgerekte tuinen, schaduwtuinen, hoe vermijd je met grasmaaisel door het huis te lopen, en wat kan je doen als je slechts één tegel ter beschikking hebt? De avond is zeer praktisch georiënteerd: welke klimplanten waar, hoe moet ik ze bevestigen? Wat met muurvegetatie, groendaken, potplanten, eettuintjes, verhardingen, wetgeving en privacy? De Velt-lesgever bespreekt ook de gunstige factoren en maatregelen, die ervoor zorgen dat ook jouw tuin een paradijs wordt voor onze fauna en flora. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u type: info- of werksessie Tuin zonder groenresten Groenresten kunnen we voorkomen. Daartoe kiezen we voor de geschikte groenvorm en de geschikte planten. Zo wordt de bodem beter bedekt, waardoor je minder onkruid hebt en bomen en struiken krijgen voldoende ruimte waardoor er minder snoeiwerk is. De groenresten, organisch materiaal, brengen we zoveel mogelijk terug in de kringloop van de tuin. Zo moet er niet bemest worden! Creatieve en praktische oplossingen voor het verwerken van je groenresten komen aan bod. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km tijdsduur: 2.5u type: info- of werksessie Velt Inge Vanderelst inge.vanderelst@velt.be

9 aanbod van Natuurpunt Algemene cursus vogelzang herkennen Achtergronden bij vogelzang en voorstelling van de meest voorkomende broedvogels inonze tuinen en bossen. Deze spreekbeurt wordt bij voorkeur aangevuld met minstens 1 terreinactiviteit. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Insecten In de inleidende spreekbeurt over insecten worden de verschillende insectenorden besproken en krijgt de deelnemerbasisinformatie over insecten (lichaamsbouw, levenscyclus, allerlei weetjes).verder wordt het belang van insecten en aanverwante ongewervelden aangestipt, hoe je ze kan onderzoeken en hoe je ze kan helpen in je tuin of reservaat.het is ook mogelijk om in de cursus meteen in te gaan op 1 of meer groepen insecten. bv: vlinders, libellen, prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Paddestoelen In deze spreekbeurt gaan we in op de kenmerken van de verschillende fungi-geslachten, gaan we dieper in op de meest voorkomende soorten en leren we omgaan met determinatietabellen. De theoretische spreekbeurt kan aangevuld worden met 1 of meerdere praktijklessen. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Natuur in de tuin Tijdens de cursus natuur in de tuin maken we kennis met de voornaamste soorten of groepen planten,insecten, vogels en zoogdieren in de tuin met tips hoe je deze soortengroepen een handje kan helpen in je tuin. De les kan aangevuld worden met 1 of meer praktische sessies. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Vleermuizen In deze les wordt eerst ingegaan op de algemene levenswijze van vleermuizen, en op hun habitat. Vervolgens een overzicht wordt gegeven van de inheemse soorten en hun determinatiekenmerken. Er wordt ook beschreven wat er op lokaal niveau kan gebeuren om vleermuizen te beschermen. De optionele praktijkles omvat meestal een bat-detectorexcursie. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u)

10 Algemene cursus tuinvogels Algemene voorstelling van de algemeenste tuinvogels (herkenning en voorkomen, maar geen geluiden). Praktijk optioneel (enkele tuinen bezoeken, mogelijk van mede-inrichters of cursisten). Kan best in de winter of in het vroege voorjaar gegeven worden. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Algemene cursus zoogdieren Deze cursus overloopt de ecologie en kenmerken van de inheemse zoogdieren. Er wordt niet gestreefd naar een volledige bespreking van alle soorten, maar naar de algemene ecologie, kenmerken en levenswijze van de taxonomische groepen. De theoriecursus kan aangevuld worden met 1 of meer praktijklessen (braakballen pluizen, muizen vangen en een vleermuizentocht). prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Natuurpunt Tineke Thijs tineke.thijs@natuurpunt.be Integraal Waterbeheer Sinds juli 2003 bestaat er een decreet Integraal Waterbeleid. Dat is er gekomen in uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn water.wat houdt dat nu allemaal in, en wat zit daarin voor natuur en milieu? In de uiteenzetting gaan we onder andere in op natuurvriendelijk oeverbeheer, de watertoets, deelbekkenplannen en op de relatie met andere bestaande regelgeving. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) 14 Actueel natuurbeleid Stand van zaken van het natuurbeleid + een overzicht van de geldende wetgeving: Vogelen Habitatrichtlijnen, het Natuurdecreet en de uitvoeringsbesluiten, het Bosdecreet, het Decreet Integraal Waterbeleid, het Decreet Ruimtelijke Ordening. Het is daarbij niet de bedoeling om uitvoerig in te gaan op de wettelijke bepalingen, maar wel om de cursisten te leren waar ze deze bepalingen zelf kunnen vinden, en hoe ze ermee aan de slag kunnen. prijs: o.t.k. tijdsduur: o.t.k. (meestal 2 tot 3u) Natuurpunt Steven Vanholme steven.vanholme@natuurpunt.be

11 aanbod van Vibe Duurzaam zonder verduurzaming Hout wordt vaak preventief verduurzaamd of geïmpregneerd tegen schimmels en insecten. Verscheidene opeenvolgende chemische producten die daarvoor gebruikt werden, zijn intussen verboden wegens hun schadelijkheid voor de menselijke gezondheid. In deze lezing komt u te weten wat de algemene voorwaarden zijn om hout zonder chemische bescherming te kunnen gebruiken in alle mogelijke toepassingen. Welke houtsoorten kan u in welke toepassing gebruiken? Hoe kan u het hout via de constructie zelf maximaal beschermen tegen langdurige belasting door vocht en schimmelaantasting? prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in bio-ecologische houtskeletbouw Tijdens deze lezing komen alle aspecten met betrekking tot het houtgebruik bij houtbouwskelet aan bod. Wat zijn de ecologische en de gezondheidsaspecten, welke houtbouwtechnieken bestaan er, welk hout komt uit verantwoord bosbeheer, wat zijn de regels voor houtgebruik zonder preventieve chemische verduurzaming etc. Daarnaast komt ook het energieaspect aan bod. Hoe moet ik op een goede manier isoleren (winddicht, dampopen, ), hoe kan ik mijn energieverbruik verminderen. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in strobalenbouw Bouwen met strobalen? Het klinkt misschien Middeleeuws, maar het kent een snelle opmars in heel Europa. Wat zijn de voordelen? Vanwaar komt strobalenbouw? Welke methodieken en constructiemethodes bestaan er? Hoe wordt strobalenbouw in ons land meestal uitgevoerd en welke voorbeelden zijn er al? Welke architecten werken er al mee? prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Naar een gezond binnenmilieu Uit verschillende studies blijkt dat de lucht in huis vaak ongezonder is dan de lucht buitenshuis. In deze cursus worden alle mogelijke ongezonde invloeden in huis belicht. U krijgt een overzicht van vaak voorkomende vervuilingsbronnen, hoe u ze kan herkennen, hun mogelijke invloed op uw gezondheid, maar ook waardevolle alternatieven en tips voor gezond gedrag en wat u zelf kan doen. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Inleiding in gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen Over duurzaam bouwen bestaan verschillende opvattingen. Vele daarvan zijn commercieel gekleurd. Deze lezing maakt kennis met een geïntegreerde visie op duurzaam bouwen, waarin zowel energie- als waterbesparing, bouwmaterialen als ruimtegebruik en ecologische stedenbouw opgenomen zijn. Daarnaast wordt er in deze cursus dieper ingegaan op Wat is

12 bio-ecologisch bouwen? Tijdens deze lezing komen de basisprincipes aan bod en worden praktijkvoorbeelden gegeven. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Energie besparen met een investering van 0, 10, 100, 1000 en euro Energie besparen betekent geld besparen. Tijdens deze voordracht gaan we in op een aantal zeer concrete ingrepen die iedereen thuis kan uitvoeren, ook zonder zware investeringen of verbouwingen. We leggen praktijkgericht uit hoeveel je kan besparen met een klein (100 euro), middelgroot (1.000 euro) of groot ( euro) budget. Wat kan je met dat geld doen en hoeveel bespaar je ermee? Spaarlampen, radiatorfolie, thermostatische radiatorkranen, verbeterd dubbel glas, zonneboilers, isolatie, hoogrendementsketels Het komt allemaal aan bod. Ten slotte gaan we ook in op het belastingvoordeel en de subsidiemogelijkheden voor energie besparende maatregelen prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Goed isoleren! Van niet te onderschatten belang is: goed isoleren! Isoleren is echter meer dan isolatiemateriaal tussenproppen. Hoe dikker u isoleert, hoe belangrijker het wordt om een aantal belangrijke details niet uit het oog te verliezen. U leert tijdens deze lezing hoe u wind- en luchtdicht maar dampopen kan isoleren. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Natuurlijke ventilatie in bestaande gebouwen Ventileren kan op een natuurlijke of een mechanische manier. In bestaande gebouwen en vele verbouwingen is het onmogelijk om op een esthetisch verantwoorde of betaalbare manier een mechanisch ventilatiesysteem te installeren. Toch zijn verluchtings-oplossingen altijd mogelijk. Er worden vele tips gegeven om natuurlijk te ventileren en/of te verluchten. Die tips zijn vaak tegenstrijdig met de toenemende eis van energiebesparing. In deze lezing krijg je tips over hoe je optimaal natuurlijk kan verluchten en/of ventileren met een minimum aan energieverlies. Beschikbaar vanaf november 2006 prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu en gezondheid? Bouwmaterialen beoordelen op milieu- en gezondheidsvlak is geen exacte wetenschap. Toch zijn er hulpmiddelen om een bewuste keuze te maken. Zo is er de methodiek van de levenscyclus-analyse, waarbij niet één, maar zo veel mogelijk milieucriteria berekend worden gedurende de hele levenscyclus van een materiaal (van grondstoffenwinning, over productie en gebruik tot en met afvalverwerking). De cursus belicht daarnaast ook verscheidene labels uit de bouwsector en de keuzes die gemaakt worden vanuit de bio-ecologische visie. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u

13 Werken met natuurverven Niet alle watergedragen verven zijn natuurverven. En ook niet alle zogenaamde natuurverven zijn 100 % natuurlijk. Wat zijn de verschillen? Welke verven zijn betrouwbaar? Waar kan je ze al dan niet toepassen? Welke verf gebruik je waar? prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Groendaken Is een groendak iets nieuws? Niets nieuws dakbegroeiing bestaat al sinds mensenheugenis. Een daktuin is zowel qua uitzicht als qua gebruik vergelijkbaar met een gewone tuin. Waarom kiest men er voor? Welke zijn de voordelen en hoe begint men eraan? Deze lezing geeft een inleiding in het opzetten van een groendak. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Ecologische stedenbouw/ecopolis Het Ecopolis-model werd ontwikkeld vanuit de beheersing van de grondstoffen-, energie- en waterstromen in een stedelijke omgeving en met de gedachte van het sluiten van kringlopen in het achterhoofd. Dit model wordt in deze lezing intensief belicht en met voorbeelden geïllustreerd. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Gemeentelijke mogelijkheden en voorbeelden voor duurzaam bouwen Vele acties inzake duurzaam bouwen kunnen gekaderd worden in de gemeentelijke samenwerkingovereekomst over duurzaam lokaal milieubeleid. Bovendien staan een aantal NGO s klaar om de gemeenten hierin bij te staan. In deze infodag wordt een overzicht van alle mogelijkheden gegeven en worden enkele sprekers uit de praktijk uitgenodigd. Ze belichten wat hun gemeente al deed en wat de resultaten daarvan zijn op enkele deelthema s. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Mogelijkheden van zonne-energie Zonne-energie is beter voor het milieu dan energie uit aardgas of steenkool. Bij de productie van zonne-energie komen geen schadelijke stoffen in de atmosfeer. Wat zijn de mogelijkheden en wat kosten ze. Dit komt allemaal aan bod in deze cursus. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Kleinschalige waterzuivering De zuivering van het huishoudelijk afvalwater van de grote steden en de dichtbebouwde gebieden gebeurt in Vlaanderen door middel van grootschalige collectoren en rioolwaterzuiveringsinstallaties. De bebouwing in Vlaanderen is echter versnipperd waardoor het niet altijd

14 mogelijk is het afvalwater op grote schaal te zuiveren en de zuivering beter gebeurt aan de hand van een KWZI of kleinschalige waterzuiveringsinstallatie. Tijdens deze infosessie komt u te weten in welke gevallen u verplicht bent een KWZI aan te leggen, welke verschillende systemen er bestaan, hoe u te werk gaat en wat de voorwaarden zijn. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Hemelwater gebruiken Door het regenwater af te koppelen van de riolering en het te gebruiken als sproeiwater in de tuin of als spoelwater voor WC kan je een bijdrage leveren aan de problematiek van overstromingen en het tekort aan drinkwater. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de verschillende mogelijkheden. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u (bestaat ook in cursusvorm) Water infiltreren? Zeker proberen! Een groot deel van Vlaanderen bestaat uit verharde oppervlakte. Op deze plaatsen kan de regen niet meer in de bodem sijpelen. In de plaats daarvan stroomt het water meestal af naar de riolering. Een te snelle afvoer van regenwater kan voor heel wat problemen zorgen. Over het algemeen wordt door een versnelde afvoer het grondwater minder aangevuld wat in droge periodes voor problemen met de drinkwatervoorziening kan zorgen. Ook de werking van waterzuiveringsinstallaties wordt negatief beïnvloed door een te sterke verdunning van het vuile rioolwater. Tot slot bestaat het gevaar van wateroverlast, overstromingen en erosieproblemen voor stroomafwaarts gelegen gebieden. Door het opnieuw laten insijpelen (infiltreren) van het regenwater in de bodem kan een groot deel van deze problemen voorkomen worden. Het klinkt moeilijker dan het is maar dikwijls is slechts een kleine inspanning nodig om regenwater af te koppelen van de riool en te laten infiltreren in je tuin. Deze cursus vertelt je hoe je aan de slag kan. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Labels: soorten labels, hun waarde en vergelijking Steeds vaker treft u als consument allerlei labels, pictogrammen, labels, keurmerken enz aan op verpakkingen allerhande. Wat betekenen immers als die symbolen? Sommige pictogrammen zijn verplicht, andere niet. Sommige labels zijn streng, andere niet. Sommige keurmerken worden onafhankelijk gecontroleerd, andere niet. Zijn alle labels even streng? En zijn ze betrouwbaar? Op deze en andere vragen krijgt u een antwoord tijdens deze cursus. prijs: /km tijdsduur: 1,5 3 u Vibe Katrien Biesbroeck tandem@vibe.be

15 aanbod van VBV Bos: mag het iets meer zijn? Vlaanderen is een bosarme regio. We moeten dan ook de bestaande bossen behouden en dringend nieuwe bossen aanplanten. Een nieuw bos is echter niet op één dag geplant. We bekijken de vele aspecten van bosuitbreiding. Ook het behoud van (zonevreemde) bossen in Vlaanderen willen we op deze avond aansnijden. Wat zijn zonevreemde bossen en welke acties en beschermingsmaatregelen zijn er nodig? Hebben we binnen 20 jaar nog wel bos in Vlaanderen? We bekijken ook wat we lokaal kunnen doen om het bos te behouden en om nieuwe bossen aan te leggen. prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 1u, 2u, 3u, werksessie al dan niet met terreinbezoek Een bos om in te spelen Bossen zijn één van de uitverkoren speeldomeinen van de Vlaamse jeugd(verenigingen). Maar waar mogen kinderen nog in de bossen spelen? Hoe kunnen we er voor zorgen dat er meer bossen zijn om in te spelen? Hoe ziet een speelbos eruit? Hoe kan een gemeente of een vereniging een speelbos aanleggen? Op deze vragen wordt een antwoord gegeven, zowel het voorzien van speelzones in bestaande bossen als het aanleggen van nieuwe speelbossen komt in aanmerking. In de werksessie wordt een oefening gemaakt waarbij voor een concreet voorbeeld in de gemeente een speelbos wordt aangeplant en/of ingericht. Eventueel met terreinbezoek en discussie ter plaatse. prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 2u Stad zoekt bos voor duurzame relatie Tijdens deze sessie antwoorden we op vragen zoals: Wat is een stadsbos? Wat is het verschil met een ander bos? Waar in Vlaanderen komen er stadsbossen en hoe gaat dat in zijn werk? Hoe kunnen we van een bestaand bos een stadsbos maken? Hoe kan men een draagvlak voor een stadsbos opbouwen én onderhouden? prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 1.5u, 2.5u type: info-, werksessie Duurzaam bosbeheer De voordracht verduidelijkt het concept duurzaam bosbeheer. Waar en wanneer is dit concept ontstaan? Wat is de link met natuurbehoud en natuurbeheer? Hoe wordt duurzaam bosbeheer op het terrein geconcretiseerd? Hoe is duurzaam bosbeheer in het beleid en de wetgeving verankerd? Op deze vragen geven we een antwoord tijdens de infosessie. Tijdens de optionele werksessie krijgen de deelnemers zelf de kans om een beheervisie op te stellen voor een bos volgens het concept duurzaam bosbeheer. prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 2u

16 Het bos toegankelijk voor jou en mij Veel verschillende groepen mensen bezoeken het bos. Soms zijn er spanningen tussen de verschillende types bosgebruikers. In deze sessie staan we stil hoe we het bosgebruik in goede banen kunnen leiden en hoe conflictpunten vermeden en opgelost kunnen worden. In het tweede deel van de sessie wordt er stilgestaan bij bosgebruik door mensen met een fysieke handicap en wordt er aangetoond dat, mits een aantal aanpassingen, het bos ook voor hen toegankelijk kan zijn. prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 2u Een bosbezoek is beter dan een bloeddrukpil! Bos en gezondheid In deze sessie houden we letterlijk halt bij het bos. Bossen zijn immers goed voor onze gezondheid; we komen er tot rust en ontspanning: wandelen, fietsen, joggen,... In bossen komen we... op adem! Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het bos niet alleen ons leefmilieu, maar ook mensen gezond houdt. Tijdens deze spreekbeurt leggen we uit waarom een bosbezoek beter is dan een bloeddrukpil! prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 2u Bos en ruimtelijke planning De ruimtelijke planning is veelal bepalend voor het al of niet voorkomen van bossen. Er is een ontbossingsstop in Vlaanderen, maar niettemin kunnen de zonevreemde bossen van vandaag op morgen gekapt worden. In deze spreekbeurt gaan we dieper in op de link tussen bos en ruimtelijke planning en op de planprocessen die er nu lopen. Vandaag wordt immers de grondslag gelegd voor het behoud en de aanleg van bijkomende bossen in de volgende jaren. prijs: 200 plus vervoerskosten tijdsduur: 2u VBV Eliza Romeijn-Peeters

17 aanbod van WWF FSC en verantwoord bosbeheer voor breed publiek Aan de hand van een PowerPoint-presentatie en video wordt het verhaal over FSC gebracht: Wat is verantwoord bosbeheer, waarom certificering? Wat is de stand van zaken, internationaal en in België? Beschikbaarheid van FSC-gelabeld hout op de Belgische markt en aankoopkanalen. Minder gekende houtsoorten. prijs: kilometervergoeding tijdsduur: 1 à 2u Raad en daad voor het klimaat Aan de hand van een PowerPoint-presentatie en video wordt de klimaatverandering uit de doeken gedaan. Een presentatie à la Al Gore? Weliswaar met een overzicht van de oorzaken van klimaatverandering. Maar vooral wordt er met een nuchtere blik gekeken naar de mogelijke gevolgen voor onze maatschappij en het Zuiden. Met een video over Europese klimaatgetuigen wordt het duidelijk dat de gevolgen reeds vandaag dicht bij huis voelbaar zijn. In welke mate heeft de mens deze gevolgen nog zelf in de hand en wat kunnen we hier zelf aan doen? Je krijgt een overzicht van praktische en soms verrassende - tips over hoe je efficiënt energie en geld kan besparen. Goed voor het klimaat en je portemonnee! prijs: kilometervergoeding tijdsduur: 1 à 2u Ecologische voetafdruk Aan de hand van een multimediale Powerpoint-presentatie lichten we het concept ecologische voetafdruk toe op een laagdrempelige manier. Video, afbeeldingen en voorbeelden ondersteunen dit verhaal. Daarna berekenen we interactief de voetafdruk van de deelnemers via een papieren calculator (Ofwel van één enkele deelnemer via een online calculator) en bespreken we de resultaten. Tot slot overlopen we een heel aantal tips om onze voetafdruk te verlagen. We gaan dieper in op de tips die de deelnemers het meest interesseren. prijs: kilometervergoeding tijdsduur: 1u15 WWF Tim Schockaert tim.schockaert@wwf.be